Firmy będą musiały zatrudniać więcej niepełnosprawnych, aby uzyskać status zakładu pracy chronionej. Bardziej ma im się opłacać zatrudnienie najciężej chorych lub upośledzonych.

Publikacja: 29 lipca 2010, 03:00 Aktualizacja: 29 lipca 2010, 09:30

Status zakładu pracy chronionej (ZPChr) będzie mogła uzyskać firma, której co najmniej połowa ogółu zatrudnionych stanowią osoby niepełnosprawne. W tym co najmniej 10 proc. osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Tak wynika z popieranego przez rząd poselskiego projektu nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych i niektórych innych ustaw.

Obecnie status ZPChr przysługuje firmom, gdy 40 proc. ogółu ich pracowników stanowią niepełnosprawni. Problemów ze spełnieniem nowego wymogu nie powinny mieć spółdzielnie inwalidów, bo niepełnosprawni stanowią większość ich pracowników.

– Problem ten może dotyczyć jednak niektórych zakładów, które uzyskały status ZPChr w ciągu ostatnich dwóch dekad, licząc na dofinansowania do pensji niepełnosprawnych – mówi Urszula Michalak ze Spółdzielni Inwalidów Millenium z Łodzi (ZPChr).

Takie firmy najczęściej zatrudniają tylko tylu niepełnosprawnych, aby spełniać minimalny wskaźnik zatrudnienia (40 proc.) uprawniający do uzyskania statusu ZPChr.

– Zatrudnienie większej liczby niepełnosprawnych w sprawnie działającej firmie nie musi być kłopotem. Uczestniczyłem ostatnio w otwarciu zaawansowanej technologicznie firmy, której 98 proc. pracowników stanowią takie osoby – mówi Marek Plura, poseł PO, przewodniczący parlamentarnego zespołu ds. osób niepełnosprawnych, jeden z wnioskodawców projektu nowelizacji ustawy o rehabilitacji.

Zdaniem pracodawców inne rozwiązania przewidziane w projekcie spowodują jednak, że firmy będą redukować zatrudnienie. Od przyszłego roku zamrożona ma być podstawa obliczania wysokości dofinansowania pensji niepełnosprawnych pracowników (na poziomie płacy minimalnej z 2009 r.). Dofinansowanie nie będzie już przysługiwać pracującym, niepełnosprawnym emerytom. Z kolei od 2012 obniżana będzie wysokość takich dopłat dla osób z umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności (docelowo o około 1/3).

– Choć nasza działalność ma po części społeczny charakter, to jednak obowiązuje nas rachunek ekonomiczny. Jeśli po zmianach działalność nie będzie rentowna, ZPChr mogą zwalniać najmniej wydajnych pracowników niepełnosprawnych – mówi Alina Michalska z Zakładów Odzieżowych Wybrzeże w Gdyni – Spółdzielnia Inwalidów (ZPChr).

Posłowie i rząd tłumaczą zmiany koniecznością ratowania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przed niewypłacalnością. W przeciwnym razie zabrakłoby pieniędzy na dofinansowania pensji niepełnosprawnych.

– Chcemy jednak powoli wdrażać zmiany systemowe. Docelowo w zakładach pracy chronionej powinny pracować osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności – mówi Marek Plura.

Do zatrudniania takich osób ma zachęcić podwyżka dofinansowania do ich pensji (o 12,5 proc.).

– Problem w tym, że osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności ze względu na przeciwwskazania lekarskie często nie mogą wykonywać konkretnych prac. Ich zatrudnienie nie jest lekiem na wszystkie nasze problemy – mówi Urszula Michalak.

181 tys. niepełnosprawnych jest zatrudnionych w dwóch tysiącach zakładów pracy chronionej

Szczególne uprawnienia niepełnosprawnych pracowników

1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.

2. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo

3. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

4. Przepisów wymienionych powyżej w punktach od 1 do 3 nie stosuje się:
   a) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
   b) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

5. Osoba niepełnosprawna ma prawo do przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.

6. Stosowanie norm czasu pracy, o których mowa powyżej, nie może powodować obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.

7. Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.

8. Dodatkowy urlop wypoczynkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów.

9. Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego, o którym mowa powyżej w pkt. 8, jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy dla osoby niepełnosprawnej określony w pkt. 7.

10. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
    a) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia - na wniosek lekarza - w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
    b) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

11. Łączny wymiar urlopu określonego w pkt. 7 i zwolnienia od pracy, o którym mowa pkt. 10.a), nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.

12. Skierowanie na turnus rehabilitacyjny należy przedstawić pracodawcy w takim terminie, który umożliwi udzielenie zwolnienia bez narażenia zakładu pracy na szkody.

13. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym oraz w celu wykonania badań specjalistycznych oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

14. Osoba zatrudniona pozostająca w stosunku pracy, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraciła zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku ma prawo do tego, aby pracodawca przygotował dla niej odpowiednie stanowisko pracy. Osoba, która uległa wypadkowi powinna zgłosić gotowość przystąpienia do pracy w ciągu miesiąca od uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej. Z kolei pracodawca jest zobowiązany zorganizować odpowiednie dla niej miejsce pracy w okresie do trzech miesięcy od dnia zgłoszenia tej osoby gotowości przystąpienia do pracy. Pracodawca nie ma takiego obowiązku, jeżeli wypadek przy pracy nastąpił z winy pracownika.

Pracodawca musi dostosować swoją firmę do potrzeb niepełnosprawnych pracowników lub kandydatów do pracy, pod warunkiem że nie będzie to nadmierny koszt.

Publikacja: 15 lutego 2011, 03:00 Aktualizacja: 15 lutego 2011, 11:48

Każda firma powinna tak zorganizować pracę podwładnych, aby jak najsprawniej mogły wykonywać ją niepełnosprawni pracownicy, stażyści, praktykanci czy uczestnicy szkoleń. W przeciwnym razie grozi im konieczność wypłaty odszkodowania za dyskryminację.

Tak wynika z ustawy z 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz.U. nr 254, poz. 1700). Jej przepisy obowiązują od 1 stycznia tego roku.

