SKŁADNIKI INTERNETU

Sieć Internet to \"pajęczyna\" - WWW (World Wide Web). WWW to obecnie najintensywniej rozwijająca się usługa dostępna w sieci Internet. Idea WWW powstała w Europejskim Laboratorium Fizyki Cząsteczek (CERN) w Szwajcarii i w ciągu kilku lat opanowała większość zasobów i transmisji danych w Internecie. Swoją olbrzymią popularność WWW zawdzięcza przede wszystkim sposobowi prezentacji dokumentów, który umożliwia zamieszczanie zdjęć, grafiki, krótkich filmów czy muzyki. O WWW można myśleć jako o nieskończonym systemie teletextu, z informacjami na każdy wyobrażalny temat, zawierający pełne kolorów zdjęcia w wysokiej rozdzielczości, animacje i dźwięki. Po WWW poruszamy się klikając myszą na podświetlonych słowach lub ikonach. Dzieje się to za pomocą \"hypertextu\", który jest bardzo prosty w użyciu. Każde połączenie \"hypertextowe\" odsyła nas do kolejnej porcji informacji - grafiki, tekstu, dźwięku - ale nie muszą się one wcale znajdowac na serwerze, na którym znajduje się hypertextowe połączenie. Graficzne oblicze WWW jest wyjątkowo atrakcyjne, umożliwia realizację różnych zadań, a system odnośników (tzw. URL - wskazujących inny dowolny dokument w sieci) sprawia, że nawet osoby, które nie mają do czynienia z komputerem na co dzień, bez trudu radzą sobie z przeglądaniem stron WWW.

Jeśli chcemy skorzystać z WWW musimy dysponować programem takim jak Internet Explorer, NCSA Mosaic lub Netscape Navigator(tego ostatniego używa 80% użytkowników sieci).

EMAIL
Electronic Mail (poczta elektroniczna). Wiele osób podłącza się do Internetu ze względu na możliwość korzystania z poczty elektronicznej. Przy jej pomocy można przesyłać wiadomości do każdego , kto posiada konto w Internecie. Można także dołączyć do przesyłki różne pliki - jak obrazy czy arkusze kalkulacyjne. Najcenniejsze jest jednak to, że przesyłka ociera do adresata w ciągu kilku minut od momentu wysłania.
Każdy użytkownik Internetu ma swój indywidualny adres mailowy. Zadaniem programu mailowego jest \"zapakowanie\" i zaadresowanie naszych listów. W chwili wysłania listu trafia on do serwera adresata, gdzie oczekuje na podjęcie go przez użytkownika dla którego jest przeznaczony.
Gdy otrzymujemy konto na serwerze, przydzielany nam jest adres. Rozszyfrowanie jego składników nie jest trudne. Jeśli używamy e-mail, wiadomość dociera tylko do adresata. Możliwe jest stworzenie listy mailowej, z której wiadomości będą wędrowały do większej ilości osób. Nie jest to jednak idealne dla wszystkich celów.

USENET
Usenet działa inaczej - jest to wielka tablica ogłoszeń, zbiór tysięcy dyskusji wędrujących po świecie przez Internet i inne sieci. Jeśli wyślemy list do USENET, tysiące ludzi będzie go mogła przeczytać. Uczestnicy komputerowej debaty wysyłają wiadomości, odbierane przez wszystkich członków danej grupy. Każdy odbiorca może odpowiadać publicznie , albo prywatnie. W ten sposób zainteresowani wymieniają opinie. Oczywiście nie jest to miejsce tylko dla prywatnych dyskusji, USENET używamy do publicznych dyskusji i wymiany poglądów na różne tematy. Do korzystania z USENET potrzebny jest program pozwalający na branie udziału w dyskusjach toczących się w wielu grupach dyskusyjnych. Grupa dyskusyjna to mała podsekcja USENET. Na przykład alt.aliens-visitors jest listą poświęconą obcym i UFO, która zawiera zwykle 50-100 dalszych list podzielonych na różne wątki (np. dyskusja o kolorach UFO).
FTP
\"File Transfer Protocol\" jest internetowym sposobem wysyłania i ściągania danych z odległych komputerów. Miliony plików i programów można w Internecie wypróbować za darmo. Z pomocą FTP można skopiować plik (program, grę, obraz lub dźwięk) z dysku odległego komputera na nasz dysk. Możliwe jest także wysyłanie plików w ten sam sposób. Jest wiele serwerów FTP, które zawierają ogromne zbiory plików dostępnych dla każdego użytkownika Internetu. Tak jak w przypadku USENETu potrzebny jest odpowiedni program. Przypomina on zwykle Menedżer Plików Windows - pliki kopiujemy za pomocą myszy - program troszczy się o resztę.
TELNET
TELNET to program, który pozwala nam pracować na odległym komputerze tak, jak byśmy siedzieli przed klawiaturą tego kmputera. Pozwala on także na korzystanie z BBS (np. Maloka) mających połączenie z Internetem. Wadą jest, że TELNET opiera się całkowicie na środowisku tekstowym i wymaga odrobiny znajomości systemu UNIX.
IRC
Internet Relay Chat To Usenet na żywo. Rozmowy na żywo, podobnie jak poczta elektroniczna i grupy dyskusyjne, umożliwiają kontaktowanie się z innymi ludźmi na całym świecie, tyle tylko, że odbywa się to w czasie rzeczywistym. Istnieje wiele sposobów rozmawiania przy pomocy klawiatury z pozostałymi użytkownikami Internetu. Można na przykład skorzystać z licznych serwerów WWW bądź z dostosowanych do indywidualnych potrzeb usług sieciowych w trybie bezpośrednim. Można tez połączyć się z którymś ze specjalnych, przeznaczonych do tego serwerów Telnetu lub posłużyć się oprogramowaniem typu klient, zapewniającym dostęp do jednej z sieci świadczących usługi w systemie IRC.Używając specjalnego programu możemy brać udział w debatach (rozmowach) odbywających się na oddzielnych kanałach np. POLSKA to kanał przeznaczony dla Polaków z całego świata.Wystukujemy wiadomość na klawiaturze a inni użytkownicy widzą ją na swoich ekranach w tym samym momencie and vice versa. To jak będziemy się nazywali, kim będziemy zależy tylko od nas - nie można tego w żaden sposób sprawdzić.
Multimedia w WWW
W przeszłości strony WWW przypominały czasopismo, składały się ze złożonego tekstu wraz ze zdjęciami. Obecnie wiele stron WWW to tworu multimedialne, pełne dźwięku, ruchu i interaktywności. Najnowsze przeglądarki umożliwiają zapoznanie się z animacjami, interaktywnymi grami, tekstami, dźwiękiem i obrazem.
Gry w sieci
Dla miłośników gier komputerowych sieć stanowi prawdziwa skarbnicę, z której może ściągać nowe oprogramowania oraz ulepszenia i dodatki do ich wersji komercyjnych. Największa jednak atrakcją Internetu jest możliwość gry poprzez modem z innymi użytkownikami-jednym bądź wieloma naraz.
Usługi bieżące (on-line)
Usługi bieżące - takie jak słowniki, encyklopedie, serwisy wiadomości, aktualizowane na bieżąco notowania giełdowe czy informacje o połączeniach kolejowych i lotniczych - różnią się od pozostałych usług internetowych tym, że dostępne są wyłącznie dla abonentów danego serwisu. Do komunikowania się z innymi użytkownikami służy wewnętrzna poczta elektroniczna i system rozmów na żywo. Większość serwisów on - line ma już połączenie z Internetem, ale ich główną cechą nadal pozostaje odrębnie zarządzana sieć, otwarta jedynie dla abonentów. We wszystkich serwisach on - line użytkownicy mogą odwiedzać i robić zakupy w bogato zaopatrzonych \"sklepach\", w których znajdują się podobizny i opisy towarów. Sporą popularnością w serwisach on - line zawsze cieszyły się gry sieciowe, rozgrywane w czasie rzeczywistym.


