11.01.14

BEHAWIORALNE I FIZJOLOGICZNE ADAPTACJE ZWIERZĄT DO ŚRODOWISKA

Zagadnienia tematyki tego przedmiotu są związane z takimi terminami jak: zachowanie się (behawior), problemy behawioralne, adaptacja, stres, dobrostan, jego ocena i poprawa

Adaptacja, stres → dobrostan zw (użytkowość, produkcyjność, bezpieczeństwo żywności)

-dobrostan jest stanem przeciwstawnym stresowi

-zwierzę jest w stanie stresu wtedy, gdy jego organizm musi posłużyć się nienormalnymi lub eksperymentalnymi możliwościami dostosowań w reakcjach fizjolog lub behawioral, aby utrzymać się przy życiu wobec zmiennych na niekorzyść dla siebie warunków środowiskowych (FRASER 1975)

Zachowanie zwierząt jako źródło inf o stopniu tolerancji warunków środowiskowych

-obserwacja reakcji behawioralnych

-repertuar zachowań

-budżet czasowy i częstotliwość

-rejestracja aktywności lokomotorycznej, wokalizacji, zachowań eliminacyjnych

-zachowania chorobowe

Obserwacja behawioru elementem diagnozy stanu zdrowia

Behawioru jako wskaźnik adaptacji do środowiska stworzonego przez człowieka

-problemy behawioralne zachowanie negatywne (kiedyś tzw narowy), stereotypie

-typy preferencji, pomiar motywacji odnośnie cech związanych z dobrostanem (m In jakość podłoża, dostęp do ściółki, obecność innych osobników, dostęp do paszy)

-badanie interakcji człowiek zwierzę

Problemy behawioralne u zw

-spowodowane różnymi czynnikami

-wyst w różnych formach i nasileniu

-utrudniają chów, hodowlę, użytkowanie

-z 1 str przejawy stereotypii to problemy adaptacyjne- osłabienie kondycji zwierzęcia

-z 2 str mogą mieć adaptacyjny charakter- próby radzenia sobie z presją środowiska

-zachowania niepożądane, negatywne (narowy) stawianie oporu podczas kiełznania, siodłania, dosiadu, jazdy, wspinanie czy podrzucanie głową

-anomalie behawioralne (kiedyś tzw nałogi u koni)

Stereotypie- zachowania odbiegające od przyjętego dla gat wzorca, są to zachowania nietypowe, powtarzające się ruchy, występujące bez widocznej funkcji biologicznej

Stereotypie wyst w różnej formie i natężeniu, wyróżnia się stałe i nawracające

Zaawansowane stereotypie:

-zachowania bezsensowne, np. chodzenie w kółko

-zachowania przeorientowane, czyli ukierunkowane na obiekty nie będące w normalnych warunkach przedmiotem zainteresowania, np. obsysanie uszu u cieląt

-zachowania destrukcyjne, autodestrukcyjne, np. wygryzanie sierści

Przyczyny anomalii behawioralnych

-zbyt duże zagęszczenie zwierząt

-unieruchomienie zw

-deprywacja sensoryczna lub zbyt małe zróżnicowanie bodźców otoczenia

-nieprawidłowy poziom żywienia, skład dawki lub wadliwy sposób zadawania paszy, trudności w dostępie do paszy

-strach, frustracja spowodowana złym traktowaniem zwierząt lub hałasem

-przedwczesne odsadzenie od samicy

Stereotypie krów mlecznych

-zabawa językiem

--oblizywanie językiem nosa

-ssanie pępowiny

-zwijanie języka

-intensywna wokalizacja

ANOMALIE BEHAWIORALNE U KONI

Stereotypie oralne i motoryczne

-łykawość (opieranie zębów na stabilnej powierzchni i zasysanie powietrza do przełyku, również może być bez oparcia)

-żucie elementów drewnianych, wysuwanie języka

-lizanie ścian, tarcie zębami o metalowe krawędzie

-chód wokół boksu

-tkanie (wykonywanie głową i szyją rytmicznych ruchów wahadłowych w górę i dół, przy rozstawionych przednich nogach; takie zachowanie występuje często przed jedzeniem lub oddawaniem moczu bądź kału)

