Różne formy narracji w literaturze międzywojennej (na wybranych przykładach).

Można zauważyć w prozie XX-lecia wiele rodzajów narracji, zależnych od intencji autora;

Mamy tradycyjnego narratora trzecioosobowego, teoretycznie wszechwiedzącego, prezentującego rzeczywistość z realistyczną szczegółowością w "Przedwiośniu"; prezentującym wszelkie ważne szczegóły dotyczące wydarzeń wokół głównego bohatera; koncentruje się wokół niego, pokazuje tylko wydarzenia bezpośrednio z nim związane; potrafi oczywiście zajrzeć do psychiki bohaterów; nie stara się oceniać ani wartościować wydarzeń;

W "Granicy" sytuacja nieco się zmienia, bowiem, chociaż narrator jest nadal trzecioosobowy, to jednak nie koncentruje wokół jednej osoby, tylko prezentuje całą sieć wydarzeń, które się ze sobą łączą, dając czytelnikowi pełen obraz zdarzeń; ważna jest także inwersja czasowa, mająca zwrócić uwagę na przyczyny zdarzeń, a nie na samą prezentację; poza tym bohaterowie są prezentowani z różnych, często subiektywnych punktów widzenia, tak aby przekazać pełny ich obraz; poza tym jest on wnikliwym psychologicznym komentarzem, który ułatwia analizę wydarzeń i prezentuje własną i prawdopodobną ich interpretację;

W "Ferdydurke" pojawia się narrator subiektywny, pierwszoosobowy, opisuje wydarzenia realistycznie, ale one same jako takie są nieprawdopodobne i często absurdalne; narrator na początku jednak ostrzega, że mogą to być tylko marzenia senne; poza tym pojawia się także w dwóch miejscach narrator komentujący, opisujący wnioski filozoficzne z dwóch powiastek wtrąconych w treść utworu; całość w wielu miejscach ma charakter filozoficznego traktatu, tak przesycona została wnioskami z przemyśleń filozoficznych nad formą

W "Procesie" mamy jeszcze innego narratora, trzecioosobowego, prezentującego wydarzenia realistycznie, ale nie wszech wiedzącego; prezentuje nam ubogie opisy tak obrazów jak i samego bohatera; koncentruje się na wydarzeniach, prezentując je często z punktu widzenia bohatera; podobnie jak w przedwiośniu, koncentruje się na tym, co dzieje się wokół bohatera;

"Mistrz i Małgorzata" prezentuje nam typowego narratora trzecioosobowego, relacjonującego przeszłe wydarzenia; ma on jednak tendencje do oceniania wydarzeń i sugerowania tego, co będzie dalej; jest jakby relacją z wydarzeń na podstawie zebranej dokumentacji, tak więc z góry wiemy, że narrator zna już całość wydarzeń; pojawiają się bezpośrednie zwroty do czytelnika maja za zadanie nawiązanie z nim kontaktu;

"Sklepy cynamonowe" prezentują na bardzo nietypowy obraz narratora subiektywnego; główny bohater otwiera się przed nami, na papier spływają wszystkie jego myśli i wspomnienia, czasem fantastycznie przerobione przez wyobraźnię, podane poetyckim wysublimowanym językiem, ciężkim do strawienia przez zwykłego człowieka;