Stosownie do zaistniałej sytuacji dowódca plutonu stawia zadania, wydaje komendy lub poprzez podanie odpowiednich sygnałów dostosuje uszykowanie plutonu aby jego działanie było jak najbardziej efektywne. Dowódca plutonu powinien znajdować się w miejscu (w wozie), z którego najłatwiej dowodzić plutonem (poprzez przykład osobisty i za pomocą radiostacji), utrzymywać kontakt wzrokowy z przełożonym i sąsiadami.

Możliwe są następujące warianty uszykowania plutonu do wykonania zadania: w kolumnę, w linię, kątem w przód (w tył), schodami (schodem) w lewo (w prawo).

Ponadto w celu uzupełnienia środków walki, postawienia zadań lub postoju (odpoczynku) w terenie zagrożonym oddziaływaniem przeciwnika, dowódca plutonu może podać komendę lub sygnał do przyjęcia szyku „koło”. Pluton nie powinien w tym szyku pozostawać zbyt długo (szczególnie w ciągu dnia) z uwagi na łatwy (opłacalny) cel dla przeciwnika.

W celu szybkiego przyjęcia odpowiedniego szyku plutonu stosownie do przyjętego sposobu wykonania zadania, dowódca posługuje się środkami radiowymi podając odpowiednie komendy (pod ogniem przeciwnika) lub podaje umówione sygnały za pomocą chorągiewek (rąk) stojąc w luku wozu bojowego.

Należy wyróżnić kilka zasad, o których nie powinien zapominać dowódca wozu bojowego:

• zachować rozśrodkowanie (nakazane przez przełożonego odstępy i odległości w szyku);

• prowadzić obserwację okrężną w ramach drużyny (załogi), szczególną uwagę zwrócić na sektor wyznaczony do obserwacji w ramach plutonu;

• utrzymywać łączność z przełożonym i wewnętrzną;

• w wypadku utraty łączności radiowej z dowódcą działać tak jak pozostałe wozy pododdziału (głównie wóz dowódcy);

• przestrzegać dyscypliny radiowej (alarmy ogłaszać natychmiast, meldunki składać tylko na żądanie lub zgodnie z otrzymanym od przełożonego zadaniem), nie blokować sieci radiowej;

• pamiętać o ubezpieczeniu bezpośrednim wozu w rejonie, na postoju itp.(wartownik);

• dbać o sprawność bojową (sprawność broni pokładowej, zapas amunicji, granatów, dymów), techniczną (materiały eksploatacyjne) i maskowanie (dostosowanie do tła terenu) wozu;

• nie zatrzymywać wozu na otwartych przestrzeniach, wskazywać mechanikowi stanowisko do zajęcia jeśli on nie zrobi tego samodzielnie;

• w wypadku awarii lub uszkodzenia w czasie walki używać dymów do maskowania wozu;

• jeśli zajdzie potrzeba porzucenia wozu - wymontować broń pokładową;

• osłaniać ogniem broni pokładowej (dymami) spieszanie i załadunek piechoty (desantu);

• kontrolować szczelność wozu, sprawność techniczną urządzenia filtrowentylacyjnego i przeciwpożarowego.

Kolumna. Jest najczęściej stosowanym szykiem plutonu poruszającego się na wozach. Jest stosowana w czasie marszu po drogach, w czasie ograniczonej widoczności, w czasie przekraczania przełęczy (wąwozów), gęstych lasów, pokonywania przejść w zaporach inżynieryjnych. Pluton może się szybko rozwinąć z tego ugrupowania w inne lub zmienić kierunek działania. Uszykowanie w kolumnę ułatwia dowodzenie i kontrolę, gwarantuje dobrą ochronę i pozwala na uzyskanie maksymalnej siły ognia na boki. Wrażliwe na ogień z przodu. W czasie przemarszu w kolumnie drużyny prowadzą obserwację w wyznaczonych sektorach. Sygnały rękoma (chorągiewkami) są używane do uformowania kolumny oraz zmiany kierunku jej przemieszczania. W bezpośredniej walce przez radiostację można używać nazw pododdziałów (nie kryptonimów). Komendy można upraszczać aby nie blokować sieci radiowej zbyt długo. Przykład pełnej komendy: „ORŁY 33, DO POŚCIGU, W KIERUNKU BUDYNKU Z CZERWONEJ CEGŁY, KIERUNKOWA DRUGA DRUŻYNA, W KOLUMNĘ,- NAPRZÓD!”. Przykład skróconej komendy: „SOKOŁY 11, W KOLUMNĘ - ZA MNĄ!”, lub „UWAGA SOKOŁY 13 - RÓB TO CO JA”.

