Polityka podatkowa - stanowi część polityki budżetowej oraz jest integralną częścią polityki fiskalnej. Jej przedmiotem jest kształtowanie systemu i metod podatkowych w celu zapewnienia dochodów budżetowi państwa na realizację zadań. Polityka podatkowa to ogół decyzji państwa w zakresie opodatkowania obywateli i przedsiębiorstw. Jej istotnym elementem jest dążenie do osiągnięcia wysokiej efektywności w ściąganiu podatków. Wymaga ona rozstrzygnięcia problemów podatkowych, które decydują o jej treści i kierunkach.
Funkcje polityki podatkowej:
a) fiskalna - dostarcza budżetowi dochodów na utrzymanie państwa i realizację zadań
b) regulacyjna (alokacyjna) - kształtowanie wielkości dochodu i majątku będących w dyspozycji podatników
c) stymulacyjna - takie kształtowanie wielkości podatku, aby wywrzeć na podatnikach określone reakcje w celu pobudzenia bądź ostudzenia wzrostu gospodarczego
d) informacyjna - odzwierciedla przebieg procesów gospodarczych, podziału i wymiany
Pryncypialne znaczenie ma funkcja fiskalna, ponieważ służy ona do takiego kształtowania obciążeń podatkowych, aby zapewnić budżetowi państwa jak najwyższe wpływy. Wpływy te są przeznaczane na transfery dla obywateli oraz na wydatki państwa. Funkcja regulacyjna polega na redystrybucji dochodu narodowego (podatki zapewniają wpływy do budżetu, z którego to są finansowane transfery i wydatki państwowe) poprzez ustalanie różnych stawek podatkowych dla podmiotów o różnych dochodach, bądź na różne dobra. Funkcja stymulacyjna ma na celu zapewnienie jak najlepszej efektywności w działalności gospodarczej np. poprzez preferencje podatkowe na inwestycje w zakresie ochrony środowiska. Państwo za pomocą niższych/wyższych podatków może stymulować popyt w określonych gałęziach gospodarki. Polityka podatkowa pełni funkcję informacyjną, ponieważ np. można stwierdzić jaki procent podatników posiada dochody niższe od progu ubóstwa.
Cele polityki podatkowej:
a) fiskalny - dostarczenie jak najwyższych dochodów przy jak najniższych kosztach poboru oraz nie powodując ujemnych skutków ubocznych
b) gospodarcze - zapewnienie jak najlepszego rozwoju gospodarczego przy zachowaniu określonych wpływów podatkowych do budżetu państwa
c) społeczne - zapewnienie społeczeństwu odpowiednich warunków bytowych przy zachowaniu określonych wpływów podatkowych do budżetu państwa
Podstawowym celem jest cel fiskalny, ponieważ podatków jako wpływy do budżetu nie można zastąpić. Dlatego też, bez spełnienia celu fiskalnego nie można realizować pozostałych dwóch.
Rodzaje prowadzonej polityki podatkowej:
a) Polityka pasywna - zasady kształtowania dochodów i cen, tworzące mechanizm reagowania automatycznego cen i dochodów na zmianę sytuacji gospodarczej, określane są ustawowo. Ten typ polityki podatkowej nie wymaga podejmowania działań, ponieważ następuje automatyczna reakcja w wyniku zmian sytuacji gospodarczej.
b) Polityka aktywna - podejmowanie odpowiednich działań (tj. przeciwdziałanie inflacji, zróżnicowanie dynamiki dochodów i ograniczenie bezrobocia).
Przeciwnicy polityki aktywnej twierdzą, iż jest ona: - nieskuteczna - niezgodna z rynkiem - kosztowna (administracja, biurokracja) - wzrost płac i cen nie ulega likwidacji - tylko przesunięcia w czasie - presja inflacyjna (inflacja tłumiona).
Zwolennicy polityki aktywnej, twierdzą, że: - jest ona konieczna w warunkach monopolu rynku, korporacji i związków zawodowych - polityka powoduje wyższy poziom wykorzystania zasobów i zatrudnienia - pozwala na utrzymywanie stopy wzrostu płac w stosunku do wydajności - łagodzi sprzeczności między cenami a zatrudnieniem.
