1. PG według dwóch autorów;

1. wg profesor Seweryn Kruszczyński. PG jest to bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową lub/i pośrednie oddziaływanie aparatu władzy państwowej na funkcjonowanie i rozwój tej gospodarki.

(funkcjonowanie Gos. jest wtedy jeśli nie zmieniają się przepisy. rozwój Gos. :utożsamia się go z zmianami na +,jest to jednak proces zmian; postęp: są to zmiany które określane są jako pozytywne rozumiane w szerokim aspekcie/np. efekt z tych samych nakładów większe efekty.

2.wg profesor L. Balcerowicz: PG polega na określeniu celów danego systemu gospodarczego. oraz stosowania metod, środków i sposobów prowadzących do osiąg niania tych celów

-reformowanie, czyli dokonywanie zmian w instytucjach gospodarczych,

-regulowanie, czyli dokonywanie zmian w systemach podatkowych, ustawodawstwie monopolowym itp.

( regulowanie: polega na wpływaniu na procesy gosp. za pomocą zmiennych z natury narzędzi ekonom. należących do repertuaru właściwego danemu systemowi gosp.- manipulowanie poziomem stopy% i kursem waluty oraz podziałem/rozdziałem wydatków budżetowych miedzy rożne cele i dziedziny

2. Opóźnienia w PG i ich zróżnicowanie;

W uproszczeniu jest to czas jaki upływa od zajścia zdarzenia wymagającego reakcji władz do osiągnięcia założonych efektów. Wyróżnia się opóźnienie wewnętrzne /diagnoza-decyzja / i zewnętrzne / wykorzystanie instrumentu i oczekiwanie na rezultat/ Opóźnienia w polityce pieniężnej wewnętrzne są krótkie a zewnętrzne sa długie i zmienne. Opóźnienia w polityce fiskalnej wewnętrzne sa długie, a zewnętrzne sa krótkie.

3. Skuteczność PG w warunkach stałego kursu walutowego

W systemie kursu stałego walutowego / i przy założeniu dużej międzynarodowej mobilności kapitału/ można w pełni kontrolować zagregowany popyt stosując politykę fiskalna, natomiast polityka monetarna jest względnie nieskuteczna – tym bardziej nieskuteczna, im większa jest mobilność kapitału. A w systemie kursu płynnego jest odwrotnie.

W systemie kursu stałego walutowego ani nadwyżka, ani deficyt bilansu płatniczego, wywołane przez politykę fiskalną lub pieniężną, nie powodują zmian kursu walutowego, lecz prowadzą do zmian bazy monetarnej, pod warunkiem że nie prowadzi się jednocześnie operacji otwartego rynku , które pozwalaj zneutralizować zmiany w bazie monetarnej wywołane przez sektor zagraniczny.

Ekspansywna polityka fiskalna w systemie stałego kursu walutowego prowadzi do wzrostu dochodu, który jest w warunkach dużej mobilności kapitału wzmacniany, a przy małej mobilności kapitału –tłumiony .

Polityka monetarna jest względnie nieskuteczna w systemie stałego kursu walutowego, gdy chodzi o zwiększanie dochodu. Wybór systemu kursu walutowego nie pozostaje bez wpływu na możliwość kontrolowania procesu tworzenia bazy monetarnej. przyjęcie stałego kursu sprawia , że kreacja bazy monetarnej nie jest procesem endogenicznym, ponieważ o rozmiarach tej kreacji samoczynnie przesądza gospodarka.

( 2-ujęcie)

W systemie kursu stałego bardzo skuteczna jest polityka fiskalna. Jest ona tym skuteczniejsza, i większa jest mobilność kapitału, którego przepływy powodują zmianę podaży pieniądza / mówiąc precyzyjnie ekspansja fiskalna wywołuje zmianę podaży pieniądza). Polityka pieniężna jest natomiast zupełnie nieskuteczna w warunkach dużej mobilności kapitału, który przekłada się na duży i natychmiastowy odpływ kapitału/gdy jest ekspansywne nastawienie polityki/ lub napływ kapitału /gdy jest restrykcyjne nastawienie polityki / , występujące jednocześnie z procesem redukcji lub kreacji bazy monetarnej . Polityka pieniężna może być w pewnym stopniu skuteczna, choć tylko przejściowo, w warunkach małej mobilności kapitału.

