CHOROBY WŁOSÓW
Pamiętajmy, że na stan skóry głowy wpływa wiele czynników, jak zdrowe odżywianie przy odpowiednim doborze witamin i minerałów. Tak istotne są witaminy A, B (głównie B6), E, także cynk, krzem i siarka. Należy także właściwie dawkować witaminy, ponieważ zamiast pomagać mogą nam zaszkodzić. Unikajmy stresów i dawkujmy dużo świeżego powietrza, dotleniając przy tym organizm. Właściwa pielęgnacja pomoże nam w walce z chorobą. Włosy myjmy tak często jak tego potrzebują, gdyż dziś na rynku nie brakuje środków odpowiednio dobranych do rodzaju skóry głowy. Jeśli suszymy włosy to najlepiej, jeśli suszarka posiada strumień powietrza letni, a nie muszę zaznaczać, że naturalne suszenie jest najbardziej pożądane. Jeśli zauważymy niepokojące Nas objawy zwróćmy się do lekarza dermatologa. Nie bagatelizujmy problemu, bo z małego łupieżu typu suchego (zwykłego) pojawi się łupież, który stanie się bardzo uciążliwy, a niekiedy trudny do wyleczenia.
Zjawiska patologiczne dotyczące włosów można podzielić na:
- zmiany struktury włosa prowadzące do łamliwości lub zmiany wyglądu
- prowadzące do wypadania włosów czyli łysienie
- nadmierne owłosienie
Łysienie anagenowe
Do utraty owłosienia dochodzi wskutek nagłego zahamowania podziałów komórkowych macierzy włosa. Włos nagle staje się cieńszy, kruchy i łatwo łamie się. W tym przypadku dochodzi do wzmożonej utraty włosów już kilkanaście dni od zmian w macierzy.
Łysienie telogenowe
Jest to reakcja mieszka włosowego na czynnik szkodliwy polegająca na szybszym przejściu włosa z fazy aktywnego wzrosty do fazy katagenu. Po zakończeniu tero procesu znacznie zwiększa się liczba włosów telogenowych, a wzmożona utrata włosów pojawia się po 3-4 miesiącach od momentu zadziałania czynnika szkodliwego.
Łysienie androgenowe typu męskiego
Łysienie typu męskiego jest najczęstsza postacią łysienia i dotyczy około 60% mężczyzn powyżej 50r.ż. Ten typ łysienia, zwłaszcza jeśli łysienie rozpoczyna się już w wieku 16-20 lat często występuje rodzinnie.
Przyczyny
Wiadomo, że wysoki poziom androgenów we krwi przyczynia się do wzmożonego wypadania włosów i łysienia na głowie, natomiast wpływa pobudzająco na wzrost w innych okolicach. Jednak u większości mężczyzn nie stwierdza się wzrostu poziomu tych hormonów. Uważa się, że łysienie to zależy od nadmiernej wrażliwości mieszków włosowych na androgeny, spowodowane wzrostem aktywności enzymu 5 alfa-reduktazy (odpowiedzialnego za metabolizowanie męskich hormonów płciowych - androgenów, do bardziej aktywnej postaci dihydrotestosteronu). Częste współistnienie łojotoku skóry owłosionej głowy i łysienia potwierdza powyższą teorię (jak bowiem wiadomo androgeny odgrywają zasadniczą role w stymulacji produkcji łoju). Podstawą mechanizmu łysienia jest stopniowe skracanie się okresu anagenu, a wydłużanie telogenu. Dodatkowo nowo rosnące włosy, na miejsce tych, które wypadły, są cieńsze i łatwo wypadają. Z czasem przekształcają się one we włosy typu meszku. Od początku choroby obserwuje się także stopniowy zanik mieszków włosowych i osłabienie ich ukrwienia.
Łysienie androgenowe u kobiet
Temu typowi łysienia często towarzyszą zaburzenia wydzielania hormonów. Najczęściej obserwuje się niedobory estrogenów, wzrost ilości progesteronu lub wzrost poziomu androgenów nadnerczowych.