-uderzanie kończynami w ściany boksu

Łykawość u koni- przyczyny

-hipoteza behawioralnego odreagowania- nuda, frustracja, przejawianie stereotypii -> zjawisko autonarkotyzmu (podwyższenie poziomu endogennych opioidów), redukcja stresu

-hiopteza trawienna- zjawisko towarzyszące stanom zapalnym błony śluzowej żołądka przy obniżeniu pH treści żołądkowej

-zachowanie to może pobudzać sekrecję śliny

-neutralizuje kwaśny odczyn w żołądku (wywołany nieprawidłowym żywieniem)

-charakter adaptacyjny stereotypii

Anomalie behawioralne kur

-u kur nie mających możliwości grzebania i dziobania pokarmu z podłoża obserwuje się wzrost częstotliwości zachowań nienormalnych, np. wydziobywanie piór u innych ptaków (pterofagię z nacznie częściej obserwuje się u kur w chowie bateryjnym niż w innych systemach)

Interakcje człowiek-zwierzę jako czynnik wpływający na dobrostan

Badania problemów behawioralnych u koni:

-określenie występowania negatywnych reakcji (m.in. tulenie uszu, próba gryzienia, próba kopnięcia, kręcenie się, rzucanie głową) podczas zabiegów pielęgnacyjnych oraz czynności związanych z jazdą konną

-negatywne zachowania wpływają na dobrostan koni i bezpieczeństwo kontaktu ze zwierząciem

Badania interacji człowiek- zwierzę u bydła:

-negatywne relacje z człowiekiem= strach stres(wpływ na dobrostan, obsługę i produktywność zwierząt)

Metody poprawy dobrostanu zwierząt

-ograniczenie czasu trwania zabiegów związanych z unieruchamianiem zwierzęcia

-łagodzenie stresu związanego z przeprowadzeniem zabiegów (np. trening behawioralny PRT -> wyzwalanie pozytywnych reakcji)

-umożliwienie zwierzętom na przejawianie jak najpełniejszego repertuaru zachowań typowych dla danego gat

-stwarzanie warunków pozwalających zwierzęciu na częściową kontrolę, przewidywalność i możliwość wyboru

-wzbogacanie środowiska: fiz, pokarmowe, socjalne, zajęciowe

-umożliwienie kontaktów socjalnych zbliżonych do naturalnych

-pozytywne interakcje czł-zw; systematyczne oswajanie z człowiekiem poprzez kontakt wzrokowy

Wykorzystanie wiedzy o behawiorze zwierząt

-diagnozowanie i modyfikacja (korygowanie i eliminacja) niepożądanych zachowań

Dlaczego pies zachowuje się w sposób niepożądany?

-czynniki Genet

-czynniki środowiskowe, wychów, interakcje czł-zw

Niepożądane zachowanie psa

-agresja (hierarchiczna, terytorialna, defensywna, władcza, drapieżnicza)

-niewłaściwe zachowania wydalnicze

-uciążliwa wokalizacja

-zachowania niszczycielskie

-problemy z pobieraniem pokarmu

-niewłaściwe zachowania seksualne

-zachowania przy nadmiernej pobudliwości

Diagnozowanie typu agresji

Typ agresji	Funkcja u zwierząt dzikich	Niepożądany
Hierarchiczna	Dążenie do dominacji w grupie	Odmawianie posłuszeństwa, atak na właściciela
Terytorialna	Obrona terytorium i członków grupy	Wrogość wobec intruzów (w domu, samochodzie, itp)
Defensywna	Obrona własna w niebezpieczeństwie	Atak na gwałtowny ruch, reakcja podczas wizyty weterynaryjnej, reakcja u psów izolowanyc
Drapieżnicza	Zachowanie łowieckie	Atak na obiekty ożywione (zwierzę) i nieożywione (rower)
władcza	Obrona pokarmu	Wrogość przy próbie odebrania pokarmu, zabawki

Rozwiązywanie problemów behawioralnych

-diagnoza: analiza niepożądanego behawioru, na czym polego, gdzie i kiedy występuje

-historia: kiedy zaczęły się problemy, w jakich okolicznościach, jakie środki zaradcze podjęto

-wywiad: ogólne inf, warunki środowiskowe

-interpretacja zachowania- przyczyny, funkcje

-możliwe metody modyfikacji zachowania- behawioralne (warunkowanie, wygaszanie, odczulanie, habituacja), farmakologiczne, operacyjne