`

1. Osie i wały

1. Charakterystyka osi i wałów

Osie i wały są to części maszyn o kształcie prętów nieraz o znacznej długości , osadzone w łożyskach i podtrzymujące inne części maszyn, które poruszają się ruchem obrotowym lub obrotowo-zwrotnym.

Wały - służą przede wszystkim do przenoszenia momentu obrotowego. Oprócz tego poddane są działaniu sił poprzecznych i momentów gnących. Zatem wały narażone są na skręcanie i zginanie.

Osie - są to takie elementy, których zadaniem jest tylko podtrzymywanie elementów ruchomych.

Osie nie przenoszą momentu obrotowego. Poddane są działaniu sił poprzecznych i momentów zginających. Narażone są, więc tylko na zginanie.

Zarówno osie jak i wały mogą być dodatkowo narażone na rozciąganie lub ściskanie wtedy, gdy osadzone na ich elementy obciążone są siłą poosiową.

Wały są zawsze ruchome, tzn. obracają się razem z elementami na nich osadzonymi.

Oś może być nieruchoma, utwierdzona na podporach lub ruchoma, osadzona na łożyskach.

Schemat wałów:

Schematy osi nieruchomej i ruchomej:

2. Rodzaje osi i wałów

Osie i wały sztywne są to pręty o przekroju okrągłym albo (znacznie rzadziej) sześciokątnym lub innym.

Ze względu na kształt rozróżniamy:

- wały proste, karbowane lub wykorbione;

- wały gładkie o niezmienionym przekroju poprzecznym na całej długości lub kształtowe o zmiennych przekrojach dostosowanych do obciążenia i funkcji.

Rozróżniamy także wały pełne lub drążone (wewnątrz puste, rurowe).

Wały mogą być całkowite (jednolite) lub składane.

Ze względu na liczbę podpór rozróżniamy wały dwu-, trój- lub wielopodporowe.

Zależnie od spełnianej funkcji rozróżniamy:

- wały pędnicze (transmisyjne);

- wały maszynowe: główne (napędowe) lub pomocnicze (pociągowe, pośredniczące).

3. Elementy osi i wałów

Odcinki osi i wałów, które stykają się ze współpracującymi częściami maszyn (łożyskami, kołami zębatymi itp.) nazywamy czopami. Średnice czopów są znormalizowane. Pozostałe, swobodne odcinki osi i wałów stanowią odsadzenia.

4. Wytrzymałość osi i wałów

Wytrzymałość osi i wałów zależy od wartości i rodzaju powstających w nich naprężeń.

Obciążenia zmienne (co do wartości i kierunku) osi i wałów wywołują w nich naprężenia zmienne.

Obciążenia statyczne (stałe co do wartości i kierunku) wywołują :

- w osiach nieruchomych - naprężenia stałe;

- w osiach ruchomych i wałach - naprężenia zmienne.

Obciążenia, które obracają się razem z osią lub wałem wywołują naprężenia stałe.

Przy projektowaniu osi i wałów obliczenia wstępne wykonuje się z reguły na wytrzymałość statyczną, co umożliwia ustalenie ich kształtu i przybliżonych wymiarów.

W przypadkach szczególnych osie i wały oblicza się nie tylko na wytrzymałość, ale także na sztywność giętną (na strzałkę ugięcia) i sztywność skrętną (na kąt skręcania).

5. Obliczenia wałów dwupodporowych na równoczesne zginanie i skręcanie

W większości przypadków wały narażone są jednocześnie na zginanie i skręcanie, a niekiedy również na rozciąganie lub ściskanie.

Naprężenia rozciągające (lub ściskające) są zwykle nieznaczne i mogą być pominięte.

Natomiast naprężenia zginające i skręcające muszą być zawsze uwzględnione w obliczeniach wytrzymałości wałów.

Obciążenia wałów wywołują w nich naprężenia normalne i styczne, zatem wały oblicza się ze wzoru na naprężenia zastępcze σ_z, opartego na hipotezie Hubera (maksymalnej energii odkształcenia postaciowego):

W dowolnym przekroju wału panuje naprężenie normalne σ_n wywołane rozciąganiem (lub ściskaniem) σ_r(c) oraz zginaniem σ_g.

