Logika – Wykład 16 pazdziernik

Dyżur - środa 18 - 19

1. Powtórka z ostatniego wykładu.

Logika

Logika Formalna Semiotyka ogolna Metodologia Nauka

Semantyka Syntaktyka Pragmatyka

Semantyka – Strus pędziwiatr i wyobrazamy sobie tego strusia.

Pragmatyka – Mowimy Strus a odbiorca tez wyobraza sobie strusia.

Elementy znaku

Nadawca – tresc – odbiorca

Język

- zbior zdań

Zbiór reguł składniowych

Homonimy – wyrazy identycznie brzmiące, które nie posiadają wspólnych elementów znaczeniowych

Idomy – bląd, dosłowne rozumienie zwrotow metaforycznych, ; wyrażenia w poszczególnym wyrazom lub calemy wyrażeniu nadano znaczenie odmienne

Synonimy – wyrazy rozniace się brzmieniem choc przypisano im w danym jezyku jednakowe znaczenie np. auto- samochod

Jezyk pierwszego stopnia – jezyk odnoszący się bezpośrednio do nazywanych obiektow

Metajęzyk jezyk wyższego stopnia opisujacy inny jezyk

Funkcja deskryptywna

Ekspresywna

Per formatywna – mogą być skuteczne lub nie skuteczne

Fatyczna

Kategoria syntaktyczna – mówiąc o roli syntaktycznej jakiegos wyrażenia mamy na mysli role jaka ogrywa ten wyraz przy budowie wyrażenia bardziej slozonego.

Pilny student uczy się systematycznie logiki

Niebieski szlafrok skrapla powaznie logikę.

1. Bierzacy wykład – przykłady

z

Przestepstwo jest zbrodnią albo (przestępstwo jest) występkiem.

n z/nn n z/zz n z/nn n

n n

Przestepstwami podobnymi sa przestępstwa należące do tego samego rodzaju.

n n/n z/nn n n/nn n/n n

Ta antena należy do zestawu

z/nn

Antena należaca do zestawu

n/nn

Jaka role syntaktyczna pełni wyrazenie stoi.

Piotr stoi-- z/n

Piotr stoi na stole ---- z/nn

Podniosłem Piotra stojacego na stole ---- n/nn

n

Sąd wymierza karę według swojego uznania.

N z/nnn n n/n n

Wymierza według - to jeden funktor

z z

Moja żona lubi wiedzieć , co robię, kiedy spotykam się z kolegami

z/n z/zz

n/n n z/n / z/n z/n z/zz z/ n

Ja OSOBISCIE NIC DO CIEBIE NIE MAM

Bardzo się ciesze, zachorowal Pan na moja ulubiona chorobe.

Nazwa kategorematyczna – w zależności od okoliczności może być nazwa albo funktorem

Piotr prezentuje soba poziom – n

Poznalem dzis dłużnika swojego sasiada – dłużnik to n/n

Wzrosl poziom wody – poziom jako n/n od wody

Dzisiaj widziałem dziecko. – dziecko jako n

Dzisiaj widziałem dziecko kolegi – dziecko jako n/n

Nazwa synkategorematyczna – może być tylko funktorem lub operatorem, nigdy nie może być podmiotem lub orzecznikiem zdania (wyjatek – w zdaniu z domyślnym argumentem)

Akronim – wygłaszane jako jedna nazwa pierwsze litery wyrazów składowych np. PCK, TK,

Abrewiacja – nazwa skrócona, np. matma cywil,

Zbitki nazewnicze – np. centrolew, komsomoł, politruk. Takie nazwy mogą być źródłosłowem innych nazw np. gestapowiec, czekista

Nazwa hybrydalna – zbitka powstała z wyrazów pochodzących z róznych jezyków.

Słowowytrych – tworzone doraźnie, a następnie utrwalone przez uzywanie, stosowane do nazwania obiektów o nieznanych nazwach np. dinks, tentegować wihajster.

Denotacja nazwy – oznaczanie .z biór obiektów (desygnatów) wskazanych przez jej uzycie.

Zakres nazwy – zbór desygnatów.

