ROLE ZESPOŁOWE

Każdy z nas posiada role, które są przez niego preferowane – wypełnia jez zaangażowaniem, przyjemnością i dobrymi efektami. Oprócz tego, jest kilka ról, do których nie zostaliśmy stworzeni, lecz jednak okresowo możemy się ich podjąć. Są też takie, których nie powinniśmy wykonywać – będą nam sprawiały ogromny kłopot i przypuszczalnie efekty nie będą najlepsze.

Rola – to społecznie określony wzorzec zachowania. Jest to zespół praw i obowiązków wynikających z zajmowania pozycji społecznej. Każda rola posiada swoje nakazy, zakazy i wyznacza margines swobody.

Role grupowe to rodzaj ról społecznych podejmowanych w małych grupach.

Zespół to mała liczba osób o uzupełniających się umiejętnościach, mających wspólny cel, system wartości i podejście, za które wszyscy czują się odpowiedzialni.

ZESPÓŁ A GRUPA

• Zespoły i grupy liczą zwykle od 2 do 25 osób.

• Celem pracy zespołu jest pełne wykorzystanie wiedzy i zdolności jego członków. Specyficzne i szczegółowe cele dla zespołu są zwykle wytyczane przez osoby z zewnątrz.

• Dobry zespół nie może pracować nieefektywnie. Jeśli ktoś mówi o nieefektywnym zespole, to ma na myśli grupę, często bowiem grupę mylnie nazywa się zespołem.

• Zespół to grupa ludzi mających wspólny cel oraz wspólne normy i wartości, za które wszyscy czują się odpowiedzialni.

• Wspólny cel wyznacza kierunek pracyi nadaje sens działalności.

• Normy określają sposoby i warunki działania członków zespołu.

• Wartości pozwalają koncentrować się narzeczach ważnych, a pomijać nieistotne.

• Cele grupy nie są specyficzne i konkretne, a wartości nie są wypracowywane przezjej członków, ale przejmowane zotoczenia.

• Ludzie przebywają wtedy obok siebie, alenie współpracują i nie potrafią w pełni wykorzystać możliwości płynących z bycia razem. Rozprasza to potencjał energii i uniemożliwia ścisłą orientację na zadanie.

Zespoły tworzy się, ponieważ praca w nich:

• dostarcza więcej informacji i wiedzy,

• zapewnia różnorodne sposoby podejścia do problemu,

• zapewnia większą akceptację wypracowanych rozwiązań,

• zapewnia lepsze zrozumienie podjętych decy

Grupa

Silny, wyraźnie określony lider

Odpowiedzialność indywidualna

Cel grupy tożsamy z szerszą misją organizacji

Indywidualne produkty pracy

Odbywanie efektywnych spotkań

Dyskutuje, decyduje i deleguje uprawnienia

Zespół

Rola lidera podzielona

Odpowiedzialność indywidualna i zbiorowa

Cel zespołu specyficzny dla danego zespołu

Zespołowe produkty pracy

Zachęcanie do otwartych dyskusji i zespołowego rozwiązywania problemów

Wspólnie dyskutuje, decyduje i wykonuje pracę

CECHY EFEKTYWNEGO ZESPOŁU

Wspólny cel (lub zadanie), który zna i akceptuje każdy członek zespołu i w którego osiągnięcie jest zaangażowany. Członkowie zespołu rozumieją jego cele, bo sami zwykle uczestniczą w ich ustalaniu. Wiedzą, jakie zadania trzeba wykonać, i akceptują je, bo zwykle dyskutują, jak wykonać je najlepiej. Każdy czuje się więc w pełni zaangażowany. Ma też poczucie, że naprawdę wpływa na efekt końcowy wykonywanej pracy. Atmosfera zaufania i otwartości. Zespół tworzy atmosferę, w której jego członkowie czują się komfortowo i swobodnie, co sprzyja kreatywności i wzmacnia chęć działania. W atmosferze zaufania ludzie są zdolni do podejmowania ryzyka i robią to chętnie. W takiej atmosferze możliwe jest też uczenie się i rozwijanie, zarówno indywidualne, jak i grupowe. Otwarta i szczera wymiana informacji, myśli i idei. Członkowie zespołu mogą swobodnie wyrażać swoje opinie, odczucia i pomysły. Ludzie słuchają się nawzajem i każdy wie, że będzie wysłuchany, a żaden pomysł nie zostanie poddany bezpodstawnej krytyce .Konflikty i nieporozumienia uważa się za naturalne i możliwe do rozwiązania. Zespół sam koryguje swoje błędy, dzięki temu że jego członkowie wzajemnie informują się o pozytywnych i negatywnych skutkach podejmowanych działań. Poczucie przynależności do zespołu.