σ_n= σ_r(c)+ σ_g

ponieważ naprężenia rozciągające (lub ściskające) pomijamy z założenia σ_r(c)
,

to σ_n= σ_g=

gdzie:

M_g - moment gnący w danym przekroju,

W_x - wskaźnik wytrzymałości przekroju na zginanie.

oraz naprężenia styczne
wywołane skręcaniem:

gdzie :

M_s - moment skręcający w danym przekroju,

W_o - wskaźnik wytrzymałości przekroju na skręcanie.

Do obliczeń wytrzymałościowych wału pełnego o przekroju kołowym przyjmuje się następujące wartości wskaźników wytrzymałościowych przekrojów:

Uwzględniając wszystkie zależności:

Przyjmując, że moment zastępczy (zredukowany) M_z równy jest

gdzie:

a - współczynnik redukcyjny umożliwiający przeliczenie naprężeń stycznych na normalne dla obciążeń stałych:

Wymiary wału obliczmy z elementarnego warunku na wytrzymałość:

gdzie:

k_g - dopuszczalne naprężenia gnące dla materiału wału.

Wymagana średnica wału pełnego:

6. Obliczenie wałów na skręcanie

Gdy pełny, o przekroju okrągłym wał jest obciążony tylko momentem skręcającym (np. drążki skrętne w niektórych pojazdach) jego średnicę oblicza się z elementarnego warunku wytrzymałościowego na skręcanie:

gdzie:

k_s - dopuszczalne naprężenia skręcające dla materiału wału,

stąd

Średnicę wału można również obliczyć na podstawie znajomości mocy N przenoszonej przez wał i jego prędkość obrotowej n oraz założonego materiału.

N - w [kW], k_s - w [MPa], n- w [obr/min], d - w [m].

7. Sztywność osi i wałów

Ustalenie wymiarów wału (osi) z warunków wytrzymałościowych nie zapewnia jego sztywności, ponieważ założone naprężenia dopuszczalne (k_g, k_S) dopuszczają ugięcie lub skręcenie wału w granicach odkształceń sprężystych.

W wielu przypadkach prawidłowa praca urządzenia (łożyska, przekładni, itp.) wymaga ograniczenia tych odkształceń do niezbędnego minimum. Konieczne wówczas staje się sprawdzenie sztywności wału i osi.

Sztywność giętna - przeciwstawiająca się ugięciu wału pod wpływem obciążenia go siłami pochodzącymi od elementów na nim osadzonych (ciężar, naciąg itp.).

Miarą odkształcenia giętnego jest wartość strzałki ugięcia f i kąta ugięcia β, wyznaczonego w punktach podparcia wału. Wartości dopuszczalnych ugięć wałów są ustalone doświadczalnie dla różnych maszyn.

Na ogół przyjmuje się:

f_dop= (0,0002÷0,0003)l

gdzie l - długość wału między podporami.

Dopuszczalny kąt ugięcia β (kąt przekosu) przyjmuje się w granicach:

β = 0,0003rad÷0,05rad

Sztywność skrętna

We wszystkich przypadkach, w których skręcanie wału w ramach odkształceń sprężystych może powodować nieprawidłową pracę maszyn (zwłaszcza urządzeń podziałowych) sprawdza się sztywność skrętną wału.

Miarą sztywności skrętnej wału jest kąt skręcenia φ, który dla okrągłego wału gładkiego oblicza się na podstawie wzoru:

gdzie:

l - długość wału,

M_S - moment skręcający,

G - moduł sprężystości poprzecznej,

I_o - biegunowy moment bezwładności przekroju,

φ - kąt skręcenia wału wyrażony w [rad] 1rad=180^o/π

W przypadku wałów schodkowych kąt skręcenia całego wału jest sumą kątów wyznaczonych dla poszczególnych odcinków.

Dopuszczalny kąt skręcenia, w zależności od funkcji wału w maszynie, przyjmuje się najczęściej w granicach:

φ = 0,25⁰÷11^o

1.8. Drgania wału i prędkość obrotowa krytyczna

Ugięcie lub skręcenie wału powoduje, że w czasie jego pracy powstają drgania, które mogą doprowadzić nawet do pęknięcia wału.

Rozróżnia się drgania własne (zależne od rozmieszczenia mas na wale, rodzaju podparcia i jego własności sprężystych) oraz drgania wymuszone będące wynikiem działania sił zewnętrznych okresowo zmiennych.

Podczas pracy wałów szybkobieżnych wówczas, gdy częstość drgań wymuszonych jest równa częstości drgań własnych, zachodzi niebezpieczeństwo rezonansu.

