PAŃSTWO - TEST I

Zadanie 1. Połącz nazwy z ich opisami.

Nazwa

Opis

Aparat państwowy

dotyczy relacji państwa z organizacjami w nim działającymi (związkami wyznaniowymi, partiami itd.), w stosunku do których państwo ma władzę zwierzchnią i jest od nich niezależne.

Funkcja wewnętrzna państwa

obejmuje aktywność międzynarodową państwa, stosunki z innymi państwami, działalność w organizacjach międzynarodowych, co ma na celu ochronę suwerenności zewnętrznej państwa. Organami realizującymi tę funkcję, są m.in. służby dyplomatyczne i wojsko

Funkcja zewnętrzna państwa

obejmuje działania, które mają zagwarantować bezpieczeństwo i ład kraju. Do tego celu są powołane odpowiednie organy administracji, policja, prokuratura, sądy oraz służby więzienne.

Legitymizacja

odnosi się do stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi. Te relacje oparte na zasadach wolności i równości państwo kształtuje samodzielnie.

Legitymizacja charyzmatyczna

opiera się na panujących w społeczeństwie wierzeniach, zwyczajach i tradycjach, według których dane osoby lub rody mają prawo do sprawowania władzy

Legitymizacja legalna

opiera się na powszechnym przekonaniu, że panujący posiada wyjątkowe cechy, wiedzę i zdolność (np. sprawiedliwość, zdolności przywódcze), predysponujące go do sprawowania władzy.

Legitymizacja tradycyjna

osoba lub grupa osób, które działają w imieniu państwa na mocy prawa.

Obywatelstwo

państwo nie podlega żadnej organizacji znajdującej się zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz państwa.

Organ państwowy

prawna przynależność człowieka do państwa.

Państwo

trwała wspólnota ludzi zamieszkujących określone terytorium oraz poddana władzy zwierzchniej.

Suwerenność państwa

władza akceptowana przez rządzonych.

Suwerenność wewnętrzna

wynika z przekonania, że rządzący zdobył władzę na mocy obowiązującego prawa.

Suwerenność zewnętrzna

zdolność do kierowania społeczeństwem znajdującym się w granicach państwa, poprzez wydawanie i narzucenie decyzji.

Władza

zdolność wydawania i egzekwowania decyzji.

Władza państwowa

zespół powiązanych ze sobą organów państwowych.

Zadanie 2. Wymień sposoby nabywania obywatelstwa:

1. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 3. Państwo w ramach funkcji wewnętrznej prowadzi określoną działalność. Połącz nazwy działalności państwa z ich opisami.

Nazwa			Opis
Działalność prawodawcza			Obejmuje działalność państwa w zakresie wspierania badań naukowych, rozwoju oświaty i kultury, ochrony zabytków i promocji kultury za granicą.
Państwo liberalne			Polega na zarządzaniu przez państwo gospodarką oraz na oddziaływaniu na nią. Państwo stara się promować gospodarkę w świecie, chronić ją przed nieuczciwością konkurencją oraz stwarzać warunki do jej rozwoju.
„Państwo przedsiębiorca”			To zarządzanie przez odpowiednie organy państwowe określonymi działaniami życia publicznego (służba zdrowia, szkolnictwo).
Działalność porządkowa			Państwo tworzy warunki do właściwego funkcjonowania gospodarki. W bardzo ograniczonym zakresie ingeruje w gospodarkę. Podstawą funkcjonowania gospodarki jest zasada wolności umów. Państwo nie ingeruje w rynek pracy.
Działalność socjalna			Polega na podejmowaniu działań, które zapewniają porządek na terytorium państwa. Organami, które realizują tę funkcję, są sądy i policja.
Działalność administracyjna			Celem państwa jest budowa dobrobytu. Państwo dokonuje redystrybucji dóbr odbierając część dochodów najbogatszym i przekazując je najbiedniejszym. Prowadzi politykę przeciwdziała kryzysom gospodarczym. Ingeruje w rynek pracy w celu zapobiegania bezrobociu i tworzy miejsca pracy. Wspiera rolnictwo.
Działalność kulturalna			Dążenie państwa do zapewnienia obywatelom minimum egzystencji, walka z bezrobociem oraz starania o poprawę warunków pracy.
Działalność gospodarcza			W państwie gospodarka jest centralnie planowana, a władze określają kierunki rozwoju gospodarki oraz priorytety w produkcji. Środki produkcji są własnością państwa, a władze dokonują redystrybucji dochodu narodowego. Państwo działa na rzecz zmniejszenia nierówności społecznych.
Państwo regulowanej gospodarki rynkowej			Polega na tworzeniu prawa, które obowiązuje na terytorium państwa.

Zadanie 4. Podkreśl prawidłową odpowiedź i uzasadnij ją.