Nazwy ostre i nieostre

Nazwy ostre – nazwy których zakres można w sposób obiektywnie jednoznaczny okreslic np. człowiek, Strus

Nazwy nieostre – nazwy w których przypadku nie ma obiektywnej i jednoznacznej granicy pozwalającej oddzielić zakres jej desygnatów np. młody człowiek.

Nazwy wieloznaczne posiadaja wiele znaczen, np. powód.

Nazwy generalne – wskazuja na konkretny desygnat bez względu na jego cechy np. Jan kowalski

Nazwy indywidualne – wskazuja na konkretny desygant ze względu na jego cechy np. kwadrat.

Nazwy pozytywne i negatywne

1. Prywatywne

2. Pejoratywne

- pozytywne

- negatywne

SUPOZYCJE NAZWY (role znaczeniowe nazwy)

Supozycja prosta – odnosimy się do jednego desygnatu np. To tens trus którego karmiliśmy w zoo.; Wypowiedz dotyczy jednego konkretnego desygnatu danej nazwy.

Supozycja formalna – odnosimy się do zakresu nazwy. Np. Student musi złożyć egzamin z logiki.; Wypowiedz dotyczy wszystkich desygnatów danej nazwy.

Sypozycja materialna – wypowiadamy się o nazwie jako takiej np prestidigitator, to nazwa trudna do wymowienia.. „ Wypowiedz dotyczy samej nazwy a nie jej desygnatów.

Stus którego widziałem wczoraj w zoo był w telewizji. – supozycja prosta.

Strusie chowaja glowe w piasek – supozycja formalna

Strus piszemy przez u – supozycja materialna

Student siedzący przedemna ma czerwony sweter. – supozycja prosta.

Studenci musza zdac egzamin. – supozycja formalna

Student sklada się z 2 sylab – supozycja materialna

RELACJE (STOSUNKI) MIEDZY ZAKRESAMI NAZWY

Zaleznosci wskzujace czy porównywane nazwy maja wspolne desygnaty, a jeżeli tak czy wszystkie desygnaty jednej nazwy sa desygnatami drugiej nazwy.

Aby wskazac, jaki zachodzi stosunek pomiedzy zakresami dwóch nazw, musza być spełnione 2 przesłanki

- - Nazwy te sa oznaczające (nie sa puste)

- - Nazwy te sa porównywalne tzw maja ze soba wspolne to, ze ich desygnaty sa zarazem desygnatami trzeciej nazwy (KLASY NAZEWNICZEJ).

Musimy wybrac jakąs 3 nazwe, o zakresie szerszym, od porównywanych zakresów, która to 3 nazw (jej zakres) będzie pełniła rolę tła nazewniczego (klasy nazewniczej)

Oznaczanie za pomocą kół ( METODA EULERA)

STOSUNKI MIEDZY ZAKRESAMI NAZW

STOSUNKI ZAWIERANIA STOSUNKI KRZYZOWANIA SIĘ STOSUNKI WYKLUCZANIA SIĘ

- Nadrzednosci - niezaleznosci - przeciwienstwa

- Podziednosci - podprzeciwienstwa - sprzecznosci

- Równowaznosci

Klasa nazewniczą może być klasa uniwersalna – obejmuje ona zbór desygnatów wszystkich istniejących nazw.

Klasa negatywna - to częśc zakresu klasy nazewniczej, który nie został objęty zakresem nazwy, prezentowanej w tej klasie nazewniczej. Zakres klasy negatywnej zalezy wiec od tego, jaka nazwe wybieramy jako klase nazewniczą.

Student – człowiek

Klasa negatywna do studenta jest każdy clzowiek który nie jest studentem.

W klasie uniwersalnej – niestudent będzie wszystko cokolwiek istnieje na swiecie a nie jest studentem.

STOSUNKI ZAWIERANIA SIĘ:

Nadrzednosc

S klasa nazewnicza - zawierzeta

p

s- ryba

p- kirystek pstry

s’ – to takie zwierz co nie jest ryba, p’ to kazda ryba która nie jest kiryskiem

klasa negatywna do s to s’

SP – czy sa obiekty które za zarazem S i P - 1

SP’ – czy sa S ryba ale nie P sa kiryskiem pstrym – 1

S’P – co nie jest S a jest P - 0

S’P’ – 1

Cecha nadrzędności – nie ma czegoś takiego co niebyloby desygnatem pierwszej nazwy a byloby desygnatem drugiej.