Łysienie poporodowe
Spowodowane jest ono działaniem estrogenów w II okresie ciąży. Wzmożone działanie estrogenów utrzymuje mieszki włosowe w fazie anagenu. Po porodzie działanie to ustępuje powodując jednoczesne przejście wielu mieszków w okres katagenu. W okresie 3-6 miesięcy po porodzie dochodzi do wzmożonego wypadania włosów. Stan taki utrzymuje się przez kilka miesięcy. Po tym czasie zmiany na ogół cofają się całkowicie, mogą jednak nawracać w kolejnych ciążach.
Łysienie plackowate
Przyczyna utraty włosów nie jest dokładnie wyjaśniona. Wśród przyczyn łysienia plackowatego wymienia się:
- stan układu nerwowego (nerwice, stres, wstrząsy psychiczne)
- zaburzenia hormonalne (w chorobach tarczycy, nadnerczy)
- choroby o podłożu autoimmunologicznym (bielactwo, toczeń rumieniowy)
Mechanizm łysienia jest anagenowy - w obrębie macierzy włosa dochodzi do zahamowania podziałów komórkowych, ścieńczenia włosów a z czasem ich wypadnięcia. Na obwodzie ognisk bezwłosych obserwuje się charakterystyczne włosy wykrzyknikowe (włosy ułamane nad powierzchnią skóry w dolnej części pozbawione barwnika i ścieńczałe)
Wypadanie włosów w przebiegu innych chorób
Do wzmożonego wypadania włosów i łysienia może dochodzić w przebiegu różnych chorób:
- łysienie w przebiegu chorób układowych (toczeń rumieniowy)
- łysienie po chorobach zakaźnych i przebiegających z wysoką gorączką.
- łysienie w przebiegu chorób przebiegających z bliznowaceniem (figówka, liszaj płaski mieszkowy)
- łysienie w grzybicy skóry owłosionej głowy (często odwracalne)
- łysienie kiłowe (ogniskowe, rozlane, uogólnione)
- łysienie z powodu chemicznego uszkodzenia włosów (zatrucie talem, polekowe, po kosmetykach) - łysienie związane z niedoborami mikroelementów i substancji budujących włos
- mechaniczne lub fizyczne uszkodzenie włosów (trichotillomania - spowodowane wyrywaniem, lub pociąganiem np. u dziewcząt czesanych "w kucyka", popromienne rtg)
- wrodzone zaburzenia wzrostu włosa uwarunkowane genetycznie (włosy paciorkowate, włosy skręcone, włosy obrączkowate, włosy bambusowate, włosy węzłowate)
Zmiana wyglądu włosów
Zmiany wyglądu włosów mogą być spowodowane zaniedbaniami higienicznymi lub zbyt intensywnymi zabiegami kosmetycznymi (trwałe ondulacje, suszenie, farbowanie, rozjaśnianie). Dochodzi wówczas do rozmaitych uszkodzeń struktury włosa:
- rozszczep podłużny włosa - widełkowate rozszczepienie wolnego końca włosa
- włosy pętlicowate - na łodydze włosa pojawiają się silne skręcenia
- rozszczep węzłowaty włosa - rozwłóknienie istoty korowej włosa - w łodydze włosa pojawiają się okrągłe lub wrzecionowate rozszczepienia
- łamliwość włosów - osłabienie struktury włosa doprowadza do ułamywania się włosów blisko powierzchni skóry
Siwienie
Jest to zmiana zabarwienia włosa z naturalnej na srebrzysto białą bez widocznego uszkodzenia lub zaburzeń budowy włosa.
Mechanizm siwienia polega na zaburzeniach w tworzeniu się barwnika, lub braku melanocytów w macierzy włosa (np. w bielactwie). Do charakterystycznego wyglądu włosów przyczynia się także przedostawanie się do włosów pęcherzyków powietrza.
Ze względu na przebieg siwienia wyróżniamy:
- siwiznę fizjologiczną (starczą) - rozpoczynającą się zazwyczaj około 30 40r.ż.