Baza monetarna staje się w systemie kursu stałego zmienna endogeniczną, która zależy od równowagi zewnętrznej. Uniknięcie niepożądanej redukcji lub kreacji bazy monetarnej przez sektor zagraniczny jest teoretycznie możliwe w drodze sterylizacji zmian bazy monetarnej. Takie działania nie sa jednak możliwe do przeprowadzenia w pewnych okolicznościach , do których należy doskonała mobilność kapitału.

1. Złota reguła PG -polega na tym, że rozwiązanie jakiegoś problemu PG w przypadku celów o ustalonej wartości jest możliwe tylko wtedy, gdy liczba instrumentów jest co najmniej równa liczbie celów. Reguła Tinbergena, zwana również złotą regułą PG mówi, że do osiągnięcia X celów, konieczne jest posiadanie co najmniej X niezależnych instrumentów. W przeciwnym przypadku, niektóre z nich nie zostaną zrealizowane lub dadzą nieoptymalne wyniki. Na przykład w czasie recesji niemożliwe jest, posługując się wyłącznie środkami polityki monetarnej, jednoczesne pobudzanie koniunktury, oraz zapewnienie stabilności cen. Gdy ilość instrumentów przewyższa liczbę wyznaczonych celów, powinno się wybierać spośród nich te, które dadzą najlepsze rezultaty.

Kiedy mamy dwa instrumenty a i b, ale teraz dwa cele X i Y, z których każdy jest funkcją zmiennych instrumentów, to otrzymujemy ustalone wartości X₀ = X(a, b) i Y₀ = Y(a, b) oraz określone rozwiązanie gospodarcze. W tym wypadku polityk nie może wykonać innego ruchu niż umieszczenie instrumentów na poziomach a₁ i b₁, jeśli chce osiągnąć cele. Przykład ten może ilustrować sytuację podobną do powyższej, przy czym linia X₀X₀ to równowaga wewnętrzna a linia Y₀Y₀ to równowaga zagraniczna.

3. Porównaj funkcje dobrobytu.

FDS

akceptujemy pogląd indywidualizmu etycznego zgodnie z którym FDS musi odzwierciadlać preferencje jednostek w stosunku do różnych stanów świata.

Reguła agregacji:

polega na wyborze matematycznego operatora przetwarzającego preferencje jednostek w pojedyncze preferencje społeczne, reguła ag. nie stanowi często mechanicznego działania ponieważ odzwierciedla sądy wartościujące o związkach miedzy osobami/ sa 2 rodzaje – możliwość dodawania –funkcja addytywna/ - poszczególne użyteczności sa mnożone przez siebie,

Utyliarystyczna FDS –Betham

funkcja może być wyrażona jako suma użyteczności indywidualnych podmiotów W=sum. ui*(x) (wykres u1 i u2 kąt 45 w1,w2,w3 )

FDS –Harsanyiego

bardziej uogólniona funkcja. dzięki przypisaniom wag – a_i

W=sum.ai*ui. Dla 2 jednostek u1 i u2 można ja przedstawić jako odwzorowanie społecznych krzywych obojętności reprezentowanych przez równoległe linie o ujemnym nachyleniu równym stosunkowi wag przypisanym tym jednostkom rys. kąt różny od 45

FDS –Bernoulliego-Nasha

operatorem tej funkcji jest mnożenie/ mamy hiperbolę, mnożenie wartość tej f. jest dużą uwydatnia charakter reguły agregacji ponieważ równiejszy podział dochodów przynosi większy dobrobyt społeczny W=$\prod_{i}^{H}{x(u_{\text{i\ }})x^{\text{ai}}}$ .Przy występowaniu redystrybucyjnych nierówności FDS –Nasha osiąga mniejsze wartości. Suma logarytmów 2 liczb o zadanej sumie osiąga max. gdy te liczby sa sobie równe, a maleje gdy różnica miedzy nimi rośnie.

FDS-Rawlsa

która określa dobrobyt społeczny wyłącznie jako wartość funkcji użyteczności dla jednostki znajdującej się w najgorszym położeniu W2 – ma mniejszą użyteczność niż U1 czyli U2<U1 ; dobrobyt=U2 a W=U2 ; W=min(ui) i=1,2,…H

Dobrobyt społeczeństwa wzrasta jest maksymalizowany tylko wtedy, gdy minimalna wartość f. użyteczności rośnie (jest maksymalizowana) graficznie: krzywe mają kształt L, a wierzchołki leża na dwusiecznej 1 ćwiartki .

