Przedmiot i zadania pedagogiki terapeutycznej

Zadania:

ochrona dziecka przed ujemnymi skutkami psychicznymi, spowodowanymi długotrwałym pobytem w szpitalu

współdziałanie z terapią medyczną

udzielanie pomocy w zaakceptowaniu tego co go spotkało, przekonanie, że nie jest to sytuacja tragiczna

zapewnienie dziecku możliwości podtrzymywaniu kontaktów psychospołecznych, aby dziecko nie zapomniało jak się trzeba uczyć

pomoc w przygotowaniu do tego, gdy opuści ten ośrodek – do nieprzychylnej sytuacji społecznej

Przedmiot:

Przedmiotem pedagogiki leczniczej są dzieci przewlekle chore, niesprawne ruchowo.

Uszkodzenia narządu ruchu: podział

Klasyfikacja międzynarodowa:
- uszkodzenia lub braki -> amelie i dysmelie (brak jednej kończyny lub więcej; niewykształcone kończyny);
- zaburzenia czynności motorycznych:
PORAŻENIA (paraliż, bezwład -> wynik uszkodzonego układu nerwowego; całkowite zniesienie czynności ruchowych)
NIEDOWŁAD ( częściowe zniesienie czynności ruchowych)

Podział niepełnosprawności ruchowej:
- zaburzenia neuromotoryczne:
* Mózgowe Porażenie Dziecięce, Stwardnienie Rozsiane, Dystrofia Mięśniowa, choroby rdzenia kręgowego
- zaburzenia mięśniowoszkieletowe:
* zapalenie stawów, wady w budowie kończyn (deformacje lub braki kończyń), choroby układu kostnego (np. karłowatość), skolioza

Mózgowe porażenie dziecięce: charakterystyka, typy, metody

Definicja -> niepostępujący czynnościowy zespół zaburzeń mózgu powstały w okresie ciąży, porodu lub okresie okołoporodowym
-> diagnozuje nurolog
-> ujawnia się zwykle około 1 miesiąca życia

Rodzaje, postacie, typy MPD:
- spastyczna: wzmocnione napięcie mięśniowe; postać piramidowa
* monoplegia -> porażona jest jedna kończyna
* hemiplegia -> zaburzenie dotyczy jednej strony ciała
* paraplegia -> porażone kończyny dolne, ręce dość sprawne; chodzenie bardzo utrudnione
* tetraplegia -> porażenie czterokończynowe, zaburzenie całej postawy ciała
- pozapiramidowa:
* atetotyczna -> gwałtowne, wijące się ruchy
- móżdżkowa:
* ataktyczna -> niestabilne, trzęsące się ruchy; sprawia wrażenie osoby pod wpływem alkoholu

Metody usprawniania dzieci z MPD:
- rehabilitacja w skafandrze kosmicznym, który powoduje napięcie mięśniowe
- metoda Vacława Vojty, polega na uciskaniu odpowiednich punktów ciała, co miało powodować napięcie mięśni i ruchy dziecka
- metoda Bobathów, celem metody jest usprawnianie i rozwijanie ruchów prawidłowych, normalizacja napięcia ruchowego, hamowanie nieprawidłowych odruchów
- nauczanie kierowane (dyrygowane nauczanie), Andreas Peto
- metoda Domana, metoda oparta głównie na masażach

Usprawniania dziecka z MPD

USPRAWNIANIE RUCHOWE DZIECI Z MPD (związane ze stanem psych. Waine – utrzymanie koordynacji mięśniowo-nerwowy) Wykonywanie ćwiczeń, metody:

skafander kosmiczny – normalizacja napięcia mięśni, są to odciągi, ma zapobiegać bezczynności ruchowej, hipokinezie. Pierwszy ośrodek w Mielnie; Robert Kwiatkowski skonstruował samodzielnie …… . 2-3h/dzień ćwiczy śiady, ruchy które są zaburzone.

Metoda VacławaVojty – czeski neurolog, prowadził obserwacje dotyczące rozwoju dzieci, dokonał oceny ruchowej zachowań noworodka; na podstawie diagnozy sprawdzał, które dzieci będą miały problemy ruchowe (nie tylko dzieci z mpd). Każdy zestaw ćwiczeń indywidualnie dobrany do dziecka. Dziecko często płacze- dyskomfort a nie ból. Ćwiczenia powinny być wykorzystywane kilka razy dziennie – zaangażowani rodzice 4x dziennie po kilka minut. Uważał, że poprzez nacisk na pewne punkty ciała ma wyzwolić konkretne odruchy (opór mięśni dziecka). Metoda ta może być wykorzystywana też do starszych dzieci.

Metoda NDT Bobath – metoda małżeństwa, oparta na stwierdzeniu, że rehabilitacja powinna wywoływać naturalne odruchy; wykorzystywane duże piłki, materace. Cel – rozwijanie ruchów prawidłowych i normalizacja napięcie mięśniowego. Metoda nie jest przykra, ani bolesna, ale długotrwała. Nie należy przerywać.