Zobowiązuje ona pracodawców do wprowadzenia racjonalnych usprawnień dla osób niepełnosprawnych, jeżeli ich wdrożenie nie spowoduje nieproporcjonalnie wysokich obciążeń dla firm.

– Czasem wystarczy wprowadzić zmiany organizacyjne w firmie, aby ułatwić pracę osobom niepełnosprawnym. Pracodawca może np. zdecydować o przeniesieniu stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej ruchowo do pomieszczeń znajdujących się na parterze zakładu pracy lub jak najbliżej ciągów komunikacyjnych – mówi Karolina Kędziora, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego.

Podkreśla, że zgodnie z nowymi przepisami wydatki poczynione przez firmy na wspomniane usprawnienia będą proporcjonalne, jeśli są w wystarczającym stopniu rekompensowane ze środków publicznych. Jeżeli więc np. niepełnosprawni pracownicy łatwiej wykonywaliby swoje obowiązki dzięki obecności tzw. asystenta osoby niepełnosprawnej, pracodawca powinien go zatrudnić. Pracodawca może bowiem otrzymać ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających niepełnosprawnym w pracy. Ustawa przewiduje, że sami zatrudnieni (stażyści, praktykanci) mogą zgłaszać, jakie potrzeby wynikają z ich stanu zdrowia. Swoje potrzeby mają prawo też przedstawiać kandydaci do pracy. Potencjalni pracodawcy również powinni wprowadzić usprawnienia dla osób niepełnosprawnych, jeśli ich wdrożenie nie oznacza nadmiernie wysokich obciążeń.

– Sądzę, że wygórowanym wydatkiem dla takiego pracodawcy nie będzie np. umówienie się na rozmowę kwalifikacyjną poza zakładem pracy, który nie jest jeszcze przygotowany do potrzeb niepełnosprawnych – mówi Karolina Kędziora.

Jeśli pracodawca zatrudni taką osobę, może się ubiegać np. o pomoc finansową na adaptację pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb wynikających ze stanu zdrowia pracowników (po spełnieniu dodatkowych warunków).

Nowe przepisy wyraźnie stanowią, że niedokonanie racjonalnych usprawnień będzie uznane za naruszenie zakazu dyskryminacji pracowników (art. 18^3a kodeksu pracy). Podwładni mogą w takim przypadku ubiegać się o odszkodowanie w wysokości nie mniejszej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

1386 zł wynosi minimalne odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu

264 tys. niepełnosprawnych jest zatrudnionych w firmach, które pobierają dopłaty do ich pensji