HISTORIA INTERNETU
Burzliwy rozwój Internetu, którego jesteśmy świadkami w ostatnich latach, u osób niezorientowanych może wywołać wrażenie, iż sieć ta jest wynalazkiem bardzo świeżej daty. Tymczasem historia Internetu sięga już ponad ćwierć wieku wstecz. Zaczyna się ona 1 września 1969 roku, kiedy to w Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA), a wkrótce potem w trzech, następnych uniwersytetach, zainstalowano w ramach eksperymentu finansowanego przez ARPA (Advanced Research Project Agency, zajmującą się koordynowaniem badań naukowych na potrzeby wojska) pierwsze węzły sieci ARPANET - bezpośredniego przodka dzisiejszego Internetu. Eksperyment miał zbadać możliwość zbudowania sieci komputerowej bez wyróżnionego punktu centralnego, która mogłaby funkcjonować nawet pomimo uszkodzenia pewnej jej części. Wszystkie istniejące do tej pory sieci zarządzane były przez jeden główny komputer, którego awaria pozbawiała możliwości pracy całą sieć. Sieć taka nie nadawała się do dowodzenia armią podczas wojny, gdyż taki główny węzeł sieci byłby oczywiście pierwszym celem ataku przeciwnika. Postanowiono więc wypróbować zaproponowaną kilka lat wcześniej przez RAND Corporation (kolejną instytucję związaną z badaniami wojskowymi) koncepcję sieci rozproszonej.
W ciągu dwu następnych lat sieć była rozbudowywana, w pracach nad nią brała udział coraz większa liczba naukowców z różnych ośrodków. Trzeba było opracować konkretne aplikacje, umożliwiające wykorzystanie możliwości komunikacyjnych dawanych przez sieć; jednym z pierwszych zastosowań było zdalne wykonywanie obliczeń na komputerach dużej mocy znajdujących się w innych ośrodkach. Pod koniec 1971 roku stworzony został pierwszy program poczty elektronicznej, działający w sieci ARPANET i pracujący przy niej naukowcy zaczęli odkrywać zalety tego sposobu komunikacji - nie tylko do przesyłania służbowych notatek i raportów, lecz także zupełnie prywatnej korespondencji; zaczęły tworzyć się zalążki \"społeczności sieciowej\".
W październiku 1972 roku w ramach odbywającej się w Waszyngtonie międzynarodowej na temat łączności komputerowej miała miejsce pierwsza publiczna prezentacja działania ARPANET`u. Okazała się ona ogromnym sukcesem: obecni na konferencji naukowcy żywo zainteresowali się siecią i możliwością współpracy przy jej rozwijaniu. Jeszcze w trakcie konferencji zdecydowano o utworzeniu Międzynarodowej Grupy Roboczej do spraw Sieci (International Network Working Group). Tym samym do prac nad siecią włączono także naukowców spoza USA, a w roku następnym do ARPANET`u przyłączono, specjalnymi łączami satelitarnymi, dwa pierwsze węzły zagraniczne: jeden w Wielkiej Brytanii, a drugi w Norwegii. ARPANET stał się siecią międzynarodową.
W miarę przyłączania do sieci kolejnych ośrodków i rozwoju kolejnych aplikacji (w 1972 opracowano ostateczną; stosowaną do dziś specyfikację protokołu telnet, w 1973 - FTP, a w 1977 - poczty elektronicznej) okazało się, że nie tylko w pełni zrealizowano cel eksperymentu, ale również przy okazji stworzono bardzo sprawne narzędzie komunikowania się naukowców ze sobą. W 1975 roku kierownictwo ARPA zdecydowało o zmianie statusu sieci ARPANET z eksperymentalnej na użytkową i przekazało sieć pod zarząd Wojskowej Agencji Łączności (Defense Communications Agency -DCA). Nie oznaczało to jednak bynajmniej, że prace nad rozwojem sieci zostały zaniechane. W szczególności stało się jasne, że w rozrastającej się sieci stosowany początkowo protokół komunikacyjny o nazwie NCP (Network Control Protokol) nie zdaje egzaminu i musie być zastąpiony nowym, nad którym intensywnie pracowano.
Istotną cenzurę w historii sieci stanowi rok 1983. W roku tym wydarzyło się szereg istotnych zmian. Po pierwsze wszystkie komputery w sieci ARPANET przeszły na stosowanie w miejsce NCP gotowego już od kilku lat nowego zestawu protokołów sieciowych, określanego skrótem TCP/IP ( Transmission Control Protokol / Internet Protokol ), stanowiącego podstawę dzisiejszej sieci. Po drugie, w tym samym roku nastąpił rozpad ARPANET`u na dwie części. W poprzednich latach chęć podłączenia się do ARPANET`u, sieci z założenia wojskowej, zaczęło zgłaszać coraz więcej cywilnych uniwersytetów i instytutów naukowych, luźno tylko związanych z badaniami wojskowymi. W pewnym momencie okazało się, że jest ich już zbyt dużo, zdecydowano więc o rozdzieleniu sieci na dwie części: ściśle wojskową, która przybrała nazwę MILNET, i nowy, mniejszy, \"cywilny\" ARPANET. Wtedy też zaczął być powszechnie używany od nazwy protokołu IP termin Internet, którym określano obie te sieci połączone razem. W latach następnych nazwa ta zaczęła wypierać określenie ARPANET, jako że wobec powstawania i łączenia się coraz to nowych sieci opartych na protokole TCP/IP - zwłaszcza uruchomionego w 1986 r. NSFNET`u - znaczenie \"oryginalnego\" ARPANET`u powoli, acz systematycznie malało (ostateczna likwidacja sieci ARPANET nastąpiła w 1990 r.) Po trzecie wreszcie, w tymże roku 1983 pojawiła się wersja systemu UNIX, opracowana na Uniwersytecie Berkley, zawierająca wbudowaną implementację protokołów TCP/IP. Przed licznymi na uniwersytetach komputerami typu stacja robocza, wyposażonymi w tę właśnie odmianę unix`a, otworzyła się zatem możliwość bezpośredniego podłączenia do Internetu. Z Internetem zaczęto łączyć już nie pojedyncze komputery, lecz całe uczelniane sieci lokalne. Wojsko nie miało ochoty utrzymywać rozrastającego się w szybkim tempie cywilnego Internetu i w roku następnym został on przekazany pod zarząd Narodowego Funduszu Nauki (National Science Foundation). Instytucja ta poczyniła wielkie zasługi dla rozwoju sieci, między innymi poprzez zfinansowanie budowy nowego, szybkiego tzw. rdzenia (backbone) Internetu, łączącego główne gałęzie sieci USA - wspomnianego NSFNET,u. NSFNET zapewnił dostęp do Internetu wielkiej liczbie instytucji naukowych i badawczych tak w USA, jak i na całym świecie (Polska dołączyła się do Internetu w 1991 r.), był jednak siecią ściśle naukową, w której zabroniona była wszelka działalność komercyjna. Zapotrzebowanie na dostęp do Internetu narastało jednak także ze strony firm komercyjnych. Aby wyjść mu na przeciw, zaczęły powstawać niezależne od NSFNET`u komercyjne sieci szkieletowe, jak np. AlterNet, i pojawili się komercyjni providerzy Internetu, u których za niezbyt wygórowaną sumę każda firma bądź osoba prywatna mogła uzyskać dostęp do sieci. W 1995 roku rząd USA zdecydował, że dalsze utrzymywanie sztucznego rozdziału sieci \"naukowej\" od \"komercyjnej\" nie ma sensu i zdecydował się na całkowitą \"prywatyzację\" Internetu. NSFNET został formalnie zlikwidowany, a poszczególne fragmenty jego rdzenia przypadły pięciu komercyjnym operatorom. A to jest już czas teraźniejszy Internetu - największej i najszybciej rozwijającej się sieci komputerowej świata, liczącej sobie w lipcu 1998 r. około 30 milionów komputerów.



ETYKIETA W INTERNECIE
Sprawa o podstawowym znaczeniu dla każdego użytkownika sieci jest, aby zdawał on sobie sprawę ze swej odpowiedzialności za dostęp do rozległych zasobów Internetu: usług, komputerów, systemów i ludzi. Użytkownik ponosi ostateczna odpowiedzialność za swoje działania przy dostępie do usług sieciowych. INTERNET nie jest pojedyncza siecią; jest to raczej zbiór tysięcy pojedynczych sieci, którym umożliwiono wymianę informacji pomiędzy sobą. Informacja wysyłana do Internetu może w rzeczywistości wędrować poprzez wiele rożnych sieci zanim dotrze do miejsca przeznaczenia. Dlatego użytkownicy pracujący w Internecie musza być świadomi obciążenia, jakie wnoszą do innych współpracujących sieci. Jako użytkownik sieci lokalnej otrzymujesz zezwolenie na dostęp do innych sieci (lub systemów komputerowych w nich pracujących). Każda siec i system maja własny zestaw reguł, zwyczajów i procedur. Działania, które są rutynowo dozwolone w jednej sieci/systemie, mogą być kontrolowane lub nawet zabronione w innej. Użytkownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie tych lokalnych reguł. Pamiętaj: fakt, ze użytkownik \"może\" wykonać jakieś konkretne działanie nie oznacza jeszcze, ze \"powinien\" je wykonać. Używanie sieci jest PRZYWILEJEM, a nie UPRAWNIENIEM; przywilejem, który może być w każdej chwili czasowo odebrany za jego nadużywanie. Przykładami takiego nadużywania mogą być: umieszczanie w systemie nielegalnych informacji, używanie obelżywego lub budzącego inne zastrzeżenia języka w przesyłanych wiadomościach (zarówno publicznych jak i prywatnych), nadawanie wiadomości, które mogą spowodować utratę wyników pracy u odbiorców, wysyłanie tzw. \"listów łańcuszkowych\", \"broadcast\'ow\", oraz wszelkie inne działania, które mogą spowodować \"przepełnienie\" sieci lub w inny sposób zakłócać prace innych użytkowników. W szczególnych wypadkach może nastąpić odebranie przywileju pracy w sieci NA STALE, będące wynikiem akcji dyscyplinarnych, podejmowanych przez specjalna komisje, powołane do badania przypadków nadużyć w sieci.
Poczta elektroniczna i pliki
Użytkownik odpowiada za zawartość i utrzymywanie w porządku swojej elektronicznej skrzynki pocztowej:
Kontroluj pocztę codziennie i utrzymuj się w wyznaczonym Ci limicie miejsca na dysku.
Usuwaj niezwłocznie niepotrzebne przesyłki, ponieważ zajmują one miejsce na dysku.
Utrzymuj w swojej skrzynce tylko naprawdę niezbędne przesyłki.
Przesyłki można kopiować do zbioru, a następnie na dysk lokalny Twojego komputera lub dyskietkę, do późniejszego wykorzystania.
Nigdy nie zakładaj, ze Twoja poczta może być odczytana tylko przez Ciebie; inni mogą być tez w stanie odczytać Twoja przesyłkę. Nigdy nie wysyłaj i nie przechowuj niczego, czego nie chciałbyś zobaczyć np. w dzienniku wieczornym.
Użytkownik jest tez odpowiedzialny za zawartość i utrzymywanie w porządku swojego katalogu (home directory) na dysku serwera:
Utrzymuj zawartość katalogu na poziomie niezbędnego minimum.
Pliki powinny być kopiowane na dysk lokalny Twojego komputera lub na dyskietki.
Rutynowo i często kontroluj, czy Twój komputer/dyskietki nie został zawirusowany, szczególnie po transmisji plików z innych systemów, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów.
Twoje pliki mogą być dostępne dla osób posiadających wyższe uprawnienia systemowe, tak wiec nie przechowuj niczego prywatnego w Twoim katalogu.
Dziesięć przykazań etyki komputerowej:
Nie będziesz używał komputera aby szkodzić innym.
Nie zakłócaj pracy na komputerach innym.
Nie zaglądaj bez pozwolenia do cudzych plików.
Nie będziesz używał komputera aby kraść.
Nie będziesz używał komputera do dawania fałszywego świadectwa.
Nie będziesz używał ani kopiował programów, za które nie zapłaciłeś.
Nie będziesz używał zasobów cudzych komputerów bez zezwolenia (autoryzacji).


