1. BUDŻET PAŃSTWA
Budżet państwa składa się z części odpowiadających organom władzy publicznej, kontroli państwowej, sądom, trybunałom, administracji rządowej, przy czym dla poszczególnych działów administracji rządowej oraz dla urzędów nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów ustala się odpowiednio odrębne części. W odrębnych częściach budżetu państwa ujmuje się:
1) subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;
2) rezerwę ogólną;
3) rezerwy celowe;
4) obsługę długu Skarbu Państwa;
5) środki własne Unii Europejskiej;
6) przychody i rozchody związane z finansowaniem potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;
7) dochody ze środków europejskich.
Częściami budżetu państwa dysponują dysponenci części budżetowych.

2.ZASADY BUDŻETOWE: -zasada zupełności
-zasada szczegółowości,
-zasada jedności,
-zasada równowagi budżetowej,
-zasada jawności,
-zasada przejrzystości,
-Zasada powszechności,
-Zasada roczności,
-Zasada uprzedniości

3.NA CO PRZEZN. SĄ WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA
W ustawie o finansach publicznych określono podstawowe kierunki wydatków z budżetu państwa. Wydatki te przeznaczone są między innymi na:
• Utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa;
• Zadania wykonywane przez administrację rządową;
• Funkcjonowanie sądów i trybunałów;
• Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;
• Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego;
• Środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "środkami własnymi Unii Europejskiej";
• Subwencje dla partii politycznych;
• Dotacje na zadania okupa ustawami;
• Obsługę długu publicznego;
• Finansowanie programów i projektów, na realizację których uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "współfinansowaniem";
• Realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

4.ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DEFICYTU BUDŻETU PAŃSTWA
Deficyt budżetowy państwa może być pokryty przychodami uzyskanymi ze ściśle określonych źródeł:
1. Sprzedaż skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym
2. Kredyty zaciągane w bankach krajowych i zagranicznych.
3. Pożyczki
4. Prywatyzacja majątku Skarbu Państwa
5. Nadwyżki budżetowe z lat poprzednich

Źródła pokrycia deficytu budżetowego JST:
1. Sprzedaż papierów wartościowych wyemitowanych przez JST
2. Kredyty
3. Pożyczki
4. Prywatyzacja majątku samorządowego
5. Wolne środki jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym JST
6. Nadwyżki budżetu samorządowego z lat poprzednich

5.DOCHODY BUDŻETU GMINY
-podatek od nieruchomości
-podatek od środków transportowych
-podatek leśny ustawa z 30.10.2002
- podatek rolny ustawa z 15.11.1983
-podatek od spadków i darowizn ustaw z 28.07.1983
-podatek od czynności cywilno-prawnych ustawa z 09.09.2000
- opłaty skarbowe i administracyjne
- opłaty targowe, miejscowe
- dochody z majątku gmin
- subwencje ogólne i oświatowe
- dotacje celowe z budżetu państwa
- spadki, darowizny, zapisy

6.DOCH. BUDŻ. POWIATU
podatki, opłaty oraz inne nie podatkowe należności budżetowe, pobierane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz pobierane przez urzędy skarbowe na ich rzecz,
- dochody jednostki budżetowej,
-udziały jednostki samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych,
-dotacje celowe i subwencje ogólne otrzymywane z budżetu państwa,
-dotacje celowe z funduszy celowych

7.DOCH. BUDŻ. WOJ. -dochody z majątku województwa,
-spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa,
-dochody uzyskane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty innych województw samorządowych jednostek organizacyjnych,
-odsetki za terminowe nieprzekazywalnie udziałów
-inne dochody własne uzyskiwane na

8.DOCH. BUDZ PAŃSTWA
-podatek dochodowy od osób fizycznych ustawa z 26.07.1991
- podatek dochodowy od osób prawnych ustawa z 15.02 1992
-podatek od towarów i usług ustawa z 11.03.2004
-podatek akcyzowy ustawa z 23.01.2004
-podatek od gier ustawa z 19.11.2009 (1.12.2009)
-podatek tonażowy 24.08.2006
- weksle, bony skarbowe
- obligacje
- pożyczki i kredyty
- cła
- opłaty
-dochody z majątku
- odsetki z tytułu lokowania wolnych środków pieniężnych