- siwiznę przedwczesną - pojawiającą się u ludzi 20 25 letnich
- siwiznę pojawiającą się w wyniku przebycia niektórych chorób, lub u ludzi wyniszczonych
Nadmierny porost włosów
Nadmiernym owłosieniem nazywamy patologiczny wzrost włosów uogólniony lub ograniczony tylko do pewnych okolic w miejscach gdzie fizjologicznych występuje jedynie meszek włosowy. Stwierdza się wówczas zmiany jakościowe włosa polegające na jego zgrubieniu i wydłużeniu fazy anagenu.
Uogólnione nadmierne owłosienie jest rzadką chorobą. W zależności od przyczyny rozróżniamy postaci:
- wrodzoną - dochodzi do przerostu włosów meszkowych, tak że stają się one długie i gęste
- nabytą - nadmierne owłosienie pojawia się zwykle na skutek zaburzeń wydzielania hormonów i zaburzeń w obrębie układu nerwowego.
Ograniczone nadmierne owłosienie jest dość często spotykane. W zależności od przyczyny wyróżniamy postaci:
- wrodzoną - zwykle w okolicy lędźwiowej i miedzyłopatkowej (zwykle towarzyszy rozmaitym wadom wrodzonym np. rozszczepowi kręgosłupa)
- nabytą - pojawiającą się zwykle na skutek zaburzeń wydzielania hormonów, nadmiernej wrażliwości mieszków włosowych na androgeny rzadziej w związku z przyjmowaniem niektórych leków (wyróżniamy tu: hypertrichozę nadmierny porost włosów, oraz hirsutyzm nadmierne owłosienie skóry twarzy, tułowia i kończyn kobiet i dzieci typu owłosienia męskiego, zawsze związane z zaburzeniami hormonalnymi)
CHOROBY SKÓRY GŁOWY
Bardzo często jedyną chorobą skóry głowy, którą potrafimy wymienić jest łupież. Wynika to niestety z braku świadomości, że jesteśmy narażeni również na inne dolegliwości.
Choroby skóry głowy mogą wynikać z jakiegoś zaniedbania, ale również z bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną.
Łupież
Łupież to najbardziej znana choroba skóry głowy. Może on przybierać dwie formy: suchą i tłustą.
Łupież suchy to ten najbardziej znany, gdy widzimy pojawiające się drobinki złuszczającego się naskórka. Może to być spowodowane reakcją uczuleniową na kosmetyki, ale przyczyną może być również nieprawidłowe odżywianie czy stresujący tryb życia.
Tłusta odmiana łupieżu charakteryzuje się powstawaniem tłustych strupów na skórze głowy. Jej odmiana może być spowodowana drożdżakiem, który jest obecny na głowie każdego z nas, ale w pewnych warunkach za bardzo się rozwija.
Łojotokowe zapalenie skóry
Łojotokowe zapalenie skóry
Pojawia się ono najczęściej w okresie dojrzewania, ponieważ w bezpośredni sposób jest związane z występującymi w organizmie zaburzeniami hormonalnymi. Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, ale nie jest to regułą. Jest to choroba przewlekła, trudna do całkowitego wyleczenia. Zwykle nawet po przeprowadzonej terapii zaleca się jeszcze stosowanie specjalnych szamponów, aby uniknąć nawrotów choroby.
Choroby pasożytnicze
Najgroźniejszymi ze wszystkich chorób skory głowy są choroby pasożytnicze. W czasie ich przebiegu na skórze głowy mogą pojawiać się rozległe, żółte strupy. W najgorszym przebiegu takich chorób może dojść do nadmiernego wypadania włosów a nawet wyłysienia. Leczenie natomiast polega na dokładnym dezynfekowaniu zakażonych miejsc. Należy wykazać się w tym duża ostrożnością, ponieważ bardzo łatwo można zarazić tą chorobą osoby, które są nam bliskie. W czasie przebiegu choroby należy absolutnie uniknąć korzystania przez osoby zdrowe z grzebieni i środków czystości używanych przez osobę chorą.
W każdej sytuacji, gdy czujemy swędzenie skóry głowy, łupież czy inne niepokojące nas objawy, powinniśmy się wybrać do lekarza dermatologa. Dzięki temu możemy prawidłowo zdiagnozować chorobę i wcześnie zacząć ją leczyć. Mamy wtedy większe szanse na całkowite wyleczenie.