FDS-Bergsona-Samuelsona

ma najbardziej ze wszystkich uogólniona postać W=W(u1,u2,….uH) właściwości

-jest zdefiniowana z wykorzystaniem indywidualnych użyteczności, czyli uwzględnia założenia ekonomii dobrobytu,

-użyteczność osiągana przez poszczególne jednostki jest porównywalna,

-spełnione jest mocne kryterium Pareta,

-preferencje społeczne sa wypukłe lub mocno wypukłe – co wskazuje na branie pod uwagę użyteczności dla różnych osób, a nie koncertowanie się tylko na użyteczności dla jednej osoby )Nie wiadomo jaki jest operator przy tej funkcji. grafika mocno wypukłe krzywe w1,w2,w3

Dobrobyt niekoniecznie mierzy się wzrostem dochodu. narodowego. stosując różne funkcje można dokonać oceny dobrobytu. FDS-Benthamowska nie mówi kto jest beneficjentem, tylko ze dobrobyt wzrasta.

1. Reguły dotyczące polityki pieniężnej,

Można je podzielić na dwie główne kategorie:

-odnoszące się do celów

-lub odnoszące się do instrumentów

Do pierwszej z tych grup możemy zaliczyć niemal wszystkie strategie polityki pieniężnej min. oparte o kontrolę kursu walutowego czy nominalnego PKB , oraz strategię bezpośredniego celu inflacyjnego . Do takich reguł zalicza się także znaną pozycję M. Friedmana postulującą stałe tempo wzrostu podaży pieniądza. W klasyfikacji Cotteeliiego i Gianniniego obejmujących 9 rożnych systemów pieniężnych , silne oparcie o reguły cechuje aż 7 z nich.

Zauważamy że banki centralne oficjalnie deklarują przywiązanie głownie do reguły celów, a rzadko przyznają stosowanie reguł instrumentów. Jednak można stwierdzić silne przywiązanie PP do reguły instrumentów. Właściwa reguła instrumentów umożliwia skuteczne wypełnienie reguł celow. Banki centralne stosują strategie oparte o instrument, który stanowi krótkookresowo – stopa procentowa. Pierwszą regułę stopy procentowej wprowadził weksel. Reguła ta postulowała dodatnią zależność pomiędzy stopą procentową a poziomem cen. Następna regułę zaprezentował Taylor . Równanie to nazwano regułą Taylora, wiązało wysokość krótkookresowych nominalnych stop procentowych z odchyleniem inflacji i PKB

'Uogólniony zapis reguły Taylora (nazywany też funkcją reakcji) przyjął postać:

r = r* + α y + β (π – π*),

gdzie:

r – nominalna stopa procentowa

r* – realna stopa procentowa odpowiadająca stanowi pełnego zatrudnienia

y – rozmiar luki popytowej (mówi o stopniu wykorzystania mocy produkcyjnych w gospodarce)

π* – cel inflacyjny

(π – π*) – stopień realizacji celu inflacyjnego

α, β – wagi przypisywane tym odchyleniom

2. Definicja instrumentu wg wybranego autora i cechy,

Pewna zmienna można uznać za instrument polityki, jeżeli spełnione są trzy warunki:

-politycy mogą kontrolować dana zmienną /możliwość kontrolowania

-zmienna, której wartość została ustalona przez polityków, powinna mieć wpływ na zmienne uznane za cele polityki /skuteczność

wg Tinbergena kiedy występuje tylko 1 celi 1 instrument, które łączy zależność funkcyjna, miara skuteczności jest pierwsza pochodna funkcji celu obliczona ze względu na instrument

-musi być możliwe odróżnienie danej zmiennej od innych instrumentów pod względem możliwości kontrolowania i pod względem skuteczności. Dwa instrumenty o jednakowym wpływie na wszystkie cele nie są dwoma oddzielnymi instrumentami /niezależność.

Istnieją różne sposoby klasyfikowania instrumentów polityki, wg Tinbergena wyróżnia się 3 rodzaje:

-polityka ilościowa. jakościowa i reform.

Polityka ilościowa polega na dokonywaniu zmian wartości istniejących instrumentów np. zmian poziomu wydatków państwowych.

Polityka jakościowa polega na wprowadzeniu nowego instrumentu bądź na wyeliminowaniu instrumentu dotychczas stosowanego bez jednoczesnego doprowadzenia do istotnych zmian systemu gospodarczego np. wprowadzenie nowego podatku lub pułapów pożyczkowych dla banków.

