II wykład 07.03.2013

• Sekurytyzacja na rynkach finansowych pojawiła się w 1970 roku w Stanach Zjednoczonych.

• Stała tendencja wzrostowa tego procesu rozpoczęła się w latach 90, XX wieku

• Sekurytyzacja zaliczana jest do jednych z najbardziej znaczących innowacji międzynarodowych rynków finansowych

Sekurytyzacja (securities, securitzsation)- proces przenoszenia środka ciężkości z rynku klasycznego kredytowania bankowego na finansowanie się za pomocą papierów wartościowych.

Polskie nazewnictwo: sekurytyzacja bilansowa, pierwotna, nieustrukturyzowana- zależnie od sposobu zabezpieczenia papierów wartościowych składnikami majątku remitenta.

Sekurytyzacja wierzytelności bankowych jest szczególnym rodzajem sekurytyzacji aktywów.

Definicja formalna sekurytyzacji aktywów: Proces w wyniku którego pożyczki i wierzytelności są scalane, ubezpieczane i sprzedawane w postaci papierów wartościowych.

Historia sekurytyzacji

• Przełom lat 70 i 80-tych- okres znaczących przemian na międzynarodowych rynkach finansowych

• Zachwianie dotychczas silnego i stabilnego rynku bankowości opartej na współdziałaniu dwóch elementów: wkładów i lokat z jednej strony oraz kredytów z drugiej strony.

• Zmiana podejścia do tradycyjnej bankowości i wzrost zainteresowania innymi źródłami pozyskiwania kapitału, np. emisją papierów wartościowych

• Gwałtowny spadek wartości udzielonych kredytów i eksplozyjny rozwój rynku papierów wartościowych

Sekurytyzacja jest nową techniką finansowania działalności gospodarczej. Polega ona na wyodrębnieniu przez inicjatora transakcji pakietu jednorodnych aktywów finansowych z puli aktywów, których jest właścicielem.

Następnie aktywa te sprzedawane są specjalnie w tym celu powołanej spółce (Special Purpose Vehicle- SPV). Na ich podstawie SPV emituje dłużne papiery wartościowe oparte na aktywach.
Papiery te SPV sprzedaje na rynku publicznym lub bezpośrednio inwestorom instytucjonalnym, pozyskującym tym samym środki na spłatę zobowiązań wobec inicjatora procesu.

Istotą sekurytyzacji jest oddzielenie ryzyka inicjatora od ryzyka puli jego aktywów. Posiadając dobrej jakości aktywa, nawet podmiot o niskim stopniu wiarygodności kredytowej może zainicjować emisję.

Operacja ta jest korzystna zarówno dla inicjatorów, ja i inwestorów, którzy mogą bezpiecznie zainwestować swoje środki.

Teoretycznie wszystko, co posiada jakąkolwiek wartość i w przyszłości może przynosić dochody odsetkowe, może stać się przedmiotem transakcji sekurytyzacyjnej.

Przedmiotem transakcji sekurytyzacyjnej mogą być:
*kredyty hipoteczne
*wierzytelności z kart kredytowych
*wierzytelności leasingowe
*umowy zakupu czy wynajmu samochodów
*papiery wartościowe
*transakcje handlowe
*pożyczki

Elementy odróżniające sekurytyzację od tradycyjnego udzielania kredytów:
1. Niepłynne aktywa przekształcane są w papiery dłużne, które mogą być przedmiotem obrotu

2. po sprzedaży aktywów ryzyko z nimi związane zostaje wyprowadzone z portfela kredytobiorcy

3.Kredytodawca z roli przyjmującego ryzyko staje się pośrednikiem finansowym, dzielącym to ryzyko według preferencji inwestorów.

Trudności z sekurytyzacją:

1. Sekurytyzacja wymaga współpracy wielu podmiotów: sprzedawców aktywów, inwestorów, spółki specjalnego przeznaczenie, ubezpieczycieli, agencji ratingowych, administratorów i innych usługodawców finansowych,

2. Bariera doboru odpowiedniej puli aktywów przeznaczonych do sekurytyzacji.

Przebieg procesu sekurytyzacji jest różny i zależy od rodzajów aktywów które są przedmiotem sekurytyzacji, podmiotu dokonującego transakcji, celów, jakie mają być osiągnięte, zastosowania konstrukcji.

III wykład 11.04.2013

Modelowy proces reasekuracji:

Inicjator- bank lub przedsiębiorstwo- który chce pozyskać środki pieniężne, wyodrębnia posiadany przez siebie pakiet aktywów finansowych. Reprezentują one prawo do mających nastąpić w przyszłości płatności.

