Temat: Doktrynalne i instytucjonalne elementy systemu polityki bezpieczeństwa państwa.

Doktryna – spójny system poglądów i założeń które SA podstawą koncepcji naukowych, religijnych, ekonomicznych i politycznych.

Doktryna polityczna w zakresie bezpieczeństwa jest konkretyzacją ideologii, która zawiera podstawowe poglądy dotyczące bezpiecznego funkcjonowania społeczeństwa i państwa.

Program polityczny jest dostosowaniem doktryny do aktualnej sytuacji ekonomicznej, politycznej, itp.

Polityka – oznacza sprawowanie władzy w państwie [również od ‘polis’]

To termin określający pewne przejawy życia społecznego i bywa rozumiana jako życia rządzenia państwem, utrzymania i rozwijania stosunków międzynarodowych.

Politykę można rozumieć jako zasady i plany postępowania osób sprawujących władzę.

Podział doktryn ze względu na stosunek danej doktryny do rzeczywistości społecznej:

1. Doktryny rewolucyjne – zmiany na drodze rewolucyjnej, gwałtownie obalenie istniejącego porządku społecznego i politycznego przy użyciu siły. Do nich możemy zliczyć doktryny polityczne wywodzące się z islamskiej doktryny religijnej.

2. Doktryny konserwatywne – zwane zachowawczymi, dążące do utrzymania istniejących stosunków społecznych i politycznych. Doktryny te występują w partiach politycznych.

3. Doktryny reformistyczne – ewolucyjnym wprowadzeniem reform społecznych i politycznych. Związane z nimi są kierunki ideologiczno-polityczne w ruchu robotniczym, jak reformizm oraz rewizjonizm

4. Doktryny reakcyjne – opowiadają się za przywróceniem starego porządku społeczno-politycznego. Przedstawiciele takich doktryn podkreślają wartość stosunków społecznych i politycznych, uznawanych w danym momencie za przestarzałe.

Podział doktryn na lewicowe, centrowe, prawicowe:

1. Lewicowe - powiadają się za pełną realizacją idei sprawiedliwości społecznej. Nie akceptują poglądu, ze nierówność jest zjawiskiem naturalnym. Domagają się, więc zniesienia wszelkich przejawów dyskryminacji, większych praw dla kobiet, mniejszości narodowych oraz zlikwidowania segregacji rasowej. Współcześnie stronnictwa lewicowe opowiadają się za niwelowaniem różnic majątkowych, głównie poprzez wprowadzenie progresywnego systemu podatkowego. Uzyskane środki miałyby być przeznaczone na finansowanie zasiłków dla najuboższych. Doktryny lewicowe reprezentowane są głównie przez ugrupowania komunistyczne, socjalistyczne i socjaldemokratyczne.

2. Centrowe - opowiadają się za utrzymaniem równowagi pomiędzy interesami różnych warstw i grup społecznych. Przedstawiciele tych doktryn nie uznają nierówności za naturalną cechę struktury społecznej, ale wynikające z niej różnice majątkowe powinny być, ich zdaniem, łagodzone przez samo społeczeństwo, a nie państwo. Współcześnie coraz więcej ugrupowań lokuje siebie po środku sceny politycznej. Najbardziej na miano stronnictw centrowych zasługują partie konserwatywne i liberalne.

3. Prawicowe - uznają nierówność społeczną za nieodłączną cechę społeczeństwa o wyraźnie zarysowanej hierarchii. Zwolennicy tych doktryn opowiadają się za utrzymaniem struktury społecznej, w której występują warstwy i grupy o różnym poziomie majątkowym. Podkreślają znacznie takich wartości jak kultura, religia, tradycje narodowe i państwowe, z reguły przeciwstawiają się wprowadzeniu zmian w istniejącym porządku społeczno-politycznym. Do doktryn prawicowych zalicza się konserwatyzm.

Ideologia -> Doktryna - > program polityczny

Ideologia – zbiór wartości i zasad określających światopogląd, mała podatność na innowacje. Zazwyczaj porusza problemy:

• Jednostki i jej roli w społeczeństwie

• Sposobu funkcjonowania instytucji

• Kwestie zmian obowiązującego porządku

• Wolności

• Odmienności

• Sprawiedliwości społecznej

Doktryna polityczna – wynikający z danej ideologii oraz uporządkowany zbiór poglądów na życie polityczne danego społeczeństwa z zagadnieniami władzy i ustroju państwa na czele. Musi zawierać wskazania teoretyczne i praktyczne jak zrealizować te poglądy w określonym czasie i przestrzeni.

Program polityczny – rozmieszczenie w czasie i przestrzeni celów konkretnych działań politycznych, podawanych zazwyczaj do publicznej wiadomości.

Każda doktryna bezpieczeństwa, aby trafnie określać warunki gwarantujące bezpieczeństwo – musi najpierw wskazywać na zagrażania.

Ważne jest aby doktryna bezpieczeństwa definiowała te zagrożenia, które rzeczywiste wpływają na bezpieczeństwa danego państwa.