Zjawisko to występuje przy określonej prędkości obrotowej tzw. prędkości krytycznej:

[Obr/min]

gdzie f - strzałka ugięcia wyrażona w [m]. Prędkość obrotowa wału powinna się różnić znacznie (min. 20%) od prędkości krytycznej.

2. Łożyska

1. Ogólne wiadomości o łożyskach

Zadaniem łożysk jest podtrzymywanie obracających się osi i wałów oraz przejmowanie działających na nie obciążeń i przenoszenie ich na podłoże.

Są dwa zasadnicze rodzaje łożysk:

-ślizgowe,

-toczne.

W łożyskach ślizgowych powierzchnia czopa wału ślizga się po powierzchni panewki (części łożyska współpracującej z czopem); zatem w czasie pracy występuje w nich tarcie ślizgowe.

Chcąc ograniczyć straty energii, dąży się do tego, by tarcie to było jak najmniejsze. W tym celu dobiera się odpowiednio materiały czopa i panewki, obrabia starannie ich powierzchnie ślizgowe oraz doprowadza między te powierzchnie, lepką ciecz mającą własności zmniejszania współczynnika tarcia - nazwaną smarem.

Łożyska ślizgowe stosuje się dziś w budowie maszyn znacznie rzadziej niż łożyska toczne i tylko w tych przypadkach, gdy ich zalety wyraźnie dominują tzn.:

-przy największych prędkościach obrotowych,

-przy bardzo dużych średnicach czopów i dużych obciążeniach (przy średnicach powyżej 1m przenoszą obciążenia kilku MN),

-przy obciążeniach udarowych,

-przy silnych wstrząsach i uderzeniach,

-przy pracy w środowisku korozyjnym,

-przy bardzo ciasnym rozstawieniu wałów.

W łożyskach, w których między powierzchniami czopa i panewki umieszczone są elementy toczne w postaci kulek lub wałeczków mamy do czynienia ze zjawiskiem tarcia tocznego. Łożyska te nazywamy łożyskami tocznymi.

2. Budowa łożysk tocznych

Łożyska toczne składają się z dwóch pierścieni:

-osadzonego na wale pierścienia wewnętrznego (1),

-osadzonego w oprawie łożyska lub w gnieździe korpusu maszyny pierścienia zewnętrznego (2).

Między pierścieniami znajdują się ujęte koszykiem (3) elementy toczne (4) - kulki lub wałeczki.

W pierścieniach wykonane są, dopasowane kształtem do elementów tocznych rowki. Powierzchnie tych rowków nazywamy bieżniami.

Bieżnie przenoszące obciążenia w głównym kierunku działania łożyska nazywane są bieżniami głównymi (5), zaś bieżnie prowadzące element toczny lub przenoszące obciążenia w kierunku innym niż główny - bieżniami pomocniczymi (6).

Koszyczek łożyska służy do równomiernego rozmieszczenia elementów tocznych na obwodzie łożyska. Oddzielenie elementów tocznych ma na celu uniknięcie ich wzajemnego tarcia. Innym bardzo ważnym zadaniem koszyczka jest utrzymanie łożyska jako zwartej całości (nawet w przypadku łożysk rozłącznych - stożkowe, walcowe - koszyk utrzymuje części toczne i jeden pierścień jako nierozłączny zespół. Na specjalne zamówienie są także wykonywane łożyska walcowe bez pierścienia zewnętrznego.

Powierzchnie osadzenia na wale i w osłonie nazywamy powierzchniami centrującymi (7), a powierzchnie czołowe pierścieni - powierzchniami ustalającymi (8).

Pierścienie oraz elementy toczne, z uwagi na występujące w czasie pracy łożyska bardzo duże naciski powierzchniowe, wykonywane są ze stali o specjalnych własnościach, głównie ze stali chromowej i hartowane są do twardości 59÷65HRC. Od stopów łożyskowych ŁH15, ŁH15SG żąda się bowiem dużej odporności na ścieranie.

Materiał koszyków, w stosunku do bieżni i elementów tocznych powinien być względnie miękki. Mogą być one tłoczone z miękkiej blachy stalowej lub mosiężnej lub wykonywane jako masywne (pełne) z mosiądzu, brązu, poliamidu, tekstolitu, rzadziej ze stopów aluminium, żeliw, żywic lub innych tworzyw sztucznych.