W zespole wszyscy mają poczucie współuczestnictwa i odpowiedzialności za wspólną sprawę. Każdy czuje się ważną częścią zespołu i wie, jakie znaczenie ma jego praca. To rodzi zaangażowanie i dumę z osiągnięć zespołu.

ETAPY ROZWOJU ZESPOŁU

1. ETAP FORMOWANIA kiedy grupa ludzi – niepewnych jeszcze sytuacji, jej wymagań i współpracowników – rozpoczyna wspólną pracę. Zaczyna się okres wzajemnego poznawania, wdrażania się w realia nowej sytuacji, testowania swoich działań i pomysłów oraz kompetencyjnego „przepychania się” w celu przeforsowania swoich propozycji.

2. ETAP ŚCIERANIA podczas którego dochodzi do najbardziej burzliwych konfrontacji, konfliktów, a także oporu wobec propozycji innych członków i wyznaczonych zadań, a także wobec wyznaczonego lidera i jego sposobu przewodzenia. Jest to etap krytyczny dla przyszłości zespołu. Niesie bowiem ze sobą niebezpieczeństwo powstania trwałych konfliktów i podziałów grupy. Jest on jednocześnie niezbędny do zaistnienia wspólnej tożsamości zespołu.

3. ETAP NORMOWANIA na którym powoli wypracowuje się spójność zespołu, zasady wzajemnej współpracy i wspierania się, a także wspólne normy i wartości, uznawane przez wszystkich jego członków.

4. ETAP DZIAŁANIA podczas którego zespół podejmuje się wyznaczonych zadań, elastycznie i praktycznie podchodząc do różnych propozycji. Członkowie podejmują pracę na rzecz całego zespołu, wzajemnie mobilizują się do dalszych wysiłków, wykorzystując wspólnie wszelkie dostępne zasoby do ukończenia zadania z sukcesem. Konflikty między członkami są szybko rozwiązywane dzięki oparciu się nawyznawanych wartościach i na normach, a cała synergiczna energia jest kierowana na osiągnięcie celu.

ROLE

Użyteczne role zespołowe to te, które są związane z predyspozycjamii zdolnościami członków zespołu, ale także z celami zespołu. Zadaniem menedżera lub szefa zespołu jest umiejętny rozdział ról, tak aby wszyscy robili to, co potrafią, i to, co do nich należy.

Role podejmowane w zespole zadaniowym zależą z jednej strony odczynników osobistych, takich jak wartości, postawy, motywacje, zdolności, osobowość czy nawykowy sposób działania, z drugiej zaś – od warunków określonych przez zadanie i pozycję zajmowaną w firmie.

Dlatego też pewne role jesteśmy skłonni podejmować spontanicznie ,inne powinny być nam zadane.

Zadaniem menedżera lub kierownika zespołu jest rozpoznanie predyspozycji do podejmowania określonych ról przez członków zespołu, umiejętny ich rozdział oraz poinstruowanie, na czym polega odgrywanie danej roli.

ROLE GRUPOWE BELBINA !!!!!!!!!!!!!!!

Meredith Belbin podzielił osoby, które warto mieć w zespole na 8 typów:

1. KOORDYNATOR –naturalny lider Przewodniczy zespołowi, koordynuje jego wysiłki dla osiągnięcia celu, utrzymuje dyscyplinę pracy, ustala priorytety, podsumowuje oraz podejmuje główne decyzje.