Nauczanie kierowane/dyrygowane A. Peto – dostosowane meble, w grupie, dzieci wymawiają głośno co robią, główny cel: usamodzielnienie dziecka; dzieci powyżej 3 r.ż., system ambulatoryjny – co drugi dzień, albo turnusy, metoda długotrwała, ale niebolesna

Terapie w pedagogiki specjalnej

METODY REHABILITACJI/REWALIDACJI:

1 Specyficzne

2 Niespecyficzne

3 Różnego rodzaju metody rewalidacji nazywane terapiami

SPECYFICZNE– stosowane wyłącznie w pracy z osobami z niepełnosprawnością

Metoda VaclawaVojty

NDT Bobath

Dyrygowanie

Coś tam

Program rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem – Natalia Barraga, June Morris:

Jeżeli będziemy stosować odpowiednie ćwiczenia to zmotywujemy kogoś do wykorzystania resztek wzroku;

Ważna diagnoza:

- czy dostrzega bodźce: czy ciemno, czy widno

- czy potrafi kontrolować ruch gałek ocznych

- na ile dostrzega jakieś elementy czy ich brak

- czy odróżnia obrazki, symbole graficzne

Polskie badania – Walczak

Terapia i edukacja dzieci autystycznych i z zaburzeniami w komunikacji – EricSchopler (TEACCH)

-on włączył matkę w terapię, ważny profil psychoedukacyjny – określony poziom umiejętności; rodzice są szkoleni, by mogli prowadzić terapię

Metoda Felicji Affolter:

Aktywność małego dziecka zalezy od:

-wzroku

-priopriocepcji (odczuwania napięcia mięśni

-dotyku zmysłu równowagi

Cel terapii: przekazywanie informacji czuciowych.

Czynniki:

- aktywność wzroku

- dotyk (żeby nie zmiażdżyć przedmiotu i żeby nie wypadł z ręki)

-

Przebieg terapii:

Terapeuta prowadzi rękę dziecka w kierunku przedmiotu, uczy dotyku. Informacja musi być przekazana przed albo po ćwiczeniu, a nie w trakcie, bo wtedy dziecko skupi się na zrozumieniu tego, a nie na poprawnym wykonaniu ćwiczenia. Ważne jest, by osoba dorosła wyczuła moment kiedy powinna się wycofać. Ważne jest również to, by dziecko miało świadomość, kiedy może wypuścić przedmiot z ręki (wtedy, gdy już czuje podłoże).

Polskie: Terapeuci Leczniczej

NIESPECYFICZNE – stosowane zarówno w pracy z dziećmi o zaburzonym rozwoju jak i z dziećmi o rozwoju prawidłowym w celu wspomagania, stymulowania rozwoju i profilaktyki

Gimnastyka umysłu – Paul i GeilDennisono

(kinezjologia edukacyjna – zaburzenia ruchowe, zaburzenia uwagi, trudności w uczeniu się)

Naturalny ruch może być wykorzystany do pracy mózgu; jeżeli zakłócony – mogą być trudności, np. w pisaniu

3 wymiary:

- zróżnicowanie prawej i lewej

-

- kora mózgowa

Metoda podobna do Patteringu.

Ćwiczenia: leniwe ósemki o ruchy naprzemianległe.

Terapia jest popularna na całym świecie, także w Polsce. Można tę metodę stosować w pracy z dziećmi zdolnymi.

Krytyka:

Neurobiolodzy twierdzą, że wiedzia jest tu niezgodna z prawdziwym funkcjonowaniem mózgu

Programy Aktywności – Marianna i Christopher Knill

- dotyk i komunikacja: nie ma wyraźnej struktury, różne formy dotyku mogą przyczynić się do pozytywnego rozwoju. Wprowadzeniem jest muzyka i towarzyszy ćwiczeniom. Wykonywane także w pracy z dorosłymi.

- świadomość ciała i –kontakt: mają strukturę, składają się z 8 części, program dla dzieci niesprawnych fizycznie. Tutaj też towarzyszy muzyka.

Metoda Ruchu Rozwijającego – Weronika Sherborne

Ruch prowadzący do poznania własnego ciała – dzieci maszerują itd., jakie mam ograniczenia.

Ruch kształtujący związek z otoczeniem fizycznym – ćwiczenia mają dać dziecku świadomość przestrzeni, przechodzenie pod mostem z rąk.

Ruch prowadzący do wytworzenia związku z drugim człowiekiem:

- ruch z: partnerem, ćwiczenia w parach, dzieci śledzą i opierają się plecami, przepychają.

- ruch przeciw: stawianie opru, ćwiczenia w skałę, dziecko ma się skulić i nie dać przepchnąć.

- ruch razem: kołysanie się na plecach

Ruch kreatywny, twórczy: swobodny, pozwala na uwolnienie się od napięć

MetodaDobrego Startu

Zajęcia wprowadzające (np. piosenka)

Zajęcia właściwe

-ćwiczenia ruchowe (lepienie litery)

- ćwiczenia ruchowo-słuchowe (wymawianie)

- ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe

Zajęcia końcowe (też piosenka)

Cel: usprawnienie funkcji słuchowych, dotykowych, dotykowo –kinestetycznych.

Jest to metoda wszechstronna, stosowana też z dziećmi autystycznymi – tu nie zawsze daje efekty.

RÓŻNEGO RODZAJU METODY REWALIDACJI (TERAPIE):

Nietradycyjne podejście rehabilitacyjne:

Ergoterapia – mieszczą się w niej różne terapie

Arteterapia – terapia przez uprawianie sztuki, jest to też rozumiane jako kulturoterapia

Muzykoterapia – może być prowadzona tworząc muzykę lub jej słuchając

Geloterapia – terapia śmiechem

Biblioterapia

Logoterapia – leczenie duszy (w filozoficznym znaczeniu), rodzaj psychoterapii

Cel terapii: Nie tylko usprawnienie psychiczne i fizyczne, ale też modyfikacja zachowań.

