PAŃSTWO - TEST III

Zadanie 1.

Zasada poszanowania praw mniejszości	Ustrój demokratyczny opiera się na zasadzie suwerenności narodu. Oznacza to, że najwyższą władzę w państwie sprawuje naród. Zaprzeczeniem tej zasady jest obowiązująca w monarchii absolutnej doktry­na, w myśl której suwerenność skupia się w osobie monarchy.
Zasada suwerenności narodu	Zasada reprezentacji oznacza, że naród nie sprawuje swej władzy bezpośrednio, lecz wybiera do tego swo­ich reprezentantów. Z zasadą reprezentacji jest związane rozróżnienie dwóch występujących współcześnie form demokracji: • demokracji bezpośredniej, kiedy obywatele podejmują ważne decyzje samodzielnie; • demokracji pośredniej, kiedy decyzje w imieniu narodu podejmują |ego przedstawiciele.
Zasada podziału władzy	W demokracji decyduje głos większości. Jednak istnieje niebezpieczeństwo, że większość będzie próbo­wać ograniczać prawo mniejszości (np. religijnych, etnicznych). Dlatego współczesne demokracje kładą ogromny nacisk na ochronę praw mniejszości. Gwarancje dla nich są zapisane m.in. w konstytucjach.
Zasada reprezentacji	Twórcami koncepcji podziału władzy byli filozofowie oświeceniowi John Locke i Monteskiusz. Wyodrębni­li oni władzę prawodawczą (sprawowaną przez parlamenty), wykonawczą (głowa państwa i rządy) oraz sądowniczą (sądy i trybunały)
Zasada pluralizmu	Aby państwo można było uznać za demokratyczne, musi ono być państwem prawa. Oznacza to, że obywatele mogą czy­nić wszystko, co nie jest zabronione przez prawo, organy państwa i urzędy zaś tylko to, co prawo im nakazuje lub na co im ze­zwala . Naj­wyższym źródłem prawa w państwie demokratycz­nym jest konstytucja, czyli ustawa zasadni­cza.
Zasada państwa prawa i konstytucjonalizmu	Pluralizm oznacza możliwość istnienia i poszanowanie różnych poglądów, form ży­cia politycznego, społecznego i gospodarczego, idei i światopoglądów funkcjonujących w społeczeństwie. Dotyczy wszystkich przejawów życia i może mieć wymiar społeczny, gospodarczy i polityczny.

Zadanie 2.

Gwarancyjna	- Zadaniem konstytucji jestwychowywanie obywateli w różnych sferach, np. przez upowszechnianie
Organizacyjna	Prawna - Zapisy konstytucji regulują porządek prawny w państwie i stanowią kryterium oceny zachowań obywateli i organów państwa. takich wartości, jak odpowiedzialność, tolerancja.
Wychowawcza	- Konstytucja zawiera zasady, które określają ustrój państwa.
Prognostyczna	- Zapisy konstytucji gwarantują istnienie państwa prawa.
Polityczna	- Konstytucyjna określa zasady i formy funkcjonowania społeczeństwa i państwa.
	- Dzięki zapisom konstytucji można przewidzieć, w jakim kierunku pójdzie państwo i obywatele, kierując się obowiązującym porządkiem prawnym.

Zadanie 3. Formy demokracji bezpośredniej

	1. Referendum to powszechne głosowanie obywateli mających czynne prawo wyborcze, w którym po­dejmują oni decyzje w ważnych dla nich sprawach. Obecnie jest to najpopularniejsza forma demokra­cji bezpośredniej.
	2. Inicjatywa ludowa to pra­wo części obywateli do zgło­szenia własnych propozycji zmian w prawie. Ze względu na przedmiot inicjatywę lu­dową dzieli się na: konstytu­cyjną, referendalną oraz usta­wodawczą.
	3. Weto ludowe to prawo oby­wateli do wyrażenia sprzeci­wu wobec ustaw uchwala­nych przez parlament. Polega na tym, że na wniosek okre­ślonej grupy obywateli do­magających się zniesienia lub przyjęcia jakiegoś przepi­su jest przeprowadzane refe­rendum. Obecnie instytucja ta nie jest zbyt popularna, występuje m.in. w Szwajcarii i niektórych stanach USA.
	4. Recall to prawo obywateli do odwoływania urzędników pochodzących z wyborów po­wszechnych. Do odwołania wystarczy zebranie odpowied­niej liczby podpisów (np. 1/3 mieszkańców danego okrę­gu). Recall dotyczy najczęściej władz lokalnych. Obecnie ta instytucja występuje w niektó­rych stanach USA oraz w państwach Ameryki Południowej.
	5. Plebiscyt jest definiowany bardzo różnie. W polityce międzynarodo­wej pod tym pojęciem rozumie się głosowanie mieszkańców danego obszaru decydujące o jego przy­należności państwowej. W polityce wewnętrznej jest to głosowanie, w którym obywatele mogą wyrazić swoje poparcie lub dezaprobatę dla polityki rządu. Najczęściej od­bywa się na wniosek rządzących.
	6. Zgromadzenie Ludowe to zgro­madzenie obywateli, na którym po­dejmuje się najważniejsze decyzje dotyczące jakiegoś obszaru. Obecnie ta instytucja występuje w niektórych kantonach Szwajcarii. Zgromadzenia odbywają się kilka razy do roku w stolicy kantonu, a głosuje się przez podniesienie ręki. W Polsce za formę taką można uznać zgromadzenia mieszkań­ców wsi lub osiedla, na których są rozstrzygane sprawy lokalne.

Zadanie 4.

1. Referendum konstytucyjne to takie, w którym przedmiotem głosowania jest konkretny projekt ustawy.

2. Referendum ustawodawcze to takie, w którym przedmiotem jest uchwalenie konstytucji.

3. Referendum problemowe to takie, które dotyczy rozstrzygnięcia sporu między najważniejszymi organami państwa.

4. Referendum arbitrażowe - dotyczy rozstrzygnięcia jakiejś konkretnej sprawy, np. budowy drogi i najczęściej ma charakter lokalny

5. Referendum akcesyjne - dotyczy przystąpienia do organizacji międzynarodowej.

6. Referendum ogólnokrajowe to takie, które jest przeprowadzone na terytorium całego kraju.

7. Referendum lokalne to takie, które przeprowadzone na mniejszym obszarze, np. województwie.

8. Przeprowadzenie referendum obligatoryjnego nie jest konieczne dla stwierdzenia ważności podjętej przez organ władzy decyzji.

9. Przeprowadzenie referendum fakultatywnego jest koniczne, aby decyzje podjęte przez organ władzy można było uznać za ważne.

Zadanie 5.

Przyporządkuj tekst do odpowiednich form demokracji bezpośredniej, które występują w Polsce wpisując odpowiednie numery w odpowiednich kolumnach.

1. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza	2. Referendum ogólnokrajowe	3. Referendum lokalne

---