SŁOWNIK INTERNETOWY
Adres E-mail
Zob. E-mail.

Adres IP (ang. IP address)
Unikatowy adres maszyny w sieci internet. Format adresu to cztery jednobajtowe liczby oddzielone kropkami, np. 148.81.83.98.

Algorytm DES (ang. DES Encrypt)
Standard szyfrowania, algorytm służący m.in. do szyfrowania załączników w poczcie elektronicznej.

Anonimowy ftp (ang. Anonymous FTP)
Anonimowy FTP pozwala na skorzystanie z ogromnych zasobów sieciowych rozmieszczonych na serwerach na całym świecie. Do takiego sewera można się zalogować używając klienta ftp, na konto użytkownika Anonymous, jako hasło podając swój adres E-mail.

Aplet (ang. Applet)
Krótki program (mała aplikacja, \"aplikacyjka\"), stanowiący część dokumentu internetowego. Pojęcie applet jest odnoszone w Internecie do małych programów (skryptów) napisanych za pomocą języka programowania Java, firmy Sun. Applet wykonuje jakieś zadanie, np. pozwala wyświetlać animację. Applety Javy są interpretowane (akceptowane) przez przeglądarkę Netscape Navigator 2.0.

Archie
Sieć baz danych zawierających listy wszystkich plików dostępnych w internecie poprzez anonimowego ftp. Aby odnaleźć żądany plik trzeba podłączyć się do tzw. archie serwera i zadać pytanie o plik.

Artykuł (ang. article)
List lub wiadomość konkretnego użytkownika przeznaczona dla grupy dyskusyjnej.

Attachment
Zob. Załącznik

Baza danych (ang. database)
Uporządkowany zbiór danych, dający się łatwo przeszukiwać. W szczególności w internecie bazą danych może być zbiór artykułów list dyskusyjnych, spis użytkowników danej sieci, interaktywne bazy danych dostępne przez WWW itp.

BBS (ang. Bulletin Board System)
Elektroniczna \"tablica ogłoszeniowa\", system komputerowy, w którym użytkownicy mogą wymieniać między sobą informacje i pliki, prowadzić rozmowy, wysyłać i odbierać pocztę. Niektóre systemy oferują bardziej zaawansowane usługi, m.in. dostęp do Inernetu (np. Maloka BBS w Warszawie).

Bod (ang. baud)
Jednostka miary szybkości transmisji danych.

Bookmark
Zob. Zakładka.

Bramka
Zob. Gateway.

Browser
Zob. Przeglądarka WWW

Brydż (ang. bridge)
Zob. Most.

Bundle
Zob. Zestaw internetowy.Cache
Specjalny katalog w przeglądarce WWW, gromadzący grafikę wczytywaną w trakcie przeglądania zasobów sieci. Gdy po raz kolejny sięgamy do tej samej strony, przeglądarka wczytuje na ekran grafikę z cache\'a, a nie z Internetu, co znacznie przyspiesza wczytanie całej strony i oszczędza czas. Im większy cache, tym większa możliwość magazynowania grafiki. Optymalna wielkość powinna sięgać 10-15 megabajtów.

COM
Zob. Port szeregowy.

Czcionka fizyczna
Atrybut czcionki zmieniający jej wygląd w przeglądarce WWW, np. czcionka pochylona, pogrubiona, podkreślona, powiększona, zmniejszona, superskrypt, subskrypt itp.

Czcionka logiczna
Atrybut czcionki, zmieniający jej wygląd w przeglądarce WWW, związany z jej zastosowaniem, np. kod, zmienna, cytat, akronim. Do poszczególnych atrybutów są zwyczajowo przypisane style fizyczne, które są generowane w przeglądarce. Niektóre przeglądarki pozwalają użytkownikowi samodzielnie zmienić atrybuty fizyczne przypisane poszczególnym czcionkom logicznym.

Demon (ang. Daemon)
Program serwera usług, pracujący zazwyczaj w tle na serwerze Unixowym i obsługujący zapytania klientów. Przykłady to demon ftp, demon http, demon irc itp.

Dial-up
Połączenie z internetem realizowane przez modem podłączony do komputera domowego i dzwoniący do usługodawcy internetowego.

DNS (ang. Domain Name Service)
System nazewnictwa domen w sieci internet. Pozwala nadawać komputerom nazwy zrozumiałe dla człowieka i tłumaczy je na numery IP.

Dokument źródłowy lub źródło dokumentu (ang. source document)
Oryginalna postać dokumentu internetowego, zapisana w kodach języka HTML. Zaawansowane preglądarki pozwalają obejrzeć postać źródłową oglądanego dokumentu, co pozwala użytkownikowi zorientować się w konstrukcji wybranych elementów, jeśli z jakichś powodów interesuje go sposób przedstawienia danych.

Domena (ang. domain)
Nazwa podsieci, czyli też część nazwy adresu e-mail. Niektóre domeny posiadają poddomeny. Np. domeną jest .pl, .ch, .su, itp. Poddomena to np. .edu, .gov, .mil. Przykładowy adres składa się z nazwy użytkownika i domeny z poddomenami, np. [e-mail].

Download
Pobieranie pliku z innego komputera.

E-mail (ang. Electronic Mail)
Poczta elektroniczna. Usługa pozwalająca na przesyłanie w internecie listów. Każdy list musi być zaadresowany wg. schematu nazwa_użytkownika@adres_maszyny. Przykładowo użytkownik Jacek Kowalski posiadający konto w firmie xyz w Polsce mógłby mieć adres: [e-mail]. Do czytania i pisania listów służą specjalne programy takie jak np. PMail dla DOS-u i Windows, Elm lub Pine dla Unixa i inne. Poza tekstami można przesyłać pocztą elektroniczną, także pliki binarne odpowiednio przetworzone na format tekstowy. Do tego celu służą programy uuencode/uudecode.

Edytor HTML
Program służący do tworzenia dokumentów internetowych w standardzie HTML. Chociaż jest możliwe zbudowanie dokumentu internetowego za pomocą każdego, nawet najprostszego edytora tekstów, edytory HTML są tworzone, aby przyspieszać i automatyzować proces konstruowania stron WWW, uwalniając użytkownika od ręcznego wprowadzania poleceń HTML. Większość edytorów pracuje w trybie \"tekstowym\", wyświetlając wszystkie znaki sterujące (polecenia) HTML, niektóre pozwalają tworzyć dokumenty w trybie \"graficznym\", masując kody języka, a stosowane są też edytory pozwalające wprowadzać poszczególne elementy w sposób całkowicie zautomatyzowany, za pomocą zestawiania \"klocków\".

Emoticon
Zob. Smiley.

Ethernet
Jeden ze standardów sieci lokalnych. Wykorzystuje metodę dostępu CSMA/CD (and. Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection) polegającą na dostępie wielostacyjnym i detekcji kolizji. Użytkownik sieci nadaje tylko wtedy kiedy nikt więcej nie nadaje. Jeżeli wykryta zostanie kolizja (czyli zacznie nadawać dwóch lub więcej użytkowników) to transmisja jest wznawiana po losowym odstępie czasu. Prędkość w sieci ethernet wynosi 10 lub 100 Mbps (tzw. Fast Ethernet).

Extensions
Zob. Rozszerzenia.

FAQ (ang. Frequently Asked Questions)
Pliki tekstowe krążące w sieci internet, a zawierające wszystkie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania z danej dziedziny. Każda lista dyskusyjna ma swój własny FAQ. Akronim celowo kojarzy się z wulgarnym wyrazem z języka angielskiego.