Pluton uszykowany w kolumnę może w sprzyjających warunkach wykonywać natarcie na pozycje przeciwnika (obrona skutecznie porażona, zorganizowana doraźnie, płytka).W tym przypadku wozy przesuwają się zygzakami umożliwiając prowadzenie ognia z burt. Pierwszy wóz prowadzi ogień na wprost, drugi na prawo (na kierunku prawego sąsiada), trzeci na lewo (na kierunku lewego sąsiada). W ten sposób każdy z plutonów kompanii wykorzystuje wszystkie środki w walce i uzupełnia się wzajemnie. Zazwyczaj jednak jest to uszykowanie przedbojowe, z którego do natarcia rozwija się w szyk bojowy (linia, schody, klin).

Rys. 1.19. Przykład uszykowania plutonu w kolumnę, sygnały i przykładowa

komenda przez radiostację

Linia. Jest stosowana podczas bezpośredniego ataku na obiekt przeciwnika, natarcia w otwartym terenie, opuszczania skraju lasu, w czasie wychodzenia poza własną zasłonę dymną. Szyk ten pozwala plutonom przekroczyć nakazany teren szybko z maksymalnym wykorzystaniem ognia w przód (do przodu). Słabą stroną tego szyku w - stosunku do ugrupowania kolumnowego lub klinowego - jest znaczna wrażliwość na ogień ze skrzydła. Zasadą jest, że jeśli dowódca plutonu nie ustali inaczej, to z kolumny w linię wozy bojowe rozwijają się: pierwszy w nakazanym kierunku, drugi z kolumny - w prawo od pierwszego, trzeci z kolumny - w lewo od pierwszego. Przy tym sposobie rozwinięcia pierwszy wóz nieznacznie zwalnia, drugi po skosie przyspiesza, trzeci po skosie przyspiesza maksymalnie aby manewr ten trwał jak najkrócej.

Przykład pełnej komendy: „ORŁY 33, W KIERUNKU SKRZYŻOWANIA DRÓG, KIERUNKOWY ORZEŁ 332, ORZEŁ 331 NA PRAWO, ORZEŁ 333 NA LEWO, W LINIĘ, - DO BOJU!”. Przykład skróconej komendy: „SOKOŁY 11, ZA MNĄ - DO BOJU!”.

W celu przyjęcia szyku bojowego w linię z kolumny z jednoczesnym zwrotem w lewo (prawo) dowódca plutonu może podać komendę; „SOKOŁY 33. PRZECIWNIK Z LEWEJ, W KIERUNKU WZGÓRZA - DO BOJU!”.

W celu pokonania (ominięcia) przeszkód terenowych, zwężeń terenu itp. wozy mogą chwilowo zmniejszyć (zwiększyć) odstępy, lecz po ustaniu tej konieczności powinny powrócić na swoje miejsce w szyku.

Miejsce dowódcy plutonu nie jest obligatoryjnie ustalone i nie może być regułą, jednak ze względu na możliwość obserwacji pozostałych wozów najczęściej jest w środku lub na prawym skrzydle.

Rys. 1.20. Przykład uszykowania plutonu w linię, sygnały i przykładowa komenda

przez radiostację

Kąt. Szyk stosowany w sytuacji słabo rozpoznanego przeciwnika, gdy może zajść nagła potrzeba zmiany kierunku natarcia. Pozwala na szybką zmianę punktu ciężkości, ułatwia prowadzenie obserwacji i ognia do przodu i na skrzydła. Zapewnia dobre warunki dowodzenia.

Przykład pełnej komendy dowódcy plutonu: „ORZEŁ 332, TU ORZEŁ 33, W KIERUNKU PRZEŁĘCZY, KIERUNKOWY, ORZEŁ 333 NA LEWO, KĄTEM W PRZÓD - DO BOJU!”, a następnie: „MECHANIK, W PRAWO SKOS - NAPRZÓD!” . Przykład skróconej komendy: „SOKOŁY 11, ZA MNĄ, KĄTEM W TYŁ - DO BOJU!”. W wypadku ataku przeciwnika na jedno ze skrzydeł, dowódca plutonu poda komendę: „SOKOŁY 33, PRZECIWNIK NA JEDENASTEJ, SOKÓŁ 332 NA LEWE SKRZYDŁO, W KIERUNKU ZAGAJNIKA, ZA MNĄ - DO BOJU!”.