Zwierzęta w rehabilitacji osób niepełnosprawnych:

-zajęcia z udziałem zwierząt / AAA – Animals asistedactivity; mogą prowadzić osoby bez wykształcenia psychologicznego czy medycznego; wizytowane są ośrodki z osobami starszymi, np. z kotami umilającymi im czas

- terapie z udziałem zwierzą / AAT – osoby prowadzące muszę mieć wykształcenie

Animaloterapia/ zoo terapia

Hipoterapia – najbogatsze doświadczenia, jazda na koniu

Delfinoterapia

Dogoterapia:

- pies „terapeuta”

- pies asystujący

HIPOTERAPIA

92 r. Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne

2 płaszczyzny kontaktu z koniem:

- rekreacja

- rehabilitacja

Hipoterapia – ukierunkowane działanie terapeutyczne mające służyć poprawie funkcji człowieka w sferze psychicznej, emocjonalnej i poznawczej, podczas którego specjalnie dobrany i przygotowany koń stanowi integralną część procesu terapeutycznego.

3 rodzaje pracy z koniem:

- fizjoterapia na koniu – usprawnianie w zakresie funkcjonowania motorycznego; dzięki niej następuje kodowanie w mózgu prawidłowego ruchu miednicy, następuje normalizacja napięcia mięśniowego, doskonali się poczucie równowagi, czucia powierzchownego.

Choroby, przy których stosowana jest fizjoterapia: MPD, stwardnienie rozsiane, pourazowe schorzenie układu nerwowego, skoliozy, koślawość bioder i kolan.

- psychopedagogiczna jazda –nowe elementy poznawcze, zaburzenia interakcyjne i poznawcze mogą być korygowane

- terapia z koniem – poprawienie kontaktu dziecka z koniem, z terapeutą

Zajęcia albo grupowe, albo indywidualne.

Ćwiczenia:

Usprawniające sferę zmysłową: dotykową, słuchową, węchową

Usprawniające fizycznie: koordynację ruchową

Usprawniające sferę werbalną i niewerbalną

Zachowań opiekuńczych

Przeciwwskazania:

- alergie na sierść, pot konia

- osoby z odleżynami

- świeżo po złamaniach

- osteoporoza

- lęk przez zwierzęciem

Korzyści:

- fizjologiczne

- psychologiczne

DELFINOTERAPIA– rodzaj fizjoterapii

Istota: wykorzystuje się ultradźwięki emitowane przez delfiny (człowiek ich nie słyszy), przenikają one przez ciało, regenerują uszkodzone komórki, regulują hormony, przy okazji korzyści z hydroterapii, dodatkowy relaks.

Potrzebne zajęcia instruktazowe, aby uzyskać dodatni wpływ.

(Rosja, Ukraina)

Metoda stosowana przy chorobach:

- MPD

- Autyzm

Fobie

Poprawia się wrażliwość dotykowa, większa synchronizacja półkul mózgowych, Wysoka efektywność.

Dzieci stają się bardziej otwarte na otoczenie, zmniejsza się napięcie ruchowe.

Przeciwwskazania:

- schizofrenia

- agresywne dziecko

Występują tu również dodatnie efekty dla osób towarzyszących.

(6 wykład)

DOGOTERAPIA – zwana kaniterapią, terapia z udziałem psa, zapoczątkował ją psychiatra Lewinson – opublikował swoje obserwacje, użył jako pierwszy w tej dziedzinie słow pet-terapia.

W Polsce dogoterapia zaczęła się rozwijać w latach 80-tych. Działalność tę zainicjowała Maria Czerwińska – Cze-Ne-Ka czyli „Fundacja ludzi i zwierząt”. Nie jest to regulowane przepisami.

Reakcje psów bywają ciężkie do przewidzenia. Osoba pracująca ze zwierzakiem powinna mieć m.in. przygotowanie zawodowe (psychologiczne albo pedagogiczne).

Cechy jakie powinien posiadać pies:

Zrównoważony

Ufny

Cierpliwy

Tolerujący dotyk różnych osób

Odporny na ból

Można podważyć rolę psa terapeuty, ale nie można podważyć roli psa asystującego, który wykonuje specjalne zadania dla osób niepełnosprawnych.

Fundacje z psami przewodnikami:

Fundacja w Poznaniu (Labrador Pies Przewodnik)

- poszukuje ludzi, którzy zajmują się wychowaniem szczeniąt przeznaczonych do pomocy osobom niewidomym

Fundacja Cze-Ne-Ka

Polskie związek niewidomych; mała ilość szkoleń z powodu:

- kosztów psa

- małej ilości takich psów

- osoba niewidoma musi mieć bardzo dobrą orientację w terenie

Inny rodzaj psów, które pomagają ludziom:

Niepełnosprawnym ruchowo: podają rzeczy z szafki

Niesłyszącym: psy pomocnicy

Chorym na epilepsję: potrafią wyczuć zbliżający się atak

Psy serwisowe

FELINOTERAPIA – jeszcze mniej uzasadniona fizjologicznie, terapia z kotami; taki kontakt redukuje stres. Jest to kot wizytujący, a nie terapeuta.

ONOTERAPIA – z wykorzystaniem osła

Dobór zwierzą:

Nie może być płochliwe, powolne, porywiste

Musi być oswojone

Urodzone w niewoli

Pies czy kot – nie mogą być wzięte ze schroniska

BIBLIOTERAPIA – sposób oddziaływania korzystnie wpływający na osobowość pacjenta. Uczy empatii, ma też charakter relaksacyjny. Nie dla każdego ta terapia jest dobra. Może zaspokajać potrzebę marzeń. Stymulowanie rozwoju interakcyjnego, emocjonalnego jest tu bardzo ważne. Prowokowanie do refleksji nad sobą i nad innymi, zachęta do pracy nad sobą. Jest to działanie, w którym można też używać filmów czy obrazów. Wykorzystanie materiałów literackich do celów rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, profilaktycznych i ogólnorozwojowych. Celem może być akceptacja własnej niepełnosprawności i działania kompensacyjne.