Podmiot ten przekazuje zgrupowane aktywa specjalnie w tym celu powołanemu przedsiębiorstwu- spółce specjalnego przeznaczenia (SPV)

Zasadą jest, że zobowiązania SPV nie obciążają sprzedawcy należności. Spółka celowa za pomocą baku emituje papiery wartościowe zabezpieczone aktywami i umieszcza je na rynku finansowym.

Otrzymane środki pieniężne ze sprzedaży papierów przekazywane są inicjatorowi procesu sekurytyzacji. Dzięki temu otrzymuje on środki pieniężne przed terminem zapadalności należności.

Zakończenie procesu sekurytyzacji następuje, gdy spółka celowa wykupi wszystkie emitowane serie papierów wartościowych i dokona ostatecznych rozliczeń z inicjatorem.

Rating papierów wartościowych

*Emitowane papiery wartościowe są poddawane ocenie przez wyspecjalizowane agencje ratingowe

*Rating określa poziom ryzyka związanego z inwestycją w dany papier. Wysoka ocena zwiększa zaufanie, wpływa na obniżenie oczekiwanej stopy zwrotu i zmniejsza koszt pozyskania kapitału.

Korzyści sekurytyzacji:
a) dla inicjatora procesu sekurytyzacji:
- pozyskanie alternatywnego źródła finansowania na działalność bieżącą lub rozwój.
-dywersyfikacja źródeł finansowania
-obniżenie kosztów finansowania niepłynnych aktywów
-zwiększenie płynności finansowej poprzez pozyskanie środków pieniężnych, zamiast utrzymywania niepłynnych aktywów.

b) dla inwestora
- dywersyfikacja inwestycji w portfelu, poprzez rozszerzenie go o nowy rodzaj papierów wartościowych
-poprawa bezpieczeństwa, gdyż emisja jest zabezpieczona aktywami o stosunkowo wysokiej jakości, często z dodatkowymi zabezpieczeniami
-uzyskanie wyższej jakości inwestycji

Do sekurytyzacji nadaje się wiele typów aktywów finansowych.
Idealne aktywa powinny charakteryzować się dwoma cechami:
- istnieje pewność, że należności zostaną w ogólne spłacone
- wpływy ze spłaty należności są w pełni przewidywalne

Przepływ kapitału w procesie sekurytyzacji:

• Podmiot gospodarczy zamierzający pozyskać kapitały (aranżer) wyodrębnia pakiet jednorodnych (tzn. podobnych rodzajów aktywów np. kredyty hipoteczne) aktywów finansowych, które znajdują się w jego posiadaniu.

• Aktywa te prezentują prawa do płatności mających nastąpić w przyszłości.

• Zdarza się również, że sekurytyzowane są należności, które powstaną dopiero w przyszłości; dotyczy to np. należności związanymi z kartami kredytowymi.

• Wyodrębnione aktywa są następnie sprzedawane specjalnie w tym celu stworzonemu przedsiębiorstwu, funduszowi lub innemu podmiotowi będącemu wyodrębnioną prawnie jednostką (SPV).

• Następnie SPV (spółka celowa, emitent) aby zdobyć kapitały służące do zapłaty za zakupione wierzytelności, emituje papiery wartościowe na rynku kapitałowym: świadectwa udziałowe, obligacje o stałym bądź zmiennym oprocentowaniu, commercial papers

Jako, że podstawowym źródłem zaspokojenia roszczeń inwestorów są wpływy związane z sekurytyzowanymi aktywami, emitowane papiery nazywane są papierami wartościowymi opartymi o aktywa (ABS)

Mimo iż wiąże się to z pewnym wydatkiem, a więc podnosi koszt pozyskiwanego kapitału, to jednak skomplikowane najczęściej struktury wykorzystywane w procesach sekurytyzacji utrudniają rozpoznanie inwestorom, z jakim ryzykiem wiąże się zakup ABS. Ryzyko to dobrze mierzy ocena ratingowa.

Im jest ona wyższa, tym mniejszych stóp zwrotu domagają się inwestorzy. Dlatego jeśli aktywa są dobrej jakości i dostarczone są wystarczające zabezpieczenia dodatkowe, poprzez zapewnienie wysokiej oceny ratingowej, zmniejszany jest koszt pozyskiwanych funduszy.

Inwestorzy- nabywcy ABS, zaangażowany kapitał oraz odsetki otrzymują z wpływu płatności związanych z należnościami. Następuje to za pośrednictwem spółki celowej. W celu obsługi wpływów od dłużników najczęściej zawierana jest umowa z podmiotem- agentem usługowym ( serviser) z reguły jest nim aranżer.

Typowa struktura przy emisji papierów wartościowych opartych na aktywach.

Agencja ratingowa

Aranżer(sprzedawca aktywów) Spółka celowa (emitent) Inwestorzy

Przepływ środków po emisji papierów wartościowych

Agent usługowy

Dłużnicy Spółka celna(emitent) Inwestorzy

Ubezpieczyciel

Przy tak zarysowanej strukturze finansowania możliwe jest wyeliminowanie ryzyka niewypłacalności przedsiębiorstwa- aranżera transakcji.

