„Wyrazy międzynarodowe (internacjonalizmy) we współczesnym języku polskim”
Jolanta Maćkiewicz
Europejska wspólnota słownikowa
Dwie tendencje w rozwoju języków świata:
Tendencja do różnicowania się, podziału, rozpadu języków
Tendencja do zbliżania się i upodabniania pewnych ich elementów
Język polski należy do grupy języków słowiańskich (zachodniosłowiańskich), ale też do europejskiej wspólnoty obejmującej poza częścią języków indoeuropejskich także niektóre języki z innych rodzin (np. fiński, węgierski)
Języki europejskiej wspólnoty słownikowej powiązane są występowaniem międzynarodowych elementów różnego typu i pochodzenia. Są to przede wszystkim:
Międzynarodowe przyrostki i przedrostki
Międzynarodowe wyrazy
Międzynarodowe kalki strukturalne
Międzynarodowe kalki frazeologiczne
Wyrazy międzynarodowe
Kategorią internacjonalizmów są międzynarodowe wyrazy, które pochodzą najczęściej z łaciny i greki.
Drugim źródłem internacjonalizmów są języki romańskie (francuski), a obecnie język angielski.
Widoczna (wyrazy międzynarodowe) i ukryta (międzynarodowe kalki strukturalne) internacjonalność słów nie jest jedynym świadectwem przynależności do określonej ligi słownikowej. Również frazeologia informuje o związkach łączących narody europejskie.
Internacjonalizacja słownictwa łączy się też z ujednoliceniem różnojęzycznych pól wyrazowych.
Na powstanie europejskiej ligi słownikowej złożyły się:
Funkcjonowanie w różnych okresach dziejów Europy międzynarodowych czy ponadnarodowych języków (łaciny, francuskiego, angielskiego)
Wspólnota doświadczeń związana z podobnym środowiskiem geograficznym i przyrodniczym
Wspólna historia
Łączność kulturowa
Wymiana naukowa i gospodarcza
Pograniczny charakter polszczyzny
Europejska ligam słownikowa dzieli się na:
Strefę zachodnioeuropejsko-amerykańską
Strefę wschodnioeuropejską
Centrum ligi tworzone jest przez języki ściślej ze sobą powiązane słownikowo. Istnieją także peryferia ligi.
Język polski to język pograniczny, sytuuje się na pograniczu obszaru zachodnio- i wschodnioeuropejskiego, a zarazem na pograniczu centrum i peryferii ligi.
W zlokalizowaniu danego języka w lidze słownikowej istotny jest również stopień „zakotwiczenia” internacjonalizmów w systemie. Informuje o tym:
Nacechowanie stylistyczne międzynarodowych słów
Ich miejsce w ciągach synonimicznych
Ich miejsce w sieci relacji słowotwórczych
Ostatnie lata przyniosły ekspansję słownictwa i frazeologii, której źródłem jest język angielski – dotyczy to i słownictwa ogólnego i specjalistycznego. Tendencja ta wydaje się przybierać na sile, a efektem jej jest coraz ściślejsze zespolenie języków składających się na europejską ligę słownikową.