Pedagogika specjalna-nauka szczegółowa pedał. a jej przedmiotem jest opieka, terapia i wychow, w tym także:kształcenie os.z odchyl.od normy,najczęściej jedn.mniej sprawnych lub niepełnospr.bez wzgl.na rodzaj,stopień i złożoność obj.oraz przyczyn i skutków zaistniałych anomali,zaburzeń,trudności lub ograniczeń.

Poj.OSOBA NIEPEŁ.-oznacza człowieka nie mogącego samodzielnie,częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości życia indywidualnego lub społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawn.fiz lub psych.(dekla.pr.os.niep)

Rewalidacja-specjalne wych.jednostek niepełn.,przystosowanie do czynnego udziału w życiu.Rew.to proces długotrwały na kt składa się:kompensacja,usprawnianie,wzmacnianie,korekta.

Cele ped.specj.wg.Lipkowskiego:

-humanitarny-zapewnic szczególne prawa do pomocy w uzyskiwaniu rozwoju i uznania w środowisku społeczn.czł.ma prawo do normalnego życia.

-wychowawczy-jedn.upośl.należy wszechstronnie kształcic i umożl.jej optymalny rozwój,aby jak najlepiej mogła spełniać swoje zadania społeczne.

-ekonom-utylitarny-przygotować do przyszłych syt.w pracy zawod.

-antropologiczny-dązenie do max usamodzielnienia jend.i aktywnego jej udzialy w realizowaniu zadań społ.

Cele ped.specj wh Kościelaka:

-max i wszechstronne ukształtowanie całej osobowości jedn.niep.

-nalepsze przyst.jej do zycia w społ.

-osiagniecie usamodzielnienia we wszystk.jego postaciach i zakresach(samodziel.motoryczna,psychiczna,materialna,zawodowa,terytorialna)

-docenianie ważności i znaczenia poczucia kontroli i samooceny,które są podstawą adekwatnej do rzeczywistości samoakceptacji,samokierowania i samorealizacji.

Funkcje ped.specj:opisowa,teoretyczna,praktyczna,normatywna.

Zasady rewalidacji wg Lipkowskiego:

1.akceptacji-ksztaltowanie stos.społ do os niep,aby uznając trudności rozwojowe tych os nie zaniedbywano wszelkich form opieki i pomocy dla nich.

2.pomocy-dbalośc o aktywizacje sił biolog.wychowanka,usamodzielnianie go:kształtowanie właściwej atmosfery i odpowiedn.warunków wychowawczych w środowisku.

3.indywidualności-dostosow.nauczania do indywidualnych właściwości dziecka i uwzgledn.jego własnego celu kształcenia.

4.terapii pedagogicznej-czyli najpierw poznanie dziecka i opracowanie diagnozy,następ.wspólna praca ze środowiskiem,aby polepszyć sytuację.

5.współpracy z rodziną-wspólnego,uzgodnionego działania szkoły i domu,aby wspomagać każdy wysiłek dziecka na drodze ku usprawnianiu i rozwojowi.

Zasady Rewalidacji wg Dykcika:

1.personalizacji-traktowanie os niepeł podmiotowo.

2.wczesnej diagnozy i normalizacji zycia-wczesne wykrycie choroby i zastosow specjal.metod i środków aby os. Żyła normalnie.

3.odpowiedzialnosci-os powinny być samodzielne ale także odpowiedzialne za swoje wybory,

4.pomocniczości-pomoc w samorealizacji,pobudzanie ale nie wyręczanie.

5.poszerzenia autonomii-os Nielep.ma prawo do intymności,dokonywania wyborów,hest niezalezna od wpływów zewn.

6.indywidualizacji-dostosowania pozytywnych postaw i działan dydaktyczno-wychow.do kategorii upośledzeń i chartakt.os wychowywanych.

7.wielospecjalistycznego podejścia i współpracy z rodziną-współpr.róznych specjalistów;rodzina ma być źródłem info o dziecku.

Cztery drogi rewalidacji:

1.kompensacja-wyrówn braków w danej dziedzinie, prowadzi do zredukowania przeszkody utrudniające rozwój osobowości i doprowadzenie os niepenospr do usamodzielnienia i adaptacji społecznej:

-biologiczna-przejmowanie f-cji mniej sprawnego organu przez 2-gi,

-psychiczna-mechanizmy obronne aby zaakceptowac niepelnospr:hobby lub mechanizmy ucieczki:zaprzeczenie.

-społeczna-nauczenie innego dostępnego zawodu os niepełn.

-samorzutna-organizm sam sobie radzi,

-zew.pochodna-szukanie bodźców zastępujących potrzebne bodzce.

-techniczna-okulary,aparaty słuchowe,protezy.