3. Podział łożysk

W zależności od rodzaju przenoszonego obciążenia łożyska dzielimy na:

- łożyska poprzeczne - przystosowane do przenoszenia obciążeń prostopadłych lub niemal prostopadłych do osi geometrycznej wału;

- łożyska wzdłużne - przystosowane do przenoszenia sił wzdłużnych (działających wzdłuż osi obrotu wału lub pod niewielkim do niej katem);

- łożyska skośne - poprzeczno-wzdłużne - przeznaczone do przenoszenia sił skośnych (mających duże składowe wzdłużną i poprzeczną) do osi obrotu wału.

Podział ten wynika ze sposobu określania nośności łożyska. W rzeczywistości większość łożysk poprzecznych jest zdolna do przenoszenia również wzdłużnych składowych obciążenia, zaś niektóre rodzaje łożysk wzdłużnych mogą przenosić składową poprzeczną.

4. Zasadnicze rodzaje łożysk tocznych

W zależności od kształtu elementów tocznych łożyska toczne dzielimy na:

- kulkowe;

-wałeczkowe.

Łożyska wałeczkowe z kolei dzielimy na:

-walcowa;

-baryłkowe;

-igiełkowe;

-stożkowe.

Do łożysk poprzecznych należą:

-łożyska kulkowe poprzeczne, kulkowe wahliwe, walcowe (bez prowadzenia na pierścieniu zewnętrznym lub z prowadzeniem na pierścieniu zewnętrznym), baryłkowe oraz igiełkowe.

Do łożysk wzdłużnych należą:

-łożyska kulkowe wzdłużne jedno lub dwukierunkowe.

Do łożysk skośnych należą:

-łożyska kulkowe skośne jedno lub dwurzędowe, łożyska stożkowe i baryłkowe skośne.

5. Łożysko kulkowe zwykłe

Łożysko to jest najczęściej używanym typem łożyska tocznego. Przy jego montażu, kulki wkładane są między pierścienie przesunięte mimośrodowo aż do styku. Następnie kulki są rozsuwane równomiernie na obwodzie, po czym zakłada się i nituje obie połówki koszyczka.

- Zdolne do przejmowania dużych obciążeń poprzecznych oraz dużych obciążeń wzdłużnych,

- Zdolne do przejmowania obciążeń przy dużej prędkości obrotowej,

- Mają najmniejszy współczynnik tarcia ze wszystkich łożysk tocznych,

-Wymagana jest duża współosiowość wału i osłony. Dlatego stosowane są do łożyskowania krótkich i sztywnych wałów (rozstaw łożysk l<10średnic wału).

6. Łożysko kulkowe wahliwe-dwurzędowe

-Zdolne do przenoszenia dużych obciążeń poprzecznych i bardzo wrażliwe na obciążenia wzdłużne,

-Samonastawne, samonastawność umożliwia kuliste ukształtowanie bieżni pierścienia zewnętrznego,

-Nieczułe na braki współosiowości wału i osłon, dlatego stosowane do wałów wykazujących duże ugięcia. Nośność mniejsza o ok. 1/3 od nośności łożysk kulkowych zwykłych podobnej wielkości.

7. Łożyska wałeczkowe

1. Łożyska walcowe

Łożyska walcowe mają charakter rozłączny. Wałeczki są prowadzone przez bieżnie pomocnicze jednego z pierścieni i utrzymywane z nim w całości przez koszyczek. Drugi pierścień może mieć jedną bieżnię pomocniczą lub być jej pozbawiony, co umożliwia swobodne jego wysuwanie.

-Zdolne do przenoszenia bardzo dużych obciążeń poprzecznych i niewielkich chwilowych obciążeń wzdłużnych,

-Mają możliwość przesunięć wzdłużnych jednego z pierścieni względem elementów tłocznych,

-Łatwe w montażu i demontażu,

-Wymagana jest bardzo dokładna współosiowość wału i osłony.

Dzięki bardzo dużej nośności oraz wyjątkowej sztywności stosowane są do łożyskowania wrzecion obrabiarek do metali oraz w maszynach walcowniczych.

2. Łożyska igiełkowe

Wałeczki walcowe o średnicy d<5mm i stosunku długości do średnicy większym od 2,5 nazywa się igiełkami.

Łożyska walcowe z bardzo cienkimi pierścieniami i dużą liczbą igiełek nazywamy łożyskami igiełkowymi. Przy pracy ciągłej i dużej prędkości obrotowej stosuje się łożyska igiełkowe z koszykami, natomiast przy małych prędkościach ruchu oscylacyjnym (np. w przegubach Cardana) łożyska bez koszyków.

