Adwokatura

Ustrój adwokatury reguluje ustawa z 1982 roku. I z godnie artykułem 1 i 4 ustawy zadanie adwokatury obejmują:

Udzielanie pomocy prawnej:

1)Udzielanie pomocy prawnej które z godnie z art. 4 są doprecyzowywane. Świadczone są osobom fizycznym, podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym tj. rządowym, samorządowym, politycznym

Pomoc prawna przyjmuje postać udzielania porad prawnych np.

-wyjaśnieniami sytuacji prawnych tj. jego praw i obowiązków

-wskazywanie dostępnych środków ochrony prawnej

- wskazywanie trybu stosowania środków

- wskazywanie skutków prawnych

-wyjaśnianie treści obowiązujących nrom prawnych

2) sporządzanie opinii prawnych. Obejmuje to takie same czynności jak przy udzielaniu porad prawnych z tym ze opinia jest sporządzana w formie pisemnej z argumentacja prawna

3) opracowywanie projektów aktów prawnych (nie normatywne) np. projekty umów, statutów, regulaminów i jednostkowych oświadczeń woli

4) występowanie przed sadami i urzędami. Wymaga udzielenia adwokatowi pełnomocnictwa. Adwokat może być pełnomocnikiem podmiotu prawa w postepowaniu przed urzędami państwowymi w tym także przed organami państwa tj. ministrem, wojewoda, rzecznikiem praw dziecka itp.

Adwokat może być także pełnomocnikiem bądź obrońcą w postepowaniu sadowym. Zależy to od tego w jakim postepowaniu sadowym i czyje interesy adwokat ma reprezentować. Może reprezentować w postepowaniu karnym interesy oskarżonego.

Sporządzenie skargi kasacyjnej do sadu najwyższego, naczelnego sadu adm. A wiec w postepowaniu odwoławczym w sprawach karnych bądź cywilnych oparta jest na tzw. przymusie adwokacko radcowskim. W pewnej kategorii spraw karnych udział adwokata w roli obrońcy jest obowiązkowy. Jest to tzw. obrona niezbędna która jest przewidziana przepisami proceduralnymi ze względu na nieporadność oskarżonego związana z jego określonymi cechami czy sytuacja. Taka obowiązkowa ochrona procedura karna przewiduje w przypadku gdy oskarżony jest nieletni, głuchy, niemy, gdy zachodzi wątpliwość co do poczytalności oskarżonego.

W postepowaniu sadowym w ustawach cywilnych adwokat pełni role pełnomocnika strony może być również pełnomocnikiem aktywnych stron postepowania karnego tj. oskarżyciela posiłkowego, prywatnego, powoda cywilnego, pokrzywdzonego także dla zapewnienia właściwej ochrony jego interesów

5) Oświadczanie o odpisie dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem przy czym adwokatowi wolno dokonywać takich poświadczeń w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów. Może on poświadczać odpisy dokumentów istotnych w postępowaniu adm. lub cywilnym Np. poświadczyć opis pełnomocnictwa udzielonego określonej osobie w tym sobie samemu udzielonego pełnomocnictwa ale nie będzie mógł dokonać świadectwa odpisu świadectwo naturalnego czy dyplomu ukończenia.

Dodatkowe zadania adwokata:

-możliwość występowania w charakterze pełnomocnika podmiotu składającego skargę konstytucyjna do TK i występowanie przed tym trybunałem.

- może być obrońca obwinionego przed Trybunałem Stanu.

- obrońca w każdym trybie postepowania dyscyplinarnego. Obrońcą może być reprezentant tego samego zawodu.

- reprezentant obywateli przed np. europejskim trybunałem praw człowieka w Strasburgu

- może sporządzić wniosek, pismo procesowe w imieniu określonej osobie nie musi jednak brać udziału w sprawie.

-współdziałanie w ochronie praw i wolności obywatelskich.

- przedstawianie wniosków w zakresie tworzenia i stosowania prawa

- współdziałanie w kształtowaniu i stosowaniu prawa

Adwokaci biorą udział w pracach legislacyjnych występując w roli ekspertów, biorą udział w posiedzeniach komisji sejmowych i tez rola w zakresie kształtowania i stosowania prawa wynika z etycznych ról zawodowych adwokatów.

