IV.

IDEOGRAMY

DZIEŃ DOBRY - znak złożony; DZIEŃ (LBk i PBk, kanty w dół, grzbiety do przodu, dłonie nałożone na siebie końcami palców przed klp w linii pośrodkowej oba przedramiona i dłonie wykonują jednocześnie ruch po łuku na zewnątrz do pozycji pionowej - łokcie nieruchome) + DOBRY (PO w pionie, kantem do przodu, styk kciuka i palca wskazującego przy podbródku wysunięcie PO do przodu na ok. 15 cm przed twarz)

WITAM - PBz pionowo grzbietem do przodu, przed twarzą tak, że nadgarstek znajduje się na wysokości ramienia dwukrotne krótkie wysunięcie do przodu

CZEŚĆ - PBz pionowo grzbietem do przodu, końce palców przy prawej skroni krótkie wysunięcie po linii w przód, w bok i do góry

JA - PD, końcem palca wskazującego dotykamy środka klp

TY - PD, palcem wskazującym wskazujemy rozmówcę

ON - PD, wskazujemy na skos w prawo, dłoń w poziomie wnętrzem w dół

MIEĆ/MAM - PB kantem w dół, grzbietem do przodu kładziemy wnętrzem dłoni na środku klp. MASZ - PB w pionie, wnętrzem do przodu przed klp wysuniecie w stronę rozmówcy. MA - j.w, ale dłoń wysuwamy w stronę osoby, o której mówimy lub (gdy ogólnie) - w prawo MAMY - jak w „MAM”, ale dwukrotnie przykładamy dłoń do klp. MACIE - jak w „MASZ”, ale ruch dwukrotny MAJĄ - j.w., ale oba ruchy w prawo i nieco przed siebie;

NIE MIEĆ - PBz kantem w dół i grzbietem do przodu, po lewej stronie przed podbródkiem przesuwamy z lewej strony na prawą

IMIĘ - PIk poziomo wnętrzem w dół przy połowie opuszczonego lewego ramienia końcem kciuka rysujemy dwukrotnie na ramieniu pionową kreskę w górę

JAK - PI pionowo wnętrzem do przodu przed prawym barkiem obrót o 90˚ wokół osi przedramienia do pozycji kantem do przodu

JAKI/A/E - j.w, dwukrotnie

NA - PN poziomo grzbietem w górę przed środkiem klp + LB poziomo wnętrzem do góry PN kładzie się na wnętrze LB

NAZWISKO/NAZYWAĆ - P1 poziomo wnętrzem w dół przed czołem rysuje dwukrotnie kciukiem pionową kreskę na czole (ruchem w dół)

SIĘ - P1 kantem do przodu kciukiem wnętrzem skośnie kciukiem dół dotyka kciukiem lewego barku przeniesienie na okolicę prawego biodra (jak po szarfie) - w obu wypadkach kciuk prostopadle do płaszczyzny poprzecznej tułowia

Zdania do powtórzenia:

Jak masz na imię?

Ona ma na nazwisko Kowalski.

Witam, nazywam się Ola Lis.

Ona ma na imię Ania, a Ty jak się nazywasz?

Ja nie mam na imię Piotr.

Dzień dobry, nazywam się Katarzyna Kęs.

Nie mam na nazwisko Ącki.

MIESZKAĆ - Pb pionowo przyłożona wnętrzem do prawego policzka z lekkim odchyleniem głowy w prawo

POKÓJ - Pc poziomo wnętrzem w dół i kantem do przodu przed środkiem klp dotyka dwukrotnie wnętrza Lbk ustawionej wnętrzem do góry przed klp - przy pierwszym dotknięciu końce prawego kciuka i palca wskazującego układają się w poprzek lewej dłoni, a przy drugim - obrót tak, by ułożyły się na osi podłużnej (punktujemy kwadrat)

MIESZKANIE - MIESZKAĆ + POKÓJ

TU-TUTAJ - TU; PD przed tułowiem krótkim ruchem wskazujemy w dół (grzbiet dłoni do przodu). TUTAJ; 2 x TU