-Zdolne do przejmowania dużych obciążeń poprzecznych i niezdolne do przejmowania sił wzdłużnych,

-Ma małe wymiary poprzeczne,

-Ma dużą nośność,

-Ma największy współczynnik tarcia ze wszystkich łożysk tocznych,

-Jest czułe na braki współosiowości czopa i gniazda,

-Wałeczki mają tendencję do przekaszania się i zacierania.

3. Łożyska baryłkowe

Łożyska baryłkowe są stosowane przy przenoszeniu największych obciążeń. Zbudowane są tak, że baryłki toczą się po zewnętrznej bieżni kulistej, dzięki czemu łożyska te są samonastawne. Osiągają o około 40% mniejsze maksymalne prędkości obrotowe niż łożyska kulkowe. Łożyska baryłkowe mogą być jedno lub dwurzędowe. Jednorzędowe są odmianą zanikającą ponieważ nie mogą przenosić żadnych obciążeń wzdłużnych i ich nośność jest o 50% mniejsza niż dwurzędowych.

Są nieczułe na braki współosiowości wału i osłony.

Spośród łożysk tocznych są wykonywane w największych wymiarach (d=1200mm).

8. Dobór łożysk tocznych

Łożyska toczne są znormalizowane w skali światowej. Normalizacja objęte są główne wymiary łożysk, ich kształty, szczegóły konstrukcyjne, oznaczenia, metody obliczeń wymagania i badania techniczne.

Polskie Normy Łożysk tocznych i ich elementów PN-85/M-86100 do PN-85/M-86491 są zgodne z zaleceniami ISO.

Podstawowe zasady doboru łożysk tocznych, rodzaje łożysk oraz warunki ich montażu i eksploatacji są zawarte w katalogu - informatorze wydawanym przez Wydawnictwo Przemysłowe WEMA. Zgodny jest on z opracowaniami Centralnego Biura Konstrukcji Łożysk Tocznych.

Programy produkcji tych łożysk są podawane w odrębnych katalogach zakładów produkujących.

1. Zasady oznaczania łożysk

Normalizacja łożysk tocznych wymaga ujednolicenia zasad ich oznaczania.

Omówione poniżej zasady są obowiązujące w Polsce. Podstawą naszego systemu oznaczania łożysk tocznych jest ich podział na rodzaje wg głównych cech konstrukcyjnych:

- kulkowe zwykłe, skośne jedno i dwurzędowe, wahliwe walcowe poprzeczne jedno , dwu i wielorzędowe;

- igiełkowe;

- stożkowe;

- baryłkowe poprzeczne;

- kulkowe wzdłużne - jedno i dwukierunkowe;

- baryłkowe wzdłużne.

Łożyska każdego rodzaju mogą być wykonane w różnych typach:

- bardzo lekkich;

- lekkich;

- średnich;

- ciężkich.

Typy łożysk różnią się stosunkiem d/D.

Odmiany łożysk różnią się szerokością B przy tych samych średnicach d i D.

Są więc odmiany:

- wąska;

- normalna;

- szeroka;

- bardzo szeroka.

Seria łożysk jest to grupa łożysk tego samego typu i tej samej odmiany.

Każde łożysko jest oznaczone symbolem cyfrowym lub literowo-cyfrowym, w którym wyróżnia się:

- oznaczenie serii;

- oznaczenie wymiaru średnicy;

- inne informacje.

Ostatnie dwie cyfry symbolu określają średnicę /d/ otworu łożyska.

00 - oznacza 10mm

01 - oznacza 12mm

02 - oznacza 15mm

03 - oznacza 17mm

wyższe cyfry od 04 do 96 mnoży się przez 5.

Pozostała część symbolu przed cyframi określającymi średnicę - określa serię łożyska.

Serię łożyska ustala się głównie na podstawie przewidywanej trwałości łożyska.

Trwałość łożyska - nazywamy okres pracy łożyska do chwili wystąpienia pierwszych oznak zniszczenia. W prawidłowo zbudowanym, smarowanym i eksploatowanym łożysku, trwałość zależy od zmęczenia materiału bieżni i elementów tocznych, od dokładności wykonania łożysk oraz od czynników zewnętrznych takich jak: wartość, kierunek charakter obciążenia, prędkość obrotowa, smarowanie, luzy robocze i odkształcenia wału.

Trwałość łożyska mierzona jest liczbą godzin pracy L_h przy stałych obrotach n.