Informator dla pracodawców

Spis treści Informator dla pracodawców Część II. Własna działalność gospodarcza, podnoszenie kwalifikacji Część III. Dofinansowanie szkoleń pracowników niepełnosprawnych Część IV. Szczególne uprawnienia pracowników niepełnosprawnych Wszystkie strony Strona 1 z 4 Tworzenie nowych miejsc pracy. Finansowa pomoc skierowana do pracodawców osób niepełnosprawnych. Pomoc dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą i rolniczą. Szczególne uprawnienia pracowników niepełnosprawnych. Część I Wspieranie pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne (ON) 1. Zwolnienia z obowiązujących wpłat na PFRON Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.), 2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat pracodawców na PFRON (Dz. U. Nr 86, poz. 547 z późn. zm.). Zgodnie z ustawą o rehabilitacji, wszyscy pracodawcy, zatrudniający powyżej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty), nieosiągający ustawowego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% w stosunku do ogółu zatrudnionych, są zobowiązani do wpłat na PFRON. Istnieją wyjątki, ze względu na rodzaj pracodawcy (obowiązują wtedy niższe wskaźniki): Dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenie nauczycieli oraz placówek opiekuńczo – wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi 2% w roku 2009 oraz w latach następnych. WAŻNE! Szkoły i placówki dydaktyczne do wskaźnika zatrudnienia wliczają uczniów, studentów i słuchaczy niepełnosprawnych. Jeżeli wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest niższy niż obowiązujący dla określonego pracodawcy - pracodawca ten zobowiązany jest do comiesięcznych obowiązkowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wysokość kwoty stanowi iloczyn 40,65 % przeciętnego wynagrodzenia (obliczanego wg danych GUS i ZUS) i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie ustawowego wskaźnika, a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych (art. 21, ust. 1 ustawy o rehabilitacji) czyli liczby etatów brakujących do osiągnięcia wymaganego wskaźnika. Wpłaty na PFRON nie stanowią kosztu uzyskania przychodu - obciążają pracodawcę! Pracodawcy całkowicie zwolnieni z wpłat na PFRON to: 1. pracodawcy zatrudniający mniej niż 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, 2. pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych ogółem co najmniej 6%, 3. przywięzienne zakłady pracy, 4. zakłady pracy będące w likwidacji albo w stanie upadłości, 5. publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi, 6. placówki dyplomatyczne i urzędy konsularne, 7. przedstawicielstwa i misje zagraniczne. 1.1 Ustalenie wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) Wysokość zatrudnienia oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych ustala się zgodnie z: 1) art. 28 ust. 1 i 3 ww. ustawy - dla pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej, 2) art. 21 ust. 1 - 5 ww. ustawy - dla pozostałych pracodawców. Przeciętnym, miesięcznym stanem zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty jest - średnia matematyczna stanu zatrudnienia na początku i końcu danego miesiąca. Nie wlicza się do stanu zatrudnienia: 1. właścicieli i wspólników spółek cywilnych, 2. osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnych: umowy o dzieło, umowy zlecenie, umowy agencyjnej, umowy o pracę nakładczą (z wyjątkiem zakładów aktywności zawodowej - ZAZ i zakładów pracy chronionej - ZPCh), 3. osób zatrudnionych, jeżeli nie są to osoby niepełnosprawne, w ramach umowy o pracę: a) na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, b) przebywających na urlopach wychowawczych, c) odbywających służbę wojskową lub zastępczą, d) będących uczestnikami OHP, e) nieświadczących pracy, w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego, f) przebywających na urlopach bezpłatnych przyznawanych z tytułu odrębnych przepisów. Przy ustaleniu stanu zatrudnienia uwzględnia się - urlopy macierzyńskie oraz zwolnienia chorobowe. Wskaźnik zatrudnienia (WZ) osób niepełnosprawnych = przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. WZ (ON) = ON x 100%/ZOG ON - liczba zatrudnionych osób niepełnosprawnych w przeliczeniu na liczbę etatów, ZOG - zatrudnienie ogółem w przeliczeniu na liczbę etatów. Dla szkół i placówek dydaktycznych (art. 21, ust. 2b i c) wskaźnik zatrudnienia ON = suma wskaźnika zatrudnienia ON oraz podwojonego wskaźnika niepełnosprawnych uczniów, słuchaczy bądź studentów (kształcących się - KON) jako udział procentowy w ogólnej ich liczbie wg stanu w roku poprzednim. WZ (ON) = ON x 100%/ZOG + 2 x KON x 100%/KOG KON - liczba kształcących się osób niepełnosprawnych KOG - liczba wszystkich kształcących się osób (wychowanków, uczniów, studentów) W ustaleniu wskaźników i ilości odpowiadających im etatów pracowników pomocne są stosowne wzory zamieszczone w co miesięcznych deklaracjach wpłat dla pracodawców: - nieosiągających wskaźnika 6 % ( DEK – I - O, DEK – l - a i DEK – l - b)* - dla zwolnionych z wpłat (INF - 1)* * symbole wymaganych druków składanych do PFRON elektronicznie poprzez teletransmisję danych. 1.2 Obniżenie ustawowo wymaganego wskaźnika zatrudnienia ON Podstawa prawna: 1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (Dz.U. Nr 124, poz. 820 z późn. zm.), 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie określenia wzorów miesięcznych i rocznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub działalności na rzecz osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 104, poz. 969). Istnieje możliwość obniżenia wymaganego wskaźnika poprzez zatrudnienie osoby niepełnosprawnej z tzw. schorzeniem szczególnie utrudniającym wykonywanie pracy. Etaty pracowników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ujmuje się wielokrotnie (odpowiednio 3 - lub 2 - krotnie) w obliczeniach i w ten sposób obniżony zostaje, ustawowo wymagany wskaźnik o tzw. wskaźnik obniżający. • pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i ze schorzeniem szczególnym liczy się x 2 • pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności i ze schorzeniem szczególnym liczysię x 3 WW (wskaźnik wymagany) = (Z + U + L) x 100 %/ZOG WO (wskaźnik obniżający) = (3 x ZS + 2 x US) x 100%/ZOG Z, U, L - wszystkie etaty osób niepełnosprawnych (znaczny, umiarkowany, lekki stopień niepełnosprawności) ZS - etat (etaty) ze stopniem znacznym ze schorzeniem szczególnym US - etat (etaty) ze stopniem umiarkowanym ze schorzeniem szczególnym ZOG - zatrudnienie ogółem ZOG - zatrudnienie pracowników ogółem w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy Wskaźnik obniżony = WW - WO WO - wskaźnik obniżający, WW - wskaźnik wymagany PRZYKŁAD: Pracodawca zatrudnia 100 pracowników (etatów); powinien zatrudnić 6 osób niepełnosprawnych (WW = 6%). Zatrudnia jednak tylko 2 osoby niepełnosprawne, więc osiąga tylko 2% wskaźnik - powinien zatrudnić jeszcze 4 pracowników niepełnosprawnych (etaty). Może tę ilość etatów zmniejszyć, jeśli będzie zatrudniał tylko 2 osoby niepełnosprawne (2%), ale z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ze szczególnym schorzeniem (ponieważ każdy etat mnożony jest dodatkowo x 2). WO = 2 x 2 (etaty) US x 100%/ZOG = 4% Wymagany wskaźnik ulega obniżeniu: 6% - 4% = 2%, więc pracodawca mimo mniejszego niż 6% wskaźnika zatrudnienia ON będzie zwolniony z wpłat. Schorzenia szczególnie utrudniające wykonywanie pracy uzasadniające obniżenie wskaźnika: 1. choroba Parkinsona, 2. stwardnienie rozsiane, 3. paraplegia, tetraplegia, hemiplegia, 4. znaczne upośledzenie widzenia (ślepota) oraz niedowidzenie*, 5. głuchota i głuchoniemota, 6. nosicielstwo wirusa HIV oraz AIDS, 7. epilepsja*, 8. choroby psychiczne*, 9. miastenia, 10. późne powikłania cukrzycy, 11. upośledzenie umysłowe*, * schorzenia uznane za tzw. schorzenia szczególne, uprawniające pracodawcę do podwyższenia kwoty dofinansowania wynagrodzeń (tzw. UPEN). 