2. LIDER – człowiek akcji Będąc gotowy do podejmowania wszelkich wyzwań, jest siłą napędową zespołu, wprowadza element współzawodnictwa i ożywienia, wspiera wszelkie pomysły i stara się wprowadzać je w czyn, jest przebojowy i stale aktywny.

3. BADACZ ZASOBÓW – człowiek kontaktów Jego zadaniem jest dostarczanie zespołowi nowych pomysłów i idei, nawiązywanie kontaktów z otoczeniem w celu poszukiwania nowości; dzięki improwizacji i prowokacji pobudza on także członków grupy do znajdowania nowych możliwości.

4. PRACOWNIK ZESPOŁU – człowiek grupy Wspiera emocjonalnie zespół, reaguje na potrzeby jego członków, łagodzi konflikty, zwykle – dla dobra wszystkich – wykonuje czarną robotę, jednoczy grupę i dba o ducha pracy zespołowej.

5. POMYSŁODAWCA – siewca pomysłów Jest Edisonem i MacGyverem zespołu, jest autorem mnóstwa pomysłów, dzięki oryginalnym i bezkompromisowym ideom wybiega stale naprzód, przecierając nowe szlaki i pobudzając do fantazjowania i twórczego podejścia.

6. SĘDZIA Racjonalista, stale na zimno ocenia pracę zespołu i możliwe konsekwencje kolejnych pomysłów, czuje się odpowiedzialny za grupę i dlatego – dzięki konstruktywnej krytyce – powstrzymuje ją od pracy nad nierealnymi pomysłami.

7. PRACOWNIK FIRMY –praktyczny organizator Praktyk i organizator, na nim spoczywa zadanie przekładania idei zespołu na realia firmy, to on konkretyzuje pomysły i ukierunkowuje je na wyznaczone cele, utrzymując tym samym dyscyplinę pracy.

8. KONTROLER - perfekcjonista Sceptyk i krytyk, w pomysłach zawsze doszukuje się niedociągnięć, co umożliwia ich dopracowanie i uszczegółowienie, dba o przestrzeganie procedur, porządek i utrzymywanie odpowiedniego rytmu pracy.

PARTYTURA ROLI

Często menedżerowie lub kierownicy zespołu muszą pracować z określoną, zwykle zastaną grupą pracowników. W takiej sytuacji ważne jest,

1. zdiagnozowanie potencjalnych możliwości członków zespołu w zakresie podejmowanych ról,

2. zdefiniowanie obszaru niedoboru jakiejś roli,

3.nauczenie jednego z członków zespołu podejmowania brakującej roli.

Partytura roli to zestaw charakterystycznych zachowań możliwych do wyuczenia przez każdego z członków zespołu.

PARTYTURA ROLI- KOORDYNATOR Koordynator powinien:

• nieustannie przypominać, jaki jest cel zespołu (np.„przypominam, że chodzi nam o to…”, „zebraliśmy się poto, żeby...”),

• dbać o prawidłowy rozdział zadań, ustalać zakresy i priorytety działań (np „wrócimy do tego później”,„przejdźmy do tego a tego”, „przejdźmy do meritum”),

• dominować, ale nie tyranizować zespołu, mówić, aletakże słuchać, częściej pytać, niż dawać gotowe propozycje,

• dostrzegać mocne i słabe strony członków zespołu wkażdej dziedzinie działania, koncentrować ich uwagę natym, co robią najlepiej (np „ty przecież znasz się na tym”,„robiłeś przecież coś podobnego”),

• podsumowywać (np „spójrzmy na to, co już mamy”).

PARTYTURA ROLI - LIDER Lider powinien:

• podejmować wyzwania,

• iść do przodu, ciągnąć pracę zespołu,

• być wsparciem dla menedżera lub szefa zespołu,

• wprowadzać ferment emocjonalny i intelektualny,

• nadawać kształt wysiłkom zespołu,

• opierając się na dyskusjach, łączyć pomysły, cele i rozważania w jeden wykonalny projekt,

• być zorientowany na wynik,

• być pewny siebie (nawet gdyby miała to być maska),

• być najlepszym aktorem w zespole – mieć ciągle świadomość tego, o co chodzi w pracy,

• pobudzać do współzawodnictwa.

