Organiczne kwasy roślinne

Są to związki zawierające grupy karboksylowe – COOH, występują jako charakterystyczne składniki wielu surowców roślinnych głównie owoców.

1. Kwasy alifatyczne (kwasy o budowie łańcuchowej)

Kwas mrówkowy HCOOH

Występuje w małych ilościach we włoskach parzących pokrzywy zwyczajnej Urtica dioica rodzina pokrzywowate Urticaceae. Występuje także w igłach jodły białej (pospolitej) Abies alba rodzina sosnowate Pinaceae. W świecie owadów występuje w jadzie mrówek i pszczół.

Kwas octowy CH₃COOH

Jest składnikiem olejków eterycznych. W organizmie roślin ulega aktywacji do tzw. aktywnego octanu i w tej formie bierze udział w biosyntezie tłuszczy, alkaloidów i izoprenoidów roślinnych.

Kwas izowalerianowy

Spotykany w postaci wolnej w olejku eterycznym pochodzącym z korzenia kozłka lekarskiego Valeriana officinalis rodzina kozłkowate Valerianae. Przypisuje mu się właściwości środka uspokajającego, obniżającego ciśnienie. Należy do wykazu B (leki silnie działające).

1. Kwasy monokarboksylowe

Kwas angelikowy

Występuje w korzeniu arcydzięgla litwora Archangelica officinalis rodzina selerowate Apiaceae. Kwas angelikowy występuje w postaci olejków eterycznych, ma działanie pobudzające czynność wydzielniczą żołądka, czyli pobudza wydzielanie soków trawiennych, śliny, pobudza produkcję moczu i potu, działa rozkurczowo, wiatropędnie oraz antyseptycznie (p/bakteryjnie) i uspokajająco.

Kwas tyglinowy

Występuje w olejkach eterycznych z nasion krotona Croton tiglium rodzina wilczomleczowate Euphorbiaceae. Stosowany jako lek homeopatyczny głównie w stanach zapalnych skóry szczególnie okolic narządów płciowych.

1. Kwasy dikarboksylowe nasycone

Kwas szczawiowy

Bardzo rozpowszechniony w przyrodzie. Sam kwas jest wykorzystywany jako lek do zwalczania roztoczy ( Varoa jacobsoni, Varoa destruktor – waroza niszcząca) w pszczelarstwie.

Kwas malonowy

Występuje w winoroślach i truskawkach, natomiast w pozostałych roślinach występuje tylko na pewnym etapie ich rozwoju w przemianach biogenetycznych składników czynnych.

Truskawka Fragaria ananasa rodzina różowate Rosaceae to odmiana stricte hodowlana będaca mieszańcem dwóch gatunków poziomki (poziomka ananasowa i wielkoowocowa).

Winorośl Vitis Sp. Rodzina winoroślowate Vitaceae

Kwas bursztynowy

Występuje w niedojrzałych owocach. Na skalę przemysłową otrzymuje się go z pożywek bakterii i drożdży. Wykorzystywano jest jako solubilizator dla wielu postaci leków; trudno rozpuszczalny w płynach ustrojowych. Leki w postaci bursztynianów noszą nazwę Succinas.

1. Kwasy dikarboksylowe i trikarboksylowe nienasycone

Kwas fumarowy

Otrzymywany z dymnicy lekarskiej Fumaria officinalis rodzina makowate Papaveraceae. Roślina trująca, która zaburza pracę serca, wątroby oraz poraża mięśnie gładkie. Ma zastosowanie w chorobach pęcherzyka żółciowego, działa silnie rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego.

Kwas akonitowy

Występuje w roślinie trującej tojad mocny Aconitum napellus rodzina jaskrowate Ranunculaceae. Zastosowanie głównie w homeopatii. Akonityna jest trucizną, która wywołuje zaburzenia czucia, zaburzenia połykania, działa p/bólowo, wywołuje niepokój i podniecenie, lęk oraz bóle brzucha, obfite poty, szumy w uszach, drżenia i Skórcze mięśniowe, porażenie ośrodka oddechowego, do momentu zgonu człowiek jest w pełni świadomy. W homeopatii jest to lek, który znosi gorączkę i dreszcze. W medycynie ludowej ma nazwę mordownik, pantofelki lub trzewiki Matki Boskiej, omiak, konik.

1. Hydroksykwasy

Kwas cytrynowy

Kwas izolowany z owocu cytryny zwyczajnej Citrus Limon rodzina rutowate Rutaceae. Obecny jest także w malinach, porzeczkach. Na skalę przemysłową otrzymuje się go z fermentacji melasy. Leki w postaci cytrynianów noszą nazwę Citricus.

Kwas winowy

Występuje w winogronach i innych owocach. Stosowany jest jako solubilizator dla niektórych leków. Leki w postaci winianów noszą nazwę Tartaricum.

1. Ketokwasy

Kwas pirogronowy

Kwas biorący udział w przemianach metabolicznych roślin, głównie w cyklu Crebsa, czyli w procesie glikolizy (synteza glukozy) i odwrotnie – jest substratem w procesie glukoneogennym (rozpad glukozy).