Wyjaśnij pojęcia : teren poprzemysłowy, grunt a gleba, ryzyko.

Tereny poprzemysłowe

- Tereny poprzemysłowe na których została zakończona działalność gospodarcza, to tereny zdegradowane, nie użytkowane lub nie w pełni wykorzystane, z których obecnością zwykle wiążą się niekorzystne zmiany w sferze ekonomicznej, społecznej, przestrzenne
i ekologicznej (przyrodniczej) .

- W zakres nieużytków poprzemysłowych wchodzą nieużytki poeksploatacyjne obejmujące grunty przekształcone rzez działalność wydobywczą jak również tereny zakładów przeróbczych oraz zaplecza administracyjno –technicznego.

Gleba - to biologicznie czynna warstwa Ziemi od jej powierzchni do głębokości przenikania korzeni.

Grunt - jest to zewnętrza warstwa Ziemi o budowie naturalnej lub ukształtowanej przez człowieka. Miąższość warstwy gruntu zależy nie tyle od właściwości masy ziemnej, ile od sposobu użytkowania tego gruntu. Rozróżnia się grunty: rolne, leśne, budowlane, miejskie, osiedlowe, przemysłowe, pod wodami, bagienne itp. Grunt budowlany sięga do kilkunastu metrów głębokości, a orny I,5 - 2,0m.

Ryzyko - oczekiwana lub rzeczywista częstość (prawdopodobieństwo) wystąpienia szkodliwego efektu zdrowotnego (środowiskowego) warunkach narażenia na czynnik chemiczny, fizyczny lub biologiczny stanowiący zagrożenie dla człowieka (środowiska).
O wyborze kryteriów oceny ryzyka dla środowiska na terenach zanieczyszczonych decyduje sposób użytkowania tych terenów oraz akceptowany stopień ryzyka środowiskowego.

Na akceptację stopnia ryzyka istotny wpływ mają czynniki natury:

1. ekonomicznej

2. społecznej.

Podział gruntów ze względu na funkcje ( zgodnie z Rozp).

Ze względu na funkcję gruntu zastosowano podział na trzy grupy:

1. Grupa A

- Nieruchomości gruntowe wchodzące w skład obszaru poddanego ochronie na podstawie

przepisów ustawy - prawo wodne,

- obszary poddane ochronie na podstawie przepisów o ochronie przyrody,

2. Grupa B - grunty zaliczone do użytków rolnych z wyłączeniem gruntów pod stawami
i gruntów pod rowami, grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, nieużytki, a także

grunty zabudowane i zurbanizowane z wyłączeniem terenów przemysłowych, użytków

kopalnych oraz terenów komunikacyjnych;

3. Grupa C - tereny przemysłowe, użytki kopalniane i tereny komunikacyjne.

Możliwości (+), ograniczenia (-) czynniki wpływające na proces rewaloryzacji.

Korzyści wynikające z rewitalizacji terenów poprzemysłowych;

l. Korzyści w sferze przestrzennej:

- Występowanie nieużytków poprzemysłowych centralnych częściach miast;

- Atrakcyjność terenów poprzemysłowych dla inwestorów prywatnych;

- Potencjał kulturowy oraz architektoniczny;

- Dogodne położenie komunikacyjne;

- Dostępność infrastruktury.

2. Korzyści w sferze gospodarczej:

- Wprowadzenie nowych funkcji usługowych lub przemysłowych;

- Stymulowanie rozwoju gospodarczego regionu;

- Stworzenie nowych miejsc pracy;

- Wzrost dochodów gminy.

3. Korzyści w sferze społecznej:

- Odnowa zdegradowanego obszaru poprawia jakość życia mieszkańców;

- Zaspokojenie potrzeb społeczności lokalnej w zakresie usług, mieszkalnictwa i terenów rekreacyjnych.

Ograniczenia działań rewitalizacyjnych terenów poprzemysłowych

1. Ograniczenia w sferze własnościowej, legislacyjnej:

- Ustalenie stanu prawnego gruntu i nieruchomości,

- Niejasna sytuacja własnościowa;

- Wskazanie właściciela gruntu jest szczególnie istotne wtedy, kiedy nieużytkowany obszar jest zdegradowany i wymaga przeprowadzenia rekultywacji.

- Zapis ustawy prawo ochrony środowiska zobowiązuje właściciela gruntu do przeprowadzenia rekultywacji, a tym samym poniesienia przez niego kosztów związanych
z odnową terenu. Sprawcą degradacji danego obszaru nie zawsze jest podmiot aktualnie nim władający.

- Dawne przedsiębiorstwa państwowe stały się własnością skarbu państwa, który musi przejąć na siebie obowiązek rekultywacji.

- Kwestii spornych nie ma w odniesieniu do terenów, na których aktualnie prowadzona jest działalność górnicza, ponieważ podmiotem odpowiedzialnym za rekultywację jest przedsiębiorca górniczy (ustawa prawo geologiczne i górnicze).

2. Ograniczenia w sferze finansowej

- W odniesieniu do terenów poeksploatacyjnych sytuacji nie rozwiąże fundusz likwidacji zakładu górniczego.

- Istniejące fundusze krajowe i europejskie mogłyby wspomóc działalność rewitalizacyjną jednak ze względu na skomplikowaną procedurę ich pozyskania traktowane są jako: ograniczone źródło finansowania inwestycji.

- Prywatni inwestorzy, dysponujący znaczącym kapitałem, rzadko zainteresowani są: podjęciem inwestycji na terenie zdegradowanym, który przed zagospodarowaniem wymaga podjęcia gruntowej odnowy.

- Władzom lokalnym zależy na ożywieniu nieużytków, jednak brak odpowiednich funduszy publicznych jest przeszkodą na drodze w ich zainwestowaniu.