8.ROCEDURA BUDŻETOWA
Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu plenarnym Sejmu. W tym też czasie mogą być zgłaszane pytania posłów dotyczące projektu. Ten moment odróżnia tryb uchwalania ustawy budżetowej od innych ustaw, których pierwsze czytanie jest na posiedzeniu komisji sejmowych.
Drugie czytanie w skład jego wchodzą następujące elementy:
• przedstawienie Sejmowi sprawozdania komisji,
• przeprowadzenie debaty,
• zgłaszanie poprawek i wniosków.
Trzecie czytanie obejmuje następujące elementy:
• przedstawienie przez posła sprawozdawcę poprawek lub wniosków przedstawionych podczas drugiego czytania,
• głosowanie (uchwalenie przez Sejm zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów).

10.POTRĄCANIE ZOBOW. PODATK.
Potrącanie jest dokonywanie na wniosek podatnika. Po złożeniu wniosku, organ podatkowy bada, czy potrącenie jest skuteczne. Potrącenie następuje z dniem złożenia przez podatnika, a nie z dniem doręczenia postanowienia o potrąceniu.
Potrąceniu podlegają zobowiązania podatkowe oraz zaległości podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa.
Potrącane są one z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z tytułu:
• prawomocnego wyroku sądu,
• nabycia przez SP nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie,
• odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

11.ZWYŻKI PODATKOWE-występują wówczas, gdy dany podmiot płaci wyższy podatek niż to wynika z powszechnie obowiązujących zasad. Zwyżki stosuje się rzadko. Zwyżki mogą polegać na:
• podwyższaniu podstawy obliczania podatku,
• podwyższeniu stawek podatkowych,
• podwyższeniu obliczonej kwoty zobowiązania

12.PFUNKCJE NBP
-Bank emisyjny -jest jedyną instytucją mającą wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych, będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość emisji oraz moment wprowadzenia pieniądza gotówkowego do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje on obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.
-bank banków - NBP organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki między bankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego.
-centralny bank państwa prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

13.ULGI PODATKOWE -Występują dwa rodzaje ulg:
• systemowe.
• indywidualne.
Do ulg indywidualnych należą:
• Odroczenie terminu,
• Odroczenie terminu płatności podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami od zaległości,
• Rozłożenie na raty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami od zaległości,
• Umorzenie zaległości ,
• Zwolnienie płatnika z obowiązku pobrania podatku,
• Zaniechanie poboru,
• Przedłużenie terminu.

14.PRZEDAWNIENIE MOŻLIWOŚCI DORĘCZ. ZOBOW. PODATK. Zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Jeżeli podatnik:
• nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
• w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego.
Zobowiązanie podatkowe nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy

15.PRZENIES. WŁ. RZECZY LUB PRAW MAJĄTK. NA RZECZ SKARBU PAŃSTWA LUB GMINY
Przeniesienie to powoduje wygaśnięcie zobowiązań podatkowych. Następuje na wniosek podatnika.
Na rzecz:
• Skarbu Państwa – w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa;
• gminy, powiatu lub województwa – w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetów.

UDZIELANIE PISEMNEJ INTERPRET. O ZAKR. STOS. PRZEPISÓW PRAWA PODATK. Interpretacje dokonywane są przez Ministra Finansów, wydaje on wiążące interpretacje prawa podatkowego. Min. Finansów w drodze rozporządzenia może wyznaczyć organy podatkowe które w jego imieniu wydają takie interpretacje.
Wniosek o interpretacje może dotyczyć:
-istniejącego stanu faktycznego
-przyszłego zdarzenia
Pytania może zadawać każdy zainteresowany.
Jeżeli minister finansów nie wyda interpretacji w ciągu 3 miesięcy, oznacza to że stanowisko zainteresowanego jest prawidłowe.