Definicja Bibliografii podana przez biblioterapeutów:

BIBLIOTERAPIA–proces przyswajania wartości psychologicznych, socjologicznych i estetycznych za pomocą lektur. Bibliografię należy traktować jak proces dynamiczneg współdziałania osobowości podmiotu z dziełem literackim jak psychologiczny środek do osiągnięcia dojrzałości i przystosowania społecznego.

Nie jest to tylko aktywne czytanie, jest to wykorzystanie dzieła literackiego w różny sposób. Stwarza możliwości realizowania celów rewalidacyjnych, ma kreować wzorce osobowe, wyzwalać emocje, działania kompensacyjne. Praca nad charakterem ma pomóc w zwalczaniu stresu.

Zadanie dla animatora/terapeuty:

- powinna być to osoba bardzo zorientowana w literaturach, żeby dobrze ją dobrać – jest to ważne, bo Biblioterapia ma swoje etapy:

1. IDENTYFIKACJA - chory musi odkryć, że ten bohater jest do niego podobny, musi przez to nastąpić projekcja

2. PROCJEKCJA - chory projektuje swoje emocje na bohatera noweli

3. WGLĄD – musi nastąpić wgląd w siebie

Oddziaływanie reorientujące – ponowna orientacja w celach życiowych, występuje literatura w róznych problemach życiowych??, ma pomóc przyjąć dobrą postawę do swojej sytuacji życiowej.

Oddziaływanie rozwojowe – pomagamy odnaleźć sens życia

Biblioterapia powinna zapobiegać negatywnym stanom emocjonalnym; ważne, by tego nie pogłębiać.

Na przykładzie bohaterów literackich można:

Uczyć właściwego postępowania

Dokonać korekty postępowanie

Wglądu w siebie

Dystansu do siebie i problemów

Struktura seansu biblioterapii, etapy:

IDENTYFIKACJA – uczestnik identyfikuje się z bohaterem utworu literackiego

KATHARSIS – odreagowanie napięcia

WGLĄD - inside, po przepracowaniu seansu powinno być nowe spojrzenie na problem

Terapeuta nie powinien przemieniać się w psychoterapeutę, nie może przeceniać swoich kompetencji.

Działania musi poprzedzać diagnoza.

Etapy seansu biblioterapii:

IDENTYFIKACJA – przyjmujemy założenie, że osoba jest pełnowartościowym człowiekiem, który może pokonać swoje problemy. Uczestnik może też poczuć negatywne emocje. Ilustracja pow. „Uderzyć w stół a nożyce się odezwą.”

KATHARSIS – w zależności od emocji, które miały miejsce na 1 poziomie

WGLĄD – rozpoznanie źródeł własnych problemów i jak mogę temu zaradzić

Literatura:

Nie musi być to literatura piękna

Poradniki itd.

Literatura faktu – najczęściej wykorzystywana – treści bliskie problemom, np. autobiografie albo powieści pisane przez rodziców, rodzeństwo

Beletrystyka

Poezja śpiewana

W literaturze trzeba zwrócić uwagę na czcionkę, zrozumiałość tekstu.

Błędy:

Niejasno sformułowany cel

Terapeuta niepotrafiący zrealizowac tego celu

Nuda programu

Pominięcie ciekawych dygresji przez terapeutów

Wykorzystywanie jednego uczestnika

Bardzo dobrze jest pracować na opowiadaniach dotyczących dzieci w podobnym wieku, gdzie mają takie same problemy.

Biblioterapia jest wykorzystywana w resocjalizacji.

Wyodrębnia się:

Kliniczną – psychoterapia prowadzona jest w szpitalach, zakładach psychiatrycznych, gdzie są już problemy behawioralne, zajmują się tym specjaliści, odbywa się to w poradniach, szpitalach, celem jest wgląd w siebie (leczenie zaburzeń, uczniowie to pacjenci)

Rozwojowa – prowadzona przez, np. bibliotekarza, ma pomagać w rozwoju, rozwiązywaniu problemów (cel to korygowanie postaw, samorealizacja uczniów w placówkach)

Biblioterapia jest dzieckiem medycyny i

Zaczęło się to od szpitali psychiatrycznych, od wojny. Książka miała wypełnić czas. Nazwa Biblioterapii pojawiła się w latach 20-tych. Szkoły pielęgniarskie szkoliły pierwszych terapeutów. Biblioterapia jest dobra, ponieważ:

Jest to metoda łatwa

Niewymagająca drogich nakładów

Wymaga twórczego podejścia

Niedostosowanie społeczne: zaburzenia socjalizacji, diagnozowanie,

Jednostka niedostosowana społecznie (wg Marii Grzegorzewskiej), cechy:

Tendencje społecznie negatywne.

Odwrócenie zainteresować od wartości pozytywnych i chęć wyżycia się w akcji społecznie destrukcyjnej.

Podziw i zainteresowanie dla tzw. Złych czynów.

Cynizm i brawura.

Nieżyczliwy stosunek do człowieka, cudzego mienia, regulaminów, nieumiejętność zżycia się z grupą.

Wyłamywanie się, zrzucanie winy.

Niechęć do pracy i nauki.

Brak poczucia odpowiedzialności za swoje czyny.

Życie chwilą, przygodą, awanturą.

Duża wyobraźnia.

Brak hamulców, sugestywność.

Brak wizji życia w płaszczyźnie etycznej, społecznie pozytywnej.

Nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji, brak wiary w możliwość tego.

NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE – zachowanie świadczące o trudnościach w rozumieniu, akceptacji i przystosowaniu się jednostki do norm obyczajowych, moralnych i prawnych, obowiązujących w społeczeństwie i w realizacji zadań życiowych. Niedostosowanie społeczne jest terminem używanym głównie w odniesieniu do nieletnich popadających w konflikt z prawem karnym, także w stosunku do młodzieży mającej trudności w usamodzielnianiu się, uspołecznianiu i w nauce szkolnej.

ETIOLOGIA NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO:

Endogenna (psychopatia, psychoza, digofrenia, enofalopatia)

Osobowościowa (stresy, frustracje)

Egzogenna (negatywne wpływy środowiska społecznego, głównie rodziny)

PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA – kontrowersje wokół jej odrębności

Duży nacisk na wpływy środowiska

Różnicuje drogi rewalidacji, trudno mówić o usprawnianiu i kompensacji

Inna technologia dydaktyczna – praca na emocjach, bardziej oddziaływanie wychowawcze

PEDAGOGIKA PENITENCJALNA – resocjalizacja osób dorosłych – konieczność szukania (więzienna) efektywnych sposbó resocjalizacji więźniów, oddziaływanie

na system wartości.

- zaburzony proces socjalizacji; Socjalizacja – szersza od pojęcia „wychowanie”. Mogą być wpływy zamierzone i niezamierzone.

RÓŻNICE MIĘDZY SOCJALIZACJĄ, A WYCHOWANIEM wg. H. Muszyńskiego

SOCJALIZACJA	WYCHOWANIE
Koncentracja na zachowaniach	Koncentracja na osobach
Nacisk na aktualne zachowania i przystosowanie się do warunków i wymogów jakie teraz występują	Troska o przyszłość wychowanków
Interakcje regulowane ustalonym w grupie porządkiem normatywnym	Interakcje regulowane przez świadomość celów i dążeń grupy
Wszyscy ze wszystkimi (integracja)	Wyraźny podział: wychowawca - wychowanek
Przekaz doświadczenia grupowego jest rozproszony wśród członków grupy w różnym stopniu	Przekaz jest skupiony na określonych członkach grupy
Mamy upodobnić jednostkę do pozostałych członków grupy	Wych. Służy temu, by poszczególne jednostki nabrały cech odróżniających je od innych
Udział poszczególnych członków grupy jest regulowany przez ogólnie obowiązujące normy grupowe, których wszyscy muszą przestrzegać i strzec przestrzegania przez innych	Udział w wychowaniu regulowany jest przez specjalne role społeczne i normy

3 sytuacje, procesy, które prowadzą do niedostosowania społecznego:

Zwichnięta socjalizacja – zaburzony proces wskutek jakiegoś wydarzenia

Demoralizacja – dotychczasowe efekty socjalizacji zistaną zmienione przez nowe negatywne czynniki, system wartości ulega załamaniu (złe towarzystwo)

Socjalizacja destruktywna – proces socjalizacji dziecka w środowisku wykolejonym społecznie

Wskaźniki niedostosowania społecznego, przyczyny niedostosowania
społecznego

WSKAŹNIKI:

Część I Nieprzystosowanie rodzinne

Formalny związek dziecka z rodziną

Wychowuje się w rodzinie pełnej

Wychowuje się w rodzinie niepełnej

Wychowuje się poza rodziną itp.

Wychodzenie z domu

Wykonywanie obowiązków domowych

Wykonywanie poleceń

Spędzanie czasu z rodziną

Konflikty z rodziną

Konflikty z rodzeństwem

Perswazja (zmiana zachowania)

Reagowanie na groźby i kary

Identyfikacja z osobami z rodziny

Część II Nieprzystosowanie rówieśnicze

(info. Udzielają koledzy i koleżanki) – badamy w warunkach szkolnych

Nawiązywanie znajomości

Utrzymywanie znajomości

Akceptowanie przez kolegów

Popularność wśród rówieśników

Współpraca z kolegami

Dotrzymywanie obietnic i zobowiązań

Uczynność

Sprzeczki z kolegami poza szkołą

Upodobania towarzyskie

Więź z kolegami

Część III Nieprzystosowanie szkolne

Systematyczność uczęszczania do szkoły

Zmiany szkół

Wyniki w nauce

Drugoroczność

Pilność w pracy szkolnej

Zainteresowanie szkolne

Przestrzeganie zarządzeń i przepisów szkolnych

Konflikty z nauczycielami

Konflikty z kolegami szkolnymi

Emocjonalny stosunek do szkoły

Część IV Nasilenie zachowań auto społecznych

(mogą odp. Rodzice, nauczyciele, rówieśnicy)

Kłamstwo

Wagary

Alkoholizowanie się

Ucieczki z domu

Kradzieże

Niekonwencjonalne zachowania seksualne

Agresja werbalna

Agresja fizyczna

Autoagresja

Przestępczość ujawniona

Część V Kumulacja niekorzystnych czynników biopsychicznych

(wychowawcy lub rodzice) – udzielają inf.