ZAMELDOWANIE - „MIESZKAĆ” + L5 kantem dłoni w dół palcami do przodu, PZ „wkręca” się między palce wskazujący a środkowy

JEST-BYĆ - JEST PA poziomo wnętrzem w dół kantem na zewnątrz, LA poziomo kantem w dół i grzbietem na zewnątrz PA przesuwa się do przodu po LA tak, że wnętrze PA kontaktuje się z „kciukowym” brzegiem lewej dłoni. BYĆ; wyjściowe ustawienie rąk takie samo jak dla JEST, ale PA nie przesuwa się po LA do przodu po linii poziomej - zakreśla do przodu łuk pionowy wybrzuszony w dół i w najniższym punkcie tego łuku „odbija się” od LA

REJESTRACJA/ZAREJESTROWAĆ - L5 kantem w dół i palcami do przodu, PR wykonuje ruch „wkręcania” się /podobnie jak przy zameldowaniu/

ULICA - PBk i LBk kantami w dół i końcami palców do przodu przed klp, ok. 30 cm od siebie symetryczny i równoległy dwukrotny ruch do przodu (drugie przesunięcie zaczyna się z miejsca, w którym kończy się pierwsze)

PRZY - PB kantem w dół i końcami palców do przodu z boku klp, LB kantem w dół i wnętrzem przyłożona do powierzchni brzucha PB układa się ok. 5 cm przed LB równolegle do niej kantem w dół i końcami palców wskazując w lewo

GDZIE - P5 i L5 poziomo, wnętrzami w górę i palcami skierowanym do przodu i do wewnątrz, symetrycznie na wysokości pasa ok. 30 cm od siebie równoczesny dwukrotny ruch poziomy od siebie do siebie

CZY - PCz pionowo wnętrzem do przodu przed prawym obojczykiem ruch w prawo z zatrzymaniem po ok. 15 cm

TEN/TA/TO - PD wskazuje przed siebie w prawo i nieco w dół (jeśli mówimy o kimś/czymś konkretnym - wskazujemy na to)

WARSZAWA - PA wnętrzem do klp dotyka wnętrzem lewej, a potem prawej strony klp

W/WE - obie dłonie przed klp i równolegle do niej; PBk poziomo wnętrzem w dół i LBk kantem w dół i wnętrzem do klp dłonie „wchodzą w siebie” do zetknięcia styków nasad kciuków i palców wskazujących

Zdania do powtórzenia:

1. Czy Ty mieszkasz w Warszawie?

2. Ja nie mam mieszkania w Warszawie.

3. Mieszkam w 3 pokojowym mieszkaniu.

4. Tutaj jest pokój Basi.

5. Czy Ty mieszkasz przy ulicy Pięknej w Warszawie?

6. W tym pokoju, mieszkają Marianna i Karolina.

7. Gdzie jesteś zameldowany?

8. Czy ona jest tutaj zameldowana?

V.

WIDZIEĆ - PU pionowo grzbietem do przodu przed twarzą z dotknięciem końcami wyprostowanych palców nasady nosa krótkie przesunięcie do przodu

OD-DO - OD; PA poziomo wnętrzem w dół i kantem na zewnątrz przed środkiem klp dotyka wnętrza LB ułożonej kantem w dół i palcami do przodu PA odrywa się od lewej dłoni w prawo i zatrzymuje po ok. 30 cm. DO; odwrócenie OD - na początku ręce oddzielnie, kończą w pozycji wyjściowej dla poprzedniego znaku

ROK - LATA - P1 i L1 poziomo wnętrzami w dół i kciukami skierowanymi do wewnątrz z zachodzeniem na siebie przed klp małe ruchy po okręgach pionowych do przodu (jakby jeden kciuk nawijał coś na drugi - oba są w ruchu). ROK - jeden obrót. LATA - wiele obrotów

ILE - P5 poziomo wnętrzem w górę i kantem na zewnątrz przed prawą stroną klp swobodne naprzemienne ruchy wahadłowe wszystkimi palcami (ale palce nie zginają się jednocześnie, jak przy zaciskaniu w pięść)

KIEDY - PK pionowo kantem do przodu przed prawym obojczykiem ruch w dół i w lewo z przejściem do pozycji poziomej kantem w dół i palcami do przodu, a potem nieco w prawo (jakbyśmy rysowali przed klp znak α, zaczynając od góry)