PARTYTURA ROLI – BADACZ ZASOBÓW Badacz zasobów powinien:

• dostarczać informacje, idee i opracowania,

• nawiązywać kontakty zewnętrzne i pozyskiwać informacje przydatne zespołowi,

• zbierać pomysły od innych członków zespołu,

• prowokować, improwizować,

• wspierać różnorodne pomysły, podchwytywać je (np „czy mógłbyś przybliżyć, o co ci chodzi”, „to ciekawe, czy mógłbyś spróbować to rozwinąć”).

PARTYTURA ROLI – PRACOWNIK ZESPOŁU Pracownik zespołu powinien:

• zachęcać do kreowania pomysłów,

• wykonywać niezbędną codzienną czarną robotę,

• łagodzić konflikty, chronić poszczególnych członków zespołu w razie konfliktów,

• być oparciem dla członków zespołu i rozumieć ich,

• pracować trochę „obok” zadania, za to w grupie, przeciwdziałając procesom odśrodkowym.

PARTYTURA ROLI – POMYSŁODAWCA Pomysłodawca powinien:

• dostarczać nowych i oryginalnych pomysłów,

• nie wahać się w obliczu problemów i przeszkód,

• być bezkompromisowy,

• wybiegać myślą w przyszłość,

• przecierać nowe szlaki.

PARTYTURA ROLI – SĘDZIA Sędzia powinien:

• oceniać i analizować szanse i konsekwencje realizacji pomysłów,

• powstrzymywać zespół przed zaangażowaniem w nierealne projekty,

• konstruktywnie krytykować, dostrzegać pozytywne i negatywne strony pomysłów,

• umieć zdystansować się od pracy zespołu.

PARTYTURA ROLI – PRACOWNIK FIRMY – PRAKTYCZNY ORGANIZATOR

Pracownik firmy powinien:

• konkretyzować pomysły,

• podchwytywać te pomysły, które można przełożyć na konkretne rozwiązania,

• dyscyplinować innych, przypominając o celach,

• planować działania.

PARTYTURA ROLI – KONTROLER Kontroler powinien:

• pilnować harmonogramów, dbać o rytmiczność pracy,

• dbać o konkretność i szczegółowość rozwiązań,

• przewidywać konsekwencje – zwłaszcza negatywne – proponowanych rozwiązań,

• porządkować pracę zespołu.

PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI

1. Ludzie mają predyspozycje do pełnienia różnych ról w zespole.

2. Rola w zespole zależy od kwalifikacji, umiejętności zawodowychi doświadczenia ale również od osobowości, temperamentu i przyzwyczajeń.

3. Mamy swoje wrodzone role, które najchętniej przyjmowalibyśmy w zespole.

4. To jaką pełnimy rolę w grupie jest wynikiem kompromisu pomiędzy naszą rolą wrodzoną a oczekiwaniami szefa, sytuacji zadaniowej i zadań zespołu. Na naszą role maja również wpływ inni członkowie grupy i ich doświadczenia zawodowe, wiek i role, jakie oni sami preferują.

5. Sprzeczna rola wywołuje dyskomfort. Pracownicy mogą czuć się sfrustrowaniniemożliwością spełnienia oczekiwań, stają się nieefektywni.

6. Grupy składające się z pracowników o tych samych rolach mogą wykonywać tylko specyficzne zadania, są nieelastyczne, trudno im poradzić sobie ze zmianami.

7. Te same role mogą prowadzić do konfliktów i kłótni a w efekcie zmniejszać skuteczność w grupie.

8. Efektywne zespoły składają się z osób reprezentujących różne role.

9. W efektywnych zespołach ludzie są elastyczni, potrafią zmieniać swoje role.

10. Jeśli zadania są dobrze dostosowane do ról i predyspozycji członków zespołu poprawia się atmosfera, wzrasta motywacja a grupa pracuje jeszcze efektywniej.