1. Kontynent o największej liczbie ludności: Azja

2. Kontynent o najmniejszej liczbie ludności: Australia

3. Przyrost naturalny to różnica pomiędzy liczbą urodzeń, a liczbą zgonów w danym okresie: Pn = U – Z; Wpn = Wu – Wz; Wu = U : L *1000; Wz =Z : L *1000

4. Eksplozja demograficzna to zjawisko charakteryzujÄ…ce siÄ™ dynamicznym wzrostem przyrostu naturalnego.

5. Przyczyny eksplozji demograficznej:

• spadek liczby zgonów

• poprawa warunków życia

• rozwój medycyny

1. Przyczyny wysokiego przyrostu naturalnego w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™:

• przyjÄ™ty model rodziny wielodzietnej

• brak opieki socjalnej i sÅ‚abo rozwijajÄ…cy siÄ™ system emerytalny (dzieci jako zabezpieczenie na starość)

1. Przyczyny zmniejszania się liczby ludności w krajach wysoko rozwiniętych:

• upowszechnianie siÄ™ modelu rodziny 2+1

• konsumpcyjny styl życia

• migracje zagraniczne ludzi mÅ‚odych

1. Model przejścia demograficznego:

• FAZA I – spoÅ‚eczeÅ„stwa o niskim poziomie rozwoju; dużo urodzeÅ„ i zgonów; np. plemiona Amazonii, ludy koczownicze Afryki.

• FAZA II – zmniejszenie współczynnika zgonów; eksplozja demograficzna; np. Kenia, Sri Lanka.

• FAZA III – przyrost naturalny osiÄ…ga najwyższe wartoÅ›ci; np. Indie, Meksyk, Indonezja.

• FAZA IV – spoÅ‚eczeÅ„stwa krajów wysoko rozwiniÄ™tych; zmniejszenie przyrostu naturalnego; np. Hiszpania, Belgia.

• FAZA V – regres demograficzny; ujemny przyrost naturalny; np. Niemcy, Ukraina, WÄ™gry.

1. Model przejścia epidemiologicznego:

• FAZA I – głód; dominowanie chorób zakaźnych i pasożytniczych.

• FAZA II – cofanie siÄ™ chorób zakaźnych i pasożytniczych.

• FAZA III – dominowanie chorób cywilizacyjnych i degeneracyjnych.

• FAZA IV – cofanie siÄ™ chorób cywilizacyjnych i degeneracyjnych.

1. EKUMENA – tereny stale zamieszkane.

2. ANEKUMENA – tereny niezamieszkane.

3. SUBEKUMENA – tereny tymczasowo zamieszkane przez człowieka.

4. Gęstość zaludnienia wg. kontynentów:

   1. Azja wschodnia i poÅ‚udniowa (ok. 200os./km² i wiÄ™cej)

   2. Zachodnia i Å›rodkowa Europa (ok. 100-199 os./km²)

   3. Wschodnie wybrzeże Ameryki pÅ‚n. (ok. 50-99 os./km²)

5. Wskaźnik gęstości zaludnienia: W_g = L (ludność) : P (powierzchnia)

6. Czynniki rozmieszczenia ludności:

1. Przyrodnicze:

• warunki klimatyczne

• warunki glebowe

• rzeźba terenu

• dostÄ™p do sÅ‚odkiej wody

• surowce naturalne

1. Społeczno-gospodarcze:

• poziom rozwoju gospodarczego

• poziom rozwoju rolnictwa, przemysÅ‚u, usÅ‚ug

• poziom bezrobocia

• poziom urbanizacji

• wielkość przyrostu naturalnego

• zamożność spoÅ‚eczeÅ„stwa

1. Polityczne:

• sytuacja polityczna

• konflikty zbrojne

• przepisy prawa regulujÄ…ce osiedlanie siÄ™

1. Bariery osadnicze:

• termiczna

• wysokoÅ›ciowa

• wodna

• Å›wietlna

1. W niektórych krajach wysoko rozwiniętych postępuje proces starzenia się społeczeństw. Polega on na wzroście udziału osób w średnim i podeszłym wieku w ogólnej liczbie ludności danego kraju. Powodują go najczęściej:

• zmniejszanie siÄ™ liczby urodzeÅ„

• spadek liczby zgonów

1. Dostępność miejsc pracy, poziom wykształcenia oraz aktywność zawodowa społeczeństwa kształtują jego strukturę zatrudnienia. Biorąc pod uwagę zdolność do aktywności zawodowej, wyróżnia się ludność w wieku:

• przedprodukcyjnym – poniżej 18 lat

• produkcyjnym – od 18 lat do wieku emerytalnego

• poprodukcyjnym – osoby, które osiÄ…gnęły wiek emerytalny

Ze względu na źródło utrzymania wyróżnia się natomiast ludność:

• czynnÄ… zawodowo

• biernÄ… zawodowo

1. Rodzaje bezrobocia ze względu na czas trwania:

• Bezrobocie krótkotrwaÅ‚e (trwajÄ…ce nie dÅ‚użej niż rok)

• Bezrobocie dÅ‚ugotrwaÅ‚e

1. Rodzaje bezrobocia ze względu na przyczyny:

• PrzejÅ›ciowe

• Koniunkturalne

• Strukturalne

• Technologiczne

• Sezonowe

1. Skutki bezrobocia:

• Pogorszenie siÄ™ jakoÅ›ci życia

• Wzrost wydatków na pomoc socjalnÄ…

• Wzrost negatywnych zachowaÅ„

• Izolacja spoÅ‚eczna

• Masowa emigracja zarobkowa

1. Migracje – wszelkie przemieszczenia się ludzi, związane ze stałą lub czasową zmianą miejsca pobytu.

2. Imigracja – napływ ludności na dane terytorium.

3. Emigracja – odpływ ludności z danego terytorium.

4. Reemigracja – powrót emigrantów do ojczyzny.

5. Saldo migracji – różnica między liczbą imigrantów, a emigrantów.

6. Przyrost rzeczywisty: Pr = Pn + Sm; Wpr = Pr : L * 1000

MIGRACJE
Długość trwania
Wahadłowe Czasowe Stałe

1. Czynniki wypychajÄ…ce:

• wysoki poziom bezrobocia

• brak możliwoÅ›ci zapewnienia żywnoÅ›ci sobie i swojej rodzinie

• konflikty o różnym podÅ‚ożu

1. Czynniki przyciÄ…gajÄ…ce:

• możliwość znalezienia pracy

• poczucie bezpieczeÅ„stwa

• wyższy standard życia

	SKUTKI MIGRACJI
W państwach:	Pozytywne
emigracyjnych	Spadek bezrobocia Ograniczenie wydatków państwa na świadczenia socjalne Wzrost popytu na różnego rodzaju towary i usługi, spowodowany zwiększeniem dochodów emigrantów Rozwój firm zajmujących się transportem zagranicznym Podniesienie standardu życia emigrantów oraz ich rodzin dzięki pieniądzom zarobionym za granicą
imigracyjnych	Napływ pracowników: specjalistów i taniej siły roboczej Większy przyrost rzeczywisty i odmłodzenie społeczeństwa Zróżnicowanie kulturowe Wzrost zapotrzebowania na produkty i usługi przeznaczone dla obcokrajowców Wzrost dochodu krajowego

1. Rasa – grupa ludzi posiadająca wspólne cechy, które przekazywane są dziedzicznie.

2. Odmiany człowieka:

• biaÅ‚a (europeidalna)

• żółta (mongolidalna)

• czarna (negroidalna)

• Odmiany mieszane:

• mulaci (czarna + biaÅ‚a)

• metysi (biaÅ‚a + żółta)

• zambosi (żółta + czarna)

1. Religie globalne:

• ChrzeÅ›cijaÅ„stwo

• Islam

• Buddyzm

1. Języki oficjalne (w ramach ONZ):

• angielski

• chiÅ„ski

• rosyjski

• francuski

• hiszpaÅ„ski

• arabski

1. Analfabetyzm jest ogromnym problemem wielu krajów Afryki i Azji, ponieważ w znacznym stopniu ogranicza ich rozwój gospodarczy.

