Otrzymywanie i dawanie

 

 

 

Po raz kolejny zajmę się przybliżaniem zagadnień gramatycznych niezbędnych w życiu codziennym jak i na 3kyuu ; )

Tym razem wszystko o pożyczaniu i dawaniu. Będzie zarówno czysta teoria jak i trochę przykładów z języka codziennego oraz tego bardziej oficjalnego.

Jak wiadomo, na co dzień pożyczamy rożne rzeczy, począwszy od 100 jenów a kończąc nawet na całym mieszkaniu. Zawsze znajdą się tez jakieś okazje, jak urodziny czy imieniny, aby komuś coś podarować. Sytuacja może też być odwrotna, to my możemy coś dostać od kogoś. Dziś zajmiemy się tymi wszystkimi zagadnieniami w języku japońskim.

Aby móc w pełni swobodnie używać konstrukcji z zakresu pożyczania jak i dawania należy dobrze zrozumieć znaczenie trzech kluczowych czasowników, które będą nam towarzyszyć do końca tego tekstu.

 

 

Mianowicie są to: あげる,くれる oraz もらう. Są one na tyle ważne, że krótko opiszę co znaczą:

 

あげる – dawać (my lub też ktoś inny daje coś komuś innemu) Nie używamy tego słowa gdy odbiorcą „prezentu” jesteśmy my sami

もらう – my lub tez ktoś inny otrzymuje coś od kogoś. Nie używamy tego słowa gdy my dajemy coś komuś.

くれる – my lub też ktoś inny otrzymaliśmy coś od kogoś. Nie używamy tego słowa gdy my dajemy coś komuś.

Na pierwszy rzut oka もらう i くれる wyglądają identycznie. Różnica tkwi jednak w sposobie budowania zdania. W związku z tym przejdźmy od razu do schematu budowy zdań:

 

Dawanie:

あげる： podmiot (dający)は+osoba otrzymującaに+przedmiotをあげる

 

Otrzymywanie

もらう：podmiot (otrzymujący)は+osoba dającaから/に+przedmiotをもらう

くれる：podmiot (dający)は+ osoba otrzymującaに+przedmiotをくれる

 

 

Przykładowe zdania:

私は母に本をあげた – dałem książkę Mamie

 

母は私に本をくれた – dostałem książkę od Mamy

私は母から本をもらった – dostałem książkę od Mamy

 

W przypadku konstrukcji もらう i くれる różnica polega na znaczeniu podmiotu w zdaniu. Na chwilę obecną może się wydawać to mało przydatne i dosyć dziwne. Postaram się jednak trochę rozjaśnić wątpliwości.

 

Pierwszą rzeczą będzie usunięcie ze zdań składników oczywistych:

母は本をくれた – dostałem książkę od Mamy

W przypadku くれる możemy pominąć osobę otrzymująca, gdy wynika to z kontekstu.

母から本をもらった – dostałem Książkę od mamy.

W przypadku もらう obowiązuje ta sama zasada, jednakże tyczy się ona podmiotu.

 

 

Krótki dialog, który obrazuje użycie tych dwóch konstrukcji w typowych zdaniach:

― そのぬい ぐるみ、誰にもらったの？ Od kogo dostałeś tego pluszaka?

― これか？ みこちゃんがくれたよ – Ten? To do Miko.

 

 

Jak widać, w kwestii pierwszej został pominięty podmiot. Ponieważ jest to bezpośredni dialog to wiadomo, o co chodzi pytającemu.

W odpowiedzi natomiast można pominąć osobę otrzymująca, gdyż wiadomo że chodzi o osobę mówiąca.

Szczególną uwagę należy zwrócić w przypadku, gdy mówimy o swojej własnej osobie. W takim wypadku należy pamiętać o tym, co było powiedziane wcześniej.

Jeśli chcemy powiedzieć, że coś dostaliśmy, to nie używamy あげる

Jeśli chcemy powiedzieć że coś daliśmy, to nie używamy くれる/もらう

 

 

Np.

Dałem Takeshiemu 1000 jenów

Zamiast: た けしは私に千円をもらった

Należy użyć: 私はたけしに千円をあげた

 

 

Dostałem od Yoshiko czekoladki.

Zamiast: よ しこは私にチョコをあげた

Należy użyć: 私はよしこからチョコをもらった (albo tez wersji z く れる)

 

 

Wszystkie te zasady obowiązują również, gdy tworzymy przydawki.

