ETYKA W EDUKACJI MAŁEGO DZIECKA
Czym jest etyka?
Etyka jest to teoria. Jest ona dziedziną filozofii. Etyka jest to dyscyplina zajmująca się moralnością zarówno w aspekcie- opisowym (etyka opisowa)
- normatywnym ( etyka normatywna)
Kto był twórcą etyki normatywnej – opisać?
Twórcą etyki normatywnej był Sokrates- jako pierwszy stawiał pytania praktyczne.
Kto był twórcą systemowym- opisać?
Twórcą systemowym był Arystoteles- sformułował założenia nauki-filozofia praktyczna.
Każdy z filozofów budował swoją wizję świata i sposób jego poznawania. Odnosił się do kwestii wartości i norm, dawał wskazówki jak żyć.
Co to jest norma?
Norma- to wartość ukazana w jej charakterze. Normy są ukierunkowane na urzeczywistnienie wartości. Odnoszą się one do praktycznego postępowania człowieka.
Rozwój moralny- niesie ze sobą określone propozycje co do strategii i oddziaływań wspomagających rozwój. Wyróżniamy:
- rozwijanie kompetencji moralnych poprzez dostosowanie wiedzy na temat norm
-wzbudzanie do zachowania norm
Zespół norm i ocen moralnych charakterystycznych dla danej zbiorowości to:
- grupy
- klasy
- warstwy
Fizjologiczna nauka o moralności- zajmuje się wyjaśniania i ustalaniem takich kategorii jak :
- dobro i zło
- odpowiedzialność
- wytyczanie zasad i norm postępowania
Dzieli się ona na:
- aksjologię- teoria wartości
- deontologię
Etyka a moralność
Etyka pochodzi z języka greckiego, natomiast „moralność” ma genezę rzymską i łacińską.
Etyka jest pojęciem zastosowanym przez Arystotelesa. Jest to etyka Arystotelesa.
Moralność odnosi się nie tylko do teorii co do praktyki samej. Jest ona również nazwą zachowań, motywacji dla których są określane kryteria, postulaty etyczne.
Moralność katolicka są to postawy zachowania katolików-to czy są zgodne czy nie z normami.
Wartości etyczne w procesie wychowawczym dziecka.
Do wychowania dziecka przyczynia się wiele czynników. Dużą rolę odgrywają w tym procesie rodzice i wartości etyczne jakimi się w życiu kierują.
Wychowanie dziecka to wpajanie od najmłodszych lat wartości etycznych. Dzieci uczą się dobrego zachowania obserwując rodziców. Jeżeli rodzice dbają o rozwój etyczny i moralny to dzieci nasiąkają tymi wartościami. Dzieci w przedszkolu jak i poza uczą się od swoich opiekunów tego co jest dobre a co złe.
Czas na rozmowę z dzieckiem.
Dzieci potrzebują kontaktu z rodzicami. Mogą wtedy powiedzieć im o swoich problemach- zwierzyć się ze swoich problemów oraz kłopotów. Rodzice podczas rozmowy z dzieckiem mają okazję do tego aby wpoić dziecku wartości etyczne.
Każdy obejrzany film czy bajka uczy dziecko zasad moralnych. Pokazuje i uczy co jest dobre a co złe. Należy słuchać dzieci ze spokojem i uwagą, należy je uczyć od małego odróżniania dobra od zła a także zachęcajmy je do szczerości i otwartości.
Mów prawdę- wartości etyczne.
Jeżeli chcemy nauczyć dzieci szczerości, sami musimy dawać im dobry przykład. Dzieci są bystrymi obserwatorami i szybko orientują się jeśli mówimy kłamstwa. Musimy uczyć dzieci mówić prawdę lub zamiast kłamać przemilczać sytuację. Nie uczmy ich kłamstwa.
Obserwacja dziecka:
Jeżeli zależy nam na harmonijnym rozwoju dziecka, musimy zaobserwować jego zachowanie. Pod kątem jego braków organizować procesy wychowania, tak aby wartości etyczne zostały wbudowane w osobowość małego dziecka.
Dziecko śmiałe ukierunkowuje się tak aby swoją odwagą nie krzywdziło innych.
?? Alkohol, papierosy, narkotyki.
Należy dziecko wychowywać w trzeźwości . uczymy dziecko, że gdy widzi pijaną osobę- to tłumaczymy że jest to złe zachowanie się takiej osoby, że poprzez swoje problemy zaczyna pić. Należy uczyć dziecko prawdziwego rozwiązywania problemów i trudnych sytuacji bez uciekania do alkoholu papierosów czy narkotyków.
Klucz do sukcesu.
Dużą rolę w życiu dziecka odgrywają emocje. Podstawą emocji do wpływania na zachowanie dziecka jest zbudowanie dobrej relacji z nim. Jeżeli lubimy dzieci i ono czuje że jest przez nas lubiane to będzie liczyło się z naszym zdaniem. Będzie się starało spełnić nasze wymagania.
Kluczem do sukcesu są dobre relacje- dziecko- rodzic. Jeżeli dziecko będzie miało dobre relacje z rodzicami, będzie widziało że ma zaufanie i oparcie w nich to nie będzie okłamywało rodziców.
Kształtowane postawy etyczne dziecka.