Wykonaniu zawodu adwokata oparte jest na ustawowo gwarantowanej im pełnej niezależności zgodnie z art. 1 ustęp 3 ustawy „adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega tylko ustawom” pojęcie ustawy rozumieć trzeba w znaczeniu materialnym i z uwzględnieniem konstytucyjnej hierarchii aktów normatywnych tj. po pierwsze chodzi o stosowanie się przez adwokatów do takich aktów których natura prawna jest równa ustawie nawet jeśli noszą inna nazwę np. obowiązujące jeszcze rozporządzenia prezydenta RP z okresu międzywojennego z mocą ustawy. Po drugie adwokaci podlegają konstytucji oraz umowom międzynarodowym i tym które ratyfikowane w szczególnym trybie wyprzedzają ustawy zwykle porządku prawnego w systemie aktów normatywnych.

Ustawowe ograniczenia dla adwokatów co do sposobu wykonywania przez nich obowiązków nie są zbyt liczne ale wiążą adwokatów. Ustawy wymuszają na adwokacie zobiektyzowanego zachowania w stosunku do klienta, przewidują nakazane zachowania w przypadku konfliktu interesu.

Kodeks etyki zawodowej adwokatów traktowany jest jako rozwiniecie ustawy.

Niezależność wykonywania zawodu przez adwokatów gwarantuje jeden z ustawowych wskazanych powodów niemożności wykonywaniu zawodu przez adwokata czyli Przyczyna dla której adwokat nie będzie mógł wykonywać zawodu. Adwokatom zabrania się pozostawania w stosunku pracy z wyjątkiem pracowników naukowych i naukowo dydaktycznych pozostając w stosunku pracy z uczelnia wyższa.

Wykonywanie zawodu może przyjąć różne formy organizacyjno- prawne. Wskazane w art. 4a ustawy orzy czym niezależnie w jakiej formie adwokat wykonuje zawód to robi to zawsze pod merytorycznym nadzorem okręgowej rady adwokackiej.

Formami organizacyjno-prawnymi są:

-wykonywanie zawodu w kancelarii adwokackiej w której adwokat prowadzi indywidualna działalność

-zespól adwokacki, stanowi organizacyjna formę zrzeszani się adwokatów i przez ustawę rozumowana jest jako jednostka organizacyjna adwokatury. Zebranie zespołu adwokatury decyduje o przyjęciu nowego prawnika do zespołu a kierownik takiego zespołu zawiera z klientem umowę wiązać w ten sposób w imieniu zespołu odpowiedzialność za działanie adwokata z tym ze klient udziela wówczas pełnomocnictwa określonemu adwokatowi. Zespoły adwokackie stanowiły na początku lat 90 podstawowa formę w jakiej adwokaci zrzeszali się dla wykonywania zawodu.

- wykonywanie zawodu w spółce. Może to być- spółka cywilna, jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-akcyjna. W przypadku wykonywaniu zawodu przez adwokata w ramach spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej prowadzony jest dodatkowy wymóg- adwokaci i pozostali wspólnicy musza w tej spółce być kompletem. Występują tu dwie grupy wspólników: komplementariusz- wspólnik który odpowiada całym swoim majątkiem prowadzi sprawy spółki, komandytariusz- odpowiada do określonej w umowie spółki kwoty Pieniężnej i nie ma prawa prowadzenia spraw spółki. Umowy z klientem podpisuje bezpośrednio adwokat.

Adwokat jest zobowiązany świadczyć pomoc prawna z urzędu a wiec nie na podstawie umowy podpisywanej osobiści ale na podstawie wyznaczenia go do reprezentacji interesów osoby. Dochodzi do tego wtedy kiedy w postepowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę a nie ustanowił go sam. W postepowaniu cywilnym działa strona która została zwolniona od kosztów postepowania sadowego związana z jej trudna sytuacją materialną. Organem który wskazuje konkretnego adwokata z urzędu jest okręgowa rada adwokacka.

Dzisiaj jest blisko 9 tys. kancelarii w Polsce. Rośnie liczba spółek których jest około tysiąca. Zmalała liczba zespołów adwokackich, obecnie jest ich nieco ponad 100 w Polsce.

