Higiena włosów
Podstawą prawidłowego pielęgnowania włosów jest utrzymanie ich w odpowiedniej czystości. Włosy brudne wyglądają nieestetycznie, dodatkowo brud ma możliwość być przyczyną wielu bardzo istotnych chorób zakaźnych i pasożytniczych.
Oczyszczanie włosów może odbywać się mechanicznie, przy użyciu grzebieni i szczotek, , a ponadto za pomocą mycia wodą i mydłem czy też szamponem. Metodę ten nazywa się czyszczeniem chemicznym, ponieważ mydło – działając chemicznie na cząstki brudu – wypłukuje je i usuwa. Najwłaściwszym postępowaniem jest łączenie tych dwóch możliwości oczyszczania, gdyż uzupełniają się one wzajemnie.
Zanieczyszczenie włosów i skóry owłosionej może być pochodzenia zewnętrznego i wewnętrznego. W znaczącej liczbie przypadków na włosach osiada kurz, o wraz z nim bakterie, pasożyty i grzyby, które mogą żyć we włosach w stanie utajonym bądź wywołać niewątpliwe choroby włosów.
Przy wykonywaniu niektórych zawodów (piekarze, górnicy) należy rosić czapki ochronne albo chusteczki. Zanieczyszczeniu ulegają przede wszystkim części włosów leżące najbardziej na zewnątrz, gdyż są chronione przez pasma zewnętrzne. A więc przy obfitym owłosieniu cząstki brudu i kurzu nie mogą uzyskać się do owłosionej skóry głowy, lecz pozostają na powierzchni włosów.
Do zanieczyszczeń wewnątrzpochodnych zalicza się głównie wydzieliny gruczołów potowych i łojowych, które natłuszczają włosy , a oprócz tego komórek złuszczających się ze skóry w postaci łupieżu.
Wszystkie te zanieczyszczenia, łącznie z resztkami kosmetyków, mieszają się ze sobą i w mniejszym albo większym stopniu zmniejszają etap obronności włosów przed różnymi czynnikami szkodliwymi z zewnątrz. Jeżeli włosy są niedostatecznie pielęgnowane, tracą połysk i elastyczność , a oprócz tego łatwiej ulegają zmianom chorobowym.
Zaniedbane czy też chore włosy szpecą zarówno kobietę, jak i mężczyznę. Przy braku dbałości o higienę głowy pojawia się swędzenie, które jest sygnałem alarmowym, nakazującym zainteresowanie się stanem włosów. Człowiek brudny, niepielęgnujący należycie włosów, stanowi również dla otoczenia potencjalne źródło zakażenia różnymi chorobami, przykładowo. wszawicą, która fatwo przenosi się z jednej osoby na drugą — u stylisty, w szkole, internacie i tym podobne.
Do mechanicznego oczyszczania włosów służą szczotki i grzebienie. Usuwają one zanieczyszczenia – kurz, brud, łupież, pasożyty tym łatwiej, im mniej przylegają one do włosów. Oprócz działania oczyszczającego rozprowadzają wydzielinę gruczołów łojowych, powodując równomierne natłuszczenie włosa na całej jego długości. Zapobiega to jego kruchości, nadaje mu połysk i elastyczność oraz dodatkowo częściowo zabezpiecza przed szkodliwym działaniem niektórych preparatów chemicznych, przykładowo. perhydrolu, farb do włosów, płynów do trwałej ondulacji. Energiczne czesanie grzebieniem czy też szczotką drażni skórę głowy, dzięki czemu naczynia krwionośne wypełniają się krwią, która dowozi do włosa substancje odżywcze, sprzyjające jego wzrostowi. Czesanie szczotką albo grzebieniem ułatwia też wprowadzenie do skóry głowy leku bądź środka upiększającego.
Grzebień i szczotka są, zatem nie tylko podstawowymi artykułami do oczyszczania skóry głowy, niemniej jednak również odgrywają dużą rolę przy odżywianiu włosa i jego ochronie przed szkodliwymi czynnikami ze świata zewnętrznego i z wewnątrz.
Każda kobieta powinna – zależnie od stanu, długości i gęstości włosów oraz dodatkowo stylu aktualnego uczesania – posiadać kilka rodzajów grzebieni. Rano powinno się rozczesywać włosy grzebieniem z szeroko rozstawionymi ząbkami, który służy do rozdzielania włosów i nadawania im podłużnego ułożenia. Czesać należy gruntownie – od skóry aż do końca włosów – niemniej jednak delikatnie; nie szarpać włosów, ażeby rozdzielić splątane pasma, gdyż stwarza to wyrywanie dużych kępek włosów, co może poważnie zmniejszyć ich ilość oraz dodatkowo uszkodzić brodawki włosowe. Grzebienie bujne, o ząbkach bliżej ustawionych i cieńszych, wykorzystuje się w celu usunięcia kurzu, strupów, a dosłownie pasożytów (uważać, aby nie podrapać skóry).