Polityka reform polega na wprowadzeniu nowego instrumentu bądź na wyeliminowaniu instrumentu dotychczas stosowanego przy jednoczesnym doprowadzeniu do istotnej zmiany systemu gospodarczego i zasad rządzących jego funkcjonowaniem. Reformy mogą mieć wymiar konstytucyjny np. ustawodawstwo antymonopolowe

3. Skuteczność PG albo PP (nie pamiętam) w warunkach płynnego kursu walutowego

Przy zmiennym kursie walutowym i mobilności kapitału polityka pieniężna może być skuteczna w kontrolowaniu rozmiarów zagregowanego popytu. Polityka fiskalna jest natomiast całkowicie bądź częściowo nieskuteczna, gdyż wywołuje aprecjację.

W sytuacji płynnego kursu walutowego, należy pamiętać o tym , że początkowa nadwyżka lub deficyt w bilansie płatniczym, które sa następstwem zastosowania ktoregość rodzaju polityki prowadza do zmian kursu walutowego, a nie jak to się działo przy kursach stałych walutowych, kiedy bank centralny musiał interweniować w celu utrzymania kursu walutowego w wyznaczonym paśmie wahań- do zmian bazy monetarnej.

Początkowe pogorszenie się salda w bilansie płatniczym nie powoduje kurczenia się bazy monetarnej , lecz prowadzi do deprecjacji ,która wywołuje skutki ekspansywne, a w razie poprawy w bilansie płatniczym występują procesy odwrotne.

( 2 –ujęcie )

W systemie kursu płynnego

polityka fiskalna jest mniej skuteczna. Jej skuteczność spada wraz ze wzrostem mobilności kapitału którego przepływy powodują aprecjację waluty krajowej. Przy doskonałej mobilności kapitału występuje efekt wypierania popytu zagranicznego. Bardzo skuteczna jest natomiast polityka monetarna, jest ona tym skuteczniejsza im większa jest mobilność kapitału. W przypadku ekspansywnej polityki pieniężnej przepływy kapitału prowadzą za pośrednictwem deprecjacji waluty krajowej do wzrostu poziomu dochodu.

1. Rodzaje polityki wg Tinbergena,

Ian Tinbergen mówiąc o PG nawiązuje do instrumentów – jest to PG o charakterze instrumentów:

-polityka fiskalana

- polityka pienięzna,

-polityka cen i dochodów

-polityka inwestycyjna

-polityka informacyjna

inczej jest to polityka

-ilościowa

-jakościowa

-reform

-.P.ilościowa: zmiany wartości istniejących instrumentów, zmiana poziomu wydatków państwa/ np. zmiana wys. podatku VAT /

-.P.jakościowa: wprowadzenie lub wyeliminowanie instrumentu bez doprowadzenia do istotnych zmian systemu gospodarczego/możliwość ustalania opłat lokalnych, wprowadzenie nowego podatku np. od deszczu/

-.P.reform: odmiana polityki jakościowej, która doprowadza do istotnej zmiany systemu gosp. i zasad rządzących jego funkcjonowaniem. Zmiany o charakterze instytucjonalnym mogą być wprowadzane za pomocą konstytucji

2. Skuteczność interwencjonizmu,

Jest to całokształt oddziaływania państwa na gospodarkę. My mamy na myśli coś znacznie mniejszego tylko jako element. Zmiana stosowanych środków polityki gospodarczej w trakcie realizacji programu/celów. Jest ona podyktowana tym, że nie osiągamy celu w założonym stopniu.

Interwencjonizm

powinien być kierowany do dziedzin, gdzie będzie bardziej skuteczny niż mechanizm rynkowy. Rynek zawodzi to trzeba interweniować ale nie zawsze są finanse, czyli może być skuteczna interwencja tylko w otoczeniu rynkowym.

Zaleca się dostosowanie mechanizmów hamujących aby zapewnić równowagę. Interwencja musi być

podejmowana w sposób jawny , wprowadzona systemowo.

Charakterystyka

Interwencja Państwa to polityka państwa polegająca na "wtrącaniu się" państwa w gospodarkę i wywieranie na nią wpływu.