UMORZENIE ZALEGŁOŚCI PODATKOWEJ -Decyzja umarzająca zaległości podatkowe jest decyzja uznaniową, to znaczy taką, którą organ może uwzględnić i umorzyć, ale nie musi, nawet gdy zaistnieją przesłanki:
• Zakończony postępowaniem upadłościowym i likwidacyjnym lub egzekucyjnym nie zaspokojono zobowiązań podatkowych.
• W wyniku prowadzonego postępowania egzekucyjnego nie uzyska się kwot przewyższających wydatki egzekucyjne.
• Wysokość zaległości nie przekracza 5– krotnej wartości upomnienia stosowanego w postępowaniu egzekucyjnym.
• Podatnik zmarł nie pozostawiając majątku albo pozostawił majątek, którego wartość nie przekracza 5 000 zł, nie ma spadkobierców, nie można orzec o odpowiedzialności osób trzecich

UMORZENIE ZALEGŁOŚCI PODATKOWEJ Z URZĘDU -Umorzenia dokonuje organ podatkowy w drodze decyzji w przypadku wystąpienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Brak jest w tym przypadku ograniczeń kwotowych, można umorzyć każdą kwotę. Umorzenia może dokonać: Naczelnik Urzędu Skarbowego- I instancja; Dyrektor Izby Skarbowej- II instancja

KOMPETENCJE PREZESA NBP
• jest przełożonym wszystkich pracowników NBP.
• przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje NBP na zewnątrz.
• Reprezentuje bank centralny na zewnątrz
• ustala, w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach i przedsiębiorstwach produkujących znaki pieniężne oraz transportowania tych wartości przez banki i te przedsiębiorstwa;
• realizuje zadania wynikające z przepisów o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

KOMPETENCJE ZARZĄDU NBP
• realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej
• podejmuje uchwały w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów
• realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej;
• okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego;
• nadzorowanie operacji otwartego rynku;
• ocena funkcjonowania systemu bankowego;
• określanie zasad gospodarowania funduszami NBP;
• uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP;
• przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady.
• Powołuje, przekształca i likwiduje komórki organizacyjne

16.KONSEKWENCJE DORĘCZENIA ZOBOWIĄZANEMU DECYZJI USTALAJĄCEJ WYS. ZOOWIĄZANIA PODATK.
Decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego wywołuje skutki prawne dopiero od chwili doręczenia
Do skutków prawnych należą:
-rozpoczyna się 14 dniowy bieg terminu płatności podatku
-organ podatkowy może dokonać zabezpieczenia
-rozpoczyna się bieg terminu do wniesienia odwołania od decyzji-> 14dni
-rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia

17.ODPOWIEDZALNOŚĆ PŁATNIKA ZA WYNIKAJĄCE ZE ZOBOW. PODAT. PODATKI Odpowiedzialność podatnika- podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.
Odpowiedzialność podatkowa to:
• możliwość żądania przez wierzyciela podatkowego zapłaty podatku od zobowiązanych do tego podmiotów,
• możliwość stosowania przymusu.
Organ podatkowy może prowadzić postępowanie egzekucyjne w stosunku do wszystkich rzeczy będących własnością podatnika oraz praw majątkowych przysługujących podatnikowi przy zachowaniu ograniczeń przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

18.Wartościami dewizowymi są:
• zagraniczne środki płatnicze,
• złoto dewizowe i platyna dewizowa.
Zagranicznymi środkami płatniczymi są:
• waluty obce,
• dewizy.

19.REZERWA OGÓLNA I REZ. CELOWA
1. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę ogólną, w wysokości nie niższej niż 0,1 % i nie wyższej niż 1 % wydatków budżetu.
2. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe:
1) na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5,pojęcie dochodów, środków publicznych, ust. 1 pkt 2;
3) gdy odrębne ustawy tak stanowią.
3. Suma rezerw celowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3, nie może przekroczyć 5 % wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
4. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego dokonuje podziału rezerw, o których mowa w ust. 1 i 2.

20.DANINY PUBLICZNE Daniny publiczne to podatki, składki, opłaty oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw niż ustawa budżetowa.
Trzy podstawowe rodzaje danin publicznych:
daniny osobiste; daniny rzeczowe; daniny pieniężne.
Wśród danin, które mają formę pieniężna wyróżniamy: Podatki; opłaty; dopłaty; niepodatkowe należności budżetowe; cła.

21.PODATKI
Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe, oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu, lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.
Elementy konstrukcji podatku:
podmiot opodatkowania, przedmiot podatku, podstawa opodatkowania, stawka podatkowa, skala podatkowa, zwolnienia, ulgi, zwyżki podatkowe.