URODZIĆ/RODZIĆ - PB i LB kantami do tyłu, ukośnie w dół po obu stronach bioder wykonują ruch po łuku do przodu z zatrzymaniem PB LB wnętrzami w górę nieco do przodu,

CO/COŚ - PC pionowo wnętrzem do przodu przed prawym obojczykiem obrót wokół długiej osi przedramienia o 90˚ do wewnątrz (tak by kant dłoni skierował się do przodu)

NAD-POD - NAD; obie ręce symetrycznie przed klp; PM i LM pionowo (czyli palce w poziomie) kantami do przodu, zetknięte końcami palców środkowych PM wykonuje ruch po łuku (wybrzuszonym na zewnątrz) w górę do ustawienia nad LM. POD; wyjściowe ustawienie rąk tak samo jak w NAD, ale ruch PM po łuku w dół do ustawienia pod LM

MIASTO - P5 pionowo wnętrzem do przodu kciukiem kantem na zewnątrz dotyka kciukiem wnętrza LBk ustawionej poziomo kantem w dół i grzbietem na zewnątrz przed klp P5 wykonuje obrót o 180˚ w dół i do przodu wokół osi kciuka (zatrzymuje się w pionie grzbietem do przodu)

SPRAWA - PA poziomo kantem w dół przed klp uderza we wnętrze LBk ustawionej kantem do klp i wnętrzem do góry

PRAWO - tak jak SPRAWA, ale raz

ADRES - MIESZKAĆ (moduł 2) + SPRAWA

TELEFON - Pik kantem dłoni w dół, ustawiona jest na wysokości prawego ucha /jak słuchawka od telefonu/

NUMER - PD pionowo kantem do przodu przed klp uderza dwukrotnie sąsiadującym z kciukiem bokiem palca wskazującego w grzbiety palców LA ustawionej kantem w dół i grzbietem na zewnątrz do przodu;

DOM - PB i LB ukośnie i symetrycznie przed klp - kanty do przodu, wnętrza do siebie, palce skierowane w górę i do wewnątrz i stykające się ze sobą miedzy obiema rękami (formując jakby trójkątny dach)

TAK - prawa ręka przed prawym obojczykiem prezentuje kolejno litery „T” i „K” w połączeniu z krótkimi wahnięciami w przegubie do przodu

NIE - ustawienie początkowe jak dla TAK, ale prezentujemy litery „N” i „E”

NIC - ustawienie początkowe jak dla TAK, ale prezentujemy litery „N” i „C”

MÓJ - PT pionowo kantem do przodu i grzbietem na zewnątrz przed środkiem klp mały ruch do tyłu i dotknięcie środka klp

TWÓJ - ustawienie wyjściowe jak dla MÓJ, ale PT wykonuje ruch do przodu

JEGO - ustawienie wyjściowe jak dla MÓJ, ale PT wykonuje poziomy ruch w prawo ze skierowaniem w tamtą stronę również kantu dłoni;

Zdania do powtórzenia:

1. Czy to jest Twój dom?

2. W tym mieście mieszkam od urodzenia.

3. Jestem w moim pokoju od 2 dni.

4. Tak, zarejestrowałam się tutaj.

5. Ile masz lat?

6. Mieszkam w domu pod numerem 25.

7. Czy to jest jego mieszkanie?

8. Czy masz sprawy w Warszawie?

9. Mam prawo tutaj być.

10. Od kiedy mieszkasz pod Warszawą?

11. Czy w jego mieszkaniu jest Piotr?

12. Od urodzenia mieszkam pod Warszawą.

13. Jaki masz numer telefonu?

14. Jaki jest Twój dom?

15. Ile lat mieszkasz w dwupokojowym mieszkaniu?

16. Jak jest jego numer telefonu?

17. Jaki masz numer mieszkania?

VI

PROSZĘ/PROSIĆ - PB i LB kantami do przodu i nieco w dół, złożone wnętrzami przed klp wykonują razem dwukrotny ruch wahadłowy w górę i w dół (poruszają się przedramiona, łokcie ufiksowane)