Konieczność zabezpieczenia systemu gospodarczego od strony instytucjonalno-prawnej. Chodzi tutaj przede wszystkim o tworzenie przez państwa norm prawnych i instytucji chroniących prawa własności

Występowanie negatywnych efektów zewnętrznych w zakresie produkcji i konsumpcji. Państwo może nakłonić podmioty gospodarcze do pokrywania całość lub część kosztów związanych z ograniczaniem negatywnych skutków ubocznych ich działalności w sferze produkcji czy konsumpcji (np. kosztów instalowania urządzeń zmniejszających zatruwanie środowiska naturalnego)

Istnienie wspólnych dóbr społecznych, takich jak chodniki, oświetlenie ulic, usługi dostarczane przez policje straż pożarną W związku z trudnościami w egzekwowaniu opłat za korzystanie z tych dóbr i usług, oraz związane z nimi wysokie koszty nie są one opłacalne dla sektora prywatnego, i bez zaangażowania państwa mogłyby zniknąć

Występowanie zjawisk takich jak duże wahania aktywności gospodarczej, bezrobocie oraz inflacja które prowadzą do destabilizacji gospodarki, niepewności i marnotrawstwa zasobów gospodarczych . Państwa dysponując rożnymi środkami oddziaływania na gospodarkę, może podejmować działania stabilizacyjne, ograniczające natężenie takich zjawisk

Istnienie pozbawionych opieki ludzi starych, upośledzonych i chorych, którzy nie są w stanie sami sobie poradzić
Polityka interwencjonizmu państwowego prowadzi zwykle do zwiększenia deficytu budżetowego (w wyniku zwiększenia wydatków publicznych). W tym kontekście pojawia się problem źródeł finansowania interwencjonizmu. Finansowanie poprzez jakąkolwiek formę kredytu komercyjnego jest nierealne, ze względu na brak możliwości zwrotu uzyskanych środków. Zwykle źródłem finansowania pozostaje dług publiczny. Ubocznym skutkiem kierowania popytem może byc wyższa inflacja.

3. Różnice pomiędzy modelami wyboru celów

Metody wyznaczania celów PG

celem mierzalnym jest w PG cel ogólny, który daje się zazwyczaj mierzyć w kategoriach zmiennej ekonomicznej takiej jak dochód lub zatrudnienie./problem to ełna identyfikacja celów jakościowa i ilościowa oraz przypisanie im konkretnych wag/Mówiąc o celach to sa te do których osiągnięcia będziemy dążyć.

4 sposoby osiągania celów:

-metoda celu o ustalonej wartości

-metoda celu priorytetowego

-metoda celu o zmiennej wartości przy zmiennej krańcowej stopie substytucji KSS

-metoda celu o zmiennej wartości przy stałej KSS

23.Cel o ustalonej wartości

opracował Tinbergen i polega na przypisaniu ustalonych wartości zmiennym, które wybrano jako cele PG. YN i YS cele PG dochód to f. Y_N  = f(Y_S)

Wyrażanie celów za pomocą stałych wartości jest równoznaczne z wyborem konkretnego punktu na krzywej np.A gdzie Y_N=Y_N i YS=…Jeśli poziom celu byłby poza krzywą to polityk musi dokonać wyboru , albo zredukować 1 ze zmiennych celu, albo próbować przesunąć krzywa transformacji kosztem rozluźnienia ograniczeń- zwiększyć dochód.

24.Metoda celu priorytetowego.

gdy politycy nie znają dokładnego położenia krzywej transformacji, to nadawanie celom stałych wartości jest niewykonalne – określa się wówczas cel priorytetowy gdzie zmierzamy do osiągnięcia celu YS_ =YS krzywa transformacji może przebiegać w położeniu A lub B następnie dąży się do maksymalizacji YN co oznacza że YN=YN_’ lub = YN_’’ w zależności od rzeczywistego położenia krzywej transformacji. np celem jest zatrudnienie i stabilność poziomu cen, a politycy uznali by cel priorytetowy-zatrudnienie, to najpierw określiliby docelową wysokość stopy bezrobocia, a następnie dążyli by do minimalizacji stopy inflacji.

25.Metoda o zmiennej wart. przy zmiennej KSS

Jest to ujecie celów o zmiennej wartości podobnie do sposobu przedstawienia przez konsumenta własnych preferencji –tzn określenia ilościowego zapotrzebowania na dobra i usługi. Podobnie polityk konstruuje krzywe obojętności odzwierciedlające preferencje społeczeństwa –FDS, Następnie nakłada tę mapę na krzywą transformacji , która ilustruje zależność między zmiennymi jego funkcji użyteczności i dokonuje wyboru konkretnych wartości zmiennych celu. Rozwiązanie problemu znajduje się w punkcie styczności tj. w punkcie C z krzywa transformacji, bezie to zmierzanie do max.

