Łuk Konstantyna Wielkiego

Łuk triumfalny będący pomnikiem chwały cesarza Konstantyna Wielkiego. Został wystawiony w Rzymie 315 roku n.e. dla uczczenia dziesięciolecia rządów (decennalia) oraz jego zwycięstwa nad Maksencjuszem w bitwie o most Mulwijski w 312 roku n.e. Jego budowa trwała od 312 do 315 roku n.e. Budowla o wysokości 21 metrów, szerokości 25 metrów i głębokości 7 metrów ustawiona została w pobliżu Koloseum.

Jest to konstrukcja trój przęsłowa. Posiada jedno główne oraz dwa mniejsze wejścia z czterema kolumnami w porządku korynckim ustawionymi na wysokich ozdobionych reliefami postumentach. Nad nimi w attyce umieszczono posągi na bazie uosabiające podbite przez Trajana plemiona oraz napis głoszący, że cesarz zwyciężył tyrana, to jest Maksencjusza:

instinctu divinitatis

czyli:

z natchnienia boskości

Pięć postaci to wizerunki Daków, z czego cztery postacie znajdują się na północnej stronie, a jedna na południowej. Rzeźby pochodzą z czasów Trajana. Łuk posiada elementy sztuki rzymskiej z okresu dynastii Antoninów oraz czasów późno antycznych. Do tych pierwszych należy zaliczyć dwie płyty reliefowe z czasów Marka Aureliusza, umieszczone nad bocznymi przelotami. Płyty te pochodzą najprawdopodobniej z nie zachowanego łuku wzniesionego ku jego czci. Przedstawiają one Aureliusza przyjmującego hołd po zwycięstwie w wojnach naddunajskich, przekazanie władzy wybranemu wasalowi, scenę nagradzania żołnierzy oraz składania ofiary bogom.

Ponadto wspomnieć należy także o dwóch reliefowych medalionach z czasów Hadriana znajdujących się tuż nad przejściem. Pierwszy znajdujący się po stronie południowej ukazuje sceny związane z polowaniem. Drugi po stronie północnej przedstawia sceny z polowania na niedźwiedzia i lwa, składanie ofiar Apolinowi oraz Herkulesowi. Ostatni element z okresu dynastii Antoninów to fryz pochodzący z Bazyliki Ulpia z Forum Trajana ciągnący się pod medalionami.

Za panowania Konstantyna Wielkiego stworzono elementy łuku w stylu charakterystycznym, jak już wspomniałem, dla okresu późnoantycznego. Mowa tu jest o medalionach umieszczonych na bokach budowli oraz o reliefach zdobiących obie fasady boków konstrukcji oraz bazy kolumn. Medaliony umieszczone po bokach, przedstawiające Księżyc oraz Słońce.

Na łuku wyróżnia się także fryz tzw. ciągły, na którym widać wielokrotnie Konstantyna biorącego udział w wojnie z Maksencjuszem. Fryz umieszczony na ścianie zachodniej wyobraża wyjście wojsk biorących udział w zwycięskiej bitwie, jest też scena bitwy przy Moście Mulwijskim, przemowa Konstantyna do ludu oraz rozdawanie nagród (północna strona łuku). Postać cesarza ukazana frontalnie znajduje się zawsze w centrum. Pozostałe postacie na płaskorzeźbie są ukazane z profilu, co dodatkowo uwzniaśla Konstantyna. Dzieło to wykonane jest jednoplanowo. Medaliony na ścianach bocznych przedstawiają Dianę, Księżyc i Słońce. Z czasów Konstantyna pochodzą też wizerunki Wiktorii umieszczone nad głównym przelotem oraz postacie barbarzyńców stojących na bazie łuku.