Nadpobudliwość psychoruchowa

Stereotypie ruchowe (tiki)

Bierność, apatyczność, ospałość

Krańcowa nieśmiałość lub lęk

Trudności w nauce (dysleksja, dysgrafia)

Trudności w mówieniu

Konwulsje, drgawki

Wymioty w sytuacjach frustracyjnych

Moczenie się mimowolne

Ostre zaburzenia somatyczne

Część VI Kumulacja niekorzystnych czynników socjokulturowych oraz środowisk profilaktyczno – korekcyjnych

Niski status ekonomiczny rodziny

Przewlekłe choroby rodziców lub opiekunów (fizyczne, psychiczne)

Nadużywanie alkoholu przez rodziców/opiekunów

Kontakt dziecka ze środowiskiem i podkulturą przestępczą

Środki profilaktyczne zastosowane wobec dziecka

Doraźne środki profilaktyczne zastosowane wobec dziecka

środki profilaktyczno – wychowawcze (np. dozór kuratora)

środki wychowawcze (np. pogotowie opiekuńcze)

środki lecznicze

środki poprawcze

Placówki resocjalizacyjne dla dzieci i młodzieży

Resocjalizacja nieletnich prowadzona jest przez:
a) Ministerstwo Edukacji Narodowej
- młodzieżowe ośrodki wychowawcze:
*skierowanie przez sąd rodzinny
*placówki resocjalizacyjne
*placówki resocjalizacyjno-rewalidacyjne (oprócz resocjalizacji, prowadzona jest również rewalidacja)
- młodzieżowe ośrodki socjoterapii:
*młodzież z zaburzeniami emocjonalnymi, która potrzebuje wsparcia w rozwoju
*skierowanie przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne lub sąd
b) Ministerstwo Sprawiedliwości
- zakłady poprawcze:
*otwarte
*półotwarte
*zamknięte
*zamknięte o wzmocnionym nadzorze
-zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne:
*dla osób z uzależnieniami

Dyscypliny sportowe u niepełnosprawnych

3 RODZAJE DYSCYPLINY

Takie jak na igrzyskach olimpijskich

Zmodyfikowane ze względu na niesprawność zawodnila

Nie mające odpowiednika

Lekkoatletyka 140 konkurencji

Na wózkach/protezy/razem z przewodnikiem

Różne dystanse, rzuty kulą, młotem

Kryterium: odległość, kolejność, czas

Pływanie – zawody w stylu dowolnym, zmiennym, motylkowym itd.; inaczej dla niewidomych i niesprawnych motorycznie

Osoby niewidome – asystent informujący o zbliżającym się końcu dystansu

Osoby niesprawne motorycznie – prędzej pływają bez protez, startują z wody jeśli jest taka potrzeba

Podnoszenie ciężarów – wyłącznie z pozycji leżącej na specjalnie przygotowanej desce. Przypięte pasami – unikanie ruchów nieporządanych. 2 pomocników podaje sztangę, podana tak, aby były wyprostowane ręce w łokciu. Również kobiety. Kategorie wagowe

Szermierka na wózkach – za Guttmana, siedzą w takiej odległości, aby mogli dotknąć się szpadą. Wózki nieruchome – przykręcone.

3 kategorie:

Zawodnicy po amputacji nóg, ale mają swobodę ruchu rąk, ramion i tułowia

Zawodnicy po urazie rdzenia kręgowego i minimalny niedowład rąk

Zawodnicy z bezwładem nóg i niedowładem rąk (mogą trenować) ale nie biorą udziału w zawodach

Koszykówka na wózkach – reguły jak normalnie (tylko na wózkach specjalnych), wózki wsparte małymi kółkami. Zawodnicy mogą być przypięci do wózków. W zależności od ograniczeń ruchowych.

0 0,5 pkt – najmniej sprawna

4 pkt – najbardziej sprawna

Drużyna nie może przekraczać 15 punktów.

Siatkówka na siedząco – brak klasyfikacji ze względu na niepełnosprawność

Nie można oderwać miednicy od podłogi, cele takie same.

Łucznictwo – klasyfikacja. Dlaczego? (można stać lub siedzieć)

Całkowity bezwład nóg i całkowity niedowład rąk

Z bezwładem nóg

Z częściowym niedowładem nóg (na siedząco lub stojąco)

Strzelectwo: na siedząco lub stojąco. Czy jest potrzeba wspomagania ramienia czy nie.

Tenis stołowy: na siedząco lub stojąco, indywidualny/zespołowy

Tenis na wózkach: wózki specjalna konstrukcja, rakiety większe główki

Wioślarstwo: brak większych różnic dla pełnosprawnych i niep.

Jeździectwo: tylko ujeżdżanie

Judo: ma swój odpowiednik, przeznaczony dla niewidomych i słabo widzących

Żeglarstwo: na łódkach 1 os lub 3 os. Niepeł. Punktowa i okr. Liczba.

Kolarstwo: widzący/z dysf. Wzroku startują na tandemach?? z widzącym pilotem. Różne rowery np. napędzany siłą rąk

Ad.3. Baccia – gra rzut bilą w pobliżu bili białej. 6 rund, 6 bili, rzuty w dowolny sposób

Przyczyny zaburzeń mowy

Zaburzenia mowy mogą mieć charakter:

Anatomiczny –uszkodzenie krtani (stany zapalne), wrodzone lub nabyte uszkodzenia aparatu artykulacyjnego (np. rozszczepienie warg)

Endogenne
- powstałe w wyniku uszkodzenia struktur korowych –ośrodków mowy w mózgu –afazje

- czynnikami uszkodzenia mogą być nowotwory, urazy, procesy zapalne

- w zależności od rozległości uszkodzenia mogą mieć różny charakter i różną głębokość:

Afazja receptoryczna –eksploracyjna –nie rozumieją słów i nie mówią, porozumiewają się za pomocą gestów, na wskutek błędów diagnostycznych dzieci takie posyłane są do ośrodków psychiatrycznych, bądź uważane za głuche

Afazja całkowita –całkowite zniesienie zdolności mówienia i rozumienia

Afazja minimalna –utrata zdolności nazywania przedmiotów i rozumienia znaczenia przedmiotów (bądź jedno i drugie)