1.3 Możliwości obniżenia kosztów pracy z tytułu współpracy z określonymi pracodawcami Wpłaty na PFRON mogą ulec obniżeniu z tytułu zakupu usługi (z wyłączeniem handlu) lub produkcji u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy i osiągającego 10% wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych (ON). Warunkiem obniżenia wpłaty jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną produkcję lub usługę. Gdy kwota obniżenia przewyższa wartość zrealizowanej produkcji lub usługi to obniżenie przysługuje tylko do wysokości kwot określonych na fakturze. Kwota miesięcznego obniżenia wpłaty na PFRON nie może przekroczyć 80% kwoty należnej Funduszowi. WAŻNE! Nadwyżkę można uwzględniać w następnych wpłatach, lecz nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy. 2. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r.o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późń. zm.), 2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 8, poz. 43). Warunkiem otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych przez pracodawcę jest przede wszystkim brak zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych przysługuje: • pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej, • pracodawcom zatrudniającym co najmniej 25 i więcej osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy pod warunkiem, że osiągają 6 % wskaźnik zatrudnienia ON, • pracodawcom zatrudniającym do 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Dofinansowanie przysługuje na każdą zatrudnioną osobę niepełnosprawną z aktualnym orzeczeniem o: 1. stopniu niepełnosprawności (znacznym, umiarkowanym lub lekkim), wydanym przez powiatowy lub wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności, 2. orzeczenia równoważne - ustawa o rehabilitacji uznaje równoważność orzeczeń wydanych przez zespoły orzekające i Lekarza Orzecznika ZUS (art. 5 ustawy o rehabilitacji) oraz orzeczeń o zaliczeniu do jednej z grup inwalidzkich, wydanych przed 1 stycznia 1998r., jeżeli nie utraciły ważności (art. 62 ustawy o rehabilitacji). a. Orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS o: 1. całkowitej niezdolności do pracy (art. 12 ust. 2) i niezdolność do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) - traktuje się na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 1a. niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1 - traktuje się na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2. całkowitej niezdolności do pracy (art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej powyżej) – traktuje się na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3. częściowej niezdolności do pracy ustalone na podst. art. 12 ust. 3 powyższej ustawy - traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności z wyjątkiem orzeczeń o częściowej niezdolności do pracy, wydanych w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r., które są traktowane na równi z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. b. Orzeczenia o zaliczeniu do grupy inwalidzkiej traktuje sie na równi z określonym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Oznacza to, że orzeczenie o zaliczeniu do: 1. I grupy inwalidzkiej - traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2. II grypy inwalidzkiej - traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3. III grupy inwalidzkiej - traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. c. Orzeczenie o stałej albo długoterminowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, jeżeli uprawnia do zasiłku pielęgnacyjnego (wydany przed 1 stycznia 1998r., jeżeli nie utraciło mocy po tym dniu) - traktuje się na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Pozostałe orzeczenia traktuje się na równi z orzeczeniami o lekkim stopniu niepełnosprawności. Jak wygląda procedura ubiegania sie o dofinansowanie do wynagrodzeń? Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne, który wcześniej nie był zarejestrowany w Wydziale Dofinansowań Rynku Pracy PFRON, rejestruje się składając pierwszy wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych Wn-D wraz z miesięczną informacją o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych INF-D-P (pocztą, osobiście lub drogą elektroniczną). Rejestracja pracodawców, w zakresie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, dokonywana jest przez Biuro Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem". 1. dane wnioskodawcy zawierające: pełną nazwę oraz jej skrót, numery: REGON i NIP, o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa, adres siedziby lub miejsca zamieszkania wnioskodawcy wraz z identyfikatorami jednostki podziału terytorialnego kraju: województwa, powiatu, gminy oraz miejscowości i ulicy, stosownie do przepisów dotyczących zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego; adres do korespondencji wraz z identyfikatorami jednostki podziału terytorialnego kraju: województwa, powiatu, gminy oraz miejscowości i ulicy, stosownie do przepisów dotyczących zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli jest inny niż adres siedziby wnioskodawcy; imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej, o ile posiada, osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem (kontakty dotyczące wyjaśniania wszelkich rozbieżności i wątpliwości związanych z dofinansowaniami), kopie aktualnych dokumentów potwierdzających dane, o których mowa wyżej jest: aktualny odpis z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenie z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON, decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP, decyzja wojewody lub Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych o przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej (dotyczy tylko zakładów pracy chronionej); upoważnienie osoby przesyłającej te dane lub dokumenty je potwierdzające do występowania w imieniu pracodawcy, Jeżeli wnioskodawca chce upoważnić inną osobę do podpisywania i przesyłania dokumentów w jego imieniu, może skorzystać z wzoru proponowanego przez Fundusz . Ponieważ dokumenty składane przez pracodawców do Funduszu dotyczące wypłaty dofinansowań stanowią oświadczenie woli pracodawcy, muszą być podpisywane przez pracodawcę zgodnie z przepisami prawa, lub osoby posiadającej stosowne pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli w imieniu pracodawcy. Jeżeli wnioskodawca chce składać wnioski Wn – D w formie elektronicznej, musi zaznaczyć pole „wybieram elektroniczną formę składania wniosków” w części „Oświadczenia” na wniosku Wn – D. Po złożeniu takiego oświadczenia otrzyma od Funduszu identyfikator oraz jednorazowe hasło dostępu do programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. Pracodawca przekazujący wnioski w formie elektronicznej uwierzytelnia te dokumenty podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, na zasadach określonych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.), albo certyfikatem