22. SUBWENCJA OGÓLNA
Subwencja ogólna jest formą zasilania polskich jednostek samorządu terytorialnego z budżetu państwa.
Subwencja ogólna składa się z pięciu części:
• podstawowej,
• oświatowej, której wysokość zależy od zakresu zadań oświatowych realizowanych przez jednostki oraz liczby uczniów i rozdzielanej według zasad określonych w rozporządzeniu ministra edukacji,
• wyrównawczej, której zadaniem jest sztuczne wyrównywanie zamożności poszczególnych rejonów kraju poprzez dofinansowywanie ze wspólnego budżetu jednostek samorządu terytorialnego o niższym dochodzie na jednego mieszkańca,
• rekompensującej, która ma pokryć utracone dochody,• drogowej.

23. ODSETKI ZA ZWŁOKĘ
Odsetki za zwłokę nie nalicza się:
• za okres od dnia następnego od upływu terminu do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie,
• jeżeli zaległość jest mniejsza niż 2 zł,
• jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności opłaty,
• za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu I instancji, jeżeli decyzja nie została doręczono w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania,
• za okres od dnia następnego po upływie 2 lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy (omyłki do 1000 zł),

24. PRZERWANIE BIEGU PRZEDAWNIENIA
Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego.
Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

25. SPOSOBY POWSTAWANIA ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH
1. z mocy prawa - z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania; zaistnienie takiego zdarzenia jest zatem jednocześnie momentem powstania zobowiązania podatkowego;
2. na skutek doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania; decyzja ta ma charakter konstytutywny, tzn. po doręczeniu jej podatnikowi tworzy dla niego nowy obowiązek, jakim jest obowiązek uiszczenia należności podatkowej. W tym przypadku momentem powstania zobowiązania podatkowego jest chwila doręczenia decyzji podatnikowi.
26. SPOSOBY WYGASANIA ZOOWIĄZAŃ -Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek:
• zapłaty;
• pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta;
• potrącenia;
• zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia zwrotu podatku;
• zaniechania poboru;
• przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych;
• przejęcia własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym;
• umorzenia zaległości;
• przedawnienia.
Zobowiązanie płatnika lub inkasenta wygasa w całości lub w części wskutek:
• wpłaty;
• zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia zwrotu podatku;
• umorzenia, w przypadkach przewidzianych w art. 67d § 3;
• przejęcia własności nieruchomości lub przejęcia prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym;
• przedawnienia.

27. SPOSÓB POWOŁYWANIA PREZESA NBP I RADY POLIT. PIEN. -Powoływanie Prezesa NBP: prezes jest powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Kadencja Prezesa wynosi 6 lat. Ta sama osoba nie może być Prezesem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.
Powoływanie Rady Polityki Pieniężnej:
W skład Rady wchodzą:
• Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP- powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP;
• 9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów.
Kadencja członka Rady wynosi 6 lat. Funkcję członka Rady można pełnić tylko jedną kadencję. Powołanie nowych członków Rady powinno nastąpić najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich.

28. WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSC. NUS -Właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania, albo siedziby podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osoby trzeciej. Właściwość ta to terytorium na którym organ może działać aktywnie,
Zasięg najczęściej określany jest poprzez przypisanie całych gmin do danego naczelnika.
W aglomeracjach zasięg ten określa się przez przypisanie dzielnic, ulic do właściwości naczelnika

WŁAŚCIWOŚĆ RZECZ. NUS
1. Ustalanie, określanie i pobór podatków i niepodatkowych należności budżetowych oraz innych należności na podstawie odrębnych przepisów.
2. Rejestracja podatników –nadawanie NIP-ów
3. Wykonywanie kontroli podatkowych.
4. Podział i przekazywanie na zasadach określonych w odrębnych przepisach dochodów budżetowych między budżetem państwa i budżetem gminy.
5. Prowadzenie dochodzeń w sprawach karno- skarbowych.
6. Rozstrzyganie w I instancji w sprawach karno- skarbowych.
7. Wykonywanie egzekucji administracyjnych należności pieniężnych, a także kar majątkowych w zakresie określonym w przepisach kodeksu karnego i kodeksu karno- skarbowego.
8. Wykonywanie innych zadań określonych

