Tkanki roślinne:
tkanki twórcze (tzw. merystemy),- tkanka roślinna, w której zachodzi intensywny proces podziału komórek. Zbudowana jest z komórek żywych, które przez całe życie zachowują zdolność podziału. Komórki tej tkanki są niewielkie, ściśle do siebie przylegające, z dużymi centralnymi jądrami komórkowymi, małymi wodniczkami i cienkimi celulozowymi ścianami. Ich plastydy nie są wykształcone, występują w swej pierwotnej postaci jako proplastydy.:
Merystem pierwotny - tkanka twórcza roślinna, która powstaje bezpośrednio z merystemu zarodkowego i powoduje pierwotny przyrost rośliny:
merystem wierzchołkowy(znajdująca się na wierzchołku pędu lub korzenia. Merystem zbudowany jest z niewielkich komórek o znacznym tempie podziałów. W wyniku tych podziałów następuje wzrost pędu lub korzenia na długość i tylko niewielki przyrost pierwotny na grubość.)
merystem interkalarny, wstawowy(powodująca przyrost pędu na długość. Tworzą się one zazwyczaj u roślin, które bardzo szybko na szczycie łodygi wytwarzają kwiaty lub kwiatostany )
Merystem wtórny - tkanka twórcza roślinna, powstająca z komórek należących do tkanek stałych, które już utraciły zdolność do podziału, ale w określonych sytuacjach przyjmują powtórnie formę embrionalną, zdolną do podziałów.
merystem boczny (przyrost łodygi i korzenia na grubość; dwa rodzaje:
kambium (miazga twórcza) Kambium najczęściej tworzy się w postaci walca wzdłuż łodygi i korzenia, pomiędzy łykiem i drewnem pierwotnym. Przyrost na grubość spowodowany jest tworzeniem przez merystem nowych komórek drewna (zwykle do środka walca) i łyka (na zewnątrz walca).
fellogen (miazga korkotwórcza). Fellogen powstaje pod skórą łodygi (czyli pod pierwotną tkanką okrywającą) i produkuje nowe warstwy komórek wtórnej tkanki okrywającej, zwanej korkiem.
tkanki stałe O komórkach zróżnicowanych funkcjonalnie. Brak zdolności podziału.
Okrywające:
Skórka (ochronna tkanka okrywająca liście oraz młode pędy i korzenie roślin. Zadaniem skórki jest izolowanie wewnętrznych tkanek roślin od szkodliwych czynników środowiska zewnętrznego oraz pośredniczenie w wymianie gazów z atmosferą w procesach oddychania, wytwarza aparaty szparkowe, fotosyntezy i transpiracji):
Korek-tkanka wtórna okrywająca starsze łodygi, korzenie i bulwy roślin
Peryderma(tkanka korkowa)okrywająca powstająca na powierzchni tych części łodyg i korzeni, w których zachodzi przyrost wtórny na grubość.
Felogen(tkanka korkotwórcza wtórna) komórki wytwarzają korek po zewnętrznej stronie i felloderme po wewnętrznej. Cechuje się cienkimi ścianami, nielicznymi plazmodesmami, dużym jądrem komórkowym.
Miekiszowa:
Miękisz zasadniczy - rodzaj miękiszu - jednej z tkanek roślinnych. Budowany jest przez komórki duże, cienkościenne, kuliste, z wielkimi wakuolami. Miękisz ten wypełnia przestrzenie między innymi tkankami w różnych organach. Występuje m.in. w rdzeniu i korze pierwotnej młodych łodyg oraz w owocach.
Miękisz asymilacyjny (inaczej: miękisz zieleniowy, chlorenchyma) - tkanka roślinna, wyspecjalizowany miękisz, złożony z komórek zawierających liczne soczewkowate chloroplasty. Jest tkanką żywą. Zachodzi w nim proces fotosyntezy, a przez to odżywianie rośliny. Występuje głównie w liściach i młodych łodygach. W liściach występuje najbliżej jego powierzchni. Jego komórki nie są jednorodne. Wyróżnić można w jego obrębie miękisz palisadowy, miękisz gąbczasty i miękisz wieloramienny.