dostarczonym przez Fundusz. Pracodawca: rejestruje w programie informatycznym wyżej wzmiankowany certyfikat, niezwłocznie informuje Fundusz o: rezygnacji ze składania dokumentów w formie elektronicznej, utracie lub podejrzeniu ujawnienia danych służących do składania podpisu elektronicznego. Urzędowe poświadczenie odbioru dokumentu w formie elektronicznej przesłanego za pomocą teletransmisji danych następuje zgodnie z przepisami dotyczącymi warunków organizacyjno-technicznych doręczania dokumentów elektronicznych podmiotom publicznym. Pracodawca składa wniosek i informację w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy. 2.1 Na kogo przysługuje dofinansowanie Dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne z tytułu zatrudnienia, ujęte w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Fundusz W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nie przekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. W związku ze zmianami, które weszły w życie od 1 stycznia 2009 r. na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. nr 237, poz. 1652), począwszy od wynagrodzeń za miesiąc styczeń 2009r - dofinansowanie przysługuje także na te osoby niepełnosprawne, które mają ustalone prawo do emerytury. Pracownikiem, na którego przysługuje dofinansowanie, jest osoba zatrudniona zgodnie z przepisami prawa pracy. Dofinansowanie nie przysługuje więc na osoby, z którymi zawarto umowy cywilnoprawne (np.: umowa o dzieło, umowa zlecenia). WAŻNE! Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej ze środków publicznych 2.2 Warunki przyznania dofinansowania dla nowozatrudnionych pracowników niepełnosprawnych Jeżeli zatrudnienie nowych pracowników niepełnosprawnych w danym miesiącu u pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą nie powoduje u tego pracodawcy wzrostu netto zatrudnienia ogółem i wzrostu netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego nie przysługuje, jeżeli jego zatrudnienie nastąpiło w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem, chyba że umowa o pracę uległa rozwiązaniu: z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika; na mocy porozumienia stron; wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy; z upływem czasu, na który została zawarta; z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Jeżeli nie są spełnione warunki, o których wyżej mowa, miesięczne dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego przysługuje w przypadku, gdy jego miejsce pracy powstało w wyniku: wygaśnięcia umowy o pracę; zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika - na jego wniosek. Wzrost netto zatrudnienia ogółem oraz wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych ustala się w stosunku do odpowiednio przeciętnego zatrudnienia ogółem i przeciętnego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie poprzedzających 12 miesięcy. 2.3 Wysokość dofinansowania do wynagrodzeń O.N. Kwota miesięcznego dofinansowania uzależniona jest od wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego oraz: stopnia niepełnosprawności zatrudnionego, szczególnych schorzeń zatrudnionego, typu pracodawcy, u którego niepełnosprawny jest zatrudniony. Pracodawcy przysługuje ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego ( o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych), którą prowadzi Fundusz w kwocie : 160 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 140 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 60 % najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Kwoty dofinansowania zwiększa się o 40 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz niewidomych. Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90 % faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, zwanego dalej "pracodawcą wykonującym działalność gospodarczą" - 75 % tych kosztów." W 2009 roku pracodawcy zatrudniający w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości: 70% kwot , o których mowa w art. 26 a ust. 1 ustawy o rehabilitacji (… ) , 90% kwot o których mowa w art. 26 a ust. 1 i 1b ustawy o rehabilitacji (… ) , 3. 100 %pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej 2.4. Najniższe wynagrodzenie Przez najniższe wynagrodzenie użyte jako podstawa do wyliczenia kwoty należnego dofinansowania należy rozumieć minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w styczniu danego roku, ustalone na podstawie odrębnych przepisów. Podstawę do wyliczenia kwoty miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia za rok 2009 stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę wynoszące 1.276,00 zł (M. P. z 2008 nr 55, poz.499). 2.5 Wymiar czasu pracy Zgodnie z art. 26a ust.6 ww. ustawy Fundusz wypłaca miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika. 3. Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne Podstawa prawna Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009r. w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 8, poz.42) Od 1 stycznia 2009 roku Fundusz refunduje składki tylko : - na ubezpieczenie emerytalne i rentowe osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą - składki na ubezpieczenie społeczne rolników – wypadkowe, chorobowe , macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika . 3.1. Rejestracja osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą. Rejestracja osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, w zakresie refundacji składek, dokonywana jest przez Biuro Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Aby dokonać rejestracji wnioskodawca jest zobowiązany przekazać wraz z pierwszym Wn-U-G osobiście lub pocztą: dane wnioskodawcy zawierające: pełną i skróconą nazwę, o ile posiada, oraz imię i nazwisko wnioskodawcy, numery: PESEL, REGON i NIP, adres zamieszkania wnioskodawcy, adres do korespondencji, o ile jest inny niż adres zamieszkania, imię i nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej, o ile posiada, osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem, kopie aktualnych dokumentów potwierdzających pełną i skróconą nazwę wnioskodawcy, o ile posiada, imię i nazwisko wnioskodawcy oraz numery REGON i NIP, o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa, to jest: aktualny odpis z właściwego rejestru lub aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji, zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, kopię dowodu osobistego lub zaświadczenie potwierdzające numer PESEL, kopię decyzji o nadaniu NIP kopię aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia traktowanego na równi z tym orzeczeniem, upoważnienie osoby przesyłającej dane lub dokumenty, o których mowa w pkt 1-3, do występowania w imieniu wnioskodawcy Jeżeli wnioskodawca chce składać wnioski Wn – U – G w formie elektronicznej, musi zaznaczyć pole „wybieram elektroniczną formę składania wniosków” w części „Oświadczenia” na wniosku Wn – U- G. Po złożeniu takiego oświadczenia otrzyma od Funduszu identyfikator oraz hasło dostępu do programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. Wnioskodawca przekazujący wniosek Wn-U-G w formie elektronicznej uwierzytelnia te dokumenty podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, na zasadach określonych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.), albo certyfikatem dostarczonym przez Fundusz. Wnioskodawca: rejestruje w programie informatycznym wyżej wzmiankowany certyfikat; niezwłocznie informuje Fundusz o: rezygnacji ze składania dokumentów w formie elektronicznej, utracie lub podejrzeniu ujawnienia danych służących do składania podpisu elektronicznego. Urzędowe poświadczenie odbioru dokumentu w formie elektronicznej przesłanego za pomocą teletransmisji danych następuje zgodnie z przepisami dotyczącymi warunków organizacyjno-technicznych doręczania dokumentów elektronicznych podmiotom publicznym. 