Rys. 1.21. Przykład uszykowania plutonu kątem, sygnały i przykładowa komenda

przez radiostację

Schody. Szyk ten pozwala dobrze wykorzystać siłę ognia do przodu i w kierunku zagrożonego skrzydła. Zazwyczaj stosuje się go, gdy pluton jest plutonem skrzydłowym kompanii, lub przemieszcza się wzdłuż lasu, miejscowości itp. niedostatecznie rozpoznanego terenu. Dowódca plutonu poprzez odpowiednią komendę z kolumny może przyjąć uszykowanie schodami lub schodem w prawo czy w lewo np.: „SOKOŁY 32, W KIERUNKU m. GRABÓW, SCHODAMI W PRAWO - DO BOJU!” lub „SOKOŁY 32, W KIERUNKU wzg. Z KAPLICZKĄ, KIERUNKOWY SOKÓŁ 322, SCHODEM W LEWO - DO BOJU!”.

Rys. 1.22. Przykład uszykowania plutonu schodami (schodem) w prawo, sygnały i przykładowa komenda przez radiostację

Koło. Stosowany jest najczęściej do rozproszenia się z kolumny marszowej. Gdy jesteśmy obiektem ataku z powietrza lub gdy pluton musi się zatrzymać w czasie marszu w terenie nierozpoznanym, odkrytym itp. w celu uzupełnienia paliwa, amunicji czy postawienia nowych zadań. To uszykowanie pozwala plutonowi na ukrycie się na przykład na skraju drogi leśnej wykorzystując naturalne ukrycia terenowe. Dowódcy wozów działają w tym wypadku bez zbędnych dodatkowych wskazówek czy wytycznych. Przejście do tego uszykowania odbywa się na komendę (lub sygnał) dowódcy plutonu, a mechanicy wybierając najbardziej dogodne stanowiska dla ukrycia wozu (lub kierunki kontynuowania marszu w czasie ataku lotnictwa). Spieszenie załogi następuje tylko na komendę. Pluton w tym uszykowaniu przedstawia sobą łatwy cel, nie powinien więc w nim pozostawać przez długi okres, szczególnie w dzień, w terenie otwartym. W celu zabezpieczenia przed niespodziewanym atakiem (lub z powietrza) należy spieszyć desant. Działonowi-operatorzy broni pokładowej są na swoich miejscach w gotowości do otwarcia ognia. Każda drużyna prowadzi obserwację w sektorze 120°.

Są dwa sposoby tworzenia szyku „koło”:

1. Kiedy widzialność jest ograniczona, dowódca prowadzi kolumnę po kole. Kiedy jest ono zamknięte, wszystkie pojazdy zatrzymują się (na komendę) i wykonują zwrot o 90° (samodzielnie) na zewnątrz, zachowując odstępy.

2. Drugi sposób rozpoczyna dowódca plutonu po wcześniejszym zasygnalizowaniu ręką lub podając komendę przez radiostację. Szybko „wyskakuje” do przodu i zatrzymuje się. Pozostałe pojazdy rozjeżdżają się na wyznaczone pozycje, które wskaże im dowódca plutonu (lub wynikające z wcześniejszych ustaleń), wybierają ukrycia (stanowiska) dla wozów. Ten wariant stosowany jest w warunkach dziennych lub gdy istotna jest szybkość działania. Gdy pluton działa w składzie kompanii, wówczas każdy pluton będzie wykonywał ten manewr samodzielnie.

Rys. 1.23. Przykład uszykowania plutonu w koło, sygnały i przykładowe komendy

przez radiostację

Techniki działania (ruchu)

Prawdopodobieństwo nawiązania kontaktu z przeciwnikiem dzieli się na trzy kategorie:: nieprawdopodobne, możliwe, oczekiwane. W zależności od przewidywanej kategorii prawdopodobieństwa kontaktu z przeciwnikiem, pluton powinien zmieniać swe ugrupowanie i dostosowywać do niej technikę ruchu. Dla poszczególnych kategorii przewiduje się zastosowanie następujących technik:

Prawdopodobieństwo kontaktu Technika działania (ruchu)

• nieprawdopodobne .........................................................marsz

• możliwe ...................................................................marsz ubezpieczony

• oczekiwane ..............................................................odskok ubezpieczony

