I ŚRODKI ARTYSTYCZNE ( STYLISTYCZNE )

epitet- wzbogaca naszą wiedzę o przedmiocie (głośny samochód)

metafora- powiedzenie czegoś w sposób poetycki (włosy koloru łanów zbóż)

personifikacja (uosobienie)- nadanie cech ludzkich roślinom, zwierzętom i zjawiskom (mówiący pies)

animizacja- ożywienie przyrody (pełzające trawy)

onomatopeja- wyraz dźwiękonaśladowczy (puk-puk)

apostrofa- bezpośredni zwrot do adresata

porównanie- zestawienie dwóch zjawisk ze względu na podobieństwo, znaczenie, wygląd, cechy charakteru ( lekki jak puch)

anafora- celowe powtórzenie wyrazu lub grupy wyrazów na początku wersów

pytanie retoryczne- pytania nie oczekujące odpowiedzi

ożywienie- ożywienie przedmiotów

turpizm- zachwyt brzydotą

afirmacja- umiłowanie radości, umiłowanie życia

aforyzm- złota myśl pisarza lub osoby sławnej

marazm(prostracja)- zniechęcenie życiem

dygresja- wtrącenie innego tematu niż zasadniczy

retrospekcja- cofnięcie w czasie

symultanizm- potok myśli

neologizm- wyraz powstały na użytek autora, poety

oksymoron- wyrazy o przeciwnym znaczeniu

hiperbolizacja- wyolbrzymienie

II CZĘŚCI ZDANIA

orzeczenie- najważniejsza część zdania, informuje o tym, co robi podmiot zdania, co się z nim dzieje i w jakim jest stanie

jedno orzeczenie – zdanie pojedyncze

więcej niż jedno orzeczenie – zdanie złożone

orzeczenie czasownikowe –jest wyrażone czasownikiem osobowym lub nieosobową formą czasownika zakończoną na – no –to

orzeczenie imienne- składa się z łącznika( osobowe formy czasownika) i orzecznika(najczęściej rzeczownik, przymiotnik, liczebnik porządkowy, przysłówek, zaimek lub wyrażenie przyimkowe )

podmiot- nazwa osoby wykonującej czynność wyrażoną przez orzeczenie

podmiot gramatyczny- wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym w mianowniku

podmiot domyślny- możemy się go domyślić dzięki osobowej formie orzeczenia

podmiot szeregowy- funkcję podmiotu pełni kilka wyrazów współrzędnych względem siebie (czyli tak samo ważnych w zdaniu)niekiedy pełni go rzeczownik w liczbie pojedynczej oznaczający zbiorowość

podmiot logiczny- jeżeli orzeczenie mówi o przybywaniu, ubywaniu lub braku czegoś to wtedy podmiot jest wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym w dopełniaczu

zdanie bezpodmiotowe- nie ma podmiotu, nie możemy się go domyślić nie wiemy o czym lub o kim mówi orzeczenie

dopełnienie- część zdania która uzupełnia, rozwija treść zdania niesioną przez czasownik ( dopełnia informację)

odpowiada na pytania przypadków oprócz mianownika i wołacza

często bywa nim bezokolicznik, rzeczownik, zaimek rzeczowny lub wyrażenie przyimkowe

okolicznik- określenie czasownika, nazywa różne okoliczności związane ze zdarzeniem

okolicznik miejsca- gdzie? dokąd? skąd? którędy?

okolicznik czasu- kiedy? od kiedy? do kiedy? jak długo?

okolicznik sposobu- jak? w jaki sposób?

okolicznik przyczyny- dlaczego? z jakiego powodu?

okolicznik celu- po co? w jakim celu ?

okolicznik przyzwolenia- mimo co? mimo czego? pomimo czego? wbrew czemu?

okolicznik warunku- pod jakim warunkiem? w jakim wypadku? w razie czego ?

III CZĘSCI MOWY

zaimek- samodzielna część mowy, której główną funkcją jest zastępowanie innej części mowy – rzeczowników, przymiotników, liczebników, przysłówków

zaimek rzeczowny- co, coś, kto, to, nic, nikt, on, się, siebie, sobie,

zaimek przymiotny- jaki, taki, mój, ten, czyj, który, żaden,

zaimek przysłowny- jak, tak, tam, gdzieś, wtedy, wszędzie,

zaimek liczebny- tyle, ile, ileś,

przyimek- niesamodzielna i nieodmienna część mowy

przydawka- każde określenie rzeczownika lub zaimka rzeczownego

przydawka przymiotna- jaka? jaki? jakie?

przydawka liczebna

przydawka przyimkowa

przydawka rzeczowna

rzeczownik- kto? co?

czasownik- wyraża czynność lub stan co robi? co się z nim dzieje?

IV IMIESŁÓW

imiesłów przymiotnikowy- nieosobowa forma czasownika, oznacza czynność, odpowiada na pytania przymiotnika jaki? jaka? jakie? Odmienia się przez przypadki liczby i rodzaje

czynny- w danym momencie –ąca – ący – ące

bierny- podlega czynności wykonywanej przez kogoś innego – ny – na – ne – ty – ta – te

przeczenie „nie” piszemy łacznie

imiesłów przysłówkowy- nieosobowa i nieodmienna forma czasownika, odpowiada na pytania jak? gdzie? kiedy?

współczesny- dwie czynności odbywają się jednocześnie –ąc

uprzedni- jakaś czynność została wykonana wcześniej niż inna –łszy –wszy

przeczenie „nie” piszemy oddzielnie

V PRZYPADKI

Mianownik kto? co?

Dopełniacz kogo? czego?

Celownik komu? czemu?

Biernik kogo? co?

Narzędnik z kim? z czym?

Miejscownik o kim? o czym?

Wołacz zmień się!