2.Korektura-poprawianie poprzez zabiegi,leczenie zabrzen funkcji organicznej,psychicznej,psychofiz np. operacje chir, mowe poprzez ćw logopedyczne, wady wzroku,słuchu itd.

3.usprawnianie-ćwiczenia i doskonalenie

4.Wzmacnianie dynamizmu adaptacyjngo jedn:

-wzbudzanie motywacji i checi do osiagniecvia celów

-dawanie przykładów pozytywnych oraz przykładów innych os w podobnej sytuacji(filmy)

-praca wlasna jedn nas sobą-aby sama chciala się zmienic, ważna rola otoczenia,

Ortodydaktyka-zajmuje się ustaleniem ogólnych zasad nauczania dzieci z odchyleniami od normy,nie wkracza w problematyke szczegółowej dydaktyki i metodyki nauczania dzieci z róznymi rodzajami upośledzen (np. dydakt.specjalna niewidomych)

Zasady ortodydaktyki wg Lipkowskiego:

1.zyczliwej pomocy-pomoc w przezwyciężaniu niewiary we wlasne sily, w pokonywaniu trudności w pracy szkolnej,uzyskanie lepszego samopoczucia i pewności siebie,w przyjeciu postawy czynnej wobec zadan szkolnych i obowiązków pozaszkolnych,

2.ksztaltowaniu pozytywnej atmosfery w pracy-wzywanie ucznow po imieniu,nagradzanie,zycliwosc,

3.aktywnosci w nauce-aktywny udzial ma przyczynic się do rozwoju zainteresowan by ułatwić zapamiętywanie i przekazywanie informacji,

4.dominacji wychowania-oznacza wychowanie w każdym momencie zajecia przedlekcyjne,miedzylek.i pozalek.

5.indywidualizacji-zmierza do wzmocnienia pozytywnych i wartościowych cech osobowości dziecka,

6.treści kształcących-tresci zawieraja mat konkretny,przystępny,użyteczny,powinny być związane z typem psychicznym dziecka np. dziecku biernemu,apatycznemu-tresci pobudzające,aktywizujące.

Zasady pracy pedagogicznej:akceptacji dziecka,podmiotowości i indywid,;refleksyjności;systemat.i konsekw.;komfortu psych.;współpracy z innymi os.

Oligofrenoped.to dział ped specj zajmujący się nauczaniem i wychow.jednostek niepelnospr.intelektualnie.

Zadaniem oligo jest:1.ustalenie takich metod i form Rewali,kt.jednostce upośledz.zapewnilyby optymalny,wszechstronny rozwój. 2)przystosowanie do war społecznych, 3)przygotowanie do zawodu, 4)wspieranie autonomii.

Upośledzenie umysł/niepełnosprawność intelekt.-to istotnie nizsze niż normalne funkcjonowanie inteligencji,z jednoczesnie występującym ograniczeniem w zakresie 2ch lub wiecej spośród umiejętności przystosowawczych:porozumiewania się,samoobsł, trybu zycia domowego,uspołecznienia,korzystania z dobr społ,kulturowych,samodzielności,troski o zdrowie i bezpiecz.,umiejętności szkolnych,organiz.wolnego czasu i pracy.

Niedorozwoj umysłowy(oligofrenia)-ogolne zmniejszenie możliwości rozwojowych spowodowane wcześniejszymi,a jednoczenie nieodwracalnymi zmianami CUN dziecka.Musza być przynajmniej 2 odchylenia od normy.

Deficyty globalne(odnoszące się do całokształtu funkcjonowania rozwoju poznawczego i intelektualnego;poziom zachowania,przystosowania jest istotnie nizszy o 2 lub wiecej odchylen standardowych)i parcjalne(intelekt jako całość jest w ormie;gdy od normy odbiega jedna funkcja, dwie lub wszystko przy prawidłowym ogólnym poziomie funkcjonowania intelektu)

Przyczyny klasyf. wg Lipkowskiego:Prenatalne(w okr ciązy)Preinatalne(związane z porodem dziecka)Postnatalne(po urodzeniu dziecka)

Klasyfikacja Defic intelektualnych IQ Wechsela:

69-55 uposl.um.w ST.lekkim:-poziom intelekt-12 r.z,najwięcej rozpoznan, os samodzielne,zaradne,nie maja myslenia abstrakcyjnego (konkretno-obraz), Zycie rodzinne ebz trudności, zaburzenia osobow.zwiazane z atmosferą otoczenia, często jako wynik zaniedba wychowawczego Istnieje tendencja do wprowadzana zajec korekcyjnych.do 12 r.z brak roznic rozwojowych.

54-40-st.umiarko.- 9 r.z,trudności z nabywaniem reguł społecznych (lojalność, współdziałanie),niezręczność fizyczna, utrudniona motoryka rąk,powolny rozwoj motoryczny, zubozale procesy poznawcze. Umiejętności samoobsługowe, nie glubia się w dobrze znanym terenie, mogą prac w zak..pr.chronionej./pamiec nietrwala gł. Mechaniczna,mowa-czeste wady,ubogie słownictwo.