Grzebień składa się bardzo często z dwu części; gęstej i rzadkiej, używanych zależnie od wymagań; niektóre grzebienie są zakończone długim szpikulcem, który ułatwia czesanie loczków.
Najlepsze i najzdrowsze są grzebienie projektowane z masy rogowej. Włosy całkiem zdrowe i niewrażliwe na tworzywo sztuczne można czesać grzebieniem nylonowym. Jednakże grzebienie metalowe , a ponadto szczotki z metalu ranią skórę głowy i mogą być powodem wprowadzenia infekcji. Dla dzieci najlepsze są szczotki miękkie i o puszystej powierzchni. Dorośli zaś mogą stosować szczotki znacznie twardsze, o rzadkiej Katowicach w części środkowej i nieco dłuższym włosie, oby szczotka całkiem dobrze zagłębiała się we włosy I szczotkowała je mocniej w środku niż w częściach bocznych. Najzdrowsze są szczotki z naturalnej szczeciny, nieco mniej opłacalne – nylonowe; druciane są nawet szkodliwe.
Włosy powinno się szczotkować rano i wieczorem – w kierunku od nasady do góry do końca włosa. Można również szczotkować w paru kierunkach, tj. na boki do przodu i do góry, ale jest to wskazane tytko przy włosach mocnych i grubych. Przy dużej wrażliwości skóry głowy, szczotkuje się delikatniej i tylko w jednym kierunku. Przy szczotkowaniu należy stworzyć 100 ruchów dziennie (co najmniej 50). Szczotkować i czesać należy włosy zarówno zdrowe, jak również chore.
Niektórzy boją się szczotkowania przy łojotoku i wypadaniu włosów. Przy wypadaniu łagodne szczotkowanie pozwala na szybsze usunięcie włosów martwych, a równocześnie masaż skóry głowy zwiększa przekrwienie i pobudza nowe włosy do wzrostu. A więc nie powinno się bać się szczotkowania, wiedząc o jego rentownym oddziaływaniu zarówno na włosy zdrowe jak i chore. Szczotkować nie wolno wyłącznie przy zakaźnych chorobach owłosionej skóry głowy (grzybice bądź choroby ropne).
Grzebieni i szczotek nie powinno się nikomu pożyczać, gdyż sprzeciwia się to zasadom higieny. Co najmniej raz w tygodniu czyści się grzebień i szczotkę wodą z mydłem i szczoteczką. Można użyć do tego celu roztworu amoniaku w wodzie (łyżka stołowa amoniaku na litr wody) lub piany mydlanej. Po każdym czesaniu powinno się grzebień i szczotkę oczyścić usuwając włosy i zanieczyszczenia.
Bardziej dokładnym sposobem oczyszczania włosów jest ich okresowe mycie mydłem bądź szamponem. Jednak przy dużym łojotoku lub przy chorobach ogólnoustrojowych (przeziębienie), gdy nie można oczyścić głowy, istnieją sposoby ich umycia bez zastosowania wody, tzw. mycie na sucho.
Ponieważ gorąca woda pobudza czynność gruczołów łojowych, przy łojotoku nie powinno się myć głowy w ogromnej liczbie przypadków jak raz na 5-7 dni. Po paru dniach włosy robią się jednak znów tłuste i wtedy można zastosować do mycia 10-procentowy puder siarkowy z talkiem (który jednocześnie wysusza skórę i leczy łojotok), sam talk czy też mąkę gryczaną. Po posypaniu głowy jednym z wymienionych środków trzeba po pół godziny z dużą uwagą wyszczotkować włosy. Bez wątpienia nieco talku lub mąki za każdym razem we włosach pozostanie i będą nieco matowe, niemniej jednak zostaną osuszone i oczyszczone. Można także ubić pianę z białka, położyć na włosy i po wyschnięciu także wyszczotkować. Przy znacznym łojotoku zalecane jest niekiedy mycie głowy co 2-3 dni, ale nie wywiera ono skutku leczniczego, potęgując wydzielanie łoju. W wypadku choroby gorączkowej bądź przeziębienia oczyszcza się włosy przecierając je pasmami watą zmoczoną w wodzie kolońskiej, co też do pewnego stopnia zastępuje mycie.