Warunkiem wykonywania zawodu przez adwokata jest wpis na listę adwokatów i następnym krokiem jest wyznaczenie przez adwokata swojej siedziby. Wpis na listę adwokatów warunkowany jest udokumentowaniem przez ubiegającego się posiadania kwalifikacji do wykonywania zawodu. Kwalifikacje te dzielimy na polityczne, moralne, faktyczne. Podstawowy zestaw kwalifikacji obejmuje- nieskazitelny charakter, kandydat musi korzystać z peli praw publicznych a wiec w szczególności nie może być ukarany, musi mieć pełnomocność do czynności prawnych, ukończenie wyższych studiów prawniczych w Polsce bądź ukończenie zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Polsce, odbycie w Polsce aplikacji adwokackiej. Aplikacja ta ma charakter korporacyjny. Organizowana jest w adwokaturze, złożenie w Polsce egzaminu adwokackiego.

Od odbycia aplikacji złożenia egzaminu ustawa przewiduje szereg zwolnień dla osób które swoje kwalifikacje uzyskały w inny sposób. Z tych wymogów zwolnieni są:

1)

- profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych udokumentowane tytułem bądź stopniem naukowym szczególna wiedza

- sędziowie

- prokuratorzy

-radcy prawni

- notariusze

2) -osoby które po 1 stycznia 1991 roku zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski oraz doktorów nauk prawnych którzy przez co najmniej 3 lata (czas stażu) dodatkowo w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis do listy adwokatów zajmowały stanowisko asesora sadowego, prokuratorskiego, aplikanta sadowego prokuratorskiego, sadowo- prokuratorskiego.

Ustawa przewiduje pewna liczbę osób zwolnionych od zdawania aplikacji , ale nie od złożenia egzaminu adwokackiego i dotyczy doktorów nauk prawnych, osób które co najmniej 5 lat w ciągu 8 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione jako referendarze sadowi. Asystenci sędziego albo prokuratora oraz osób które po studiach bez jakiejkolwiek aplikacji przez co najmniej 5 lat w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu albo wykonywały czynności pomocy prawnej u adwokata lub radcy prawnego albo zatrudnieni w urzędach władzy publicznej w których wykonywały świadczenia na rzecz tych organów.

Minister sprawiedliwości może złożyć sprzeciw w terminie 30 dni od uchwalenia przez okręgową radę adwokacja o decyzji danej osoby na listę adwokatów. Po wpisaniu kandydata składa on ślubowanie i w 30 dni składa swoja siebie zawodowa zawiadamiając o tym okręgową rade adwokacja. Adwokat może mieć tylko jedna siedzibę i zmiana siedziby możliwa jest po zawiadomieniu rady adwokackiej.

Skoro warunkiem wykonywania zawodu jest wpis na listę adwokatów to ustawa może wskazywać kiedy adwokat może być skreślonych z listy. Skreślenia adwokatów z listy dokonuje okręgowa rada adwokacka w następujących sytuacjach:

- wystąpienia z adwokatury

-przeniesienie jego siedziby do innej izby adwokackiej gdzie zostanie zarejestrowany

-objecie przez adwokata stanowiska w organach sprawiedliwości, ścigania bądź rozpoczęcie wykonywania zawodu notariusza

-powołanie do wojskowej służby zawodowej

- hańbiące czyny

- orzeczenia przez sąd dyscyplinarny o wydaleniu z adwokatury przy czym okręgowa rada adwokacja może mimo zaistnienia ustawowych przyczyn odmówić skreślenia adwokata z listy

Zgodnie z art. 74 okręgowa rada adwokacka może skreślić adwokata z listy w związku popełnionym przez niego czynem przed wpisaniem na listę o czym okręgowa rada adwokacja wcześniej nie wiedziała

Okręgowa rada adwokacka może czasowo zawiesić adwokata

Aplikacja adwokacka trwa 3 lata i zawsze rozpoczyna się 1 stycznia po roku od egzaminu wstępnego i obejmuje szkolenia praktyczne jak i teoretyczne a szkolenie jest odpłatne i wysokość kwoty określa minister sprawiedliwości. Przewidziana jest także możliwość zwolnienia aplikanta od opłat bądź rozłożenie ich na raty. Aplikant po 6 miesiącach szkolenia uzyskuje teoretyczne uprawnienie do występowania przed organami ścigania, organami samorządowymi. Adwokat który sprawuje nad praktyczna nauka zawodu aplikanta może udzielić aplikantowi substytucji. Aplikacje adwokacka kończy egzamin przed komisją egzaminacyjną. Zestaw pytań przygotowuje zespół powołany przez ministra sprawiedliwości. Sam egzamin jest odpłatny, warunkiem uznania który zakończy się pozytywnie jest uzyskanie pozytywnego wyniku z każdej z 5 części z której egzamin się składa.