Trwałość łożysk tocznych jest podstawą ich doboru w przypadku zmiennej prędkości obrotowej.

W katalogach łożysk tocznych podana jest dla każdej serii i wymiaru łożyska tzw. nośność łożyska - czyli wartość obciążenia, które może ono przenieść.

Na podstawie określono nośność ruchową i spoczynkową łożyska.

Nośność ruchowa C

Nośność ruchowa /C/ - nazywamy obciążenie przy którym trwałość łożyska L_n wynosi 1 mln obrotów.

Wymaganą nośność ruchową określa następująca zależność:

Wykładnik q=3 dla wszystkich rodzajów łożysk wg PN (w rzeczywistości q=3 dla kulek i q=10/3 dla wałeczków)

P - obciążenie zastępcze.

Najczęściej konstruktor określając trwałość łożyska operuje nie milionami obrotów L_n lecz godzinami pracy L_h przy stałej prędkości obrotowej n [obr/min].

Pomiędzy L_n i L_h istnieje związek:

[mln obr]

Większość wytwórni nośność ruchową liczy dla L_h=500godz. i n=331/3obr/min wówczas

stąd

oznaczając jako

wzór na nośność ruchową przyjmuje postać:

gdzie:

- współczynnik czasu pracy (współczynnik trwałości);

- współczynnik ilości obrotów;

- obciążenie zastępcze obliczeniowe łożyska;

- liczba godzin pracy łożyska;

- prędkość obrotowa wału.

Współczynnik czasu pracy
i ilości obrotów
można przyjmować z nomogramu str. 108 Wybrane zagadnienia sprzętu pożarniczego.

Obciążenie zastępcze obliczeniowe P

W przypadku łożyska przenoszącego obciążenie poprzeczne i wzdłużne, zastępcze obciążenie obliczeniowe P ustala się na podstawie następującej zależności:

gdzie:

- poprzeczna składowa reakcji łożyskowej;

- wzdłużna składowa reakcji;

- współczynnik przeliczeniowy przypadku względnego ruchu pierścieni zależny od rodzaju łożyska;

- współczynnik przypadku obciążenia - zależy od kierunku obciążenia względem pierścieni łożyska;

I przypadek obciążenia - przypadek ruchomego wałka

- pierścień wewnętrzny obraca się razem z wałem względem kierunku obciążenia wypadkowego;

II przypadek obciążenia - przypadek ruchomej obudowy

- pierścień zewnętrzny wiruje wraz z obudową względem obciążenia wypadkowego;

- współczynnik przeliczeniowy składowej wzdłużnej na obciążenie poprzeczne, zależny od typu łożyska.

Nośność ruchowa podawana w katalogach odpowiada I przypadkowi obciążenia (ruchomy pierścień wewnętrzny) dla przypadku II V=1,4.

Nośność spoczynkowa C_o

Nośność spoczynkową obliczmy w przypadku łożysk pracujących przy liczbie obrotów n<10obr/min.

Nośność spoczynkowa C_o jest określana obciążeniem przy którym trwałe odkształcenie najbardziej obciążonego elementu tocznego wynosi 0,0001 średnicy elementu tocznego.

Nośność spoczynkową określa następujący wzór:

gdzie:

- współczynnik bezpieczeństwa o wartości 0,5 do 2 w zależności od charakteru obciążenia;

- obciążenie spoczynkowe obliczeniowe zastępcze, wyznaczane podobnie jak P.

Dobór wielkości łożyska

Podstawą doboru wielkości łożyska jest wzór określający trwałość łożyska.

Przystępując do zadania musimy z góry założyć żądaną trwałość łożyska
lub przyjąć współczynnik trwałości
.

Praktycznie wypróbowane konieczne wartości
i
dla łożysk rozmaitych maszyn str. 425 Korewa t.II.

Prędkość obrotowa n wału na którym osadzamy łożyska jest na ogół znana tak więc możemy obliczyć lub wziąć z nomogramu wartość
,
i
i jego składowe poprzeczną i wzdłużną (reakcje w łożyskach i ich składowe).

Mając określone
,
i
obliczmy wymaganą nośność ruchową C łożyska. Średnicę otworu łożyska /d/ liczymy z warunków wytrzymałościowych wału. Na podstawie określonej nośności C i znajomości średnicy d dobieramy z katalogu łożysko o nośności nie mniejszej od C.

Łożyskowanie - wykład

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

strona 1 z 22

---