Zdarza się, że wykaz zagrożeń obejmuje, także te, które nie dotyczą bezpośrednio danego państwa, co wywołuje błędną ocenę sytuacji oraz nie daje gwarancji właściwych rozwiązań.

Prof. Kuźmar:

• „Percepcja zagrożeń, diagnoza stanu bezpieczeństwa […] oraz […] dyrektywy dla praktyki politycznej są w wielu krajach kształtowane przez pryzmat różnych wewnętrznych interesów politycznych, finansowych czy przemysłowych, a zatem posiadają ograniczoną użyteczność dla innych państw”.

Doktryny przekładają się na strategie ich realizacji. W obszarze bezpieczeństwa występują:

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego

Strategia Obronna RP

Żadna nie zakłada istnienia określonego przeciwnika i ustalonego scenariusza działań wojennych. Dlatego też siły zbrojne RP są utrzymywane w gotowości do wojennego rozwinięcia i podjęcia działań bojowych w celu odparcia agresji.

Dzieje Głupoty w Polsce [książka] <-lol xD

System Obrony Państwa: utworzony dla przeciwdziałania zagrożeniom wojennym, a także w celu realizacji zewnętrznych i wewnętrznych zadań obronnych, utrzymuje się go w czasie pokoju i rozwija w okresie zagrożenie i wojny.

Jego podstawowe elementy realizują szereg zadań na rzecz obrony terytorialnej.

Przewiduje się 3 podstawowe sposoby ich użycia:

• Konflikt lokalny – naruszający terytorium Polski – SZ RP podejmą działania zbrojne w celu rozbicia przeciwnika. Cel ten będzie realizowany samodzielnie lecz nie wyklucza się korzystania z pomocy państw NATO.

• Wojny wykraczającej poza konflikt lokalny – SZ RP będą działać obronnie w celu możliwe najdłuższego oporu wobec agresora, zadanie mu maksymalnych strat, demonstracja determinacji, zyskanie czasu na reakcje instytucji międzynarodowych i zorganizowane wsparcie sił Sojuszu;

• Utraty możliwości prowadzeniu prowadzenia regularnych działań bojowych – SZ RP przejdą do innych form walki, w tym również do działań nieregularnych [partyzanckich] na terytorium zajętym przez przeciwnika.

Zawsze strategiczny cel obrony państwa SZ RP będą realizowały na obszarze kraju we współdziałaniu ze wszystkimi ogniwami nie militarnymi, w tym również z ludnością cywilną.

Podstawowym dokumentem określającym zasady kierowania państwem jest Konstytucja RP, na podstawie której opracowano ustawy i akty normatywne określające kompetencje organów władzy, administracji państwowej i gospodarczej oraz samorządu terytorialnego.

• Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 roku o stanie klęski żywiołowej Dz.U.02.62.558

• Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 roku o stanie wyjątkowym Dz. U.02.113.985

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 roku o stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sil Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom RP Dz.U.

Zasadnicze funkcje w systemie obronnym państwa spełnia Parlament. Jako najwyższa władza ustawodawcza podejmuje decyzje polityczne, gospodarcze i militarne uwzględniające potrzeby bezpieczeństwa i doskonalenia systemu obronnego państwa.

W ten sposób decyduje o podstawach obronności państwa, uprawnieniach organów wykonawczych oraz środkach na wykonanie zadań obronnych.

Prezydent RP – jako najwyższy organ władzy wykonawczej – sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa.

Jest Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP.

W razie zagrożenia zewnętrznego państwa może wprowadzić stan wojenny, a także ogłosić częściową lub powszechną mobilizację.

Organem doradczym Prezydenta RP jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Prezydent RP wykonuje swoje zadania w zakresie ogólnego kierownictwa w dziedzinie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa, oraz z tytułu zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi RP, a przy wprowadzeniu stanu wojennego i stanu wyjątkowego przy pomocy BBN.

Rząd RP jest organem zapewniającym wykonanie ustaw z zakresu bezpieczeństwa państwa.

Dla zapewnienia bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego przygotowuje administrację państwową i gospodarkę narodową do działania w okresie zagrożenia i wojny.

Organizuje, koordynuje i kontroluje pracę wszystkich organów administracji państwowej wykonujących zadania obronne. Za ich prawe ponosi odpowiedzialność przed parlamentem.

Szczególną rolę w kierowaniu obronnością przez Rząd RP spełnia minister obrony narodowej.

Opracowuje on ogólnie założenia polityki obronnej, zarządza resortem obrony narodowej a w tym głównym celem systemu obronnego państwa, którym są siły zbrojne.

Administruje ich zasobami osobowymi i rzeczowymi oraz koordynuje i nadzoruje w powierzonym mu resorcie wykonywanie zadań obronnych w pozamilitarnym układzie systemu obronnego RP.

Zasadniczą rolę w systemie kierowania pozamilitarnymi ogniwami ochrony państwa spełnia minister spraw wewnętrznych i administracji, a w ogniwach gospodarczo-obronnych [w tym ochrony ludności] ministrowie i wojewodowie.