FDDI (ang. Fiber Distributed Data Interface)
Standard sieci lokalnych i miejskich. Wykorzystuje metodę dostępu polegającą na przekazywaniu tokena. Nadawać może jedynie stacja posiadająca token, ale zaraz po nadaniu powinna wysłać token w sieć, aby umożliwić nadawanie innej stacji. Do transmisji używa się światłowodu, a prędkość wynosi 100 Mbps. Całość tworzy podwójna pętla światłowodowa. W przypadku poprawnej pracy sieci wykorzystywany jest tylko jeden kabel, natomiast w razie awarii jednego z urządzeń, sieć dalej działa, gdyż z dwóch pierścieni automatycznie tworzy się jeden omijający uszkodzone urządzenie.

Filtr (ang. filter)
Klucz pozwalający ignorować na liście dyskusyjnej, artykuły na dany temat lub pochodzące od danej osoby.

Finger
Usługa pozwalająca stwierdzić, kto w danej chwili jest zalgowany na danym serwerze. lub zebrać informacje o użytkowniku danego serwera. Przykładowo: finger @ia.pw.edu.pl podaje listę, zalogowanych na serwerze o tym adresie, użytkowników. Natomiast finger [e-mail], podaje informacje o użytkowniku beata na serwerze ia.pw.edu.pl.

Flame
Obraźliwa wiadomość w poczcie elektronicznej lub na liście dyskusyjnej.

Flamer
Osoba generująca obraźliwe wiadomości.
Folder
Kontener zawierający np. zbiór listów. Użytkownik może przerzucać swoją pocztę do definiowanych przez siebie folderów. Każdy użytkownik na serwerze ma też swój folder, w którym umieszczane są przychodzące do niego listy.

Formularz
Dokument internetowy, który pozwala czytelnikowi strony w interakcyjny sposób pobierać lub przesyłać informacje. Przykładem formularza może być ankieta prowadzona przez autora strony, który zbiera od czytelników informacje pewnego typu (np. wiek, płeć, wykonywany zawód, posiadany sprzęt itp.). Formularzem jest strona Ankieta w niniejszym kursie, która zawiera pola wyboru i pola tekstowe.

Forum
Odpowiednik listy dyskusyjnej.
FTP (ang. File Transfer Protocol)
Protokół transmisji plików. Zazwyczaj usługa ftp służy do kopiowania plików z odległej maszyny do lokalnej lub odwrotnie. Działa na zasadzie klient-serwer i przeważnie z usługi korzystamy przy użyciu interaktywnej aplikacji. Zapewnia ochronę przy użyciu haseł dostępu.

Gateway
Komputer lub urządzenie tłumaczące komunikaty przesyłane między dwoma systemami (sieciami) korzystającymi z różnych sposobów kodowania lub formatu danych, czy też protokołów komunikacyjnych. Także: komputer pośredniczący w wysyłaniu zapytań w sieci Internet. Dostawcy usług internetowych stosują często osobne bramki dla przeglądarek WWW, poczty elektronicznej i list dyskusyjnych.

Gopher
System oparty o menu wspomagający poszukiwanie informacji w internecie. Jest to poprzednik WWW, gdyż w chwili obecnej wszelkie możliwości gophera zostały wbudowane w przeglądarki WWW. Z hostami typu gopher można się bez problemów łączyć klientem WWW i czytać je analogicznie do klienta gopher.

GIF
Format graficzny powszechnie stosowany w Internecie. Pliki w formacie GIF są w wysokim stopniu skomprymowane, dzięki czemu zajmują mało miejsca i są szybciej transmitowane w trakcie przeglądania dokumentów WWW, co oszczędza czas i koszt połączeń.

Grupa dyskusyjna (ang. newsgroup)
(Zob. też: Listy dyskusyjne) wyodrębnione formalnie miejsce w którym można wymieniać z innymi osobami informacje i poglądy na określone tematy, zdefiniowane przez zawartość grupy dyskusyjnej. Grupą dyskusyjną nazywamy także osoby urzestniczące w tej wymianie, które dokonały subskrypcji.

Grupa (lista) moderowana
Grupa (lista) dyskusyjna lub lista wysyłkowa kontrolowana przez określoną osobę decydującą jakie informacje mogą być udostępniane użytkownikom.

Hasło (ang. password)
Ciąg znaków znanych posiadaczowi konta, służący do jego autoryzacji przy wchodzeniu do systemu. Znajomość hasła jest niezbędna, aby odpowiedzieć na pytanie o nie np. przy procedurze logowania się.

Hipertekst (ang. hypertext)
System połączeń między dokumentami, pozwalający za pomocą kliknięcia myszką na zaznaczonym obszarze przenosić się w inne miejsce dokumentu lub w ogóle do innego dokumentu.

Home page
Dokument WWW wyświetlany jako pierwszy po połączeniu się pod żądany adres. Także: własna strona użytkownika, strona macierzysta.

Host
Maszyna w sieci posiadająca własny adres IP, nazwę i należąca do domeny. Często także: komputer podłączony do bezpośrednio do Internetu, pozwalający świadczyć usługi internetowe klientom.

Host lokalny (ang. local host)
Nazwa określa komputer z którego łączymy się z inna maszyną - tzw. hostem odległym. Pojęcie to jest względne i zależy od tego, z której strony danego połączenia się znajdujemy.

Host odległy (ang. remote host)
Nazwa określa odległy komputer z którym ustaliliśmy połączenie.

HTML (ang. HyperText MarkUp Language)
Język hipertekstowy używany do tworzenia dokumentów używanych przez WWW. Polecenia tekstowe pozwalają na realizację tzw. linków (odsyłaczy), wyświetlanie różnych fontów, grafiki itp. itd. Obowiązującym standardem jest HTML 2, natomiast w trakcie dyskusji znajduje się standard HTML 3, powszechnie jednak używany i coraz częściej interpretowany przez przeglądarki WWW.

HTTP (ang. HyperText Transfer Protocol)
Jeden z protokołów internetowych, używany do transferu stron WWW.

Internet
Ogólnoświatowa sieć komputerowa, łącząca większość podłączonych do jakiejkolwiek sieci komputerów. Skupia tysiące sieci lokalnych, setki miejskich, miliony komputerów i użytkowników (w grudniu było ich ok. 33 mln). W sieci udostępnione są ogromne zasoby do których między innymi należą spisy literatury, kopie obrazów, treści książek, utwory muzyczne, informacje na dowolne tematy itp. itd. Poza tym możliwe jest porozumiewanie się pomiędzy użytkownikami za pomocą poczty elektronicznej oraz programów typu IRC. Dostęp do sieci uzyskuje się łącząc się modmem do lokalnego usłgodwacy internetowego (ang. internet provider), który oferuje dostęp do całej reszty świata lepszymi niż modem łączami.

Internet Provider
Zob. Usługodawca internetowy.

Intranet
Wewnętrzna, wydzielona sieć firmy oparta na rozwiązaniach Internetu.

IP (ang. Internet Protocol)
Protokół dzięki, któremu działa sieć.

IRC (ang. Internet Relay Chat)
Program typu klient-serwer, dzięki któremu osoby z dowolnego miejsca na świecie mogą porozmawiać w czasie rzeczywistym ze sobą. W tym celu łączą się z tzw. IRC Serwerem i dołączają do kanału na którym chcą dyskutować. Możliwe jest również przesyłanie plików pomiędzy rozmówcami.

JPG - JPEG
Format graficzny stosowany w Internecie - Zob. GIF.

Katalog
Zob. Folder.

Katalog poczty nadchodzącej (ang. incoming mail folder)
Katalog zawierający pocztę elektroniczną otrzymywaną od innych użytkowników sieci.

Katalog poczty skasowanej (ang. deleted mail folder)
Katalog zawierający tymczasowo (do momentu ostatecznego usunięcia - ręcznego lub automatycznego) skasowane listy elektroniczne.

Katalog poczty wychodzącej (ang. outgoing mail folder)
Katalog zawierający listy elektroniczne przygotowane do wysłania, ale jeszcze nie wysłane.

Katalog poczty wysłanej
Katalog zawierający kopię wysłanej do innych użytkowników poczty elektronicznej.

Klient-serwer (ang. client/server)
Architektura systemu komputerowego, umożliwiająca korzystanie z serwerów baz danych, czy aplikacji. Serwer służy do przetrzymywania danych, przyjmowania zgłoszeń od klientów i świadczenia usług na ich rzecz. Klienci zgłaszają się do serwera z konkretnym zapytaniem i oczekują na odpowiedź. Ułatwiają użytkownikowi sieci zadanie, jeżeli są wyposażone w interfejs graficzny użytkownika. Zasadniczą zaletą architektury klient-serwer jest to, że przez sieć biegną jedynie konkretne odpowiedzi na konkretne pytania, a nie całe pliki, czy aplikacje do wykonania lokalnego, jak to miało miejsce w dawnych architekturach serwerowych.

Kompresja (ang. compression)
Metoda redukcji liczby danych. Istnieją metody kompresji plików \"w locie\", tzn. przed transmisją plik się komprymuje, a z drugiej strony, przesłany plik, dekomprymuje się. Pozwala to zaoszczędzić na czasie i kosztach transmisji, gdyż jak wiadomo mniej danych przesyła się szybciej. Powszechnie znane i stosowane metody kompresji to ZIP i ARJ.

Konto (ang. account)
Każdy sieciowy system operacyjny pozwala na zakładanie kont użytkownikom. Na definicje konta składa się nazwa użytkownika, hasło, dane o użytkowniku i jego prawa dostępu. Użytkownik nie posiadający konta w danym systemie nie może się do niego dostać, chyba, że korzysta z usługi FTP i przewidziano anonimowego użytkownika.