3.2. Termin, rodzaj oraz forma składania dokumentów do Funduszu w sprawie refundacji składek Formularze wniosku o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych obowiązujące za okres od 01/2009 dla osoby niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą - Wn-U-G, dla niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika - Wn-U-A Uwaga: dokumenty w formie pisemnej dotyczące refundacji składek powinny być składane do Biura Funduszu 3.3. Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą Dla osoby niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą refundowane są obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota stanowiąca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Uwaga: Osobom niepełnosprawnym prowadzącym działalność gospodarczą oraz rolnikom refundacja przysługuje bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności. 3.4. Warunki ubiegania się o refundację Aby móc ubiegać się o refundację składek na ubezpieczenie społeczne osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą powinny: Prowadzić działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej – refundacja dotyczy wyłącznie osób fizycznych wykonujących we własnym imieniu działalność gospodarczą, Posiadać orzeczenie o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie traktowane na równi z tym orzeczeniem – bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności, Terminowo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne w całości – naliczanie i opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych dokonywane jest zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych, Nie posiadać zaległości wobec Funduszu Składki sfinansowane ze środków publicznych są wyłączone z refundacji. 3.5. Dla niepełnosprawnych rolników lub rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika refundowane są składki: wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie, emerytalno-rentowe. Uwaga: Osobom niepełnosprawnym prowadzącym działalność gospodarczą oraz rolnikom refundacja przysługuje bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności. 3.6. Warunki ubiegania się o refundację Aby móc ubiegać się o refundację składek na ubezpieczenie społeczne niepełnosprawni rolnicy lub rolnicy zobowiązani do opłacania składek za niepełnosprawnych domowników powinni: Podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, Posiadać orzeczenia o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia traktowanego na równi z tym orzeczeniem – bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności, Terminowo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne w całości – naliczanie i opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne rolników dokonywane jest zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników Nie posiadać zaległości wobec Funduszu 3.7. Termin, rodzaj oraz forma składania dokumentów do Funduszu w sprawie refundacji składek Od stycznia 2009 r. obowiązują nowe formularze wniosków o refundację składek na ubezpieczenie społeczne niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika. dla niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika - Wn-U-A Rodzaje dokumentów: wniosek o wypłatę refundacji za dany miesiąc (dokument główny): Wn-U część I – zawiera kwotę refundacji oraz załączniki: INF-U-A - składają niepełnosprawni rolnicy lub rolnicy zobowiązani do opłacania składek za niepełnosprawnych domowników Wn-U część II – zawiera dane identyfikacyjne (odpowiednik formularza INF-D-Z występującego w dofinansowaniach do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych) Termin składania wniosków: niepełnosprawni rolnicy lub rolnicy zobowiązani do opłacania składek za niepełnosprawnych domowników składają dokumenty do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym terminowo dokonano zapłaty składek za dany kwartał, zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników. Forma składania dokumentów: zasadą jest składanie dokumentów w formie elektronicznej przez teletransmisję danych. Wnioskodawcy mogą również składać dokumenty w formie pisemnej w celu zachowania terminu, jeżeli złożenie dokumentów w formie elektronicznej jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione. Osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą oraz niepełnosprawni rolnicy lub rolnicy zobowiązani do opłacania składek za niepełnosprawnych domowników mogą składać dokumenty w formie pisemnej. 4. Refundacja kosztów związanych z adaptacją pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej lub nabycia urządzeń ułatwiających O.N. wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy oraz zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osób niepełnosprawnych. Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 74, poz. 92 z późn. zm.), 2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz.U. Nr 194, poz. 1404 z późń. zm.). Pracodawca , który przez okres co najmniej 36 m-cy zatrudni osoby niepełnosprawne ( bezrobotne lub poszukujące pracy) może otrzymać , na wniosek , ze środków Funduszu zwrot kosztów : Adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, Adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy, Rozpoznania przez służby medycyny pracy (wg w/w potrzeb), Zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności,(w wysokości nie przekraczającej dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy dla osoby niepełnosprawnej – zwrot kosztów dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej ), Warunki otrzymania zwrotu kosztów przystosowania stanowiska pracy: Pracodawca, może otrzymać zwrot kosztów dostosowania stanowiska pracy osób niepełnosprawnych, jeżeli są to osoby: bezrobotne lub poszukujące pracy, skierowane przez urząd pracy, niepozostające w zatrudnieniu, pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy, występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawnymi podczas zatrudnienia u tego pracodawcy. Maksymalna wysokość refundacji: Zwrot kosztów to maksymalnie 20-krotność przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy. Zwrotu dokonuje starosta zgodnie z umową zawartą z pracodawcą (jeżeli pracodawcą jest starosta, wówczas umowę ze starostą zawiera Prezes Zarządu PFRON). Gdyby pracodawca zatrudniał niepełnosprawnego krócej niż 36 miesięcy, wówczas jest zobowiązany do zwrotu środków w wysokości 1/36 ogólnej kwoty za każdy miesiąc brakujący do 36 miesięcy. Zwrot ten ma nastąpić w ciągu 3 miesięcy. Pracodawca nie musi zwracać środków, o ile w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną zatrudni innego niepełnosprawnego skierowanego przez urząd pracy. Zwrotowi nie podlegają kwoty poniesione przed podpisaniem umowy, a kwota zwrotu kosztów poniesionych na rozpoznanie potrzeb nie może przekroczyć 15 proc. kosztów przystosowania. Zatrudniając osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w urzędzie pracy, pracodawca może liczyć na zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy. To forma wsparcia, z której pracodawca