2. Kręgi cywilizacyjne:

KrÄ…g cywilizacyjny	Cechy
Zachodni	fundamentem jest chrześcijaństwo najważniejsze wartości: swoboda jednostki, indywidualizm, poszanowanie godności człowieka, otwartość na cudze zdobycze nauki i techniki, znaczna tolerancyjność w stosunku do innych kultur
Prawosławny	bliski związek władz kościelnych i państwowych prowadzący do kultu silnej władzy
Islamski	państwowość ukształtowana przez islam oficjalnie uznaje się tu wielożeństwo kobiety pozostają w cieniu mężczyzn
Afrykański	obszar silnej identyfikacji plemiennej oraz postępujących wpływów chrześcijaństwa i islamu, które mieszają się z prastarymi, lokalnymi wierzeniami
Hinduski	mimo zakazów prawnych nadal funkcjonuje podział na kasty rola kobiet ograniczona do opieki nad rodziną
Buddyjski	przekonanie, że człowiek powinien skupić się na kształtowaniu właściwych postaw wiara w reinkarnację i ulotność życia doczesnego ogranicza rozwój gospodarczy ascetyczny tryb życia
Chiński	znaczny wpływ konfucjanizmu, w którym władca dba o poddanych, a ci w zamian spełniają swoje obowiązki i są mu absolutnie posłuszni zdyscyplinowanie i skłonność społeczeństwa do poświęceń powoduje, że chińskie fabryki słyną z wytwarzanie produktów w atrakcyjnych cenach
Japoński	szacunek do władzy oraz wyjątkowa pracowitość i zaangażowanie w wypełnianie powierzonych obowiązków
Latyno-amerykański	dominacja języka hiszpańskiego oraz chrześcijaństwa religijność to mieszkanka wierzeń rdzennej ludności, afrykańskich niewolników i katolików

1. obecnie polska uznawana jest za jednolitą narodowościowo i wyznaniowo. Jest to efekt zmian po II wojnie światowej.

2. Mniejszości narodowe w Polsce (1,2%):

• Niemcy

• BiaÅ‚orusini

• UkraiÅ„cy

• Rosjanie

• Litwini

1. Rodzaje jednostek osadniczych:

• WieÅ›, czyli obszar zamieszkiwany głównie przez osoby zajmujÄ…ce siÄ™ rolnictwem.

• Miasto, w którym ludność prowadzi dziaÅ‚alność pozarolniczÄ….

1. Osadnictwo wiejskie:

• Okolnica, czyli nieduża wieÅ› placowa, w której zwarta zabudowa tworzy krÄ…g lub podkowÄ™ wokół wewnÄ™trznego placu,

• Owalnica, wieÅ› placowa o owalnym ksztaÅ‚cie wyznaczonym przez dwie ulice ze zwartÄ… zabudowÄ…, otaczajÄ…ce centralnie poÅ‚ożony plac,

• Ulicówka, w której budynki skupione sÄ… wzdÅ‚uż drogi,

• Wielodrożnica, której zabudowa skupia siÄ™ wzdÅ‚uż wielu, czÄ™sto nieregularnych dróg.

1. Funkcje miast:

• administracyjna

• obronna

• przemysÅ‚owa

• usÅ‚ugowa

• handlowa

• transportowa

• edukacyjna

• turystyczna

• uzdrowiskowa

• religijna

1. Fizjonomia miast: *patrz podręcznik

• Miasto europejskie

• Miasto amerykaÅ„skie

• Miasto wschodnioazjatyckie

• Miasto arabskie

1. Urbanizacja – proces rozwoju miast. Obejmuje on zarówno powstawanie nowych miast jak i rozwój już istniejących.

2. PÅ‚aszczyzny urbanizacji:

• Demograficzna (wzrost liczby ludnoÅ›ci miejskiej)

• Przestrzenna (zwiÄ™kszanie przestrzeni miejskiej)

• Ekonomiczna (zmiany w strukturze zatrudnienia)

• SpoÅ‚eczna (upowszechnianie tzw. miejskiego stylu życia)

1. Fazy urbanizacji:

1. Urbanizacja wstępna – polega na powolnym zwiększeniu się ludności miast, szczególnie centrów.

2. Suburbanizacja – szybki wzrost liczby mieszkańców przedmieść.

3. Dezurbanizacja – polega na przenoszeniu się ludności z dzielnic śródmiejskich na obszary znacznie oddalone od centrów miast.

4. Reurbanizacja – ponowny wzrost liczby ludności centrów miast.

SKUTKI URBANIZACJI
Gospodarcze
Ekologiczne
Przestrzenne
Społeczne