Ministrowie organizują wykonanie zadań obronnych przez podległe ministerstwa, podległe ministerstwa, podporządkowane i nadzorowane jednostki organizacyjne i podmioty gospodarcze.

W strukturach organizacyjnych ministerstw występują departamenty [biura] spraw obronnych, które odpowiadają za planowanie, koordynacje i nadzór nad przygotowanie obronnym w resorcie oraz za szkolenie obronne, a także współdziałają z odpowiednimi wydziałami urzędów wojewódzkich w realizacji zadań obronnych.

Wojewodowie spełniają kluczową rolę w kierowaniu obronności państwa.

Na ich terenie wykonują zadania obronne jednostki organizacyjne podległe określonym ministrom oraz jednostki podległe wojewodom.

Wojewoda jako szef obrony cywilnej województwa wykonuje zadania z szeroko rozumianą ochroną ludności.

Proces dowodzenia SZ RP w czasie pokoju realizowany jest w relacjach, począwszy od Sztabu Generalnego WP poprzez dowództwa rodzajów sił zbrojnych, dowództwa okręgów wojskowych, dowództwa ZT i samodzielnych oddziałów oraz szefów WSzW do szczebli oddziałów [samodzielnych pododdziałów] oraz WKU.

Na wypadek wojny strategiczne dowodzenie silami zbrojnymi będzie sprawował Naczelny Dowódca SZ, powołany przez Prezydenta RP w okresie zagrożenia bezpieczeństwa państwa.

Dowodzenie realizowanie będzie z następujących szczebli Wojennego Systemu Dowodzenia [WSyD]:

• Strategiczny

• Operacyjny

• Taktyczny

Właściwie zorganizowany Systemu Obrony Państwa stwarza możliwości skutecznej obrony terytorium, właściwego zabezpieczenia i wsparcia wojsko sojuszniczych, a tym samym przyczynia się do zorganizowania funkcjonowania.

Władze naczelne RP przyjęły dwa dokumenty doktrynalne określające zasady polityki bezpieczeństwa narodowego:

Są to:

- Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa

- Polityka Bezpieczeństwa i Strategia obronna Rzeczypospolitej polskiej

W pierwszym dokumencie podkreśla się, że bezpieczeństwo państwa obejmuje sfere polityczną i militarną oraz aspekty gospodarcze, ekologiczne, społeczne i etniczne. Nasza polityka bezpieczeństwa jest zgodna z prawem międzynarodowym.

RP traktują granice jako nienaruszalne i nie ma żadnych roszczeń terytorialnych wobec sąsiadów. W razie agresji PL zdecydowanie bronić będzie suwerenności.

Drugi dokument precyzuje zasady polityki RP w dziedzinie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa oraz określa założenia strategii obronnej, a w tym określa cel strategiczny obrony, strukturę systemu obronnego państwa oraz główne zadania realizowane są poszczególne elementy.

Geostrategiczna zmiana pozycji Polski.

W 1999 roku w kwestii narodowego bezpieczeństwa – Polska stając się pełnoprawnym członkiem NATO organizacji gwarantującej bezpieczeństwo, poczuła się w sytuacji dość komfortowej, czego nie doświadczyła w swej historii zbyt często.

Efektem był dokument ze stycznia 2001 zawierający doktrynę bezpieczeństwa narodowego RP.

B. Balcerowicz: „zagubiła się rzecz fundamentalna- to, że każdy sojusz jest przede wszystkim instrumentem polityki państwa i członkostwa w nim należy traktować jedynie jako środek do celu, którym jest zwiększenie bezpieczeństwa państwa”

2002 „doktryna Busha”

Wg. Doktryny wyrażonej w Strategii z 2003 zapewnienie bezpieczeństwa państwa w nowych warunkach międzynarodowych wymaga zwiększonej aktywności w sferze polityki zagranicznej.

W szczegółach chodzi tu o takie działania jak:

Dbanie o sprawność mechanizmów sojuszniczych

Skuteczność instytucji międzynarodowych i prawa międzynarodowego

Przyjazne stosunki z krajami sąsiedzkimi

(…)

„strategia” określa rolę instrumentów wewnętrznych:

Służb wywiadowczych

Policji i podobnych innych służb

Aktywne zaangażowanie Polski na arenie międzynarodowej to- paradoksalnie, choć nie do końca- zwiększenie zagrożenia.

Jest też kwestia związana z bezpieczeństwem narodowego- problem tzw. Geograficznego zasięgu narodowej doktryny bezpieczeństwa.

Wymienia się 3 główne geograficzne „obszary bezpieczeństwa”:

Globalny

Ponadregionalny

Regionalny

Ochrona i bezpieczeństwo portów a bezpieczeństwo morskie państwa:

System zarządzania ochroną i bezpieczeństwem portów morskich jest związany z wdrożeniem Kodeksu ISPS i realizowany jest poprzez podejmowanie działań mających na celu zorganizowanie współpracy utworzonych komórek z innymi organami zaangażowanymi w ochronę.