1. Sejm jest organem władzy:

a. prawodawczym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

b. administracyjnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c. sądowniczym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

d. kontrolnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

e. kolegialnym ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

f. jednoosobowym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

g. lokalnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

h. centralnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

i. z nominacji ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

j. z wyboru ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. Rząd jest organem władzy:

a. prawodawczym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

b. administracyjnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c. sądowniczym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

d. kontrolnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

e. kolegialnym ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

f. jednoosobowym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

g. lokalnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

h. centralnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

i. z nominacji ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

j. z wyboru ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. Prezydent jest organem władzy:

a. prawodawczym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

b. administracyjnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c. sądowniczym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

d. kontrolnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

e. kolegialnym ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

f. jednoosobowym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

g. lokalnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

h. centralnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

i. z nominacji ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

j. z wyboru ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4. Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy:

a. prawodawczym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

b. administracyjnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c. sądowniczym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

d. kontrolnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

e. kolegialnym ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

f. jednoosobowym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

g. lokalnym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

h. centralnym …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

i. z nominacji ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

j. z wyboru ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

5. Można wyróżnić wiele rodzajów państw. Jednym z nich jest państwo unitarne, czyli:

a. niedemokratyczne

b. konstytucyjne

c. religijne

d. jednolite

6. państwami monarchicznymi są:

2. Albania

3. Andora

4. Austria

5. Belgia

6. Białoruś

7. Bośnia i Hercegowina

8. Bułgaria

9. Chorwacja

10. Czarnogóra

11. Czechy

12. Dania

13. Estonia

14. Finlandia

15. Francja

16. Grecja

17. Hiszpania

18. Holandia

19. Irlandia

20. Islandia

21. Kazachstan

22. Kosowo

23. Liechtenstein

24. Litwa

25. Luksemburg

26. Łotwa

27. Macedonia

28. Malta

29. Mołdawia

30. Monako

31. Niemcy

32. Norwegia

33. Polska

34. Portugalia

35. Rosja

36. Rumunia

37. San Marino

38. Serbia

39. Słowacja

40. Słowenia

41. Szwajcaria

42. Szwecja

43. Turcja

44. Ukraina

45. Watykan

46. Węgry

47. Wielka Brytania

48. Włochy

Zadanie 5. Państwo w ramach funkcji wewnętrznej prowadzi określoną działalność. Połącz nazwy działalności państwa z ich opisami.

Nazwa			Opis
Działalność prawodawcza			Obejmuje działalność państwa w zakresie wspierania badań naukowych, rozwoju oświaty i kultury, ochrony zabytków i promocji kultury za granicą.
Państwo liberalne			Polega na zarządzaniu przez państwo gospodarką oraz na oddziaływaniu na nią. Państwo stara się promować gospodarkę w świecie, chronić ją przed nieuczciwością konkurencją oraz stwarzać warunki do jej rozwoju.
„Państwo przedsiębiorca”			To zarządzanie przez odpowiednie organy państwowe określonymi działaniami życia publicznego (służba zdrowia, szkolnictwo).
Działalność porządkowa			Państwo tworzy warunki do właściwego funkcjonowania gospodarki. W bardzo ograniczonym zakresie ingeruje w gospodarkę. Podstawą funkcjonowania gospodarki jest zasada wolności umów. Państwo nie ingeruje w rynek pracy.
Działalność socjalna			Polega na podejmowaniu działań, które zapewniają porządek na terytorium państwa. Organami, które realizują tę funkcję, są sądy i policja.
Działalność administracyjna			Celem państwa jest budowa dobrobytu. Państwo dokonuje redystrybucji dóbr odbierając część dochodów najbogatszym i przekazując je najbiedniejszym. Prowadzi politykę przeciwdziała kryzysom gospodarczym. Ingeruje w rynek pracy w celu zapobiegania bezrobociu i tworzy miejsca pracy. Wspiera rolnictwo.
Działalność kulturalna			Dążenie państwa do zapewnienia obywatelom minimum egzystencji, walka z bezrobociem oraz starania o poprawę warunków pracy.
Działalność gospodarcza			W państwie gospodarka jest centralnie planowana, a władze określają kierunki rozwoju gospodarki oraz priorytety w produkcji. Środki produkcji są własnością państwa, a władze dokonują redystrybucji dochodu narodowego. Państwo działa na rzecz zmniejszenia nierówności społecznych.
Państwo regulowanej gospodarki rynkowej			Polega na tworzeniu prawa, które obowiązuje na terytorium państwa.