- Rola samorządu lokalnego sprowadza się do opracowania systemu zachęt i udogodnień dla podmiotów prywatnych w celu pobudzenia ich aktywności inwestycyjnej, np. oddłużeniu gruntu, poprawie stanu infrastruktury, wprowadzeniu ulg podatkowych i obniżaniu stawek za dzierżawę.

Pytanie o składowisko.

Definicja składowiska

- Zgodnie z art.3 ust. 3 pkt 16 ustawy o odpadach [2001] pod pojęciem składowisko odpadów, „rozumie się [… ] obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów,''

- Wedle innej definicji składowisko odpadów jest to budowla stanowiąca całość techniczno -użytkową, wraz instalacjami i urządzeniami, przeznaczona do składowania odpadów [Łuniewski i Łuniewski 2010].

- Pojęcie ,,obiekt budowlany” zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 1 ustawy Prawo Budowlane jako:

* Budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi;

* Budowla stanowiąca całość techniczno – użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami;

* Obiekt małej architektury.

Podział składowisk:

W Polsce istnieją trzy rodzaje składowisk:

l. niezorganizowane- zajmują wyrobiska lub naturalne zagłębienia terenu bez specjalnego przygotowania, czego skutkiem jest m.in. zanieczyszczenie wód gruntowych, niekontrolowana emisja gazów do atmosfery, a także nadmierny rozwój ptactwa i gryzoni;

2. półzorganizowane- w ostatnich latach takie składowiska budowane są dosyć często; od poprzedniego rodzaju składowisk odróżnia je zastosowanie izolacji składowanych odpadów od podłoża, jednak sposób ten nie zabezpiecza środowiska przed emisją ciekłych i gazowych substancji oraz stanowi przejściową formę w dążeniu do prawidłowego urządzenia
i eksploatacji składowisk;

3. zorganizowane - posiadają one specjalną lokalizację, z uwzględnieniem kryteriów hydrogeologicznych i geotechnicznych, spełniają obowiązujące wymogi techniczne, budowlane są również odpowiednio eksploatowane.

Monitoring składowisk

- Zamknięte i przyrodniczo zagospodarowane składowiska odpadów, a zwłaszcza odpadów niebezpiecznych, wymagają przez lata monitoringu.

-Monitoring dotyczy efektów rekultywacji opartego między innymi na analizach laboratoryjnych oraz obserwacjach bezpieczeństwa geotechnicznego składowiska [Rozporządzenie 2002].

Rekultywacja składowisk

- Rekultywacja składowisk odpadów powinna obejmować działania ograniczające do minimum negatywny wpływ inwestycji na środowisko.

- Chodzi zatem o przeprowadzanie zaprojektowanych zabiegów technicznych
i bio1ogicznych ora z monitoring zanieczyszczeń.

- O stopniu ochrony przed erozją i pyleniem decyduje budowa wierzchniej warstwy powierzchniowej która jest podłożem do wzrostu i rozwoju roślin.

- Warstwa przykrywająca składowiska musi być trwała odporna na warunki atmosferyczne oraz osiadanie.

Kąt nachylenia a kierunek rekultywacji

- Poszczególne kierunki zagospodarowania zwałowisk wymagają innego kąta nachylenia.

- Biorąc pod uwagę uprawę rolną kąt nachylenia nie może przekroczyć 5-10", gdyż uniemożliwiłby on prowadzenie zabiegów sprzętem mechanicznym.

Zwałowiska mające na celu stworzenie funkcji pastwisk uformowane powinny zostać pod

kątem nie przekraczającym 75o,

- Grunty z przeznaczeniem na zalesienie są ostatnim piętrem zwałowiska które nadają się do jakiegokolwiek zagospodarowania. Kąt nachylenia stoku jest zależny w niewielkim stopniu od klimatu, ale biorąc pod uwagę klimat umiarkowany nie może przekroczyć 35stopni.

Izolacja powierzchniowa składowiska:

- Izolacja powierzchniowa - polega na przykryciu zanieczyszczonej gleby i uniemożliwieniu migracji zanieczyszczeń do środowiska (migracja może być spowodowana przenikaniem wód deszczowych lub powierzchniowych w głąb profilu glebowego lub działaniem wiatrów powodujących rozwiewanie zanieczyszczonych cząstek gleby).

- Pokrywa może składać się z kombinacji rożnych materiałów takich jak: włókna syntetyczne, ciężkie gliny i czasem beton. Metoda jest stosowana in situ.

Funkcje pokrywy składowiska :

- minimalizowanie infiltracji wód powierzchniowych i opadowych;

- odprowadzenie wód powierzchniowych z minimalną erozją uszczelnienia;

- opieranie się naprężeniom wynikającym z osiadania oraz konsolidacji podłoża;

- praca z minimalnym nadzorem eksploatacyjnym;

- kontrola migracji gazu;

- oddzielenie odpadów od szkodników;

- poprawa wyglądu oraz stworzenie podstaw do określonego wykorzystania terenu składowiska po zakończeniu jego eksploatacji.

Jakie zanieczyszczenia brane są pod uwagę przy podziale gruntów na grupy.

Grupy zanieczyszczeń chemicznych uwzględniane przy wyznaczaniu standardów jakości

gleby i ziemi

1. Metale (np. Cr, Zn. Cd. Cu, Ni, Pb, Hg)

2. Nieorganiczne (cyjanki wolne i związki kompleksowe)

3. Węglowodorowe( benzyna, olej mineralny)

4. Węglowodory aromatyczne (areny)

5. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)

6. Węglowodory chlorowane

7. Środki ochrony roślin

- Pestycydy chloroorganiczne

- Pestycydy - związki nie chlorowe

8. Pozostałe zanieczyszczenia (np. fenol, krezol, pirydyna)