よしこがくれたチョコ – czekoladki które dała mi Yoshiko

たけしにあげた千円 – 1000 jenów które dałem Takeshiemu

 

 

Tak z grubsza wygląda kwestia dawania i otrzymywania rzeczy. Dołożę do tego jednak jeszcze jeden czynnik, a mianowicie relacje między osobami. Zahacza to trochę o język honoryfikatywny, jednakże dobrze wiedzieć o tych formach już teraz.

W zależności od tego, od kogo coś otrzymaliśmy czy też komu coś daliśmy zmieniają się czasowniki, których używamy.

 

 

あげる:

Jeśli osoba, której coś dajemy jest od nas wyżej postawiona (nauczyciel, szef w pracy, premier, stary mędrzec, żona szefa itd. itp.) to zamiast あげる należy użyć さしあげる

Jeśli osoba, której coś dajemy jest od nas niżej postawiona (pies, kot, młodsze rodzeństwo itd.) to możemy, (choć nie musimy) użyć やる.

 

 

くれる:

Jeśli osoba, której coś dostajemy jest od nas wyżej postawiona (nauczyciel, szef w pracy, premier, stary mędrzec, żona szefa itd. itp.) to zamiast くれる należy użyć くださる

W przypadku osób niżej postawionych nie ma dodatkowej konstrukcji

 

 

もらう:

Jeśli osoba, której coś dostajemy jest od nas wyżej postawiona (nauczyciel, szef w pracy, premier, stary mędrzec, żona szefa itd. itp.) to zamiast もらう należy użyć いただく

W przypadku osób niżej postawionych nie ma dodatkowej konstrukcji

Może się to wydać dziwne, ale to właśnie jedna z cech japońskiego. Pewnie zresztą już o tym wiecie. Język jest mocno zróżnicowany nie tylko w zależności od stopnia formalności, ale również od relacji między rozmawiającymi.

 

 

Na koniec tej części kilka zdań z użyciem zaprezentowanych zasad:

先生は本をくださいました – Nauczyciel dał mi książkę

社長からお金をいただきまし た – Dostałem pieniądze od szefa.

山本さまにお守りをさしあげ ました – Dałem amulet Panu Yamato.

ねこに魚をやった – dałem rybę kotu

To mniej więcej wszystko, jeśli chodzi czasowniki związane z dawaniem i otrzymywaniem w japońskim. Teraz jednak pora, na część drugą. Dochodzimy bowiem do problemu zatytułowanego: „A co zrobić jeśli chce powiedzieć, ze ktoś coś dla mnie zrobił albo też ja sam wyświadczyłem jakąś przysługę?”

 

Okazuje się, że dysponując nabytą przed chwilą wiedzę sprawa ta staje się bardzo łatwa. Wszystko sprowadza się bowiem do schematu:

czasownik czynności jaką otrzymujemy czy tez dajemy w formie łączonej+ odpowiedni, wcześniej poznawczy czasownik.

 

Można więc powiedzieć, że wszystko sprawdza się do „dawania i otrzymywania czynności”.

Skoro あ げる znaczy, dawać to 行ってあげる będzie oznaczać pójdę, ale w sensie np. zrobienia komuś przysługi.

 

 

Np. (rozmawiający jest od samego rana strasznie zajęty i nie ma ani chwili wolnego)

― あ！大変 だ！まだてがみを出してなかった…どうしよう…

―だいじょうぶ、私がゆうび んきょくに行ってあげる。

- A, nie dobrze! Nie wysłałem jeszcze tych listów... co robić...

- Spokojnie, ja pójdę na pocztę (za ciebie)

 

Jak widać, działa tu dokładnie ta sama zasada co wcześniej. Należy pamiętać o wszelkich czasownikach honoryfikatywnych jak i relacji podmiotu do dającego/ otrzymującego.

Oto kilka przykładów:

みさきがそうじをしてくれた – Misaki zrobiła porządki (np. w naszym pokoju)

かんべんしてくれよ！ - daj, że ty mi już święty spokój

やまぐちにすうがくを教えて もらった – Yamaguchi uczył mnie matematyki

Temat dawania i otrzymywania można już na tym zakończyć, mam nadzieje, że to zagadnienie nie sprawi nikomu żadnego kłopotu.