Prawa administracyjnego nie można skodyfikować, ponieważ ciągle się zmienia. W prawie administracyjnym mamy wielość aktów normatywnych.

Nie wszystkie akty administracyjne, również organów, są decyzjami w rozumieniu KPA, od których można się odwołać.

UMOWY PUBLICZNOPRAWNE

Formami publicznoprawnymi są akty administracyjne i normatywne organów administracji publicznej, jak również umowy publicznoprawne.

Nie jest to umowa cywilnoprawna i nie można ją z nią utożsamiać. Regulowane są normami prawa administracyjnego (publicznego a nie prywatnego), a dochodzenie roszczeń z tytułu niewykonania nie odbywa się na drodze sądu powszechnego. W polskim systemie prawny zawierane są najczęściej przez podmioty prawa publicznego.

Podział umów publicznoprawnych w literaturze prawa niemieckiego:

- homogeniczne- porozumienia międzygminne, związki międzygminne

-heterogeniczne – pomiędzy organem administracji a innym podmiotem niepublicznym )prywatnym, np. obywatelem)

Zawierają je albo jednostki samorządy terytorialnego, np. związki gmin (kilka gmin tworzy taki związek celem wspólnego wykonywania zadań), związek powiatów, porozumienia międzygminne (kilka gmin przekazuje określone zadanie w drodze porozumienia do wykonania innej gminie-> delegacja kompetencji na rzecz innej gminy).

Po co? Wykonanie zadania publicznego jest bardzo kosztowne a nie każda gmina posiada na tyle środków, by móc wszystkie zadania zrealizować. Ponadto coraz częściej się staje, że organy administracji rządowej przekazują gminom zadania publiczne do wykonania w drodze porozumienia, przy czym nie działa to w drugą stronę!

Tak na marginesie : gmina może wykonywać zadania na drodze ustawowej lub porozumienia rządowego.

Wszystkie te powyższe porozumienia są traktowane jako związku publicznoprawne (umowy publicznoprawne)

Czy można powiedzieć, że w ramach umów publicznoprawnych pojawia się umowa administracyjna? W polskim systemie prawnym nie ma takiej możliwości ale w innych systemach tak, np. Niemcy, ponieważ w Polsce nie występuje instytucja umowy administracyjnej! Polsce ustawa nie przewiduje możliwości rozpatrywania przez WSA skarg na umowę administracyjną, on jedynie rozstrzyga skargi na decyzje administracyjne, bezczynność organów administracji itp.

W innych systemach umowa administracyjna różni się od umowy cywilnoprawnej przedmiotem umowy i trybem dochodzenia roszczeń. Umowa administracyjna tworzy, zmienia, lub znosi stosunek w zakresie prawa administracyjnego a wszelkie roszczenia odbywają się przed sądami administracyjnymi.

W doktrynie prawa niemieckiego taką umowę administracyjną od aktu administracyjnego różni to, że ona jest ważna lub nie ważna w dniu jej zawarcia. Natomiast akt administracyjny wydany może być dotknięty wadliwością, która zaskutkuje jego nieważnością (uchyleniem ex nunc). To różni akt administracyjny, w toku postępowania może zostać uchylony ze skutkami ex nunc.

Nie można mylić pojęcia umowy administracyjnej z ugodą administracyjną, bo ją zawierają strony PRZED organem, który zatwierdza ją w formie postanowienia.

NOTATKA

Umowy publicznoprawne dzielą się na:

• homogeniczne- zawierane przez podmioty prawa publicznego, np. porozumienia międzygminne, porozumienia o wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej, związki międzygminne.

• heterogeniczne- w niemieckiej literaturze przedmiotu wskazuje się umowę zawartą pomiędzy organem administracji a osobą fizyczną.