26.Metoda o zmiennej wart. przy stałej KSS

Jeżeli celem jest dystrybucja dochodu między dwoma regionami to funkcja dobrobytu społecznego poddana linearyzacji jest W=Ayn+bYS , gdzie a i b sa to wagi które przypisano poziom dochodu w poszczególnych regionach, a i b sa stałe bez względu jakie wartości osiągną YN i YS oznacza to że KSS jest stale i wynosi b/a

W=W_ po przekształceniu mamy YN =$\frac{W\_}{a} - \frac{b}{a}*YS$ –Jest to f. dobrobytu o nachyleniu stałym liniowa równym b/a. Przy zmiennych wagach jest punkt D w którym to poziomy dochodów w 2 regionach zachowują obie wartości.

1. Model polityki gospodarczej wg Tinbergena

Model I.Tinbergena

yk – zmienne celów

zj - zmienne reprezentujące instrumenty PG

xs – zmienne nieistotne, w rozumieniu dla problemu, który ma rozwiązać model

ui – zmienne nie będące pod kontrolą polityka decydenta, na które nie ma on wpływu np. liczba ludności

C – to parametr strukturalny modelu, w modelu Tinbergena cele są ustalone, problemem jest określenie wartości instrumentów, które zapewniają realizację tych celów.

Cały mechanizm polega na szukaniu wartości instrumentów, które są niezbędne do realizacji odpowiednich celów.

Istota współzależności między Z i Y związana jest z różnymi typami struktur macierzy A i C.

*Jeśli A i C są macierzami diagonalnymi (kwadratowymi) to wówczas każdej zmiennej celu odpowiada jedna i tylko jedna zmienna reprezentująca instrumenty PG. Model o takich właściwościach jest nieprzydatny z pkt. widzenia analiz PG ponieważ jest tylko 1 rozwiązanie a więc nie ma możliwości wyboru. W takim przypadku nie ma dyskusji nad celami, trzeba wybrać dobre instrumenty.

*Jeżeli A i C są macierzami trójkątnymi to model jest nazywany modelem rekurencyjnym. W takim modelu uwzględnia się współzależności pomiędzy poszczególnymi współrzędnymi celów, przy czym te współzależności nie biorą pod uwagę sprzężeń zwrotnych.

*Jeśli A i C nie są macierzami ani trójkątnymi ani diagonalnymi to model jest modelem z typu zależnych, który uwzględnia sprzężenia zwrotne między zmiennymi w modelu. Lepiej odzwierciedla zależność procesów funkcjonowania gospodarki i jest szczególnie przydatny jako narzędzie analizy teorii PG.

2. Funkcje interwencjonizmu

Wyróżnia się trzy funkcje polityki gospodarczej: stabilizacyjną, alokacyjną i redystrybucyjną.

Funkcja stabilizacyjna polityki gospodarczej związana jest z problemami oddziaływania władz publicznych (władz państwowych oraz władz lokalnych) na taki ład ekonomiczny który charakteryzowałby się odpowiednio wysokim i stabilnym ładem gospodarczym w długim okresie, co z kolei umożliwiałoby wzrost dochodów indywidualnych i zbiorowych. Inne oczekiwania wpływające na efektywność funkcjonowania systemu gospodarczego dotyczą zapewnienia przewagi ciśnienia w systemie gospodarczym, czyli wskaźnik relatywnej mocy sił rynkowych, będący stosunkiem aspiracji sprzedających do aspiracji kupujących, musi być większy od jedności. Jest to korzystne zjawisko, gdyż świadczy o powszechności konkurencji u nabywców i braku ograniczoności zasobów naturalnych. Poza tym z funkcją stabilizacyjną związane są oczekiwania związane z osiągnięciem bliskich ideałowi parametrów systemu gospodarczego, a więc ukształtowanie inflacji i stopy bezrobocia na jak najniższym poziomie, osiągnięcie co najmniej 3% rocznego wzrostuPKB, zapewnienie stabilności kursów walutowych oraz równowagi bilansu płatniczego i budżetu państwa. Cel tej funkcji to stabilizacja koniunktury gospodarczej w długim horyzoncie czasowym za pomocą instrumentów takich jak wysokość stopy procentowej, podatków, czy ilość pieniądza w obiegu. Trzeba jednak pamiętać, iż nadmierna ingerencja państwa w gospodarkę nie jest zjawiskiem korzystnym. Funkcja stabilizacyjna polityki gospodarczej uzasadnia konieczność interwencjonizmu władz publicznych w procesy rynkowe ze względu na niedoskonałość rynku, która przejawia się m.in. w występowaniu niedoskonałej konkurencji czy praktyk monopolistycznych. Głównym narzędziem procesów regulacyjnych w polityce gospodarczej jest pieniądz i jego przepływy, zaś do instytucji regulacyjnych zaliczamy m.in. bank centralny i banki komercyjne, fundusze ubezpieczeniowe i sądy. W ramach funkcji stabilizacyjnej wyróżnia się politykę makro- i mikroekonomiczną.

