Wykład I – 25.02.2013r

Odlewnictwo – dział technologii zajmujący się wytwarzaniem części maszyn i innych przedmiotów przez wypełnienie ciekłym metalem lub innym tworzywem odpowiednio wykonanych form odlewniczych.

Forma odlewnicza – zespół elementów, które po złożeniu tworzą taka bryłę, której wnętrze odtwarza kształt odlewu.

Model odlewniczy – przyrząd, za pomocą którego w czasie wykonywania formy odlewniczej odtwarzany jest kształt zewnętrzny przedmiotu odlewanego.

Rdzenie odtwarzają kształt wewnętrzny odlewu. Wykonywane są w rdzennicach.

PODZIAŁ ODLEWNICTWA

1. Ogólny:

a)odlewnictwo żeliwa

szare

białe

sferoidalne

b)odlewnictwo staliwa

c)odlewnictwo metali nieżelaznych

1. Wg sposobu zalewania formy:

a)grawitacyjne

b)odśrodkowe

c)ciśnieniowe

d)próżnicowe

e)wibracyjne

1. Ze względu na rodzaj formy:

a)nietrwałe

-piaskowa

-skorupowa

-precyzyjna

b)półtrwała

-szamotowa

-metalo-ceramiczna

-cementowa

c)trwałe

- grawitacyjna

-wirująca

-ciśnieniowa

-zalewana w sposób ciągły

Ocena możliwości wykonania odlewu:

1.możliwości wykonania odlewu

2.park maszynowy

3.topione metale i stopy

4.rodzaj form i stosowanych mas formierskich

5.precyzja wykonania

6.kontrola techniczna

7.naprawa wad

PODSTAWOWE OPERACJE TECHNOLOGICZNE W PROCESIE WYTWARZANIA ODLEWU

1. Dokumentacja technologiczna odlewu wg PN

a)Rysunek surowego odlewu

wersja pełna

wersja uproszczona

b)rysunek koncepcji technologicznej

c)rysunek modelu

1. Układ wlewowy:

1. Zbiornik wlewowy – doprowadzenie metalu, zapewnienie ciągłości zalewania

2. Wlew główny – łączy zbiornik wlewowy z belką żużlową

3. Wlew rozprowadzający (belka żużlowa) – zatrzymanie zanieczyszczeń w górnej połówce

4. Odżużlacz

5. Filtr wlewowy

6. Wlew doprowadzający – doprowadzenie metalu do wnęki formy

7. Zasilacz zakryty (nadlew) – zasila odlew ciekłym metalem

8. Przelew – usytuowany w najwyższym punkcie odlewu

9. Nadlew

Wykład II – 04.03.2013r.

Układ wlewowy otwarty – suma powierzchni poprzecznych przekrojów wlewów doprowadzających jest większa od powierzchni przekrojów pozostałych elementów układu wlewowego.

Układ wlewowy zamknięty – suma powierzchni poprzecznych przekrojów wlewów doprowadzających jest mniejsza od powierzchni przekrojów pozostałych elementów.

MODELARSTWO

Najczęściej stosowane tworzywa:

-drewno

-metal

-tworzywa sztuczne

-gipsy i cementy

Na modelu czarnym kolorem zaznacza się rdzeń.

PODZIAŁ MODELI

1. Ze względu na kształt

a)bryły obrotowe

b)mieszane

c)płaskie

1. Ze względu na przeznaczenie

a)produkcyjne

-trwałe

-jednorazowe

b)pomocnicze

1. Ze względu na konstrukcję

a)naturalne, bezrdzeniowe – bezpośrednio odtwarzają kształt odlewu

- niedzielone

*bez części odejmowanych

*z częściami odejmowanymi

- dzielone

*bez części odejmowanych

*z częściami odejmowanymi

b)ze znakami rdzeniowymi – pośrednio odtwarzające kształt odlewu

- niedzielone

- dzielone

c)uproszczone

- modele szkieletowe

- pomiary kontrolne

- modele klocki

- wzorniki: przesuwane, obracane, odcinkowe

ZASADY KONSTRUOWANIA MODELI

1. Naddatek na skurcze

-Skurcze metali – zmniejszenie wymiarów odlewu w stosunku do wymiarów modelu lub formy.

Skurcz może być:

*swobodny – proste, niewielkie odlewy

*hamowany – odlewy duże i skomplikowane

*mechaniczny

*cieplny

*mechaniczny i cieplny

1. Naddatek na obróbkę mechaniczną

2. Pochylenia i zbieżności

- pochylenia na „+” (zwiększenie wymiarów)

- pochylenia na „+ -„

- pochylenia na „-„

1. Promienie i zaokrąglenia

2. Części odejmowane

Nadlew (zasilacz) – naddatek technologiczny, którego głównym celem jest zapobieganie tworzenia się w odlewie jam skurczowych i rzazizn. Naddatek jest usuwany podczas obróbki wykańczającej.

Moduł – iloraz objętości odlewu V do jego powierzchni P ale tej, która bierze udział w odprowadzaniu ciepła.

$$M = \frac{V}{P}$$

M-moduł nadlewu

V-objętość zasilanej części odlewu

P-powierzchnia chłodzona

M_nadl > M_odl

Ochładzalniki – stosuje się w celu przyspieszenia krzepnięcia węzłów termicznych w tych częściach odlewów, które, ze względów technologicznych, nie mogą być zasilone nadlewami. Zapobiegają one powstawaniu jam skurczowych.

Rodzaje ochładzalników:

1. Wewnętrzne – jednokrotnego użycia, stapiają się

2. Zewnętrzne – wielokrotnego użycia