Kategoria umów administracyjnych w niemieckiej doktrynie prawa administracyjnego różni się od umów prywatnoprawnych, zarówno przedmiotem jak i sposobem dochodzenia roszczeń. Tak np. w trybie niemieckiej ustawy o postępowaniu administracyjnym z 1976r. umową administracyjną jest każda umowa, która tworzy, zmienia lub znosi stosunek w sferze prawa administracyjnego. W odróżnieniu od umów prywatnoprawnych, dochodzenie roszczeń w odniesieniu umów administracyjnoprawnych odbywa się przed sądem administracyjnym . Przyjmuje się, że umowa administracyjna w odróżnieniu od aktu administracyjnego, jest albo ważna albo nieważna w chwili jej zawarcia, co oznacza, że nie istnieje tzw. kategoria umów nieważnych ze skutkiem prawnym ex nunc. Akt administracyjny niekiedy jest dotknięty kwalifikowaną wadliwością, która skutkuje sankcją np. nieważności, jeżeli zostanie w tym celu wszczęte postępowanie. Jeżeli ani organ administracji ani strona, którą dotyczy dany akt, nie wystąpi z wnioskiem o wszczęcie postępowania, dany akt dalej znajduje się w obrocie prawnych do czas, aż nie zostanie on unieważniony przez odpowiedni organ.

Prywatnoprawne formy wykonywania zadań publicznych

Instrumentem wykonywania zadań publicznych jest również umowa cywilnoprawna (która w rzeczywistości ma jednak charakter mieszany i nie ma tutaj zasady swobody zawierania umów, tzn. że podmiot prywatny dostaje z góry narzucony wzór umowy do podpisania). Można powiedzieć, że w ostatnich latach, korzystanie z prywatnoprawnych formy wykonywania zadań publicznych jest bardzo szerokie. Administracja publiczna przy wykonywaniu tych zadań coraz częściej sięga po instrument prawa cywilnego. Np. jeżeli czytamy ustawę o działalności komunalnej – gmina może powierzyć wykonywanie jakiś zadań w drodze umowy cywilnoprawnej (jeżeli chodzi o zadania z zakresu działalności komunalnej musi być przed tym jeszcze przetarg).

Ze sposobu zawarcie tej umowy nie wynika, iż jest ona czysto cywilnoprawna, ponieważ jest ona regulowana również normami prawa administracyjnego a nie samym Kodeksem Cywilnym.

Takie umowy cywilnoprawne o charakterze mieszanym zwane są umowami hybrydowymi. Coraz częściej administracja sięga po te prywatnoprawne formy, ponieważ zadań publicznych ciągle przybywa. Jest to związane z prywatyzacją wykonywania zadań administracji publicznej.

Posługiwanie się przez organ tego typu instrumentem powoduje to, że ma on niejako większe władztwo, ponieważ powierzane one są nie w formie decyzji/ uchwały, od której można się odwołać lub zaskarżyć w związku z czym nad organem powierzającym nie ma systemu kontroli. Tutaj, w przypadku takich umów cywilnoprawnych, obywatel danej jednostki terytorialnej nie może wystąpić do gminy z roszczeniem wynikającym z niewykonania danego zadania publicznego (pomimo, że za niewykonanie zadania administracji publicznej przez organ niepubliczny, któremu zostało ono powierzone, odpowiedzialność ponosi organ administracji publicznej, w tym przypadku gmina).

NA MARGINESIE: Kontrakt- instytucja związana z dwoma elementami: publicznoprawnymi(dotacja) i cywilnoprawnymi (umowa). -> umowa + dotacja = kontrakt

NOTATKA

Przykładami umów cywilnoprawnych w procesie wykonywania zadań publicznych na rzecz podmiotów prawa prywatnego są m.in. umowa o powierzeniu lub wsparciu zadania z zakresu administracji publicznej na rzecz podmiotów pozarządowych/ ustawie z 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, umowy o wykonywanie zadań z zakresu pomocy społecznej czy umowy zawieranie między podmiotami publicznymi a partnerami prywatnymi w trybie ustawy o partnerstwie publicznoprywatnym.

Tłumaczy się to najczęściej tym, że prywatyzacja wykonywania zadań administracji publicznej na rzecz podmiotów prawa prywatnego wiąże się z tym, że jednostki samorządu terytorialnego nie zawsze posiadają wystarczające środki na wykonanie zadań publicznych.