WŁAŚCIWOŚĆ RZECZ DYR IZBY SKARB. Właściwość rzeczowa Dyrektora Izby Skarbowej:
• Nadzór nad Naczelnikiem Urzędu Skarbowego,
• Rozstrzyganie w II instancji spraw należących w I instancji do NUS,
• Rozstrzyganie odwołań od decyzji NUS,
• Ustalanie, udzielanie oraz analizowanie prawidłowości wykorzystywania dotacji przedmiotowych dla przedsiębiorców w zakresie określonym przez Ministra Finansów.

ZADANIA RADY POLITYKI PIEN.: • ustala corocznie założenia polityki pieniężnej.
• ustala wysokość stóp procentowych NBP;
• ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania;
• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;
• zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP;
• przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;
• ustala zasady operacji otwartego rynku,
• dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej.

ZAKRES FINANSÓW PUBLICZNYCH finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a w szczególności:
1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych;
2) wydatkowanie środków publicznych;
3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;
4) zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;
5) zarządzanie środkami publicznymi;
6) zarządzanie długiem publicznym;
7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY ORDYNACJI PODATKOWEJ
Przepisy ustawy stosuje się do:
• podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe;
• opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych;
• spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości organów podatkowych..

29. ZASADY DOKON. WYDAT. PUBLICZNYCH Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w:
1) ustawie budżetowej;
2) uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;
3) planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
Jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
Wydatki publiczne powinny być dokonywane:
1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

30. ZWOLNIENIA PODATKOWE Państwo w ramach prowadzonej polityki fiskalnej wyłącza pewną grupę podatków lub pewną część przedmiotu opodatkowania z obowiązku zapłacenia podatku.
Zwolnienia:
-podmiotowe
-przedmiotowe
art.22§2 ordynacji podatkowej - na wniosek podatnika organ podatkowy może zwolnic płatnika, w sytuacji gdy pobranie podatku zagrażałoby egzystencji podatnika, albo gdy podatek wynikający z rozliczenia końcowego byłby niewspółmiernie niski w stosunku do pobieranych zaliczek przez płatnika. Zwolnienie to stosuje organ podatkowy i instancji w drodze decyzji.

31. NADWYŻKA, DEFICYT SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH
Dodatnia różnica między dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi, ustalona dla okresu rozliczeniowego, stanowi nadwyżkę sektora finansów publicznych, zaś ujemna różnica jest deficytem sektora finansów publicznych.
Deficyt budżetowy – ujemna różnica między dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi
Nadwyżka budżetowa - suma dochodów budżetowych przewyższająca wydatki budżetowe

32. OMÓW RÓŻNICĘ POMIĘDZY PODATKIEM A OPŁATĄ Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe, oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu, lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.
Opłata- jest to publicznoprawne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy. Opłata nie ma charakteru nieodpłatnego. W większości przypadkach opłatami nazwane są daniny, które noszą cechy podatków.
Podatek pełni przede wszystkim funkcję fiskalną, stanowiąc podstawowe źródło dochodów budżetowych, a opłata jest natomiast źródłem dodatkowym.

33. PODATNIK, PŁATNIK I INKASENT ORAZ ZAKRES ICH ODPOWIEDZIALNOŚCI
Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Podatnikiem może być wg kryterium cywilistycznego nie tylko osoba ubezwłasnowolniona i pełnoletnia, ale także osoby niepełnoletnie, osoby nie mające zdolności do czynności prawnych. Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.
Odpowiedzialność podatkowa to:
• możliwość żądania przez wierzyciela podatkowego zapłaty podatku od zobowiązanych do tego podmiotów,
• możliwość stosowania przymusu.
Odpowiedzialność ta ma charakter osobisty nieograniczony (bez ograniczeń kwotowych i wyłączania z niego określonych składników).
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Płatnik odpowiada całym swoim majątkiem:
• za nie pobranie podatku,
• za pobranie podatku w wysokości niższej od należnej,
• za nie wpłacenie w terminie pobranych podatków.
Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Odpowiedzialność inkasenta- inkasent, który nie wykonał swoich obowiązków, odpowiada za podatek pobrany a niewpłacony. Inkasent odpowiada za należności całym swoim majątkiem.