Miękisz spichrzowy - jedna z tkanek roślinnych, miękiszowych. Magazynuje, gromadzi materiały zapasowe (skrobia, tłuszcze, białka) i wodę (miękisz wodny) najczęściej w wakuolach tworzących go komórek. Skrobia gromadzona jest w amyloplastach, białka w proteinoplastach, a tłuszcze w elajoplastach. Miękisz spichrzowy występuje w organach spichrzowych roślin, np. bulwach, korzeniach marchwi zwyczajnej i buraków, tkance spichrzowej nasion. Występuje również w owocach. Miękisz spichrzowy magazynuje związki organiczne potrzebne roślinie do rozwoju.
Wzmacniająca
Kolenchyma (zwarcica) – tkanka roślinna wzmacniająca złożona z komórek żywych, elastycznych i wydłużonych, zawierających chloroplasty,(a także protoplast) otoczonych niezdrewniałą celulozowo-pektynową ścianą mającą charakterystyczne zgrubienia.
Sklerenchyma (twardzica) - tkanka wzmacniająca roślin. Zbudowana z grubościennych komórek, przeważnie z komórek prozenchymatycznych, występuje u dorosłych roślin i tworzy struktury takie jak łupiny nasion roślin (orzechy, pestki),jej funkcją jest przede wszystkim nadawanie sztywności poszczególnym częściom rośliny.
Przewodzące:
Łyko (zbudowany jest z rurek sitowych, miękiszu łykowego oraz włókien łykowych, przewodzi substancje organiczne i wzmacniające.)
łyko pierwotne, wchodzi w skład budowy pierwotnej części roślin
łyko wtórne, łyko będące wytworem miazgi twórczej i wchodzące w skład budowy wtórnej łodyg i korzeni.
Drewno – tkanka roślinna, w której odbywa się transport wody wraz z rozpuszczonymi w niej substancjami do wszystkich części roślin, zbudowana jest z niejednorodnych komórek.
Drewno pierwotne – martwa tkanka roślinna przewodząca wodę, powstała w wyniku podziałów miazgi pochodzącej z nasiona, występująca u jednoliściennych i dwuliściennych. W łodydze wraz z łykiem pierwotnym tworzy trójkątne wiązki.
Drewno wtórne, drewno powstające z miazgi twórczej (kambium), charakterystyczne dla dużych form drzewiastych u roślin nagozalążkowych i dwuliściennych.
Kutyna, substancja będąca mieszaniną wyższych kwasów tłuszczowych, odkładana w ścianach komórek skórki u roślin i wchodząca w skład kutykuli.
Włoski roślinne, trychomy, jedno- lub wielokomórkowe wytwory komórek skórki, o różnym kształcie i funkcji: mechaniczne (osłaniające roślinę), czepne, czuciowe, chłonące wodę, parzące, wydzielnicze (gruczołowe).
Aparat szparkowy, dwie komórki w skórce liścia i łodygi, między którymi znajduje się przestwór międzykomórkowy - szparka. Dzięki aparatom szparkowym odbywa się wymiana gazowa pomiędzy atmosferą wewnętrzną organów roślinnych a otoczeniem. Na każdym milimetrze kwadratowym powierzchni liścia znajduje się przeciętnie 100-400 aparatów szparkowych.
Kora- tkanka, głównie miękiszowa, łodygi i korzeni, znajdująca się między walcem osiowym a skórką — kora pierwotna;u młodych roślin zwarcica u starszych twardzica.
Wiązka łyko–drzewna zgrupowanie elementów przewodzących u roślin, otoczone tkanką mechaniczną, dzięki temu silne i spoiste. Typowa w. roślin wyższych składa się z d r e w n a i ł y k a , charakterystycznie wykształconych. Na przekroju poprzecznym łodygi u dwuliściennych są wiązki ułożone promienisto, u wielu jednoliściennych rozrzucane nieregularnie, w korzeniu zgrupowane w środku.