Administracja co prawda ma monopol na wykonywanie pewnych zadań administracji publicznej (wynika to z ustawy zasadniczej) ale administracja publiczna w obecnych czasach nie jest jedynym ich wykonawcą, bo przyłączają się do tego inne sektory niezależne od niej.

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

„ Publiczne prawa podmiotowe oznaczają taką sytuację w ramach, której obywatel lub grupa osób może żądać czegoś od państwa lub jednostki samorządu terytorialnego albo w sposób niekwestionowany przez państwo coś zdziałać”

Trochę niejasna definicja z naszego cudownego podręcznika.

Publiczne prawa podmiotowe nie można utożsamiać z prawami politycznymi czy też obywatelskimi. Obejmuje swoim zakresem interes prawny + roszczenie (instrument którym żądamy od państwa określonego zachowania się).

Mamy interesy:

• prawny -interes faktyczny wynikający, opierający się lub dający się powiązać z normą prawną, chroniony przez prawo

• faktyczny

Jeżeli mam interes prawny, to podlegam ochronie. Np. zwracając się do organu o wydanie jakiejś decyzji nie zdajemy sobie z prawy, że w takiej sytuacji mamy już interes prawny. Jeżeli spełniam wymagania określone ustawą, mam uprawnienia do tego, by żądać od państwa (organu administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego) określonego zachowania się- w tym przypadku wydania decyzji.

Kierując się publicznym prawem podmiotowym żądam od państwa wydania aktu administracyjnego o określonej treści. (Czyli nie tylko jakiejś decyzji, ale decyzji o oznaczonej treści).

Publiczne prawa podmiotowe przysługują obywatelom, państwu, organom samorządu terytorialnego. Dla obywateli te prawa mogą mieć charakter :
* pozytywny (czyli wydania jakiegoś aktu o określonej treści) lub

*negatywny (żądanie zaniechania ingerencji we wcześniej nabyte prawa)

Podmioty prawa prywatnego mogą korzystać z publicznych praw podmiotowych przysługujących obywatelom za zasadach dalekiej analogii.

NOTATKA

1.Publiczne prawa podmiotowe zawierają w swoim zakresie interes prawny oraz roszczenie, będące instrumentem za pomocą, którego określony podmiot może żądać od organu administracji określonego działania zgodnie z prawem podmiotowym. Niewątpliwie publiczne prawa podmiotowe to kwalifikowana postać interesu prawnego, stąd ochrona publicznych praw podmiotowych odbywa się poprzez wniesienie skargi do sądu administracyjnego czy wystąpienia do Rzecznika praw obywatelskich.

2. W odniesieniu do kategorii interesu prawnego, chronionej normami prawa materialnego, podmiot (jednostka) posiadający interes prawny może żądać od organu określonego zachowania się, w tym przypadku wydania aktu administracyjnego.

Z kolei publiczne prawo podmiotowe daje nam coś więcej- nie tylko możliwość żądania wydania aktu administracyjnego przez organ ale również może on żądać wydania aktu administracyjnego o określonej treści.

Publiczne prawa przysługują obywatelom, państwu oraz jednostkom samorządu terytorialnego i są one niezbywalne. Wyróżnia się publiczne prawa podmiotowe:

a) pozytywne ( żądanie określonego zachowania się zgodnie z prawem podmiotowym )

b) negatywne ( zakaz ingerencji organu w sferę uprzednio nabytych uprawnień)

Jeżeli mam interes prawny, to żądam wydania danego aktu administracyjnego ale jeżeli przysługuje mi publiczne prawo podmiotowe to oprócz tego, że żądam wydania jakiegoś aktu to jeszcze żądam określonej jego treści.

Różnica między interesem prawnym a faktycznym wynika stąd, że interes faktyczny, który opiera się na normie prawnej bądź daje się z tą normą prawną powiązać staje się interesem prawnym. W polskim systemie prawnym ochrona interesów faktycznych jednostki przewidziana jest możliwością uruchomienia tzw. skargi powszechnej (actio popularis) przewidzianej przez KPA. Jest ona jedną z form kontroli administracji publicznej (mamy jeszcze skargę konstytucyjną, do WSA, kasacyjną no i tą powszechną).