- jeżeli afazja jest pozostałością po wylewie to możliwa jest rehabilitacja i można przywrócić, w innych przypadkach nie ma takiej możliwości

- uszkodzenie nerwów poruszających mięśniami dyzarpia –mowa jest powolna nie wyraźna

Dysfunkcje czynnościowe jąkanie, mutyzm (zahamowanie funkcji mowy przy dobrych strukturach mowy), afonia (nie możliwość wydania głosu bądź mówienie szeptem), bezgłos histeryczny (na wskutek urazu psychicznego)

Egzogenny –zewnątrz pochodny

- w związku z nabywaniem wzorów mowy

- dziecko wychowywane przez niesłyszących rodziców będzie miało zaburzoną komunikację, ponieważ nie przyswaja wzorów dobrej mowy

- proces zaburzenia odbioru

Zaburzenie –nieznajomość kodu

Uwaga nie jest skupiona

Szumy w kanale, hałas

Interpretacja informacji

Komunikacja alternatywna: przykłady

KOMUNIKACJA ALTERNATYWNA I WSPOMAGAJĄCA –ACC

1999 –w Polsce powstało stowarzyszenie bez słów „Mowa bez słów”

Niektórzy uważają, że komunikacja alternatywna i wspomagająca „uśmierca” mowę, jednakże dla wielu ludzi jest to niezbędne. Osoby, które rozumieją mowę ale nie mogą mówić, mogą posługiwać się mruganiem, wznoszeniem oczu do góry, co może oznaczać tak albo nie. Osoby porażone niekiedy mogą jedynie poruszać oczami.

Komunikacja wg Blisa

Skonstruował język symboli w 1949. składał się początkowo ze 100 znaków (chciał żeby stosować na kongresach międzynarodowych). Jednakże nikogo tym nie zainteresował i jego pomysł poszedł w zapomnienie. W latach 70 w kanadzie grupa terapeutów szukała metod komunikacji z osobami niepełnosprawnymi i natrafili na koncepcję Blissa, spodobała im się prostota i logika tych symboli. Koncepcja Blissa została rozszerzona i rozpowszechniona w świecie. Polacy zainteresowali się tą koncepcją poprzez filię w Niemczech.

Anna Lechowicz jest polską specjalistka od symboliki Blissa. Jest to metoda gdzie słowa zastąpione są prostymi symbolami. Wykorzystując dwa różne znaki możemy stworzyć nowe pojęcia. Symbolika równoznaczna jest z językiem jakim posługują się niepełnosprawni.

System Macatona –połączenie gestów osób niesłyszących i symboli. Powstało w 1972r w wielkiej Brytanii służy do kontaktów z dorosłymi niesłyszącymi, dorosłymi upośledzonymi. Składa się z 450 znaków (podstawowy słownik i słownictwo dodatkowo konstruowane indywidualnie dla jednej osoby). Odpowiada on składni języka mówionego. Używana jest także mowa by wzmacniać przekaz. Są to proste czarnobiałe rysunki.

Piktogramy -białe na czarnym tle lub odwrotnie. Są to proste znaki używane w stosunku do dzieci autystycznych, np. po to by pokazać im ich rozkład dnia. Są to kwadraty 10x10cm. Używa się ich do prostych poleceń, nie wyrażając jakiś skomplikowanych emocji.

Polski system kształcenia osób niepełnosprawnych

1956 wprowadzono dekret o obowiązku szkolnym. Dzieci uznane za niezdolne do nauki w normalnych szkołach mają uczęszczać do szkół specjalnych. Warunki przyjmowania dzieci do szkół specjalnych miały się ukazać w oddzielnym rozporządzeniu, które ukazało się dopiero po 6 latach.

Niezdolnymi do nauki w szkołach normalnych, są osoby;

niewidome z głębokimi wadami

Głuche

Kalekie i przewlekle chore

Upośledzeni umysłowo

Moralnie zaniedbani

Upośledzeni umysłowo i moralnie zaniedbanie muszą zacząć szkole normalnej, ponieważ orzeczenie o ich niezdolności wydaję się najpierw po roku a potem po 3 latach.

Kształcenie dzieci niepełnosprawnych w Polsce

Dwa nurty kształcenia niepełnosprawnych:

Szkoły specjalne (kształcenie segregujące

Kształcenie niesegregacyjne (niepełnosprawni uczą się ze sprawnymi rówieśnikami)

W szkołach normalnych zaczepko tworzyć klasy specjalne jest to pewna odmiana uczenia niesegracyjnego, bo dzieci włączone w życie szkoły ogólnodostępnej. Były dwie drogi kształcenia. Z jednej strony obowiązek kształcenia gdzie dzieci niepełnosprawne uczyły się w szkołach ogólnodostępnych, gdzie nikt się niemi nie przejmował. Drugi nurt zapoczątkował Kazimierz Kirejczyk. Zaproponował on aby uczyć dzieci głuche razem ze słyszącymi. Wykazał, że większość dzieci głuchych uczy się od osób słyszących, pomaga im to osiągnąć wyższe wyniki w nauce, lepiej integrują się z otoczeniem i społecznością.

1.06.09

70 -80% gmin w ogóle nie prowadzi oddziałów integracyjnych.
28 na 170 są prowadzone placówki integracyjne w Łodzi

Nauczanie domowe:
Rodzice biorą odpowiedzialność za naukę dzieci

Decyzję podejmuje dyrekcja szkoły

Dzieci są oceniane, ich wiedza jest sprawdzana

Nauczanie indywidualne:

Nauczyciel przychodzi do domu

Decyzja od poradni psychologiczno –pedagogicznej

Liczebność klas jest zróżnicowana.
Najczęściej z obowiązku szkolnego są zwolnione dzieci upośledzone umysłowo.
1997 –dzieci głęboko upośledzone, wprowadzono dla niech terapie, zajęcia rehabilitacyjno –rewalidacyjne.

Programy nauczania:

Upośledzenie lekkie- te same podstawy programowe, co dzieci w normie

Dysfunkcja wzroku –bez sprzężenia taka sama podstawa programowa

Dysfunkcja słuchu –inna podstawa programowa

Upośledzenie głębokie –nie ma sprecyzowanych przedmiotów, przedmioty usprawniające

Zespół edukacyjno terapeutyczny –odpowiednik klasy szkolnej.

Twórczość osób niepełnosprawnych

Twórczość może być:

Aktywna

Bierna

Aktoterapia –może wyzwolić talenty.

Niepełnosprawni mogą rzeźbić w glinie, wyplatać koszyki, robić obrazy z nasion, malować obrazy rękoma, ustami, nogą itp.

Istnieje centrum, rzeźby gdzie niepełnosprawni mają do dyspozycji:

Surowiec

Opiekę fachowców

Salę

Potrzeby:

Wynikające z niedoboru ich zaspokojenie zależy od innych ludzi: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, miłości

Wiązane ze mną

Poznawcze, estetyczne, samorealizacji. Ich zaspokojenie zależy od mojego ja (czyli wyrażanie emocji
poprzez sztukę)

Sztukę nie musimy dostosować do sprawności. Daje większe szanse samorealizacji niż sport.

Dwa modele twórczości, źródła:

Konfliktowy – źródłem twórczości są konflikty wewnętrzne, kompensacja wewnętrznych sprzeczności, przywracanie równowagi.

Freud –ograniczenia społeczne utrudniają nam rozładowanie warstwy id i superego, co prowadzić może
do nerwicy. Człowiek przez to broni się tworzy.

Twórczość nie jest właściwością natury ludzkiej, jest formą obrony przed frustracją. Harmonia
wewnętrzna nie sprzyja twórczości.

Spełnienia

Twórczość stanowi aktualizację naturalnych potencji jednostki.

Psycholodzy humanistyczni podkreślają, że ;podstawową potrzebą jest samospełnienie. Działalność
twórcza – naturalna cech człowieka.

Nie potrafimy odpowiedzieć na pytanie dlaczego ludzie tworzą. Modele te często się mieszają, gdyż oba wpływają na twórczość.

Konieczna jest pomoc z zewnątrz, która ujawni talenty ludzkie.

Malarstwo osób niepełnosprawnych

E. Stegmann – w wyniku choroby Heinego Madiny utracił zdolność władzy rękoma. Grono przyjaciół założyło związek artystów malujących rękami i nogami. Związek ten rozszerzył się na skalę światową – 70 krajów. Zarząd decyduje, które obrazy będą wypuszczone na rynek i sprzedane. Artyści z tego zrzeszeni z tym związkiem dostają stypendia.

Polska AMUN we Wrocławiu -25 członków –Artyści Malujący Ustami i Nogami

Zespoły taneczne:

Taniec na wózkach uważany również jako dyscyplina sportowa

Osoby niewidome –ułożone są sznury na podłodze zakreślające obszar tańczenia, dają informacje gdzie się znajdują, są także lasery. Niektóre osoby niewidome posiadają talent tancerski i mają nadzwyczajną orientacje.

W. Wróblewski –opracował oryginalny zapis kroków tanecznych wykorzystując bryłę brajlowską.
Dzięki temu można przekazać 18 układów przestrzeni (znaki w poziomie i pionie).

Osoby z dysfunkcją słuchu mają nadzwyczajny talent wyczuwania rytmu mimo, że go nie słyszą

Taniec na wózkach –osoba na wózku z osobą niepełnosprawną, bądź dwie osoby niepełnosprawne

Teatr:

Żeby stworzyć możliwości uprawiania sztuki muszą być organizację sprzyjające, wspierające finansowo, zabezpieczające, gwarantujące środki, materiały. Są różne fundacje, stowarzyszenia np. Fundacja sztuki osób niepełnosprawnych.

Jest też impreza –Międzynarodowy Przegląd Teatrów Muzycznych Osób Niepełnosprawnych.

„Absurdalny Kabaret” –założony przez ks. Wójcika. Czterech mężczyzn niepełnosprawnych umysłowo –którzy mieli szczególną wrażliwość. Jeździli dawali przedstawienia, aż w końcu stali się sławni. Zyskali II miejsce w konkursie w poznaniu dla osób pełnosprawnych.

Ruch artystów niepełnosprawnych nie różnie się organizacyjnie niczym od ruchu artystów pełnosprawnych amatorów.

Pisarstwo osób niepełnosprawnych

Jest wiele osób niepełnosprawnych, którzy napisali bardzo ciekawe książki, które cieszą się ogromną popularnością. Np. Denis Legni –„Właśnie taka się urodziłam” itd.

Funkcje twórczości:

Kulturowo –synchronizacyjna –nadaje kształt życia, zbliżony do życia pełnosprawnych

Egzystencjalna –upodabniająca –sprzyja rozwijaniu motywacji do udziału w kulturze w ogóle, rozwoju duchowego, uświadomienia sobie własnej autonimi

Wspólnotowa –uczestnictwo w różnych formach życia społecznego

Kompensacyjna –katartyczna –szanse wyrównania braków

Kreatywna

Poznawcza –wzbogaca o nowe wartości, nowe techniki

Relaksacyjno –hedonistyczna –sprawia przyjemność satysfakcję