Funkcje redystrybucyjna i alokacyjna dotyczą udziału władz publicznych w podziale dochodów, które są wspólne z mocy prawa w celu finansowania konkretnych obowiązków sektora publicznego, np. publiczna służba zdrowia, publiczny system szkolnictwa, ochrona środowiska czy obrona obywateli. To, czy przedsięwzięcia podjęte w ramach obu funkcji mają pozytywne skutki, zależy od efektywności decyzji podejmowanych w ramach funkcji stabilizacyjnej w długim okresie. Tak więc spełnienie wymienionych wyżej oczekiwań związanych z funkcją stabilizacyjną musi mieć pokrycie w pozytywnej realizacji funkcji redystrybucyjnej i alokacyjnej, czyli utrzymanie wymienionych wyżej usługsektora publicznego na odpowiednim poziomie. Funkcja redystrybucyjna i alokacyjna są realizowane w dwóch podstawowych płaszczyznach:

1. korygowanie naturalnego, tj. rynkowego podziału wytworzonych w systemie dochodów^[1];

2. kreowanie dóbr i usług publicznych oraz odnowę środków ogólnodostępnych^[1].

Z obiema funkcjami związany jest podział dóbr na dobra publiczne i prywatne. Dobra publiczne to takie dobra, które są finansowane z funduszy publicznych, są oferowane odbiorcom na zasadzie kryterium nieodpłatności. Tworzą one zbiorową konsumpcję społeczeństwa finansowaną z funduszy publicznych (tzw. zasada niewyłączności-każda jednostka ma prawo do korzystania z dóbr publicznych) Obywatele nie płacą za te dobra bezpośrednio, ale w formie pośredniej-w formie podatków. Natomiast dobra prywatne odróżnia od nich fakt, iż możliwość ich użytkowania przez określone jednostki wyklucza jednocześnie możliwość użytkowania tych dóbr przez innych ludzi. Z dostępem do dóbr publicznych związany jest problem free riders (jeżdżących na gapę), czyli osób, które korzystają z dóbr publicznych, choć nie ponoszą żadnych opłat z tego tytułu, gdyż nie wolno płacić za dobra publiczne dopiero po skorzystaniu z nich, np.: całe społeczeństwo korzysta z obrony narodowej, oświaty czy efektów ochrony środowiska, choć nie każdy obywatel uczestniczył w kosztach. Free riders mogą wpływać na zmniejszenie krańcowej skłonności obywateli do pracy i do oszczędzania, ale z drugiej strony mogą przyczynić się do wzrostu wytwarzania dóbr prywatnych (np. tworzenie systemu prywatnej służby zdrowia czy szkolnictwa prywatnego). Sektor prywatny nie finansuje produkcji dóbr publicznych w takim stopniu, by popyt obywateli na te dobra został w pełni zaspokojony, dlatego potrzebna jest interwencja władz państwowych, która wpłynie za zrównanie się korzyści społeczeństwa z krańcowymi kosztami. Ocenienie zasięgu konieczności takiej interwencji ułatwia analiza korzyści zewnętrznych oraz kosztów zewnętrznych, które pojawiają się w sytuacji, gdy decyzje produkcyjne i konsumpcyjne danej jednostki gospodarczej mają bezpośredni wpływ na produkcję i konsumpcję innych jednostek. Przykładem korzyści zewnętrznych jest korzystanie z funkcjonowania służby zdrowia, zaś przykładem kosztów zewnętrznych – koszty związane z zanieczyszczaniem środowiska naturalnego. Państwo poprzez rozwinięty aparat regulacyjny może wpływać na określone zachowania obywateli i podmiotów gospodarczych. Może np. – na mocy obowiązującegoprawa – skłonić dane przedsiębiorstwo, które zanieczyszcza środowisko, by w kalkulacji kosztów uwzględniło nie tylko swoje koszty krańcowe, które wynoszą zero i duże korzyści krańcowe (tańszy proces produkcyjny), ale również ogromne koszty zewnętrzne obywateli z tytułu zanieczyszczenia środowiska i zerowe korzyści zewnętrzne. Państwo może również poprzez rozwinięty system dotacji stymulować rozwój małorentownych dziedzin sektora publicznego czy np. oddać dobro publiczne w zarząd prywatny, by skłonić obywateli do poszanowania dóbr publicznych i do bardziej racjonalnego korzystania z nich. By tworzyć nowe dobra i usługi publiczne oraz by zachować ogólnodostępne zasoby, konieczny jest wpływ władz państwowych na rynkowy podział dochodów w ramach funkcji dystrybucyjnej i alokacyjnej, w wyniku wyrównania nierówności społecznych : pomoc ludziom, którzy np. z powodu choroby nie są w stanie zapewnić sobie podstawowych warunków bytowych (przeciwdziałanie ubóstwu).Należy jednak pamiętać, że niezbędna pomoc społeczna musi być udzielona w takiej wysokości, aby nie zmniejszała krańcowej skłonności jednostki do podjęcia pracy albo żeby nie zachęcała do jednoczesnego podejmowania pracy w szarej strefie i pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Tak więc skuteczna polityka gospodarcza przejawia się nie tylko w korygowaniu podziału dochodów w danym systemie gospodarczym w ramach funkcji alokacyjnej i redystrybucyjnej, ale też w realizacji funkcji stabilizacyjnej, związanej z zaangażowaniem sektora publicznego na ład ekonomiczny określony wymienionymi wcześniej kryteriami.