USIĄŚĆ/SIADAĆ - PB i LB poziomo wnętrzami w dół i kantami na zewnątrz symetrycznie po obu stronach pasa jednoczesny ruch w dół do wyprostowania rąk w łokciach

KOBIETA - PO ujmuje między końce kciuka i palca wskazującego płatek prawego ucha i dwukrotnie nim potrząsa (jeśli znak występuje jako rodzajnik żeński [♀] - potrząśnięcie jednokrotne)

PANI - ♀ (patrz KOBIETA) + PO i LO kantami w dół i palcami do przodu symetrycznie dotykają pasa po obu stronach [znak formy grzecznościowej]

MĘŻCZYZNA - PD pionowo kantem do przodu przy prawym policzku dwukrotne przesunięcie palcem wskazującym po prawym policzku do przodu (jeśli jako rodzajnik męski [♂] - pojedyncze przesunięcie)

PAN - ♂ (patrz MĘŻCZYZNA) + forma grzecznościowa (patrz PANI)

PARA - PL pionowo kantem do klp przed prawym obojczykiem dwukrotne zamknięcie PL w PP

PAŃSTWO - PARA + forma grzecznościowa (patrz PANI)

UMIEĆ/WIEDZIEĆ - PBk grzbietem do przodu, ustawiona ukośnie (palce w górę i w lewo) dotyka końcami palców środka czoła

NIE UMIEĆ/NIE WIEDZIEĆ - PBk kantem w dół i grzbietem do przodu przed lewą stroną czoła przesunięcie poziomo z lewej strony czoła na prawą

MÓWIĆ - P5 pionowo grzbietem do przodu, końce palców na wysokości podbródka swobodne naprzemienne ruchy wahadłowe palców (jakby szybko grając kolejne dźwięki na pianinie)

ROZMAWIAĆ - PD i LD kantami do przodu i wnętrzami do siebie, symetrycznie po obu stronach podbródka naprzemienne ruchy wahadłowe do przodu i z powrotem tak, że końce

palców wskazujących na zmianę przybliżają się do podbródka

JĘZYK - PZ pionowo, grzbietem do przodu, dotyka środka brody

MIGAĆ/MIGANY - P5 i L5 wnętrzami do siebie (w odległości ok. 15 cm) przed klp, palce do przodu i nieco w górę naprzemienne ruchy po okręgach pionowych do przodu (jak pedały roweru)

POWIEDZIEĆ - PD pionowo, grzbietem do przodu, koniec palca wskazującego na podbródku ruch do przodu i lekko w dół z nieznacznym odgięciem w nadgarstku tak, aby wnętrze dłoni, na koniec ruchu, skierowało się skośnie w dół

PISAĆ - obie ręce przed klp; PE poziomo grzbietem w górę dwukrotnie przesuwa się końcami palców po wnętrzu LBk (od nadgarstka do końców palców) ustawionej wnętrzem do góry (jakby rysując kreski)

PODPISAĆ - ułożenie rąk i pozycja wyjściowa jak dla PISAĆ (moduł 4), ale PE ześlizguje się z LBk w dół po torze przypominającym cyfrę trzy (2 brzuszki w prawo)

ZGODA - LA poziomo, wnętrzem dłoni w dół, PZ wykonuje kształt litery „Z” i PBz z góry obejmuje LA

Zdania do powtórzenia:

1. Dzień dobry, proszę tutaj usiąść i powiedzieć jak się pan nazywa.

2. Czy ta pani umie powiedzieć, gdzie mieszka?

3. Proszę państwa, proszę mi powiedzieć od kiedy tutaj jesteście.

4. Od 4 lat jestem zameldowana w tym domu.

5. Nie umiem mówić i migać.

6. W jakim języku mówisz?

7. Czy ta para mieszka w tym domu?

8. Czy dobrze umiesz język migowy?

9. Proszę tutaj usiąść i zamigać jak się pan nazywa.

10. Czy możesz ze mną porozmawiać?

11. Nie czuję się dobrze, chcę porozmawiać.

12. Czuję się fantastycznie.

13. Proszę mi powiedzieć, gdzie pani się urodziła?

14. Nie umiem panu powiedzieć, gdzie jest dom Damiana.

15. Nie urodziłem się w Warszawie.

16. Nie powiem o Ewie nic dobrego.

17. Mam prawo tutaj być.

18. Czy Ty masz sprawy w Warszawie?

19. Proszę się zarejestrować. Ma pani numer 18.

20. Ta pani siedzi przy rejestracji i wpisuje swoje imię i nazwisko.

21. Powiedz czy umiesz dobrze migać.

22. Nie umiem pani powiedzieć gdzie można się tutaj zameldować.

23. Czy możesz podpisać tę zgodę?

BARDZO - PB grzbietem do przodu i kantem do wewnątrz, kant dotyka prawej strony podbródka wysunięcie do przodu z jednoczesnym obrotem wokół długiej osi dłoni tak, że ruch kończy się w pozycji PB, wnętrzem do przodu i kantem na zewnątrz

GŁUCHY - PUm pionowo kantem do przodu dotyka końcami wyprostowanych palców prawego ucha

GŁUCHONIEMY - PUm ustawiona pionowo, kantem dłoni do przodu, dotyka końcówkami palców prawego ucha i podbródka

SŁYSZEĆ - PD pionowo kantem do przodu obok prawego ucha dwukrotne dotknięcie ucha palcem wskazującym (ruch ręki w przegubie)

SŁABY - obie ręce przed klp; PBk i LBk skośnie (końce palców do góry i do wewnątrz) i grzbietami do przodu obie wykonują naprzemienne ruchy wahadłowe do przodu i do tyłu, uderzając o siebie palcami przy „mijaniu się” (na zmianę powierzchnie dłoniowe palców PBk o grzbiety palców LBk i odwrotnie)

SŁABOSŁYSZĄCY - „SŁABY” + „SŁYSZEĆ”

SŁUCH - Pz poziomo, wnętrzem do dołu wykonuje jeden ruch zbliżania się do prawego ucha

SĄ - obie ręce przed klp, przedramiona równolegle do podłogi; PA poziomo wnętrzem w dół i kantem do przodu leży wnętrzem na wnętrzu LA ułożonej poziomo wnętrzem do góry i kantem do klp dłonie zamieniają się miejscami bez odrywania od siebie tak, że na końcu LA leży na PA

Zdania do powtórzenia:

1. To dziecko urodziło się niesłyszące.

2. Czy Ty dobrze słyszysz?

3. Głuchoniemy mężczyzna podpisał zgodę na zameldowanie.

4. Od kiedy studiujesz na wydziale lekarskim?

5. Jestem niesłysząca od urodzenia.

6. Czy podpisałeś zgodę?

7. Bardzo proszę powiedz mi kiedy rozmawiałeś o niesłyszących?

8. Kiedy są badania słuchu?

9. Kiedy rozmawiałeś z niesłyszącymi?

10. Chodzę do szkoły dla słabo słyszących.

11. Na jakim kierunku studiujesz?

12. Czy możesz zarejestrować mnie u lekarza?

13. Warszawa to piękne miasto.

14. Jestem doktorem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

15. Przepraszam, czy pani wie gdzie jest rejestracja?

16. Przepraszam, jestem słabo słyszącym i słabo widzącym studentem medycyny, czy może pani migać?

17. Czy możesz tutaj usiąść?

18. Ten jest słabo widzący.

19. Jaki numer telefonu ma doktor Kowalski?

20. Od 10 lat mam zameldowanie w Warszawie.

21. Proszę się zarejestrować i tutaj usiąść.

22. Jak się pani czuje? Od kiedy tak się pani czuje?

23. Studiuję ratownictwo medyczne, jestem na trzecim roku.

24. Czy widzisz tę piękną kobietę przy rejestracji?

VII

UCZYĆ SIĘ - PE ukośnie (palce wskazują w dół i w lewo) i kantem do przodu przed czołem dwukrotne lekkie zgięcie przegubie dół w przegubie z lekkim otarciem czoła sąsiadującym z kciukiem bokiem palca wskazującego + SIĘ (moduł 1)