Kopia poczty elektronicznej (ang. carbon copy)
Kopia listu, wysłana do innej osoby niż odbiorca. Odbiorca listu wie do jakich innych osób zostały wysłane kopie.

Książka adresowa (ang. address book)
Katalog lub lista stron internetowych osób i instytucji w poczcie elektronicznej lub programie wspomagającym nawigację w Internecie

LAN (ang. Local Area Network)
Sieć lokalna. Grupa komputerów rozmieszczona w niewielkiej odległości od siebie.
Linia dzierżawiona (ang. leased line)
Stałe połączenie telekomunikacyjne pomiędzy dwoma odległymi punktami. Linia taka może mieć różną przepustowość i w zależności od niej cenę. Cena zależy również od długości takiej linii, natomiast nie ma znaczenia liczba przesłanych danych.

Link
Zob. Odsyłacz

Lista
Zob. Wykaz.

Lista subskrypcyjna (ang. subscription list)
Lista osób, które zapisały się do danej listy dyskusyjnej pocztowej.

Lista wysyłkowa (ang. mailing list)
Lista użytkowników sieci, do których ma być wysłana poczta elektroniczna lub artykuł.

Listy dyskusyjne
Coraz bardziej powszechny sposób prowadzenia publicznych rozmów w internecie. Istnieją dwa rodzaje list dyskusyjnych, tzw. Usenet News oraz listy pocztowe. Listy pocztowe działają tak, że osoba, która chce brać udział w dyskusji zapisuje się do listy wysyłając zgłoszenie pod pewien adres i otrzymuje wszystkie teksty przysłane na listę. Jej odpowiedzi są odsyłane do wszystkich uczestników listy. Do list typu Usenet podłączamy się korzystając ze specjalnego programu klienta (newsreadera).

Listserwer (ang. listserver)
Zautomatyzowany system dystrybucji poczty dla potrzeb list dyskusyjnych.

Logowanie (ang. login, logon)
Wejście do sieciowego systemu operacyjnego. Logowanie zazwyczaj polega na podaniu nazwy użytkownika i hasła celem identyfikacji. Hasło powinno być tajne, natomiast nazwa użytkownika może być powszechnie znana

MAN (ang. Metropolitan Area Network)
Sieć miejska. Łączy sieci lokalne w obrębie miasta. Oparta jest zazwyczaj o główne łącze dużej przepustowości do którego podłączani są klienci.

Marquee
Specjalna animacja, wprowadzona przez Microsoft do języka HTML i interpretowana jedynie przez Microsoft Internet Explorer 2.0. Polecenie Marquee, wraz z parametrami, pozwala wprowadzać do dokumentu \"pływający\" w poprzek ekranu tekst.

Microsoft Extensions
Zob. Rozszerzenia

MIME (ang. Multi Purpose Internet Mail Extension)
Metoda łączenia kodu binarnego w poczcie elektronicznej.

Modem (ang. MOdulator/DEModulator)
Urządzenie pozwalające na transmisje danych z komputera poprzez linie telefoniczną do drugiego modemu. Modem może być urządzeniem wewnętrznym (w postaci karty) lub zewnętrznym podłączanym kablem do interfejsu w komputerze.

Most (ang. bridge)
Urządzenie sieciowe służące do łączenia segmentów danej sieci. Potrafi filtrować adresy i przepuszczać tylko te pakiety, które są przeznaczone do segmentu po drugiej stronie mostu. Takie działanie odciąża sieć. Ponadto most działa w warstwie łącza danych (ang. data link) modelu ISO/OSI, a więc możliwe jest dzięki niemu połączenie ze sobą sieci w różnych architekturach, np. Ethernet i Token Ring.

MUD (ang. Multi User Dungeon)
Gra rozgrywana poprzez internet. Biorą w niej udział żywi ludzie i to właśnie oni są bohaterami gry. Mogą ze sobą rozmawiać, przekazywać sobie przedmioty, zabijać się itp. itd. Całość przebiega w trybie tekstowym i od gier typu Role Playing różni się tylko tym, że gracze nie widzą się nawzajem, reszta jest podobna.

Nagłówek (ang. header)
Część listu elektronicznego lub artykułu w grupie dyskusyjnej, zawierająca podstawowe informacje o liście (artykule), nadawcy, dacie, temacie, itp.W dokumencie HTML jest to wyróżniony fragment tekstu, wprowadzany za pomocą specjalnego polecenia, interpretowany przez przeglądarkę za pomocą innej czcionki, zazwyczaj bezszeryfowej. Istnieje sześć stopni nagłówków, różniących się od siebie stopniem pisma. Nagłówków nie należy mylić z tytułem strony, który pojawia się w listwie tytułowej przeglądarki i jest wprowadzany odrębnym poleceniem TITLE.

Nazwa użytkownika (ang. username)
Nazwa użytkownika na serwerze. Nazwa użytkownika jest unikatowa w skali serwera i niezbędna do założenia konta.

Netscape Extensions
Zob. Rozszerzenia

Netiquette
Kodeks dobrych obyczajów, zbiór grzecznościowych zasad postępowania (etykieta sieciowa) w sieci Internet, szczególnie istotny w przypadku grup dyskusyjnych.

NewsSerwer
Komputer obsługujący listy dyskusyjne Usenet News. Do tego celu używa się specjalnego protokołu NNTP.
Numer IP (ang. IP number)
Unikatowy numer identyfikacyjny każdej maszyny podłączonej do internetu. Format numeru IP to cztery ośmiobitowe liczby rozdzielone kropkami. Przykładowy adres IP może wyglądać tak: 148.81.83.98.

Odpowiedź (ang. reply)
Wiadomość elektroniczna wysłana w odpowiedzi na czyjś artykuł lub list, bezpośrednio i wyłącznie do nadawcy.

Odsyłacz (ang. link)
Polecenie, które pozwala czytelnikowi dokumentu hipertekstowego przenieść się do miejsca wskazanego przez punkt docelowy odsyłacza. Odsyłacz jest zazwyczaj sygnalizowany niebieskim kolorem i podkreśleniem. Kliknięcie na nim spowoduje skok do innego miejsca na tej samej stronie, do innej strony WWW, do serwera FTP, wywoła moduł poczty elektronicznej itp.

Pakiet (ang. packet)
Najmniejsza porcja danych przesyłanych w sieci. W protokole TCP/IP dane grupuje się w pakiety, aby ułatwić i przyśpieszyć przesyłanie informacji.

Parser
Specjalny serwis w Internecie, który sprawdza poprawność składniową dokumentu HTML i jego zgodność z oficjalną specyfikacją języka HTML. Użytkownik podaje adres weryfikowanej strony, po czym parser przetwarza zawarte na niej informacje i wyświetla listę błędów wraz z komentarzem. Przykładem parsera jest specjalny serwis W3C, badający zgodność strony ze specyfikacją HTML 4.

Ping
Komenda pozwalająca sprawdzić połączenie internetowe poprzez wysłanie kontrolnego pakietu do i ze zdalnego hosta. Przy uzyskanym połączeniu istnieje możliwość pokazywania statystyk transmisji.

Plik ASCII (ang. ASCII file)
Typ pliku składającego się ze znaków ASCII (ang. American Standard Code for Information Interchange). Każdy znak ASCII jest zapisany za pomocą 7 bitów. Formatu pliku ASCII używa się do wysyłania poczty, artykułów na listach USENET itp.

Plik binarny (ang. binary file)
Typ pliku składającego się z ciągu bitów danych. Pliki tego typu to np. kody programów i zakodowane dane, bezpośrednio nieczytelne dla człowieka. Aby przesłać plik binarny używając e-maila należy go zakodować metodą uuencode, a aby go odczytać - zdekodować metodą uudecode.

Plug-in
Dosł. wtyczka. Program wspomagający przeglądarkę WWW, rozszerzający jej możliwości. Na przykład plug-in Adobe Acrobat Amber pozwala oglądać z poziomu Netscape Navigatora pliki publikacji elektronicznych Acrobata (PDF), czego nie potrafi zrobić sam Navigator. Obecnie istnieje już (w końcu marca br.) ok. 40 programów tego typu, głównie współpracujących z Navigatorem. Pojawiają się jednak także \"wtyczki\" dla Internet Explorera. Plug-iny pozwalają oglądać pliki animacji, wideo, 3D, virtual reality, dokumenty Worda, grafikę wektorową itd., zwalniając z konieczności posiadania oprogramowania natywnego dla danego typu pliku (np. Corela dla plików CMX czy Worda lub Word Viewera dla DOC) i bardzo wzbogacają możliwości przeglądarki.

Poczta elektroniczna
Zob. E-mail.

Pogawędka (ang. chat)
Bezpośrednia, prowadzona na bieżąco rozmowa dwóch lub więcej użytkowników, prowadzona za pomocą tekstu wpisywanego w specjalnym okienku. Zob. również IRC.

Połączenie (ang. connection)
Skomunikowanie się dwóch komputerów np. w sieci internet. Aby włączyć się do internetu, należy nawiązać połączenie z komputerem już obecnym w internecie.

Port szeregowy (ang. serial port)
Interfejs w komputerze, służący podłączeniu modemu lub drukarki. Zazwyczaj rozróżnia się porty nazwami COM1, COM2, itp.