Struktury organizacyjne nie powinny być sztywne. Dowódca powinien mieć możliwość dopasować ją do wykonywanego zadania, zagrożenia ze strony przeciwnika czy warunków terenowych przyszłego działania. Stąd i sposób działania nie powinien być z góry narzucony. Odległość między drużynami w plutonie, jak i spieszonym wojskiem a wozem bojowym, uzależnione będą od oddziaływania przeciwnika, właściwości terenu oraz widoczności. Jeśli teren staje się bardziej nierówny, albo pokrycie bardziej gęste lub jeżeli widoczność jest ograniczona, odległości między drużynami powinny się zmniejszać. Dowódca drużyny zazwyczaj działa na czele swojego pododdziału. W niektórych sytuacjach może wyznaczyć zastępcę, który kierował będzie działaniem sekcji osłonowej lub ogniowej, działającej z tyłu w odległości 20-50 m. Takie rozwiązanie daje dowódcy większe możliwości obserwacji i kontaktu wzrokowego z podwładnymi i przełożonym - zwłaszcza w warunkach ograniczonej widoczności czy trudno przekraczalnym terenie . W każdej sekcji musi być wyznaczony obserwator, który przekazuje (i odbiera) sygnały od dowódcy (drużyny, sekcji, plutonu). Sygnały podawane są tylko ręką lub bronią. Każdy żołnierz musi znać i umieć przekazywać sygnały alarmowe, dowodzenia i współdziałania Spieszony pluton musi być ciągle ubezpieczany przez wozy bojowe. Obserwacja w plutonie (i każdej drużynie prowadzona musi być okrężnie i ciągle. Marsz (przemieszczanie się na wozach) używane jest gdy chodzi nam o szybkość działania, oraz gdy kontakt z przeciwnikiem jest mało prawdopodobny (nie prawdopodobny). Marsz ubezpieczony stosuje się gdy kontakt z przeciwnikiem jest możliwy, a technikę odskoku ubezpieczonego - gdy kontakt z przeciwnikiem jest oczekiwany (pewny).

Odskok ubezpieczony powinien być organizowany poprzez manewr. BWP powinny być w stałej gotowości do prowadzenia ognia. Np. jeden bwp jest gotowy do wykonania skoku i go wykonuje natomiast dwa pozostałe w gotowości do prowadzenia ognia bronią pokładową (armata, km PK i ppk). Każdy działonowy - operator broni pokładowej musi być w gotowości do otwarcia ognia. Stosując tą technikę należy pamiętać że:

• wszystkie środki ogniowe są w stałej gotowości do użycia;

• należy stale być w gotowości do wykonywania manewrów w celu zabezpieczenia odskakujących wojsk;

• należy zabezpieczać boki, tył i przód odskakujących wojsk;

• należy maskować własne pozycje;

• całe działanie musi być kontrolowane przez jednego dowódcę. Musi mieć on bezpośredni kontakt z odskakującym, często będzie to tylko kontakt wzrokowy;

• kiedy cały pluton wykonuje odskok, ktoś musi zabezpieczać to działanie zarówno poprzez obserwację jak i ogniem.

Technika wykonywania odskoku (przez pluton)

Pluton wykonuje odskok ubezpieczając się wzajemnie (nie robi tego całością sił). Jeden lub dwa BWP ostrzeliwują przeciwnika podczas gdy pozostałe siły wykonują odskok. Gdy pierwszy element osiągnął nową pozycję, zabezpiecza z niej działanie pozostałych elementów. Gdy nie jest to konieczne, dowódca nie spiesza desantu. W ten sposób (metodą szufladkową) cały pluton zmienia swe pozycje. Pamiętać należy aby cały czas wzajemnie się ubezpieczać, a miejsca na czasowy postój wybierać ukryte przed obserwacją przeciwnika i jego ogniem.

Rys. 1.24. Technika wykonania odskoku przez pluton

54

KOLUMNA

KIERUNEK

ROZWIJANIA

SEKTOR

OBSERWACJI

SEKTOR

OBSERWACJI

KIERUNEK ROZWIJANIA TRZECIEGO WOZU

SEKTOR

OBSERWACJI

50-100 m

KIERUNEK ROZWIJANIA DRUGIEGO WOZU

RADIO - „SOKOŁY 21, W KIERUNKU MOSTU, KIERUNKOWY SOKÓŁ 211,

W KOLUMNĘ PLUTONU, - NAPRZÓD!”

LINIA

50-100 m

RADIO - „SOKOŁY 21, W KIERUNKU MOSTU, KIERUNKOWY SOKÓŁ 211,

W LINIĘ - DO BOJU!”

KĄT

50-100 m

50-100 m

W PRZÓD

W TYŁ

50-100 m

W TYŁ

SCHODY

RADIO - „SOKOŁY 21, W KIERUNKU MOSTU, KIERUNKOWY SOKÓŁ 211,

KĄTEM W PRZÓD - DO BOJU!”

W PRZÓD

W PRZÓD

50-100 m

SCHODEM

SCHODAMI

RADIO - „SOKOŁY 21, W KIERUNKU MOSTU, KIERUNKOWY SOKÓŁ 211,

SCHODAMI W PRAWO - DO BOJU!”

50-100 m

KOŁO

SPOSÓB 1.

SPOSÓB 2.

SPOSÓB 2.

RADIO (SPOSÓB 1) - „SOKOŁY 11, W KOŁO, ZA MNĄ , STÓJ!”

(SPOSÓB 2) - „SOKOŁY 11, W KOŁO, STÓJ!.

SPOSÓB 1.

---