może skorzystać w ramach pomocy de minimis. Warunek - musi utrzymać to stanowisko pracy przez co najmniej trzy lata. Wniosek składany jest - w jednostce organizacyjnej starostwa, właściwej dla miejsca zarejestrowania się osoby niepełnosprawnej.. Wielkość pomocy: Koszty poniesione na wyposażenie stanowiska pracy nowozatrudnionego niepełnosprawnego pracownika refunduje starosta, a gdy on sam jest pracodawcą - Prezes PFRON. Refundacja nie może być jednak wyższa niż 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na jedno wyposażone stanowisko pracy. W związku z tym że, refundacja jest pomocą de minimis (rozporządzenie Komisji Europejskiej 1998/2006), jej wielkość zależy od tego, jak wysoką pomoc w jej ramach pracodawca dotychczas otrzymał. Nie może to być więcej niż 200 tys. euro w ciągu bieżącego roku i dwóch lat poprzednich. WAŻNE! Jeśli pracodawca prowadzi działalność w sektorze transportu, pułap jest o połowę niższy (100 tys. euro) ale w ramach tworzenia stanowiska nie może kupować samochodów. Pracodawca nie otrzyma zwrotu kosztów poniesionych przed zawarciem umowy o refundację. Dlatego dopiero po jej podpisaniu można kupić elementy wyposażenia stanowiska. Zwrot kosztów poniesionych przez jednostki budżetowe nastąpi na rachunek dochodów własnych (określony art. 22 ust. 1 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych). Jednak, aby uzyskać wsparcie, pracodawca musi utworzyć stanowisko pracy ze środków zgromadzonych wcześniej na tym rachunku. Niedotrzymanie warunków umowy jest jednoznaczne z nieotrzymaniem zwrotu kosztów związanych z miejscem pracy O.N. Pracodawca będzie musiał zwrócić otrzymane pieniądze, jeśli będzie zatrudniał pracownika niepełnosprawnego krócej niż 36 miesięcy i nie zatrudni zamiast niego innego niepełnosprawnego zarejestrowanego w PUP. Za każdy miesiąc brakujący do trzyletniego zatrudnienia pracownika pracodawca będzie musiał też oddać 1/36 otrzymanych pieniędzy. Zwrot nie może być jednak mniejszy niż 1/6 otrzymanej refundacji. Pracodawca nie będzie musiał zwracać pieniędzy, jeżeli w ciągu trzech miesięcy od rozwiązania umowy o pracę z osobą, dla której utworzył stanowisko pracy, zatrudni innego niepełnosprawnego zarejestrowanego w urzędzie pracy. Czas trwania umowy przedłuża się wtedy o okres, w którym stanowisko było obsadzone. Przykład Pracodawca otrzymał 37 tys. zł zwrotu kosztów utworzenia stanowiska dla nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego. Wówczas 1/36 otrzymanych przez niego środków wynosi: 1028 zł (37 000: 36 = 1028). Po ponad dwóch latach pracownik złożył wypowiedzenie, o do końca 36 miesięcy od dnia jego zatrudnienia brakuje: - dziewięciu miesięcy - wtedy pracodawca zwraca 9252 zł (9 x 1028), - pięciu miesięcy - wtedy pracodawca zwraca 6168 zł (6 x 1028), ponieważ brakujący czas do zakończenia umowy był krótszy niż 6 miesięcy. Dlatego zwrotowi podlega równowartość sześciokrotności średniej miesięcznej refundacji. Jak się ubiegać o pomoc? Refundację może otrzymać zarówno pracodawca z tzw. otwartego rynku pracy, jak i prowadzący zakład pracy chronionej oraz jednostka budżetowa. 1. W powiatowym centrum pomocy rodzinie lub miejskim ośrodku pomocy rodzinie składa wniosek i zawiera umowę po wcześniejszych negocjacjach o refundację przewidywanych kosztów wyposażenia stanowiska pracy. 2. Firma tworzy stanowisko pracy (wyposaża, przystosowuje otoczenie) 3. Składa do starosty informację o utworzeniu stanowiska pracy. Starosta występuje do Państwowej Inspekcji Pracy z wnioskiem o wydanie pracodawcy opinii o przystosowaniu stanowiska pracy dla zatrudnionej na nim osoby niepełnosprawnej. PIP wydaje opinię. 4. Pracodawca zawiera umowę o pracę z osobą niepełnosprawną, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub niepozostająca w zatrudnieniu. 5. Pracodawca rozlicza poniesione koszty wyposażenia stanowiska pracy dla niepełnosprawnego pracownika i otrzymuje refundację. 4.1. Zwrot kosztów pracy osoby pomagającej osobie niepełnosprawnej w miejscu pracy Pracodawca, zatrudniający osoby niepełnosprawne, może otrzymać ze środków PFRON zwrot miesięcznych kosztów pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w miejscu pracy. Pomoc może oznaczać czynności ułatwiające komunikowanie się z otoczeniem. Może również polegać na zastępowaniu niepełnosprawnego w czynnościach niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Warunki udzielania pomocy: Zawarcie umowy pomiędzy pracodawcą i starostą. Gdzie należy składać wniosek? Pracodawca, powinien złożyć wniosek, w jednostce organizacyjnej wyznaczonej przez starostę lub prezydenta miasta na prawach powiatu, właściwej ze względu na miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Kwotę zwrotu oblicza się następująco: - liczbę godzin w miesiącu przeznaczonych przez wyznaczonego pracownika wyłącznie na pomoc osobie niepełnosprawnej, dzieli się przez miesięczną liczbę godzin pracy osoby niepełnosprawnej, - następnie otrzymany wynik mnoży się przez kwotę najniższego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. WAŻNE! PFRON sfinansuje do 20% czasy pracy osoby pomagającej niepełnosprawnemu pracownikowi. Koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą: Zwrot części wynagrodzenia osoby pomagającej pracownikowi niepełnosprawnemu w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy, za czas poświęcony wyłącznie na tę pomoc. Dofinansowanie szkoleń pracowników niepełnosprawnych Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.), 2. Rozporządzenie z dnia 12 czerwca 2003 r. Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania przy udzielaniu zakładom pracy chronionej pomocy finansowej ze środków PFRON (Dz.U. Nr 125, poz. 1161 z późn. zm.). Koszty podlegające dofinansowaniu PFRON (wynikające z ustawy). Ze środków Funduszu Starosta może (na wniosek pracodawcy) zrefundować pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych do wysokości 80% tych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę. (Zwrotu kosztów, dokonuje Starosta - Prezydent na warunkach i w wysokości określonych w umowie) WAŻNE! Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. Jak wygląda pomoc na szkolenia w zakładach pracy chronionej? Zakłady pracy chronionej otrzymują zwrot kosztów za szkolenia na podobnych zasadach co pracodawca z otwartego rynku pracy, z tą różnicą, że jeżeli szkolenie związane jest z koniecznością zmiany profilu produkcji - środki otrzymywane są bezpośrednio z PFRON. Gdzie wysyłane są dokumenty dotyczące zwrotu kosztów za szkolenia? Zwrotu kosztów, za przeprowadzone szkolenie, na wniosek ZPCh - dokonuje właściwa jednostka samorządu województwa, na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Niezbędne formalności pracodawca dopełnia w starostwie powiatowym, powiatowym urzędzie pracy, powiatowym centrum pomocy rodzinie - właściwym dla miejsca prowadzonej działalności. Część IV Szczególne uprawnienia pracowników niepełnosprawnych Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r.Nr21, poz. 94 z późn. zm.), 2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej j społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.), 3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy Polityki Społecznej z dnia 22 maja 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (Dz.U. Nr 100, poz. 927). 1. Zakaz dyskryminacji niepełnosprawnych pracowników Sejm RP uznaje, że osoby niepełnosprawne, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz, że nie mogą podlegać dyskryminacji. Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna art. 11ł. „Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej, niż minimalne wynagrodzenie za pracę na podstawie odrębnych przepisów". (Kp, art. 18łd) Osoby niepełnosprawne powinny być traktowane na równi z innymi pracownikami. Dotyczy to zwłaszcza zdrowia i bezpieczeństwa w pracy. Aspekty te nie powinny stanowić powodu do niezatrudniania lub zwalniania niepełnosprawnych. 2. Czas pracy Limity czasu pracy Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin dziennie (40 godzin tygodniowo). Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego (I grupa) lub umiarkowanego (II grupa) stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin dziennie (35 godzin tygodniowo). Osoby niepełnosprawne zatrudnione w niepełnym wymiarze godzinowym - wymiar ich czasu pracy jest liczony tak, jak gdyby pełny etat wynosił 7 h Przykład: 1/4 etatu dla osoby sprawnej = 10 h/tyg. 1/4 etatu dla osoby niepełnosprawnej = niecałe 9 h/tyg. 2.1. Zakaz pracy w nocy i w godzinach nadliczbowych Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach nocnych i nadliczbowych. Wymiar czasu pracy dla osób niepełnosprawnych oraz zakaz zatrudniania w porze nocnej i godzinach nadliczbowych nie ma zastosowania w dwóch przypadkach: a) do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz, b) gdy na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku, lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Koszty takich badań ponosi pracodawca. Powyższe wymiary czasu pracy obowiązują od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności i nie powodują obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. 2.2. Dłuższa przerwa w pracy Osoby niepełnosprawne mają prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas dodatkowej przerwy wynosi +15 min i jest wliczany do czasu pracy. Prawo do przerwy (podstawowej) przysługuje pracownikom jeżeli dobowy wymiar czasu pracy wynosi minimum 6 godz. (Kp art. 134). Nie powoduje to obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości i nie powoduje to wydłużenia czasu pracy. 2.3. Dodatkowy urlop wypoczynkowy Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku, po dniu zaliczenia do jednego ze stopni niepełnosprawności. Dodatkowy urlop nie przysługuje osobie uprawnionej do: - urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych (np.: nauczyciele), - urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów (np.: sędziowie, prokuratorzy, pracownicy socjalni). Jeżeli wymiar urlopu dodatkowego przysługującego na podstawie odrębnych przepisów jest niższy niż 10 dni roboczych, zamiast tego urlopu, przysługuje urlop dodatkowy z tytułu niepełnosprawności. 2.4. Zwolnienie od pracy z zachowaniem wynagrodzenia Osoba o znacznym lub u miarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w następujących przypadkach: - w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, - w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym. W wymiarze do 21 dni roboczych, ale nie częściej niż raz w roku. Zwolnienie od pracy w związku z wyjazdem na turnus odbywa się wg następujących reguł: 1. pracodawca udziela zwolnienia na podstawie skierowania na turnus rehabilitacyjny wystawionego przez lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną; lekarz w skierowaniu wskazuje rodzaj turnusu i czas jego trwania, 2. skierowanie na turnus osoba przedstawia pracodawcy w takim terminie, który umożliwi zapewnienie normalnego toku pracy w zakładzie, 3. uczestnik turnusu przedstawia pracodawcy dokument, który potwierdza pobyt na turnusie, wystawiony przez organizatora turnusu. Dokument ten, jest podstawą wypłaty wynagrodzenia za czas zwolnienia. Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. 3. Konflikt pracownika z pracodawcą Pracownik, który chce dochodzić swoich praw powinien zgłosić się do Państwowej Inspekcji Pracy. Jeśli inspektor PIP wykryje nieprawidłowości może nakazać pracodawcy uregulowanie zobowiązań wobec pracownika. Jeżeli to nie skutkuje, sprawa trafia do sądu pracy. Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się z upływem 3 lat od dnia, kiedy roszczenie stało się wymagalne. 3.1. Roszczenia pracownika Najczęstsze przypadki skarg na pracodawcę to: 1. skrócenie okresu wypowiedzenia, 2. niezgodne z prawem lub nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony 3. naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów o pracę zawartych na okres próbny, 4. nie wypłacenie wynagrodzenia za pracę lub dodatkowych jego składników, 5. wypłacenie wynagrodzenia z opóźnieniem, 6. wydanie błędnego świadectwa pracy. 3.2. Pełnomocnictwo Pracownik nie musi występować przed sądem pracy osobiście. Może ustanowić swojego pełnomocnika. 3.3. Kto rozstrzyga spór? Jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza 30 tys. zł, sprawę w I instancji rozpatruje sąd okręgowy, a w II instancji - sąd apelacyjny. W sprawach z zakresu prawa pracy postępowanie ma charakter trójinstancyjny. Od wyroku sądu I instancji przysługuje apelacja do sądu II instancji (np.: od wyroku sądu rejonowego do okręgowego). Od wydanego przez sąd II instancji wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzuconego pozwu albo umorzenia postępowania, kończących postępowanie w sprawie - przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego. 3.4. Apelacje i zażalenia Skarżący może w apelacji zarzucić wyrokowi każdą wadliwość, która jego zdaniem spowodowała niekorzystne dla niego rozstrzygnięcie, a także przywołać nowe fakty i dowody. Kasacja nie przysługuje w sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10 tys. zł. Kasacja nie przysługuje też w sprawach dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz deputatów lub ekwiwalentów W sprawach z zakresy prawa pracy pracownik może wybierać i złożyć pozew do: a) sądu, w którego okręgu pracodawca będący osobą fizyczną zamieszkuje lub przebywa, a pracodawca nie będący osobą fizyczną ma siedzibę, b) lub do sądu, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, c) lub do sądu, w którego okręgu znajduje się zakład pracy. Kiedy pracodawca, pomimo wyroku nadal nie płaci, to można z prawomocnym wyrokiem zgłosić się do komornika, który wyegzekwuje dług. Skutki naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu Kodeks pracy przewiduje, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w przypadku niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia wobec pracownika, u którego naruszone są funkcje fizyczne, umysłowe lub psychiczne nawet w przewidzianym w Kp terminie, może zostać uznane za niezgodne z prawem wspólnotowym. Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej, niż minimalne wynagrodzenie za pracę. 4. Pracodawca i niepełnosprawny pracownik – prawa i obowiązki Pracodawca zatrudniający pracownika niepełnosprawnego ma obowiązek zapewnić mu odpowiednie warunki pracy, które umożliwią mu swobodne funkcjonowanie w zakładzie procy, komunikowanie się z innymi pracownikami oraz optymalne wykorzystanie możliwości jego rozwoju. Pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania szczególnych uprawnień pracowników niepełnosprawnych. WAŻNE! Pracodawca jest zobowiązany, wobec zatrudnionego pracownika, który w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utracił zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku - wydzielić lub zorganizować odpowiednie stanowisko pracy.