PPP (ang. Point to Point Protocol)
Internetowy protokół komunikacyjny umożliwiający przesyłanie pakietów danych różnych formatów dzięki pakowaniu ich do postaci PPP. Podobnie jak SLIP także PPP działa poprzez łącze szeregowe. Protokół doskonale nadaje się do pracy z modemem.

Preferencje (ang. preferences)
Zestaw ustawień, pozwalający zdefiniować sposób zachowania programu, np. przeglądarki WWW czy edytora HTML. Zaawansowane przeglądarki pozwalają zdefiniować kilkanaście różnych parametrów, np. stronę początkową, domyślne kolory czcionki i odsyłaczy, wielkość cache\'a, częstotliwość odświeżania danych, czcionki dla poszczególnych elementów tekstowych (ważne dla polskiego użytkownika), sposób wczytywania grafiki, aplikacje zewnętrzne obsługujące pewne rodzaje sesji (np. Telnet), aplikacje wspmagające, które są uruchamiane przy napotkaniu w Internecie pliku o nietypowym formacie, język, adresy serwerów poczty elektronicznej i grup dyskusyjnych, hasło, adres zwrotny poczty użytkownika, hasło.

Projekt (ang. project)
W edytorze HTML, zestaw powiązanych ze sobą stron, które będą tworzyć witrynę internetową lub jej fragment. Objęcie grupy stron ramą w postaci projektu ułatwia zarządzanie nimi, przyspiesza ich otwieranie, upraszcza wyszukiwanie informacji i weryfikowanie odsyłaczy, posyłanie na serwer.

Protokół (ang. protocol)
Zbiór sygnałów używanych przez grupę komputerów podczas wymiany danych (wysyłania, odbierania i kontroli poprawności informacji). Komputer może używać kilku protokołów. Np. jednego do komunikacji z jedym systemem, a drugiego z innym. W internecie mamy do czynienia z wieloma protokołami, a najważniejsze z nich to TCP/IP, SLIP, PPP.

Provider
Zob. Usługodawca internetowy.

Przeglądarka WWW (ang. browser)
Program pozwalający przeglądać strony w World Wide Web, w trybie tekstowym lub graficznym. Najpopularniejszym programem jest obecnie Netscape Navigator. Przeglądarki różnią się zakresem interpretowanych znaczników języka HTML i szeregiem dodatkowym możliwości - obsługa dodatkowych aplikacji, nawigacja, konfigurowanie itp.

Ramka (ang. frame)
Specjalny element dokumentu internetowego, wprowadzony w ramach Netscape Extensions i interpretowany jedynie przez Netscape Navigatora (wiadomo też, że będą one widoczne w Internet Explorerze 3.0). Użycie ramek pozwala dzielić ekran dokumentu na kilka odrębnych okienek, zwykle powiązanych ze sobą odsyłaczami, co ułatwia nawigowanie w skomplikowanych konstrukcyjnie dokumentach. Przykładem użycia ramek jest niniejszy kurs - stale widoczna ramka ze spisem treści pozwala szybko sięgać do różnych stron całego kursu, wprowadzanych za pomocą odsyłaczy do drugiej ramki. Użycie ramek nie pozbawia użytkowników innych przeglądarek możliwości czytania dokumentu, dzięki konstrukcji NOFRAMES, która zawiera \"lustrzane\" odbicie treści ramek.

Repeater
Urządzenie sieciowe pracujące w warstwie fizycznej modelu ISO/OSI. Pozwala na wzmocnienie sygnału w kablu sieciowym, a więc przedłużenie segmentu.

Rlogin (ang. remote login)
Zdalne logowanie się do innego komputera na którym mamy konto, bez konieczności podawania hasła.

Router
Urządzenie działające w warstwie sieciowej modelu ISO/OSI. Pozwala na kierowanie pakietów zgodnie z zawartą w nich informacją adresową. Urządzenie stosuje się do łączenia sieci LAN i sieci rozległych.

RFC (ang. Request for Comment)
Dokumenty opisujące wszelkie standardy związane z internetem. Ich zbiór można znaleźć na wielu serwerach, również w Polsce.

Rozszerzenia (ang. extensions)
Zestawy poleceń wprowadzone do języka HTML przez firmy Netscape i Microsoft (można tutaj także dodać najnowsze rozszerzenia Javy), wykraczające poza standardy HTML 2 i 3. Rozszerzenia obejmują polecenia, realizujące przede wszystkim specjalne efekty, np. kolory komórek i obramowania tabeli, animacja Marquee, migający tekst, ramki, dźwięk w tle, indeksowanie strony, wybór czcionki, applety Javy itd. Rozszerzenia są coraz powszechniej interpretowane przez przeglądarki, a ich tworzenie wspomagane przez coraz większą liczbę edytorów HTML. Rozszerzenia są częściowo wprowadzane do specyfikacji HTML 4.

Serwer
Dedykowany system komputerowy wydzielony z sieci w celu realizowania usług na rzecz innych. Przykładowo mogą to być usługi typu podawanie plików, obsługa drukarek, archiwizacja danych, translacja protokołów, itp.

Shell
Interpreter poleceń. Po zalogowaniu się do systemu zazwyczaj nasze działania nadzoruje proces shella. W zależności od tego jaki to shell, możemy stosować różne polecenia.

Sieć (ang. network)
Grupa komputerów połączona ze sobą w sposób umożliwiający wymianę informacji. Przykładem największej sieci jest internet.

Sieć lokalna
Zob. LAN.

Sieć miejska
Zob. MAN..

Sieć rozległa
Zob. WAN.

Site
Dowolny komputer z którym można się skontaktować w sieci Internet.

Site name
Nazwa komputera w sieci Internet.

Skrypt logowania (ang. login script)
Automatyczna procedura wykonująca uruchamiana podczas logowania się użytkownika do sieci.

Skrzynka pocztowa (ang. mailbox)
Plik w którym są przetrzymywane wszystkie otrzymane, kopie wysyłanych, jeszcze nie wysłane oraz usunięte listy.

SLIP (ang. Serial Line Interface Protocol)
Protokół transmisji poprzez łącze szeregowe. Protokół uzupełnia TCP/IP tak, aby można było przesyłać dane poprzez łącza szeregowe.

Smiley
Także emoticon, specjalny symbol, używany w poczcie elektronicznej oraz irc i listach dyskusyjnych, reprezentujący stan emocjonalny osoby przekazującej wiadomość. Symbol składa się ze znaków dostępnych bezpośrednio z klawiatury.

SNMP (ang. Simple Network Management Protocol)
Protokół zarządzania sieciami komputerowymi. Pozwala na zdalne, aczkolwiek ograniczone, monitorowanie sieci i zdalną konfigurację pewnych elementów.

Strona macierzysta
Zob. Home Page.

Strona WWW (ang. Web page)
Dokument zapisany w formacie HTML, dostępny do powszechnego użytku w sieci Internet poprzez przeglądarki WWW.

Strona początkowa
Strona automatycznie wczytywana po uruchomieniu przeglądarki WWW. Netscape Navigator pozwala ustalić stronę początkową (home page), ale jednocześnie uruchamiać przeglądarkę z pustą stroną, bez konieczności łączenia się z siecią. Jest to wygodne np. wtedy, gdy sami konstruujemy dokument internetowy i kontrolujemy jego wygląd w pracującej w tle przeglądarce.

Subskrypcja
Przyłączenie się (bezpłatne) do istniejącej grupy dyskusyjnej. Wymaga to wybrania odpowiedniego serwera (np. news.nask.org.pl), przejrzenia dostępnych tam grup dyskusyjnych i zaznaczenia tych, które zamierzamy regularnie czytać.

Suite
Zob. Zestaw internetowy

Sygnatura (and. signature)
Podpis użytkownika, wstawiany pod treścią listu lub artykułu; zawiera zazwyczaj imię i nazwisko, a niekiedy także dodatkowe informacje identyfikujące, np. adres elektroniczny, firmę, tytuł, stanowisko, itp.

System wyszukiwawczy
Narzędzie do wyszukiwania informacji w Inernecie, oparty na zindeksowanych danych; bardziej zaawansowane systemy pozwalają wykorzystywać warunki logiczne i ograniczające. Największymi i najszybszymi systemami w Internecie są Hot Bot i Alta Vista indeksujące dane z kilkudziesięciu mln stron internetowych, dokonując \"obrotu\" w ciągu 1-2 tygodni. Inny duży system - Lycos - gromadzi dane z ponad 10 mln stron. Istnieją też systemy off-line - przykładem jest uproszczona baza Lycos na dysku kompaktowym, dostarczana z programem Internet Mania firmy Corel, która zawiera indeks ok. 400 tys. ważniejszych stron internetowych. System taki pozwala wyszukiwać informacje bez konieczności łączenia się z siecią.

Szyfrowanie (ang. encrypting)
Przekształcanie informacji do postaci nieczytelnej, dla zapewnienia jej poufności. Szyfrowanie wymaga dostarczenia klucza do odszyfrowania informacji przez odbiorcę.
Ślepa kopia poczty elektronicznej (ang. blind carbon copy)
Kopia listu wysłana do innej osoby, niż odbiorca poczty. Odbiorca listu nie wie, do jakich innych osób zostały wysłane kopie.

Tabela
Element dokumentu internetowego, pozwalający wprowadzać informacje w bardziej usystematyzowany sposób. Tabela składa się z kolumn i wierszy (zwykle obramowanych), które tworzą sieć komórek. Do komórek wprowadza się zazwyczaj dane liczbowe lub krótkie informacje tekstowe. Tabele mogą także posłużyć do symulowania szpalt.