Rozwój moralny dotyczy różnych sfer funkcjonowania dziecka. Obejmuje zmiany w sferze:
- poznawczej- (wiedzy moralnej)
- emocjonalnej ( ustosunkowań)
- behawioralnej ( postępowania)
Badania nad rozwojem dziecka odnoszą się do 3 aspektów:
- moralnego rozwoju dziecka- odnosi się do znajomości problemów i zasad moralnych
- moralnego rozwoju dziecka- odnosi się do rozumowania moralnego
- moralnego rozwoju dziecka – odnosi się do zachowania
?? na podstawie badań eksperymentalnych Pieget stworzył model rozwoju dzieci:
I stadium- 2-4 r.ż- Anomia moralna
II stadium- 5-7 r.ż- Heteronomia
III stadium-8-11 r.ż- Socjonimia
IV stadium- 11-21 r.ż- Autonomia
Wspomaganie rozwoju moralnego dzieci.
Wspomaganie rozwoju moralnego dzieci odbywa się w domu rodzinnym, w rodzinie przy zachowaniu stałych zasad, określonych kryteriów:
- zasada akceptacji
- zasada wiarygodności
- zasada poszanowania
- zasada różnych zobowiązań
- zasada stabilności
- zasada prośby
- zasada konsekwencji
- zasada współdecydowania
15. Czynniki które wspierają lub hamują rozwój moralny.
Czynniki które wspierają lub hamują rozwój moralny dzielimy na:
- czynniki BEZPOŚREDNIE- związane są z relacjami między ludzkimi
- POŚREDNIE- ogólnokulturowe
Etyka zawodowa nauczycieli.
Etyka zawodowa nauczycieli dotyczy:
- postawy nauczycieli
- jego kultury
- osobistej odpowiedzialności
- wrażliwości
- uczciwości
- hierarchii wartości
- światopoglądu
- wiedzy
- kompetencji
10 mądrości nauczycielskich wg Pielachowskiego:
Wiem że przyszłość moich wychowanków w dużym stopniu należy ode mnie.
Nigdy nie poniżam godności ucznia. Poniżony zawsze odpłaca złem. ( rozmawiajmy z dzieckiem na osobności)
W konflikcie z uczniami nie gorączkuje się. Jestem sędzią a nie stroną.
Nie lek cewże własnych poleceń, , zawsze kontroluje ich wykonanie. ( sprawdzamy czy zadanie zostało dobrze zrealizowane)
Jestem cierpliwy, uczniowie mają prawo myśleć i działać wolniej ode mnie.
Lekcja jest dla uczniów-nie dla mnie. Mój sukces powstaje tylko z sukcesów moich uczniów.
Nie jestem nieomylny. Mądrość polega na przyznaniu się do błędu i naprawieniu go.
Autorytet nie polega na wzbudzaniu strachu lecz na kompetencji, sprawiedliwości konsekwencji wymagań.
Wymagania nie wykluczają życzliwości: nie zrzędzę, nie pouczam, czyn jest lepszy od mówienia, przykład lepszy od praktyki.
Nie spodziewam się powierzchownej wdzięczności wychowanków. Jeśli zaszczepię im lepszą stronę mojej osobowości- będą mi wdzięczni przez całe życie.
O (nie)moralności w zawodzie nauczyciela.
Etyka wynikająca z niemoralności powinna stanowić podstawę pracy nauczyciela. Jest dyscypliną zajmującą się badaniem moralności.
Co miałyby oznaczać sytuacje kryzysowe w pracy nauczyciela?
Konflikty:
- nauczyciela z rodzicem
- z systemem
- problemy z podmiotami pracy z dziećmi lub z młodzieżą.
Myśl dekalogu nauczyciela: praca nauczyciela jest pracą z powołania.
CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE:
-STRES- jest to czynnik determinujący nasze postępowanie. Nauczyciel bierze odpowiedzialność za dzieci, nie jednak za jedno czy dwa ale za grupę np. 25 dzieci. Każde dziecko wynosi z domu inne nawyki które determinuja ich zachowanie.
- OSOBOWOŚĆ- dziecka- nie idzie zmienić zachowania każdego dziecka ponieważ nawyki są zakorzenione w jego świadomości. Rodzice często nie zauważają że zachowanie dziecka jest niewłaściwe, że jego zachowanie zakłóca spokój w domu oraz pracę i zabawę w grupie.
-RODZICE- w grupie rodziców zdarzają się tacy, którzy nie przyjmują żadnej negatywnej uwagi na temat własnego dziecka
- czynniki MATERIALNE- niskie wynagrodzenie nie stanowi motywacji do pracy
CZYNNIKI WEWNĘTRZNE:
Zależą od:
- osoby nauczyciela
- kwalifikacji i predyspozycji
- od świadomości jakie trudności niesie ze sobą praca nauczyciela
Nauczyciel który nie angażuje się w swoją pracę nie będzie się angażował w zabawę z dziećmi.
- relacje między kolegami i koleżankami, nauczycielami
- naruszenie zasad na których powinna być zbudowana praca nauczyciela
Czynniki tkwiące w środowisku rodzinnym, które zapewniają prawidłowy rozwój i wychowanie dziecka należą:
- świadomość wychowawcza rodziców
- atmosfera w rodzinie- poczucie więzi
Czynniki decydujące o klimacie środowiska wychowawczego:
Czynniki które oddziały wuja w sposób pośredni z ogólnego klimatu wokół życia ludzkiego.
Czynniki oddziaływujące w rodzinie macierzystej w trakcie indywidualnego dojrzewania, wzrastania, rozwoju fizycznego
Czynniki które oddziaływują bezpośrednio „tu i teraz” w konkretnym środowisku rodzinnym i stymulują wychowanie.