Środki artystyczne

Epitety- określają rzeczowniki- przymiotnika; działają na wyobraźnię
np. drewniana szafa,
biały ptak

Porównanie- udowadnia pewne właściwości rzeczy, zjawisk itp. na podstawie jakiegoś podobieństwa; łączniki jak, jakby, niby, jako, na kształt
np. wszystko przepasane jakby wstęgą,
wdział więc, jak mógł najprędzej

Przenośnia- (metafora) łączy wyrazy i zmienia ich znaczenie
np. pola malowane zbożem,
bursztynowy świerzop

Apostrofa- bezpośredni zwrot do kogoś lub czegoś z prośbą o coś
np. Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną...
Wszak to me zaręczyny, zagrajże Jankielu...

Anafora- powtarzanie tego samego wyrazu lub zwrotu na początku kilku kolejnych zdań, wersów, strof
np. Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała;

Na piasku: bez trzewika była i pończoszki;
Na piasku drobnym, suchym, białym na kształt śniegu

Personifikacja- (uosobienie) nadaje zjawiskom przyrody, zwierzętom, rzeczom, roślinom cechy jedynie ludzkie
np. Tu kapusta, sędziwie schylając łysiny,
Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny

Antropomorfizm- przypisywanie przyrodzie żywej i martwej ludzkich cech i motywów postępowania; wyobrażanie sobie bogów na podobieństwo człowieka
np. Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuza,
Wtoczył się jak gość między buraki czerwone

Onomatopeja- (dźwiękonaśladownictwo) naśladowanie rozmaitych odgłosów za pomocą dźwięków mowy
np. jęczy,
syk

Peryfraza- zastąpienie nazwy lub wyrażenia przez rozbudowany równoważnik znaczeniowy


Przerzutnia- rozdzielenie zdania lub cząstki składowej między koniec jednego wersu i początek drugiego


Animizacja- (ożywienie) nadaje przedmiotom i zjawiskom cechy istot żywych
np. w domu dostatek mieszka i porządek,
ciche grusze siedzą

Oksymoron- zestawienie wyrażeń o przeciwnym znaczeniu, pełniące funkcje metafory lub paradoksu


Epifora- powtarzanie tego samego wyrazu lub zwrotu na końcu kilku kolejnych wersów, zdań, zwrotek
np. Wciąż tę zdradziecką strunę, melodyję zmąca,
Muzyk bieży do prymów, urywa takt, zmąca,

1. Epitet – określenie rzeczownika, najczęściej jest nim przymiotnik.

2. Apostrofa – bezpośredni, uroczysty zwrot do osoby, pojęcia, przedmiotu.

3. Anafora = powtórzenie – powtórzenie wyrazu na początku dwóch kolejnych wersów lub w jednym wersie.

4. Metafora = przenośnia – niezwykłe połączenie wyrazów, które zaskakuje nas swoją oryginalnością; przekształca znaczenie podstawowe wyrazu.

5. Porównanie – zestawienie dwóch rzeczy, zjawisk na zasadzie podobieństwa, człony porównania połączone są jednym ze słów: „jak”, „jakby”, „niby”, „na kształt”.

6. Ożywienie = animizacja – nadanie przedmiotom lub pojęciom abstrakcyjnym cech istot żywych.

7. Uosobienie = personifikacja – nadanie przedmiotom lub zjawiskom cech ludzkich.

8. Dźwiękonaśladownictwo = onomatopeja – naśladowanie odgłosów przyrody za pomocą dźwięków mowy.

9. Przerzutnia – przeniesienie części zdania z jednego wersu do drugiego, najczęściej w celu podkreślenia wagi danej wypowiedzi.

10. Wiersz sylabiczny – wiersz, który w każdym wersie ma jednakową liczbę sylab i występuje w nim średniówka.

11. Średniówka – wewnętrzny podział w wersie słyszalny podczas czytania jako pałza, odstęp; stosowany w utworach poetyckich, których wersy mają jednakową liczbę sylab (więcej niż 8).

12. Wiersz niesylabiczny – wiersz, który ma w każdym wersie różną liczbę sylab.

13. Wiersz biały – wiersz pozbawiony rymów.