Geometria zawieszenia i karoserii

Okresowa kontrola geometrii zawieszenia oraz testy parametrów geometrycznych karoserii we wszystkich watpliwych sytuacjach, na przykład przed dopuszczeniem do ruchu aut odbudowanych po wypadkach w sposób istotny mogą przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa na naszych drogach.

Samochody jeżdżące po naszych drogach można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej zaliczamy te pojazdy, których parametry trakcyjne gwarantują bezpieczną jazdę. Tu znajdą się pojazdy bezwypadkowe, z prawidłowo ustawioną zbieżnością układu jezdnego oraz auta powypadkowe, ale odbudowane zgodnie z technologią fabryczną.
Grupa druga to auta niebezpieczne. Zaliczymy tu samochody bezwypadkowe z poważnie rozregulowaną zbieżnością kół oraz auta powypadkowe naprawione wadliwie.
Jedynym sposobem na eliminację tej grupy z ruchu jest rygorystyczna kontrola zbieżności podczas okresowych przeglądów technicznych oraz wprowadzenie obowiązkowych badań geometrii nadwozia po naprawach powypadkowych, w których naruszone zostały elementy nośne pojazdów.

Zbieżność
Aby uszkodzić zbieżność nie trzeba od razu rozbijać auta. Wystarczy niefortunnie wjechać w dziurę, podczas hamowania najechać na próg zwalniający lub uderzyć bokiem koła w krawężnik. Nawet jeśli pozornie nic się nie stało, warto odwiedzić serwis i zbadać podwozie.
Uszkodzenia zawieszenia możemy podzielić na łatwe do usunięcia (regulacja zbieżności) i bardziej kosztowne, związane z wymianą poszczególnych elementów - jeśli skrzywiliśmy wahacz lub drążek kierowniczy regulacja zbieżności może okazać się niemożliwa. Nie wszyscy wiedzą, że przeprowadzenie badania zbieżności jest możliwe tylko wtedy, kiedy w zawieszeniu nie ma żadnych luzów (sprawne sworznie wahaczy, końcówki drążków kierowniczych , przekładnia kierownicza, zwrotnice itp.).

W niektórych modelach samochodów reguluje się wyłącznie zbieżność zawieszenia przedniego. W innych - regulujemy także zbieżność kół tylnych. Problemy z geometrią podwozia utrudniają bezpieczne prowadzenie samochodu, a z drugiej - drastycznie skracają żywotność opon. W zależności od stopnia uszkodzenia podwozia nawet zupełnie nowa opona może nadawać się do wyrzucenia choćby po miesiącu czy dwóch eksploatacji. Wybierając się na diagnostykę zawieszenia warto wcześniej odwiedzić myjnię i zlecić mycie podwozia. Ułatwimy tym pracę mechanikowi, co z kolei przełoży się na jakość wykonania usługi.
Najprostsze badanie zbieżności można przeprowadzić nawet za pomocą sznurka, czterech słupków i miarki centymetrowej - tak radzą sobie w sytuacjach awaryjnych serwisy rajdowe. W normalnych warunkach używamy do tego precyzyjnych urządzeń mocowanych na kołach, które komunikują się z sobą określając wzajemne położenie lub rzucają światło na specjalne tablice pomiarowe umieszczone przed autem. Porównując otrzymane wyniki z danymi katalogowymi mamy pełny obraz stanu podwozia.
Prawidłowa geometria podwozia to nie tylko problem piszczenia kół na zakrętach. Warto wiedzieć, że w zależności od parametrów samochód mniej lub bardziej chętnie wchodzi w zakręty. Zmienia się także chęć kierownicy do samoczynnego powrotu do pozycji „na wprost”. Ostatnim elementem jest podsterowność i nadsterowność. W samochodach sportowych możliwa jest diametralna zmiana charakterystyki prowadzenia niezależnie od tego, na które koła przekazywany jest napęd.

Producenci prześciagają się w opracowywaniu urzadzeń, z pomocą których można łatwo i precyzyjnie badać zbieżność. Jednym z wielu przykładów jest system Boscha, który w roku 2004 otrzymał prestiżową nagrodę „Automechanika Innovation Award 2004" w kategorii „Urządzenia do warsztatów samochodowych”.
Optyczny system pomiaru geometrii zawieszenia, zaprojektowany przez firmę Bosch przy współpracy koncernu BMW pracuje szybko i precyzyjnie na podnośniku (w sposób klasyczny) lub w trakcie jazdy. Wystarczy, że pojazd przejedzie pomiędzy dwoma kolumnami pomiarowymi, by równocześnie została zmierzona geometria zawieszenia, pochylenie i rozstaw kół. Taka procedura znacznie przyspiesza i ułatwia obsługę pojazdów w warsztacie lub w stacji kontroli pojazdów. W ramach nowego systemu pomiar geometrii zawieszenia pojazdu odbywa się bezdotykowo, przy pomocy stereoskopowej techniki pomiarowej 3D, która gwarantuje szybki i precyzyjny pomiar wszystkich potrzebnych parametrów. Nowe urządzenia diagnostyczne zapewniają ponadto stałą, wysoką dokładność pomiarową w całym okresie eksploatacji urządzenia. Tradycyjne systemy pomiarowe na skutek zużycia części mechanicznych tracą z czasem dokładność.

Geometria nadwozia
Wiele osób do dziś nie zna tego pojęcia i myli geometrię nadwozia z geometrią zawieszenia.
Geometria nadwozia, to jak sama nazwa wskazuje kontrola parametrów geometrycznych karoserii. W zależności od rodzaju urządzenia pomiarowego diagnosta mocuje w określonych punktach nadwozia czujniki bezprzewodowe lub przewodowe, które komunikują się z jednostką centralną i w jej pamięci tworzą przestrzenny obraz badanego auta. Warunkiem przeprowadzenia badania jest to, aby przynajmniej trzy z kontrolowanych punktów znajdowały się na swoich prawidłowych, fabrycznych miejscach. Jeśli takowych nie da się odnaleźć, oznacza to, że całe nadwozie jest poważnie skrzywione i w zasadzie nie nadaje się do naprawy. Jeśli wspomniana minimalna ilość punktów bazowych zostanie odnaleziona, system pomiaru może potwierdzić stuprocentową bezwypadkowość samochodu lub ujawnić elementy odkształcone, które pod warunkiem opłacalności całego przedsięwzięcia można naprawiać.
Urządzenia do pomiaru nadwozi samochodowych są bardzo pomocne nie tylko podczas diagnostyki, ale doskonale sprawdzają się w trakcie napraw blacharskich, pozwalając na ciągłą lub etapową kontrolę przeprowadzanych prac.
W przypadku kontroli pojazdu przed zakupem przewaga testu geometrii nadwozia nad testem geometrii zawieszenia jest bardzo wyraźna. Chodzi głównie o to, że pewne niedoskonałości karoserii można czasem maskować korektą nastawów zawieszenia w granicznym zakresie regulacji. Elektroniczne badanie nadwozia pod warunkiem prawidłowego przeprowadzenia daje nabywcy wiarygodny obraz tego z czym ma do czynienia. Badanie nadwozia może działać nie tylko na korzyść kupującego, ale także na korzyść sprzedawcy. Po pierwsze - świadectwo pełnej bezwypadkowości auta pozwala wynegocjować wyższą cenę. Po drugie - pomyślny wynik badania pozwala przekonać kupującego, że np. ślady malowania wskazują wyłącznie na naprawę wgniecionego błotnika, a nie całego przodu lub tyłu auta.
Podobnie jak w przypadku urządzeń do badania geometrii zawieszenia, istnieje olbrzymia ilość systemów kontroli nadwozi. Najprostsze złożone są z mechanicznych wysięgników i przekładni, którymi „opisuje się” cały samochód. Droższe umożliwiają magnetyczne mocowanie czujników bezprzewodowych, które wysyłają do centralnego komputera sygnały w podczerwieni lub drogą radiową. W zależności od rodzaju systemu pomiar nadwozia wykonuje się na płycie blacharskiej, podnośniku warsztatowym a nawet na posadzce bez konieczności demontażu kół.