NAUKA O PRZEDSIĘBIORSTWIE

Ćwiczenia- 23.10.2012

Teorie przedsiębiorstw

Tradycyjne:

- Neoklasyczne- Została opracowana w oparciu o funkcje produkcji i funkcje kosztów. Opiera się na założeniu, że osoba decydującą o tym co, jak i ile wytwarzać jest właściciel przedsiębiorstwa, właściciel jednocześnie jest menadżerem. Dąży on do maksymalizacji własnych korzyści w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jego celem jest maksymalizacja zysków, posiada on wszystkie niezbędne do podejmowania optymalnych decyzji informacje, mianowicie:

• Wie jaki jest popyt na jego produkty

• Zna swoje koszty

• Wykorzystuje swoje doświadczenie w podejmowaniu decyzji.

Zatem racjonalnie dąży do optymalizacji wielkości produkcji. Problemy ekonomiczne przedsiębiorstwa sprawdzają się do takiego połączenia czynników produkcji, które pozwolą zmaksymalizować zysk lub zminimalizować koszty. W pewnym momencie zauważono, że ta teoria nie przystaje do rzeczywistości. Ludzie, którzy kierują przedsiębiorstwami nie mogą wbrew tej teorii optymalizować działalności firmy, ponieważ nie posiadają potrzebnych do tego informacji. Gdyby nawet je posiadali, to nie potrafiliby ich odpowiednio przetworzyć i wykorzystać. Z obserwacji przedsiębiorstw wynika, że ich działalność nie jest optymalizowana, raczej przyjmowane są rozwiązania wystarczająco dobre zamiast optymalnych. Warunkiem racjonalnych decyzji jest znajomość reakcji wszystkich podmiotów gospodarczych na zmiany w otoczeniu. Brak możliwości uzyskania wszystkich informacji lub wysokie koszty uzyskania ich zdobycia sprawiają, że przedsiębiorcy zadowalają się ograniczoną racjonalnością i nie angażują się w maksymalizacje zysku.

- menedżerska-Lata 60` XX wieku. Opierała się na doświadczeniu dużych korporacji amerykańskich o rozporoszonej własności zarządzanej przez menedżerów. Menedżerowi ci nie zawsze posiadali udziały w kapitale korporacji, którą zarządzali. Głównym założeniem tej teorii jest zatem oddzielenie własności od zarządzania. W wyniku takiego oddzielenia menedżerowie mogą dążyć do realizacji własnych celów, które nie zawsze są zgodne z celami właścicieli. Możliwość realizacji celów jakie stawiają sobie menedżerowie jest uzależniona od skuteczności kontroli właścicielskiej. Teoria ta zakłada, że zasada maksymalizacji zysku ulega ograniczeniu na rzecz zasady maksymalizacji własnych korzyści przez menedżerów.

- behawioralna- rozwinęła się równolegle z podejściem menedżerskim. Opiera się na założeniu, że ludzie mają ograniczoną zdolność poznawania rzeczywistości i dlatego mogą kierować się ograniczona racjonalnością. W praktyce poszukuje się więc rozwiązań zadowalających, a nie optymalnych. Teoria ta traktuje przedsiębiorstwo jako specyficzną koalicję różnych podmiotów o konfliktowych oczekiwaniach, jeżeli przedsiębiorstwo ma trwać w długim okresie czasu to oczekiwania te trzeba pogodzić. Członkami tej koalicji są:

• Menedżerowie

• Pracownicy

• Udziałowcy

• Dostawcy

• Dystrybutorzy

• Konsumenci, itp.

Teoria ta odrzuca przyjęte w teorii ekonomii założenie, którego to działanie ekonomiczne polega na poszukiwaniu rozwiązań optymalnych. W miejsce optymalizacji teoria behawioralna wprowadza koncepcję zadowalającego minimum. Zgodnie z tą koncepcją obiekt stojący przed jakimś trudnym problemem, wybiera optymalne rozwiązanie ograniczając wysiłki związane z poszukiwaniem rozwiązania optymalnego. Wybiera zatem rozwiązanie wystraczająco dobre z punktu widzenia jakiegoś kryterium. Przedsiębiorstwo zwykle stara się osiągnąć jakiś zadowalający poziom zysku, a gdy już to osiągnie poprzestaje na nim i nie zabiega o więcej. Istotne znaczenie w tej torii ma koncepcja tzw. „luzu organizacyjnego”, u jej podstaw leży przekonanie, że ogólna efektywność większości organizacji kształtuje się daleko poniżej potencjalnej. Organizacja może realizować swoje cele nie wydatkując na to całkowitej swojej energii, więc całkowitego potencjału. Powstała w ten sposób rezerwa to właśnie luz organizacyjny.