STUDIA/STUDIOWAĆ - LA poziomo, kantem dłoni w dół grzbietem do przodu przed klp, PO kantem dłoni w dół i grzbietem do przodu, przesuwa się paznokciem kciuka po grzbiecie nadgarstka LA, /studiować ruch 2 x/

STUDENT-STUDENTKA - przedznak mężczyzny lub kobiety +„studia”

UNIWERSYTET - ustawienie LA jak przy „studia”, PO wykonuje dwukrotny ruch po wnętrzu nadgarstka LA/podcinamy sobie żyły/

WYDZIAŁ/ODDZIAŁ - LB poziomo, wnętrzem do góry, PB kantem dłoni w dół nad LB, „odcina” palce LB po łuku

CHCIEĆ - obie ręce przed klp; P5z i L5z poziomo wnętrzami w górę i końcami palców do przodu i nieco do wewnątrz, ok. 30 cm od siebie na tej samej wysokości dwukrotny jednoczesny ruch w dół i do przodu oraz z powrotem

NIE CHCIEĆ - obie ręce symetrycznie przed klp; P5z i L5z poziomo kantami w dół, ok. 15 cm od siebie, palcami dotykają klp po obu stronach równoczesne energiczne odsunięcie od klp ruchami odgięcia w nadgarstkach (palce zakreślają łuk do przodu wygięty w dół) z jednoczesnym wyprostowaniem palców do P5 i L5; ruch kończy się grzbietami do góry i kantami na zewnątrz

CZUĆ SIĘ - P5z wnętrzem w górę i kantem do tyłu, przed żołądkiem dwukrotny ruch w górę z otarciem tułowia (na wysokości żołądka) kantem małego palca + SIĘ (moduł 1)

SAM - ułożenie ręki, pozycja wyjściowa i końcowa oraz kierunek ruchu jak w SIĘ, ale kciuk płynnie przesuwa się skośnie („szarfowo”) po klatce piersiowej (bez oderwania i „dźgnięć”)

SAMOPOCZUCIE - SAM + CZUĆ

KTÓRY - LA poziomo, kantem dłoni w dół i P3 kładzie się na LA z góry poziomo,

I - PZ ustawiona poziomo, wnętrzem dłoni w dół, dotyka z góry końcem palca wskazującego końca małego palca LI ustawionej poziomo, wnętrzem dłoni w górę

Zdania do powtórzenia:

1. Jestem studentką 2-go roku pielęgniarstwa.

2. Jak się czujesz w tej szkole?

3. Czy widziałeś studentów ratownictwa medycznego?

4. Nie chcę studiować na tym kierunku.

5. Pracuję na Uniwersytecie Warszawskim.

6. Nic mi się nie chce, kiedy słabo się czuję.

7. Nie chce mi się iść do szkoły.

8. Dlaczego nie chcesz studiować na tym kierunku?

9. W tej szkole studiują sami fantastyczni studenci.

10. Który student słabo się poczuł?

11. Od kiedy masz takie dobre samopoczucie?

12. On studiuje na wydziale lekarskim.

13. Czy ty studiujesz ratownictwo medyczne?

14. Jest doktorem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

15. Od kiedy studiujesz na kierunku lekarskim?

ŁADNY - P5 pionowo wnętrzem do przodu obok twarzy płynne zamknięcie w pięść tak, że najpierw zgina się zupełnie palec mały, potem serdeczny, środkowy, wskazujący i na końcu kciuk,

PIĘKNY - pozycja wyjściowa i ruch ręki jak w ŁADNY, ale jednocześnie następuje obrót o 180˚ do wewnątrz wokół długiej osi przedramienia - pozycja końcowa ręki: _A pionowo grzbietem do przodu

FANTASTYCZNIE - PE i LE ukośnie (palce do góry i do wewnątrz), grzbietami do przodu, symetrycznie przed klp po obu jej stronach równoczesny dwukrotny ruch do przodu i z powrotem z lekkim odgięciem w nadgarstkach

MĄDRY/MĄDROŚĆ - Pem kantem do przodu, na wysokości prawej skroni, wykonuje ruch do góry i przechodzi w P5

GŁUPI - PX dotyka dwukrotnie środka czoła

---