3. Argumenty za i przeciw polityce dochodowej i cen.Celem polityki dochodowej jest zahamowanie wzrostu ogólnego poziomu cen za pośrednictwem kontrolowania zmiennych oddziałujących na dystrybucję, którymi są przee wszystkim: stawka pracy i/lub marża zysku. Najczęściej reguły polityki dochodowej utrzymują wzrost stawki płac równy wzrostowi średniej produktywności pracy i marżę zysków na nie zmienionym poziomie.

Polityka dochodowa wiąże się z polityka cen gdyż wzrost cen powoduje, że pracownicy żądają podwyżek, a pracodawcy podejmują działania zmierzające do zwiększenia zysków. Wzrost płac powoduje wzrost kosztów co prowadzi do wzrostu cen. Z kolei ceny rosną szybciej niż dochody nominalne następuje sprzężenie społeczne.

W zależności od stopnia zastosowania przymusu dzielimy Polit. doch. na :

-etatystyczną, obejmuje środki kontroli bezpośredniej które powinny przynosić natychmiastowe duże skutki, ale występują problemy ze zmiennymi które maja być kontrolowane- z regułami rządzącymi wzrostem płac, gdy między sektorami sa różnice w produktywności.

- rynkowa oparta na mechanizmie rynkowym polega na przydzielaniu przedsiębiorstwom zbywalnych pozwoleń na podnoszenie cen, lub tez drugi rodzaj tej polityki za pomocą wykorzystania środków fiskalnych daje bodżce /sygnały do niepodnoszenia cen.

-instytucjonalna, stara się stworzyć kooperacyjne stosunki między przedsiębiorcami a pracownikami poprzez ustanowienie reguł ich kontrolowania np. arbitraż, wymiana korzyści ekonomicznych, wymiana korzyści politycznych .

Argumenty za:

- należy zaliczyć nieuczciwa konkurencje na rynku np. sytuacje powinny kontrolować związki zawodowe i relacje na linii pracodawca-pracownik , by ten pierwszy drugiego nie oszukiwał.

Argumenty przeciw.

pogorszenie funkcjonowania gospodarki rynkowej, zniekształcone ceny , czynniki produkcji, jest to kosztowne i krótkoterminowe

Zwolennicy aktywnej polityki rentowo –dochodowej wskazują że regulowanie płac i cen jest np.

-konieczne w sektorze zdominowanym przez wielkie korporacje i związki zawodowe

-umożliwia funkcjonowanie gospodarki na wyższym poziomie wykorzystania zasobów i zatrudnienia przy danej stopie inflacji.