Tag
Zob. Znacznik

TAR (ang. Tape ARchive)
Format archiwizacji plików w systemach Unix.

TCP/IP
Protokół komunikacyjny używany przez wszystkie komputery podłączone do Internetu.

TELNET
Program pozwalający na zdalne logowanie się do innego komputera i emulowanie zawartości jego ekranu tekstowego na ekranie maszyny lokalnej.

Temat (ang. subject)
Część nagłówka listu elektronicznego lub artykułu, zawierająca informację o temacie listu lub arykułu. Temat pozwala odbiorcy szybko zorientować się w charakterze informacji.

Token Ring
Jeden ze standardów sieci lokalnych. Działa w oparciu o przesyłanie tokena w kablu w formie pierścienia. Pierwszy standard przewidywał przesyłanie z szybkością 4 Mb/s, natomiast w obecnych sieciach osiągana prędkość to 16 Mb/s.

Tytuł
W dokumencie HTML jest to ciąg znaków, który przeglądarka WWW wyświetla w swojej belce tytułowej (w naszym kursie jest to napis \"Kurs języka HTML\"). Tytułu nie należy mylić z nagłówkami, które są wprowadzane do treści dokumentu.

Unix
System operacyjny stosowany dawniej na komputerach typu mainframe, a teraz nawet na personal. Na początku internet bazował na systemach unixowych, ale w chwili obecnej do połączeń można używać nawet PC pracujący w DOS lub Windows czy też Macintosh.

Upload
Przesłanie pliku z komputera lokalnego na odległy.

URL (ang. Uniform Resource Locator)
Próba standaryzowania formatu zapisu adresów i lokacji w internecie. Najczęściej używany dla opisania stron WWW. Przykładowe URL-e to: ftp://ftp.funet.fi/, http://www.gazeta.pl/, news://news.nask.org.pl/, mailto:[e-mail].

USENET, USENET NEWS
Listy dyskusyjne w internecie. Nie są to listy rozsyłane pocztą do wszystkich zainteresowanych użytkowników, ale usługa typu klient-serwer. Osoba, która chce dyskutować podłącza się do tzw. News Serwera i czyta żądane listy.

Usługodawca inernetowy (ang. internet provider)
Dostawca usług internetowych. Zazwyczaj firma posiadająca szybkie łącze ze światem i wiele podłączeń telefonicznych (numerów dostępowych). Modemem podłączamy się do takiej firmy i dzięki niej łączymy się z dowolnym miejscem na świecie za cenę połączenia lokalnego. Usługodawca internetowy zazwyczaj oferuje szeroką gamę usług za które pobiera odpowiednie opłaty, choć wiele z nich jest oferowanych niekiedy za darmo (np. konta pocztowe, liczniki, statystyki, książki gości itp.)

UUCP (ang. Unix-to-Unix Copy)
Protokół służący dawniej do przesyłania poczty przy pomocy połączeń modemowych typu dial-up. Co jakiś czas dane maszyny łączyły się ze sobą dzwoniąc i przekazując wzajemnie oczekującą pocztę.

Uudecode
Metoda dekodowania plików ASCII do postaci binarnych, jeżeli wcześniej zakodowano je poprzez uuencode.

Uuencode
Metoda kodowania plików binarnych do postaci plików ASCII. Używając tej metody możliwe jest przesyłanie plików binarnych za pomocą poczty elektronicznej.
W3=World Wide Web

Walidacja
Proces weryfikowania poprawności składniowej dokumentu HTML. Wyróżnia się sprawdzanie poprawności składniowej połączone z kontrolą zgodności z oficjalną specyfikacją HTML, oraz sprawdzanie wyłącznie poprawności składniowej, nawet jeśli użyte polecenia wykraczają poza oficjalny HTML. W pierwszym przypadku stosowane są zazwyczaj serwisy sieciowe (tzw. parsery), w drugim na ogół specjalne programy instalowane na dysku (np. CSE 3310 HTML Validator).

WAN (ang. Wide Area Network)
Sieć złożona z komputerów znajdujących się w dużych odległościach od siebie (np. sieć internet). Wymagane jest zaangażowanie publicznej sieci telekomunikacyjnej. Sieć rozległa łączy sieci lokalne i miejskie.

Wątek (ang. thread)
Część artykułów w grupie dyskusyjnej, dotycząca tego samego tematu.

Wtyczka
Zob. Plug-in.

WWW (ang. World Wide Web)
Światowa pajęczyna. Rodzaj usługi polegającej na łączeniu się z różnymi miejscami na świecie za pomocą interfejsu graficznego lub tekstowego i oglądaniu tak zwanych stron WWW. Główną zaletą usługi jest jej bardzo wygodny interfejs, a co za tym idzie prosty sposób poruszania się po sieci i znajdowania dowolnych informacji.

Wykaz
Element dokumentu internetowego, składający się z kolejnych wierszy (punktów wykazu), zazwyczaj równoważników zdań. Stosowane są wykazy uporządkowane (wiersze są numerowane) i nieuporządkowane (opatrzone znakiem graficznym - kółeczkiem, kwadratem). Wykazy są przydatne przy tworzeniu hipertekstowego spisu treści czy wyliczaniu jakichś elementów.

Zakładka (ang bookmark)
Oznakowanie miejsca w Internecie, do którego chcemy szybko sięgnąć w następnych sesjach. Kliknięcie na zakładce pozwala wykonać skok do jakiegoś miejsca, zwalniając z konieczności ręcznego wpisywania adresu lub przechodzenia do niego poprzez inne strony. Zakładki pełnią rolę podręcznej książki adresowej, a w codziennej pracy wystarcza zazwyczaj kilkanaście-kilkadziesiąt zakładek. Istnieją też programy wspomagające, które służą do budowania obszernych i bardzo wygodnych w obsłudze książek adresowych - przykładem jest SmartMarks, współpracujący ściśle z Netscape Navigatorem.

Załącznik (ang. attachment)
Przesyłka w postaci pliku, dołączana do poczty elektronicznej, wysyłana zwykle dla oszczędzenia czasu w postaci skomprymowanej.

Zestaw internetowy (ang. Internet suite)
Zintegrowany zestaw programów obsługujących Internet. Zestawem jest np. Microsoft Internet Suite, Netscape Communicator, Quarterdeck Internet Suite i Delrina Cyberjack, które zawierają programy do obsługi WWW, FTP, poczty elektronicznej, grup dyskusyjnych itp. Zestawy są na ogół programami znacznie większymi objętościowo od zwykłych przeglądarek WWW i mogą należeć do kategorii oprogramowania komercyjnego.

Znacznik (ang. tag)
Polecenie języka HTML, wstawiane do dokumentu internetowego, które jest następnie interpretowane we właściwy sposób przez przeglądarkę WWW. Na przykład polecenie

powoduje utworzenie nowego akapitu, oddzielonego od poprzedzającego go elementu (np. tekstu) interlinią, polecenie

powoduje wstawienie do dokumentu poziomej linii itd. Przeglądarki WWW różnią się zakresem interpretowanych znaczników, a największe możliwości oferuje tutaj Netscape Navigator.

Znaki specjalne (ang. special characters)
W szerokim rozumieniu jest to zestaw znaków (na ogół niedostępnych bezpośrednio z klawiatury) wprowadzanych do dokumentu HTML w specjalny sposób (np. \", &, < >, ?, §, ?, ?, ?, ?), z użyciem ich kodów. Niektóre znaki (np. nawiasy ukośne) są kodami sterującymi w dokumentach HTML, a więc ich odzwierciedlenie w dokumencie wymaga innego sposobu wprowadzenia