39-25-st.znacznym-6r.z. ok. 4-5 r ż zauważalne spozniienie rozwoju psychofiz. Mogą opanowac samoobs,przy stalej opiece wyuczc się czynności dom.rak precyzji ruchow.Moga podejmowac prace nie wymagające kwalifik.//uwaga mimowolna skupona na silnych bodzcach,pamiec krotkotrw.

Poniż 25-st.głeboki-3 r.ż. Możliwa tylko najprostsza samoobsluga.Os te zyja krotko, zwykle rodza się zdefor.fizycznie, wymagaja opieki instytucjonalnej, brak smodzielnosci./

E.DOLL-niepelnospr.intelektualna-stan niedojrzałości społ powstaly w okr.rozwoju bedacy skutkiem zahamowania rozwoju inteligencji pochodzenia konstytucjonalnego.Stan ten jest nieusuwalny.

E.D.6 aspektow niepełnosprawności:niedojrzałość spol;niska sprawność umysl;opóźnienie rozwojowe;zahamowanie rozwoju trwale,nieprzemijające w procesie dojrzewania;konstytucjonalność;nieodwracalność procesu.

---------

Tyflopedagogika-(typglos-slepy)dzial ped.spec.,jest nauka o wychow i kształceniu os.z wada wzroku.W zalezn.od stopnia uszkod wzr.wyr.sie os:niewidome,z reszt.wzr,niedowidzące.

Podzial PZN:os.niewidome;os.ociemniala(5r.z);szczatkowo-widzaca.

Przyczyny inwalidz.wzroku:czynniki gen,wady wrodz analizatora wzrok i uszkodz.okoloporod,chor.analizatora wzrokowego,ch.zakazne z wysoka temp oraz nowotwory,zatrucia,cukrzyca,urazy mech.,termiczne,chemiczne,RTG,awitaminoza,zmiany starcze.

Uszkodz.widz.centralnego-obniz.ostrosci wzroku.

Widzenia obwodowego-ograniczebia i ubytki pola widzenia.

Klasyfik.Swiat.Org.Zdr.-kat.ostrosci.

-wz.normalny-0,8-1,0,prawie norm poniz 0,8.

-slabowzrocznosc- 0,3-0,05, znaczna poniz0,1;umiarkowana poniz0,3.

-slepota-calkowita-0,00|| 0,02-0,05-prawie calkowita; 0.05-slep.umiark.

Os.niewidomymi sa os.kt.w pracy zawod.opieraja się gl na pozostałych zmysłach,a wiec-calkowicie niewidomi,Natomiast w odniesieniu do innych os z uszkodz.wzrokiem oznacza to,ze zachowana sprawność wzroku jest zbyt mala do wypelnienia f-cji orientacyjnej na stanowisku i w miejscu pracy oraz f-cji kierującej i kontrolującej w trakcie wykonywania pracy.Sa to os.zawodowo niewidome.

Os.slabowidzace-to os.kt.pomimo znacznego uszkodz.czynnosci wzrok.wykorzystuja je dla orient,kierowania i kontrolowania przebiegu pracy.

Charakter.os.niedowidz.

Zaburz.pocz.wl.wart;poczuc.niepewnosci co powod.zespol tikow obronnych;zmniejszona spr.fiz;kompensacja dotykiem,sluchem,wechem;skolioza,koguci chod;wyrobienie orient przestrzennej;rozw.umysl-roziwja się myslenie poprzez analogie.

Surdopedagogika(surdut-gluchy)dzial ped.spec.zajm.sie teoret.i praktycznymi problemami kształcenia i wychow.jednostek z wadami sluchu i wad.mowy wynikającymi z zaburzen sluchu. Obejmuje tez profilaktyke,diagnostyke i poradnictwo os. z gr.ryzyka.

Klasyfikacja:

1 ze wzgl.na lokalizacje uszkod (typu obwodowego,mieszany,t.centralnego)

2.czas wystap.wady (PRElingwalny-do3r; PERYlingwalny-3-5r; POSTlingwalny-5-7r.)

3.etiologie (wrodzony-dziedzicz;genet.chor matki,srod farmakol,RTG i nabyty-po urodz,-choroby,urazy,srod farm)

4.stopien uszkodzenia,głębokość-wg BIAP(lekki 20-40dB; umiak 40-70dB; znaczny 70-90; gleboki pow 90dB.)

Gluchota-calkow.zniesienie czynności narzadu sluchu lub głębokie ich uszkodz,kt pomimo korekcji aparatow wzmacnijacych utrudnia,ogranicza lub uniemozliwia orientacje w otoczeniu i porozumiewaniu się z os.slyszacymi. 2 ost.stopinie BIAP.