W przypadku relacji nadrzędności zakres pierwszej z podanych nazw, obejmuje wszystkie desygnaty, zakresu drugiej nazwy, zarazem zakres drugiej nazwy nie wyczerpuje zakresu pierwszej z podanej nazw. Czyli zakres S zawiera wsyzsktie desygnaty P ale zakres P nie wyczerpuje wszystkich zakresu nazwy P.

ZASADA PODRZEDNOSCI

S- kirysek pstry lub struś

P- ryba - ptak

S S’

P P’

SP – 1

SP’ – 1

SP’ – 0

S’P’ – 1

Przy relacji podrzędności zakres pierwszej z podanej nazw, w całości miesci się w zakresie drugiej nazwy, ale go nie wyczerpuje.

RÓWNOWAZNOSCI

Zakres pierwszej z podanych nazw, w całości meisci się w zakresie drugiej nazwy, i go zarazem wyczerpuje.

Drobnoustroje – mikroorganizmy,

Auto – samochód

Kartofel – zmieniak

Stolica polski – największe miasto nad wisła

L.p a L.mn nie zwracamy na to uwagi.

SP – 1

S’P-0

SP’ - 0

S’P’ – 1

STOSUNKI KRZYZOWANIA SIĘ

Istota tej relacji jest to, ze część zakresu pierwszej z podanych nazw, miesci się w zakresie drugiej nazwy , ale go nie wyczerpuje oraz, czesc zakresu drugiej z podanych nazw, miesci się w zakresie pierwszej ale go nie wyczerpuje.

NIezaleznosc od podprzeciwienstwa, równi jedynie to, czy lacznie zakresy 2 porównywanych nazw wyczerpuja cała klase nazewnicza czy tez nie. Jezlei wyczerpuja to mamy podprzeciwienstwo. A jeżeli wyczerpuja to mamy niezależność.

NIezaleznosc

S

d

P

S-historyk

P- nauczyciel

W klasie Ludzi

P’ wszyscy ludzie tkorzy nie sa nauczycielami

S’ – wszyscy ludzie na swiecie którzy nie sa nayczycielami

SP – 1

SP’ -1

S’P – 1

S’P’ – 1

S

P

S - pracownik

P – nie Robotnik

W klasie ludzi

SP – 1

SP’ – 1

S’P – 1

S’P’ – 0

STOSUNKI WYKLUCZANIA

Ich istota jest to, że zakresy pierwszje i drugiej z podanych nazw w ogóle na siebie nie zachodza, z tym że w przypadku relacji sprzeczności łacznie zakresy 2 porównywalnych nazw, wyczerpuja cala klase nazewniczą, a w przypadku klasy przeciwieństwa - niewyczerpuja

Relacja sprzecnzosci

S

P

S- sruba prawoskretna

P – sruba prawoskretna

W klasie srub

Miedzy zakresem jakiejs nazwy, a klasa negatywna do tego zakresu, zawsze będzie zahcodzic relacja sprzeczności.

Relacja przeciwieństwa

S- sedzia

P- adwokat

W klasie prawników

S

P

O - Oko S

S - siatkówka Oka P

Relacja przeciwieństwa

Żadne oko nie jest siatkówka oka. NIE ma rzeczy które zarazem będą okiem i siatkówka oka

PUŁAPKI NA EGZAMINIE !

S- czesc oka

P – siatkowka oka

To będzie Relacja nadrzedności

S- Obszar Polski

P- obszar Europy

Relacja przeciwiernstwa

S- obszar Polski

P- czesc obszaru europy

Relacja podrzędności

Klasa nazewnicza – fragment obszaru swiata.

Desygnaty nazwy caly obszar poslki – 1

Desygnat nazwy caly obszar europy – 1

Jeżeli mamy 2 nazwqy jednostkowe, to ich zakresy mogą wchodzi w relacje wykluczania się albo relacja równoważności.

S- pokój (rodzaj pomieszczenia)

P – pomieszczenie

Pokój jest nazwa wieloznaczną, w tym przypadku trzeba podac w jakim robimy to znaczenie.