Zadanie 6. Połącz podane w punktach 1-7 zjawiska życia politycznego z odpowiednimi formami państwa wymienionymi w tabeli wpisując odpowiednie cyfry w odpowiednie kolumny tabeli. Każde zjawisko możesz przyporządkować tylko jednej formie państwa:

1. brak praw obywatelskich; 2. pluralizm polityczny; 3. system monopartyjny; 4. kontrolowanie opozycji politycznej; 5. ingerencja władzy w niektóre dziedziny życia społecznego i prywatnego; 6. pełna kontrola państwa nad życiem jednostki; 7. przestrzeganie praw obywatelskich; 8. wolność prasy.

Państwo demokratyczne	Państwo autorytarne	Państwo totalitarne

Zadanie 10. Uporządkuj wymienione rodzaje państw, zaczynając od tych, które są najbardziej spójne wewnętrznie, a kończąc na tych, które składają się z najbardziej niezależ­nych od siebie organizmów politycznych:

a) konfederacja

b) unia personalna

c) federacja

d) państwo unitarne

1. ……………………

2. ………………………

3. …………………….

4. …………………………...

Zadanie 11. Zaznacz na zamieszczonej mapie, wpisując odpowiednie cyfry, położenie państw europejskich wymienionych w punktach 1-6, a następnie określ ich charakter, przy­porządkowując do odpowiedniej formy państwa (a-b):

1. Francja; 2. Irlandia; 3. Niemcy; 4. Polska; 5. Szwajcaria; 6. Wielka Brytania

1. państwa unitarne ………………………………

2. państwa federacyjne …………………………..

Zadanie 12. Uzupełnij poniższe zdania.

Dawniej w Europie dominowała monarchia, król posiadał nieograniczoną władzę, sam usta­nawiał prawa, ale nie podlegał nawet swoim prawom. Ten ustrój nazywano 1) ______ Stopniowo jednak władza królewska była ograniczana i podporządkowana prawom, w ten sposób powstała nowa odmiana monarchii zwana 2) ________. Do dzisiaj ten ustrój przetrwał w wielu regionach, choćby w Unii Europejskiej, gdzie aż w 3) ________ państwach oficjalną głową państwa jest monarcha. Przykładem europejskiego państwa mo-narchicznego jest: 4) ________. Jednak w wielu innych odebrano monarchom władzę i takie państwa bez królów nazwano 5) ________. Miejsce obalonego króla jako głowy państwa zajmował najczęściej 6) _______. Jeżeli urzędnik ten otrzymał rzeczywistą władzę i osobiście albo za pośrednictwem podległego mu premiera sprawuje władzę wyko­nawczą, wówczas mamy do czynienia z systemem 7) _______. Przykładem takiego państwa w Unii Europejskiej jest 8) _______. Są jednak państwa, w których odbiera­no mu rzeczywistą władzę, zostawiając tylko zadania reprezentacyjne, a całą władzę wyko­nawczą przekazywano premierowi i jego rządowi, których podporządkowano parlamento­wi, a wtedy mamy do czynienia z drugą odmianą demokracji, czyli z systemem 9) ________. Przykładem takiego państwa w Unii Europejskiej jest 10) _______

Zadanie 13. Po przeczytaniu tekstu wykonaj podane niżej polecenia.

Wędrówką zacznijmy od Wenezueli, ojczyzny twórcy niepodległości Ameryki Południowej Simona Bolivara. I naftowego eldorado, które rządy Hugo Chaveza, byłego wojskowego i puczysty, pogrążają w nieustającym fermencie starć zwolenników i przeciwników kontro­wersyjnego prezydenta. Przyjaciel Fidela Castro, którego prześciga długością przemówień i skalą obietnic bez pokrycia, Chavez wyznaje zasadę niepodzielności władzy, w przenośni i dosłownie: komu nie podoba się operetkowy styl jego rządów, niech wynosi się z kraju, nim spotka go nieszczęście. Rady tej posłuchało już kilku liderów opozycji, wybierając azyl w innych latynoamerykańskich państwach. Droga Chayeza do pałacu prezydenckiego nie była dziełem ani przypadku, ani jednorazowego zbiorowego szaleństwa. Poprzedziło ją pół wieku rządów dwóch zmieniających się na przemian partii, które stworzyły iluzję państwa powszechnego, opartego na petrodolarach dobrobytu, a przede wszystkim dały przyzwole­nie na niebotyczną korupcję, która przeżarła struktury władzy. Nic dziwnego, że między in­nymi przy pomocy „hawańskich rozwiązań" (w rodzaju „zabrać-rozdać") Chavez przekonał biednych, iż jest reprezentantem ich roszczeń i karzącą ręką sprawiedliwości.

„ Tygodnik Powszechny " 25.01.04

A) Na podstawie powyższego opisu nazwij formę rządów panującą w Wenezueli.

……………………………………………………………………………………………...

B) Wymień główne cechy charakteryzujące ten system władzy.

…………………………………………………………………………………………………..

C) Jaka jest legitymizacja władzy Hugo Chaveza?

………………………………………………………………………………………………….

---