Niedosłuch-uszkodz.sluchu kt.mozna skorygowac przy pomocy aparatu wzmacniającego,nie powoduje większych trudności i ograniczen w orient.w otoczeniu i porozumiew.sie z os slysz.Sa to os.z lekkim i umiarkow.uszkodz.sluchu.

FAS-alk.zesp.płodowy, zesp.umyslowych,fiz i behawioral.zaburzen,jest skutkiem spozywania alko.przez matke w ciazy.

Z.Aspergera(autyzm inteligentny)-całościowe zaburzenie rozwojowe.Rozwój mowy i poznawczy przebiega prawidłowo.

(zaburz.kontakt z ludzmi,problem z interpret.mowy,slepota umysłu,trudności w akcept.zmian,os.pozbaw.uczuc,niekontrolowane ruchy,zainteresowania,problem z mowa,słownictwem,zaburz.sensoryczne,zaburz.koord ruch.,brak elast.myslenia.)

Z.Williamsa-rzadkie schorz.genet.powoduj.uposledz.fiz i umysl.Jest ono spowodow.przez uszkodzenie genu odpowiedział.za kontrolowanie syntezy elastyny. (dzieci elfów,niski,lękliwość,klopot z koncert,obsesyjne zachow,slaba komunikacja,opóźnienie rozw fiz i umysl,ataki złosci)

ADHD-zes.nadpobudl.psychoruch i zab koncentr.uwagi. (nadruchliwość,impulsywność,zaburz.uwagi)

Z.Downa-wada genet.kt.powoduje zaburzenia w organ,wymagające podobnie jak inne schorzenia,odpowiedn.wspierania rozwoju dziecka.Spowodowana jest obecnością w każdej kom dodatk.chromos.21(trisomia,90%)Zostaje zakłóc.prawidł.rozw. psych i fiz.

Z.Retta-postep.ch.neurologiczna kt dot dziewcząt.Objaw-utrata umiejętności celowego posl.sie rekoma-powtarzane,stereotypowe ruchy rąk.

Z.Turetta-schorzenie neuropsychiatr.objawia się nasilonymi tikami wokalnymi i motorycznymi.

DPD A1

1.dz.uposledz.pod wzgl fiz/umysl/spol,należy traktowac,wychowywac i otaczac szczegolna opieką,z wzgl..jego ST.zdrowia i war.zyciowch.

2.dz.ma prawo do nauki,

3.dz.nalezy chronic przed wszelkiego rodzaju zaniedbaniem,okrucieństwem i wyzyskiem,

4.dz.z chwila przyjscia na swiat ma prawo do nazw.i.obywat.

5.dz.powinno mieć zawsze pierwszeństwo do ochrony i pomocy,

6.dz.nalezy chronic przed praktykami,jakie mogą prowadzic do rasowej,relig lub wszelkiej innej dyskryminacji.

DPON A2

1.o.n.maja wrodzone prawo do poszanowania ludzkiej godności,powiadaja te same fundamentalne prawa,co ich wspolobywatele w tym samym wieku. Oznacza to przed wszyst.prawo do korzyst. Z godziwego zycia w możliwie szerokim zakresie.

2. o.n.posiadaja uprawnienia,kt.umozliw.im osiągnąć możliwie duza niezależność.

3.o.n.maja prawo do opieki med. I psych.oraz leczenia funkcjonalnego,obejmującego zaopatrzenie w sprzed protet.i ortop;(…)do med.i spol. Reh.,oswiaty,zawodowego szkolenia i rehab.,srodkow pomocniczych,doradztwa,pośrednictwa pracy oraz In.zaslug,kt.umozliwiaja im pelny rozwoj uzdolnien i umiejetn. Oraz przyspieszaja proces ich społecznej integracji lub reintegracji.

Konw.o Prawach Dz A4

1.w rozumieniu tej konw.dz.oznacza kazda istote ludz. W wieku poniz 18,chyba ze zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka,uzyska ono wczesniej pelnoletnosc.

2. dz.maja prawo do szczeg.troski i pomocy.

3.dz. dla pelnego i harmonijnego rozwoju swojej osobow.powinno wychow.sie w srodow.rodzinym,w atmosf.szczescia,miłości i zrozumienia.

4.dz.powinno być w pelni przygotowane do zycia w spo.jako indywidualnie uksztatow jednost.,w duchu pokoju i godności,toler,wolności,równości i solid.

5. dz.wymaga ochrony prawnej przed jak i po ur.

6.panstwa-strony zapewniaja,w miare mozliw.max zakresie warunki zycia i rozw.dz.

7.rodzicie/rodzic lub Inn.os.odpowiedz.za dz.ponosza gl.odpowiedzialnosc za zabezpieczenie w ramach swoich mozliw.,także finans.,warunkow zycia niezbędnych dla rozw.dz.