.
Kora pierwotna- element budowy wewnętrznej łodygi. Jest to warstwa tkanek roślinnych w korzeniu i łodydze występująca pomiędzy walcem osiowym, a ryzodermą/epidermą. Zbudowana jest z tkanki miękiszowej oraz tkanek wzmacniających. U młodych roślin występuje jako zwarcica, u roślin starszych przekształca się w twardzicę.
Walec osiowy- wewnętrzna warstwa w budowie pierwotnej korzenia i łodygi. Składa się z: okolnicy, łyka, drewna, miękiszu walca osiowego, czasem komórki sklerenchymy.
Słój roczny – roczny przyrost drewna, powstały dzięki podziałowi komórek miazgi – kambium w całym drewnie od korzeni po stożek wzrostu. Najstarszy stożek wzrostu otacza rdzeń, najmłodszy leży na obwodzie pnia, bezpośrednio pod miazgą.
Budowa liścia roślin nagonasiennych- ich kształt zbliżony jest do walca o owalnym przekroju. Aparaty szparkowe są tu rozmieszczone na całej powierzchni epidermy, której komórki mają ściany wysycone kutyną. Wypełniający wnętrze liścia miękisz asymilacyjny jest jednolity. Występują (nieobecne u okrytonasiennych) kanały żywiczne, zaś podwójna wiązka przewodząca biegnie przez środek liścia.
Budowa liścia roślin jednonasiennych Zwykle pojedyncze, całe, wydłużone, mogą być siedzące lub pochwiaste, nie są zróżnicowane na ogonek liściowy i blaszkę liściową, pozbawione są też przylistków. Główne wiązki przewodzące równolegle lub łukowate, nie kończą się wolno. Liścień pojedynczy.
Budowa liścia roślin dwunasiennych Całe lub złożone, często z przylistkami, zwykle z wyraźnym ogonkiem, często złożone, różnokształtne, zwykle z unerwieniem siatkowym, pochwy liściowe są rzadkością. Skórka górna (doosiowa) zaopatrzona w grubą warstwę kutikuli i włoski, skórka dolna (odosiowa) zawiera aparaty szparkowe, wytwarza włoski i cieńszą warstwę kutikuli niż skórka górna. Mezofil-zróżnicowany na palisadowy i gąbczasty.
Wiązka otwarta ma zdolność przyrostu wtórnego na długość, występuje w roślinach dwuliściennych.
Wiązki zamknięte nie posiadają miazgi, brak zdolności wtórnego przyrostu na długość, występuje w roślinach jednoliściennych
Grzyby: to wielokomórkowe lub komórczakowe organizmy cudzożywne niezdolne do aktywnego ruchu, o ścianach komórkowych zbudowanych z chityny. Podział:
Workowce
Podstawczaki
Skoczkowce
sprzężniaki
Budowa:
Grzyby zbudowane są z licznych nitkowatych tworów, które zwane są strzępkami. Strzępki są ze sobą mniej lub bardziej związane i tworzą ciało wegetatywne grzybów, zwane grzybnią. Strzępki grzybni rozrastają się w głąb podłoża lub rosną na jego powierzchni.
Budowa plechy:
Mogą mieć dwie postacie. Komponenty grzybowe i glon mogą być rozmieszczone lub komponenty ułożone są warstwowo W drugim przypadku wyróżniamy korę górną (grzyb), warstwę glonową i niżej warstwa strzępek grzyba.
Plecha porostów może mieć następujące formy:
nitkowata;
krzaczkowata – porozgałęziana i wzniesiona (zwisająca w wypadku porostów nadrzewnych);
listkowata – lekko odstaje od podłoża i przypomina pofałdowany na brzegach liść;
skorupiasta – płaska i ściśle przylegająca do podłoża, np. skały, muru lub kory drzewa;
proszkowata – płaska i przylegająca do podłoża, mniejsza od skorupiastej.