Od przejrzystej polityki podatkowej wymaga się spełnienia następujących
warunków:
• określenia celów polityki podatkowej;
• stosowania możliwie precyzyjnie zdefiniowanych narzędzi, które będą spełniać stawiane przed nimi cele;
• wszelkie obowiązki podatkowe powinny posiadać jasno określoną podstawę prawną;
• prawo podatkowe powinno być jednoznaczne oraz czytelne;
• informacja na temat prowadzonej polityki powinna być rzetelna i ogólnie dostępna;
• sposób prowadzonej polityki powinien być jawny oraz dobrze jakby tworzył spójną strategię krótko czy średniookresową - ewentualne zmiany powinny podlegać uzasadnieniom i być ogłaszane publicznie z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym;
• wiarygodność prowadzonej polityki będzie podnosić stabilność stosowanych rozwiązań.
Obowiązki informacyjne są niezwykle istotną czynnością, do której zobligowani są uczestnicy rynku publicznego. Na ich podstawie inwestorzy są w stanie dokonać oceny sytuacji finansowej spółki oraz jej perspektyw rozwoju.
Głównym celem obowiązków informacyjnych jest umożliwienie właścicielom akcji oraz przyszłym inwestorom dostępu do bieżących informacji odnoszących się do spółki publicznej, informacji poufnych a także raportów okresowych . Obowiązek informacyjny powstaje od momentu przekazania prospektu emisyjnego do publicznej wiadomości i trwa nieprzerwanie tak długo jak spółka posiada status publicznej.
Wśród raportów okresowych wyróżniamy- kwartalne, półroczne oraz roczne
Raport kwartalny zawiera dane za kwartał roku obrotowego objęty tym raportem oraz dane narastająco za wszystkie pełne kwartały danego roku obrotowego w formie skróconego kwartalnego sprawozdania finansowego. Powinno się również zawrzeć dane z analogicznego okresu roku poprzedniego a także m.in. opisu zdarzeń, które miały wpływ na wynik spółki czy stanowisko zarządu odnośnie realizacji wcześniejszych prognoz.
Raport półroczny oraz roczny powinien zawierać, odpowiednie do okresu za jaki jest sporządzany, sprawozdanie finansowe z działalności,, które zostało przeglądnięte(raport półroczny) lub sprawdzone (raport roczny) przez audytora. Pozostałe elementy raportów precyzuje wspomniane na początku rozporządzenie.
Raporty okresowe są wyczekiwane przez inwestorów, którzy na ich podstawie podejmują swoje decyzje, dlatego wszelkie zmiany w terminach publikacji są niekorzystnie odbierane przez rynek i mogą znaleźć negatywne odbicie w wycenie akcji spółki.
Raporty bieżące , informujące o aktualnych wydarzeniach w spółce, publikowane są gdy zaistniałe zdarzenie może mieć wpływ na wycenę akcji spółki. Dotyczą one nie tylko emitenta, ale także spółek od niego zależnych. Rozporządzenie szczegółowo określa zakres zdarzeń, które wymagają publikacji raportu bieżącego. Są to informacje m.in. o zbyciu lub nabyciu aktywów o znacznej wartości, utracie w wyniku zdarzenia losowego aktywów o znacznej wartości, zawarciu lub rozwiązaniu znaczącej umowy (to umowa , której wartość stanowi 10% wartości kapitałów własnych spółki), nabyciu bądź zbyciu przez emitenta wlasnych (wyemitowanych przez siebie) papierów wartościowych, podjęciu decyzji o zamiarze połączenia z innym podmiotem, podziale czy przekształceniu emitenta, wyboru audytora do badania sprawozdania finansowego, odwołaniu i powołaniu członka Zarządu albo Rady Nadzorczej, przyznaniu lub zmianie ratingu, dokonanego na zlecenie emitenta.
Raport bieżący powinien zostać opublikowany niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od zdarzenia , którego dotyczy. Oczywiście w rozporządzeniu przewidziane są odstępstwa od tej reguły.