III wykład 25.04.2013

Istotę technik sekurytyzacyjnych dobrze ilustruje porównanie tej formy finansowania z finansowaniem opartym na emisji przez spółkę obligacji zabezpieczających jej aktywami.

W przypadku klasycznych obligacji korporacyjnych, aktywa służące zabezpieczeniu spłat (niekoniecznie aktywa finansowe) są wciąż w posiadaniu spółki i dopiero w przypadku niewywiązania się ze zobowiązań wobec inwestorów, mogą być sprzedawane przez np. powiernika emisji, a wpływy z tej sprzedaży przekazywane są właścicielom obligacji.

Jednak w innym przypadku emitent spłaci swoje zobowiązania z ogólnych funduszy niekoniecznie związanych z aktywami zabezpieczającymi.

Z kolei inwestorzy nabywając papiery wartościowe oparte na wydzielonych aktywach finansowych przekazywanych do SPV, chociaż także mają takie same prawa do tych aktywów jak w poprzednim przykładzie, to jednak kapitał i odsetki będą spłacane jedynie z pływów z tych aktywów.

Utrata płynności przez aranżera transakcji nie wpływa zaś na terminowość i wysokość rat kapitałowych oraz odsetek od papierów wartościowych opartych na aktywa.

Sekurytyzacja różni się także od strukturyzowanego finansowania. W obu przypadkach chodzi o wydzielenie generującej przepływy pieniężne części majątku przedsiębiorstwa.

Jednak w przypadku strukturyzowanego finansowania wyizolowana zostaje cała jednostka organizacyjna np. jeden z zakładów produkcyjnych wydzielany jest ze struktur korporacji.

W procesie sekurytyzacji wydzieleniu podlegają jedynie określone aktywa finansowe.

Sekurytyzację aktywów można porównać do faktoringu.
Faktoring, podobnie jak sekurytyzacja aktywów, wiąże się ze sprzedażą należności.

Jednak w transakcji faktoringowej, faktor jest z reguły wyspecjalizowaną instytucją finansową, która opierając się na swojej fachowości i skali działania, realizuje zyski kupując należności z dyskontem.

W przypadku sekurytyzacji następuje utworzenie niezależnego podmiotu- spółki celowej, która nabywa należności finansując się z reguły bezpośrednio na rynku finansowym poprzez emisję papierów wartościowych.

Duża zaletą sekurytyzacji jest właśnie fakt bezpośredniego finansowania sięna rynku oraz osiąganego przez to rozproszenia ryzyka na wielu inwestorów ( a nie jak w przypadku faktoringu na jednego)

Poza tym w trakcie procesu sekurytyzacji aktywów, najczęściej dokonywana jest strukturyzacja przepływów pieniężnych z nimi związanych w formie m.in. dodatkowych zabezpieczeń dostarczanych przez ubezpieczycieli oraz podziału papierów wartościowych opartych o aktywa na transze charakteryzujące się różnym poziomem ryzyka i stopy zwrotu oraz terminu wykupu.

Pozwala to na dotarcie do grup nabywców o różnych profilach inwestycyjnych. Wszystkie te czynniki pozwalają poprzez sekurytyzację, pozyskać środki finansowe taniej.

Inną różnicą między faktoringiem i sekurytyzacja jest stopień ryzyka ponoszonego przez sprzedawcę należności.

W transakcji faktoringowej, odpowiedzialność faktora za niespłacone należności ogranicza się do wypadków trudności płatniczych dłużnika.
Dlatego nigdy on nie wie, jakie wpływa uzyska ostatecznie ze sprzedawanych aktywów.

W trakcie procesu sekurytyzacji, ryzyko aranżera jest z reguły ściśle ograniczone. Nawet jeśli ma miejsce regres w stosunku do aranżera, to jego granice znane są wcześniej.

Poza tym, wysokość maksymalnej odpowiedzialności faktora jest uzależniona od kondycji finansowej sprzedawcy.

Sekurytyzacja zaś, poprzez oddzielenie ryzyka, pozwala na transfer aktywów bez względu na kondycję finansową aranżera.

Efektywność działania mechanizmu sekurytyzacji aktywów

Czy tworzenie dość skomplikowanych struktur finansowania związanych z emisją papierów wartościowych opartych o aktywa ma sens ekonomiczny?

Czy sekurytyzacja aktywów rzeczywiście zwiększa efektywność działania rynków finansowych; nawet jeśli sprzedawcy aktywów osiągają korzyści wynikłe z sekurytyzacji, to czy nie są one okupione stratami innych uczestników rynku finansowego, np. inwestorów lub banków?