STRUKTURA INTERNETU
Współczesny Internet jest siecią sieci; zbudowany jest na zasadzie łączenia ze sobą poszczególnych sieci lokalnych. Wyobraźmy sobie instytucję, w której znajduje się kilka sieci lokalnych. Mogą to być opularne pecetowe sieci lokalne typu Novell Netware. Sieci te łączymy ze sobą (robi się to za pomocą routerów), tworząc sieć uczelnianą. Takie sieci uczelniane mogą następnie być przyłączone do sieci miejskiej, łączącej sieci lokalne poszczególnych instytucji, ta zaś sieć miejska do tzw. krajowej sieci szkieletowej - zwykle jednej z kilku - łączącej poszczególne sieci miejskie na obszarze kraju. Największe jednostki z jakich zbudowany jest Internet, to Autonomiczne Systemy (AS-y), zwykle pokrywające się ze wspomnianymi sieciami krajowymi; układ połączeń między nimi tworzy tzw. rdzeń Internetu.
Taka właśnie budowa Internetu umożliwia jego dynamiczny rozwój. Przyłączenie nowego odcinka sieci jest bowiem przy takiej topologii bardzo proste i wymaga uzgodnień w zasadzie jedynie z osobami zarządzającymi bezpośrednio podsiecią, do której zamierzamy się dołączyć. Podłączanie i odłączanie nowych podsieci nie wpływa na działanie pozostałych fragmentów Internetu, ani nie wymaga żadnych zmian znajdujących sie w odległych podsieciach.
Routing
Routery, łączące poszczególne podsieci, są jednymi z najważniejszych urządzeń w Internecie. To one właśnie wytyczają drogę (ang. route - droga, trasa) pakietów danych między sieciami, zapewniając możliwość połączenia się ze sobą dowolnych komputerów, niezależnie od ich fizycznej lokalizacji. Router posiada co najmniej dwa przyłącza sieciowe (każde o innym adresie IP), podłączone do różnych sieci; jego zadaniem jest skierowanie danych we właściwą stronę na podstawie adresu docelowego.
Jeżeli komputer o adresie np. 149.156.24.10 wysyła pakiet danych do komputera w tej samej podsieci (np. 149.156.24.15), pakiet ten może być przekazany bezpośrednio - router nie bierze w tym procesie udziału, gdyż pakiety nie wychodzą poza lokalna podsieć (i nie powodują obciążenia reszty Internetu...). Jeżeli jednak zechcemy się połączyć z komputerem z poza swojej podsieci (np. 148.81.18.1), wówczas dane przekazywane są do routera, a poprzez niego do następnej sieci, gdzie - o ile pakiet nie jest adresowany do komputera w tej właśnie sieci - zajmie się nim kolejny router.
Router\'y \"wiedzą\", przez który router wiedzie droga do jakich sieci (istnieje wiele metod, aby je tego \"nauczyć\"), stąd też w przypadku, gdy dana sieć ma połączenie z kilkoma innymi (zawiera kilka routerów), wybierany jest router najbardziej odpowiedni dla docelowej sieci. Routery potrafią jednak same zmieniać trasę przesyłania pakietów i tworzyć tzw. drogi obejściowe w przypadku np. awarii połączenia - jest to właśnie ta zasadnicza koncepcja, która legła u podstaw ARPANET\'u, a później Internetu. Trzy sieci A,B i C połączone są ze sobą na zasadzie każda z każdą. W normalnej sytuacji pakiety wysyłane z sieci A do sieci B przekazywane są połączeniem bezpośrednim poprzez routery R1 i R3. Jeżeli jednak bezpośrednie połączenie między sieciami A i B ulegnie przerwaniu, pakiety zostaną automatycznie skierowane obejściową trasą poprzez sieć C (routery R2-R6-R5-R4) - może to nawet nie zostać zauważone przez użytkowników.
Klasy
Oczywiście, aby opisane powyżej rozwiązania mogły funkcjonować, musi istnieć sposób łatwego rozpoznawania przez oprogramowanie sieciowe, czy wskazany adres IP należy do naszej własnej podsieci, czy też znajduje się poza nią. W tym celu adres IP podzielony jest na dwie części - jedna z nich określa numer sieci, i dla wszystkich urządzeń w danej podsieci jest identyczna, druga stanowi numer komputera w sieci.
W pierwotnej specyfikacji protokołu TCP/IP podział adresu IP pomiędzy numer sieci i numer komputera ustalono w sposób sztywny, definiując trzy klasy adresów: A, B i C.
W miarę dołączania do Internetu coraz większej liczby podsieci okazało się, że zaczyna po prostu brakować numerów sieci, które można by im przydzielić, podczas gdy w wielu istniejących już sieciach klasy A, B, a nawet C duża część numerów pozostawała nie wykorzystana - po prostu w sieci nie było tak wielu komputerów. Dlatego w chwili obecnej klasy adresowe mają znikome znaczenie, a powszechnie stosowany jest model adresowania bezklasowego, opartego o tzw. maski podsieci. Maskę tę muszą \"znać\" wszystkie komputery i routery znajdujące się w danej podsieci. Maskę zapisuje się w podobny sposób jak adres IP, np. maskę składającą się z 27 bitów 1 (numer sieci) i 5 bitów 0 (numer komputera) zapisujemy tak: 255.255.255.224.
Adresy domenowe
Adresy IP są niezbędne oprogramowaniu sieciowemu do przesyłania pakietów danych, posługiwanie się nimi jest jednak bardzo niewygodne dla użytkownika. Dlatego obok adresów IP wprowadzono adresy symboliczne albo domenowe. Nie każdy komputer musi mieć taki adres; adresy symboliczne z reguły przypisywane są tylko komputerom udostępniającym w Internecie jakieś usługi, czyli będącym tzw. serwerami. Umożliwia to użytkownikom chcącym z nich skorzystać łatwiejsze wskazanie konkretnego serwera. Komputery będące tylko klientami, to znaczy tylko korzystające z zasobów informacyjnych serwerów (np. zwykłe domowe PC włączone do Internetu za pośrednictwem modemu) mogą adresów symbolicznych nie mieć, gdyż nikt \"z zewnątrz\" nie będzie z nich korzystał. Specjalny rodzaj adresów symbolicznych wykorzystywany jest również w przypadku komputerów nie przyłączonych bezpośrednio do Internetu, lecz do innych sieci mających możliwość wymiany poczty z Internetem. Komputery te nie mają adresów IP, jednakże adresy symboliczne umożliwiają zaadresowanie poczty do takiego komputera.
Adres symboliczny zapisany jest w postaci ciągu nazw, tzw. domen, które rozdzielone są kropkami podobnie jak w przypadku adresu IP. Poszczególne części adresu domenowego nie mają jednak żadnego związku z poszczególnymi fragmentami adresu IP, chociażby ze względu na fakt, że o ile adres IP składa się zawsze z czterech części, o tyle adres domenowy może ich mieć różną liczbę - od dwóch do sześciu czy nawet siedmiu.
Odwrotnie niż adres IP, adres domenowy czyta się od tyłu. Ostatni jego fragment tzw. domena najwyższego poziomu (top-level domain), jest z reguły dwuliterowym oznaczeniem kraju (np. pl, fi). Jedynie w USA dopuszcza się istnienie adresów bez oznaczenia kraju na końcu (biorąc pod uwagę, że sieć Internet powstała właśnie tam, i początkowo nie przewidywano tak wielkiego jej rozwoju w innych krajach, jest to oczywiste). Zamiast kraju, domena najwyższego poziomu opisuje \"branżową\" przynależność instytucji, do której należy dany komputer. Może to być .com - oznaczające firmy komercyjne, .edu - instytucje naukowe i edukacyjne, .gov - instytucje rządowe, .mil - wojskowe, .org - wszelkie organizacje społeczne i inne instytucje typu non-profit.
Następną częścią adresu po domenie \"branżowej\" lub \"geograficznej\" jest będzie domena określająca bezpośrednio instutucję - na ogół jej nazwa lub skrót nazwy. Należy zwrócić uwagę na komputer o adresie ftp.microsoft.com zwyczajowo komputery na których znajdują się serwery takich usług jak anonimowe FTP, news, gopher, WWW itd., wyróżniane są charakterystyczną nazwą, odpowiadającą nazwie usługi, aby łatwiej było je odnaleźć. W istocie wszystkie te adresy mogą oznaczać jeden i ten sam komputer, ponieważ możliwe jest przypisanie do tego samego adresu IP kilku adresów symbolicznych, tzw. aliasów.
DNS
Korzystanie z adresów domenowych jest łatwiejsze dla ludzi, ale oprogramowanie sieciowe \"rozumie\" jedynie adresy IP. Potrzebny jest zatem jakiś sposób \"tłumaczenia\" adresów symbolicznych na adresy IP. Jako że ich wzajemne przyporządkowanie jest czysto umowne, \"tłumaczenie\" to może się odbywać tylko na podstawie jakiejś \"tabeli\", przechowującej informacje o tym jakiej nazwie symbolicznej odpowiada jaki adres IP. Ze względu na rozmiary sieci Internet oczywiście niemożliwe jest przechowywanie takiej \"tabeli\" przez jakikolwiek pojedynczy komputer w sieci, dlatego zastosowano rozwiązanie rozproszone. W każdej domenie istniejącej w Internecie jest jeden wyróżniony komputer - tzw. serwer nazw (Domain Name Server - DNS), przechowujący wykaz adresów komputerów ze swojej domeny, czasami ewentualnie także sąsiednich domen nie mających własnych serwerów nazw. Każda domena wyższego poziomu również ma swój serwer nazw, pamiętający adresy serwerów nazw poszczególnych \"poddomen\" w obrębie tej domeny (aby zatem utworzyć nową domenę trzeba ją zarejestrować w serwerze nazw domeny nadrzędnej). Na najwyższym poziomie tej hierarchii znajdują się tzw. główne serwery nazw (Root Name Servers) - dla większej sprawności działania jest ich kilka - zawierające informacje o adresach serwerów nazw domen najwyższego poziomu w Internecie (.com, .edu, .pl, ...itd.). Każdy serwer nazw musi znać adresy serwerów głównych (ich listę znaleźć można pod adresem ftp://rs.internic.net/netinfo/root-servers.txt), zaś adres IP jego samego musi być znany wszystkim komputerom obsługiwanym przezeń domenie.


USŁUGI DOSTĘPNE W INTERNECIE
Aby czynnie uczestniczyć w internetowym szaleństwie, powinniśmy także sami włączyć się w ten wir. Podstawowym zadaniem jakie należałoby wykonać to oczywiście założyć własne konto na jakimś serwerze, dzięki temu będziemy już mogli wysłać zbudowaną przez siebie stronę do sieci, a także korespondować za pomocą poczty elektronicznej z innymi użytkownikami internetu.
Mamy dwie możliwości, albo płacić providerowi za przechowywanie na jakimś serwerze naszych stron WWW, albo wykorzystać któreś z darmow

---