34. WZORY NA NALICZ. ODSETEK ZA ZWŁOKĘ
I. (Kz x L x O) :365 = On = Opz
II. X=(Kz x W): (Kz x On)

Kz - kwotę zaległości
L - liczbę dni zwłoki
O - stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym ( 11,5 % )
365 - liczbę dni w roku
On - kwotę odsetek
Opz - kwotę odsetek po zaokrągleniu
W-wpłata dokonana przez podatnika
X-część dokonanej kwoty która zostanie naliczona na poczet kwoty zaległości

35. JEDNOSTKA BUDŻETOWA– jest to jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która nie posiada osobowości prawnej. Wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, natomiast wszystkie dochody takiej jednostki odprowadzane są odpowiednio, albo na rachunek budżetu państwa, albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego (rozliczenie brutto – pełnymi kwotami).

36. AGENCJA WYKONAWCZA jest państwową osobą prawną tworzona na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa.
Zasady działania agencji wykonawczej określa ustawa oraz statut.
Przykłady:
- Agencja Rezerw Materiałowych- ustawa z 29.10.2010 r. o rezerwach strategicznych
- Wojskowa Agencja Mieszkaniowa - ustawa z 22.06.1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP
- Narodowe Centrum Kultury - ustawa 30.04.2010 r. o Narodowym Centrum Kultury
- Narodowe Centrum Badań i Rozwoju - ustawa z 30.04.2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju

37. INSTYTUCJA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która
1) odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania;
2) pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów.
Instytucja gospodarki budżetowej może być tworzona przez:
1) ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,.za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek;
2) Kancelarię Sejmu, Senatu, Prezydenta, Prezesów TK, SN, NSA, NIK, RPO, RPD,GIODO,KRRiT,IPN,KRS. O utworzeniu instytucji gospodarki budżetowej odpowiedni organ informuje Prezesa Rady Ministrów.
Instytucja gospodarki budżetowej uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

38. PAŃSTWOWY FUNDUSZ CELOWY jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy
Przykłady:
-Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym ustawa z 17.05.1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne
-Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych -ustawa z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
-Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
-Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej, Fundusz Promocji Kultury, Fundusz Rozwiązywania Problemów Hazardowych - ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych

39. OBOWIĄZEK PODATKOWY –jest nieskonkretyzowaną powinnością przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach .

40. ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE – jest wynikające z obowiązku podatkowego - zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

41. ORGANY PODATKOWE
-państwowe - I instancja: Naczelnik US i Naczelnik Urzędu Celnego
-II instancja: Dyrektor Izby Skarbowej i Dyrektor Izby Celnej -samorządowe-I instancja: wójt, starosta, marszałek województwa
-II instancja: Samorządowe kolegium Odwoławcze

42. PODATKOWE I NIEPODATKOWE DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
1) podatki i opłaty, w części, która zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;
2) cła;
3) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;
4) wpłaty z tytułu dywidendy;
5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;
6) wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych;
7) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;
8) dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;
9) odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;
10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;
11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;
12) grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;
13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;
14) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych;
15) środki europejskie
16) odsetki wykupywane przez nabywców obligacji skarbowych lub nadwyżka wynikająca z różnicy pomiędzy ceną emisyjną a wartością nominalną zbywanych obligacji skarbowych.

SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDZETOWY
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca się w inna formę organizacyjno -prawną i likwiduje samorządowy zakład budżetowy.
Tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa:
1) nazwę i siedzibę zakładu;
2) przedmiot jego działalności;
3) źródła przychodów własnych zakładu;
4) stan wyposażenia zakładu w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane zakładowi w użytkowanie;
5) terminy i sposób ustalania zaliczkowych wpłat nadwyżki środków obrotowych dokonywanych przez zakład do budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu.
Likwidując samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu.

NA CZYM POLEGAJĄ CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCE Dokonują ich organy podatkowe I instancji. Mają one na celu:
1. Sprawdzenie terminów:
-składania deklaracji
-wpłacania zadeklarowanych podatków w tym pobieranych przez płatników i inkasentów
2. Stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów
3. Ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

GRUPY PODMIOTÓW KTÓRE MOGĄ BYĆ PODATNIKAMI Podstawowe , a zatem główne grupy podatników tworzą: osoby prawne, czyli te jednostki organizacyjne, które mogą być podmiotami praw i obowiązków wynikających z prawa cywilnego. Są to m.in.: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółdzielnie, fundacje, przedsiębiorstwa państwowe, banki, partie polityczne, związki zawodowe, szkoły wyższe; jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Zalicza się do nich m.in. spółki cywilne, spółki jawne, spółki komandytowe, jednostki budżetowe w rozumieniu prawa budżetowego, zakłady budżetowe, zakłady opieki zdrowotnej, szkoły i placówki oświatowe, osoby fizyczne.

ORGANY NBP
-Prezes NBP
-Rada Polityki Pieniężnej
-Zarząd NBP

ORG. KONTROLI SKARB. 1. minister właściwy do spraw finansów publicznych jako naczelny organ kontroli skarbowej; 2. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej; 3. dyrektor urzędu kontroli skarbowej.

43. Do zadań Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej należy m.in.: 1)określa zadania urzędów kontroli skarbowej 2)sprawuje kontrolę wewnętrzną urzędów kontroli skarbowej; 3)powołuje spośród inspektorów wicedyrektorów urzędów kontroli skarbowej i ich odwołuje; 4)upoważnia inspektorów i pracowników zatrudnionych lub oddelegowanych do wykonywania zadań służbowych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych do przeprowadzania czynności kontrolnych, a także, w uzasadnionych przypadkach, decyduje o zmianie inspektora lub pracownika prowadzącego czynności kontrolne; 5)przekazuje Komisji Europejskiej plany kontroli w zakresie kontroli środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz  niepodlegających zwrotowi środków z innych źródeł zagranicznych, 6)może wyznaczyć dyrektora urzędu kontroli skarbowej właściwego do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania kontrolnego, kontroli podatkowej lub przeprowadzenia innej czynności w sprawach z zakresu kontroli skarbowej, także poza właściwością miejscową dyrektora urzędu kontroli skarbowej. Dyrektor urzędu kontroli skarbowej kieruje pracą urzędu kontroli skarbowej, a w szczególności: 1)organizuje pracę urzędu kontroli skarbowej i jest przełożonym zatrudnionych w nim inspektorów oraz innych pracowników; 2)ustala plany kontroli; 3)upoważnia inspektorów i pracowników do przeprowadzenia czynności kontrolnych; 4)wydaje decyzje w sprawach określonych w ustawie; 5)wydaje wynik kontroli; 6) dokonuje w uzasadnionych przypadkach zmiany inspektora lub pracownika prowadzącego czynności kontrolne.

44. ELEM, SKŁAD. UST. BUDŻETOWEJ Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym.
Ustawa budżetowa składa się z:
1) budżetu państwa;
2) załączników;
3) postanowień, których obowiązek zamieszczenia i w ustawie budżetowej wynika z niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw.
Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego.Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.
Ustawa budżetowa nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy.

45. DOCHODY PUBL. :
1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;
2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych;
3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych;
4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w szczególności:
a) wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze,
b) odsetki od środków na rachunkach bankowych,
c) odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,
d) dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;
5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów publicznych;
6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;
7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;
8) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw.

46. JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH 1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
3) jednostki budżetowe;
4) samorządowe zakłady budżetowe;
5) agencje wykonawcze;
6) instytucje gospodarki budżetowej;
7) państwowe fundusze celowe

8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
9) Narodowy Fundusz Zdrowia;
10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
11) uczelnie publiczne;
12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;
14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

47. ŚRODKI PUBLICZNE TO: 1) dochody publiczne;
2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);
3) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;
4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:
a) ze sprzedaży papierów wartościowych,
b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,
c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,
d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,
e) z innych operacji finansowych;
5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

48. ELEMENTY SKŁADOWE USTAWY BUDŻETOWEJ Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym.
Ustawa budżetowa składa się z:
1) budżetu państwa;
2) załączników;
3) postanowień, których obowiązek zamieszczenia w ustawie budżetowej wynika z niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw.
Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy. Ustawa budżetowa nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy.