RODZINNA 1.10.09
NADCIŚNIENIE U DZIECI.
Nadciśnienie tętnicze:
1 stopnia:
Średnia wartość ciśnienia skurczowego i/lub rozkurczowego przynajmniej z trzech niezależnych pomiarów od 95 do 99 centyla + 5 mmHg
2 stopnia:
Średnia wartość ciśnienia skurczowego i/lub rozkurczowego przynajmniej z trzech niezależnych pomiarów > 99 centyla + 5 mmHg
Stan przednadciśnieniowy:
Średnia wartość ciśnienia skurczowego i/lub rozkurczowego przynajmniej z trzech niezależnych pomiarów ≥ 90 centyla, ale < 95 centyla dla płci, wieku i wzrostu;
Młodzież z ciśnieniem tętniczym > 120/80 mmHg
Nadciśnienie białego fartucha:
Ciśnienie tętnicze > 95 centyla w gabinecie lekarskim, ale prawidłowe poza placówkami ochrony zdrowia
Prawidłowe ciśnienie tętnicze:
Ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe < 90 centyla dla płci, wieku i wzrostu
Pomiar ciśnienia tętniczego i interpretacja wyników:
Ciśnienie tętnicze należy mierzyć u dzieci >3 roku życia w trakcie każdej wizyty u lekarza.
U młodszych dzieci ciśnienie tętnicze należy mierzyć w przypadku:
- porodu przedwczesnego, bardzo małej urodzeniowej masy ciała lub innych powikłań okresu noworodkowego wymagających intensywnej opieki medycznej;
- wrodzonej wady serca;
- nawracających zakażeń układu moczowego, krwinkomoczu/krwiomoczu lub białkomoczu;
- choroby nerek lub układu moczowo -płciowego;
- występowania wrodzonych chorób nerek u najbliższych krewnych;
- przeszczepienia narządu miąższowego lub szpiku;
- nowotworu złośliwego;
- stosowania leków mogących podwyższać CT;
- innych chorób mogących przebiegać z nadciśnieniem (np. nerwiakowłókniakowatość, stwardnienie guzowate);
- objawów podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego
Zaleca się pomiar ciśnienia tętniczego metodą osłuchową z oceną tonów Korotkowa.
Faza I - Pojawienie się delikatnych tonów, których intensywność stopniowo narasta. Ciśnienie skurczowe odpowiada co najmniej dwóm kolejnym tonom i koreluje z ciśnieniem wewnątrznaczyniowym
Faza II - Tony stają się miękkie i świszczące
Faza III - Powrót ostrzejszych tonów, które stają się szorstkie, ale nigdy nie osiągają głośności fazy I
Faza IV - Dobrze słyszalne stłumienie tonów, tony stają się miękkie i dmuchające
Faza V – Znikają wszystkie tony
Zasady pomiaru ciśnienia:
Podczas pomiaru końcówkę stetoskopu należy umieścić nad tętnicą ramienną, proksymalnie i przyśrodkowo od dołu łokciowego, poniżej dolnego brzegu mankietu.
Osłuchiwanie za pomocą lejka stetoskopu umożliwia lepszą ocenę tonów. Przed badaniem dziecko nie powinno spożywać pobudzających pokarmów ani napojów, a przed samym pomiarem powinno spokojnie siedzieć przez 5 minut.
Pomiaru należy dokonywać u dziecka siedzącego z podpartymi plecami, stopami opartymi podeszwami o podłoże, prawym ramieniem podpartym tak, aby łokieć znajdował się na poziomie serca.
Zaleca się pomiar na prawym ramieniu, ponieważ u pacjentów z koarktacją aorty pomiar na lewym ramieniu może dać fałszywie zaniżone wyniki.
Jeśli rozpoznanie nadciśnienia zostanie ustalone, pomiar należy przeprowadzić na obu kończynach górnych i jednej dolnej.
Zaleca się aparaty rtęciowe, a jeżeli są niedostępne - manometry aneroidowe kalibrowane co pół roku.
W celu uzyskania dokładnego pomiaru należy wybrać mankiet odpowiedni do rozmiaru ramienia pacjenta.
Balon mankietu powinien obejmować 80-100% obwodu ramienia, a szerokość balonu mankietu powinna wynosić co najmniej 40% obwodu ramienia w połowie odległości między wyrostkiem barkowym i łokciowym. Błędy pomiarów wynikające z użycia zbyt wąskiego mankietu są większe niż wynikające z użycia zbyt szerokiego.
Z powodu rozbieżności w rozmiarach mankietów różnych producentów Grupa Robocza zaleca standardowe wymiary balonów mankietów dla poszczególnych grup wiekowych:
-noworodek: szerokość 4 cm, długość 8 cm;
- niemowlę: szerokość 6 cm, długość 12 cm;
-dziecko: szerokość 9 cm, długość 18 cm;
-dorośli o budowie hipostenicznej: szerokość 10 cm, długość 24 cm;-dorośli o budowie normostenicznej: szerokość 13 cm, długość 30 cm;
-dorośli o budowie hiperstenicznej: szerokość 16 cm, długość 38 cm;
-pomiar na udzie: szerokość 20 cm, długość 42 cm
Wynik pomiaru ciśnienia tętniczego należy porównać z odpowiednimi tabelami norm. Klasyfikacja ciśnienia tętniczego zależy od płci, wieku i wzrostu.
Rozpoznanie nadciśnienia wymaga stwierdzenia podwyższonego ciśnienia tętniczego podczas kilku wizyt czasem w odstępach kilkutygodniowych lub kilkumiesięcznych (nie dotyczy to ciężkiego nadciśnienia).
Podwyższone ciśnienie tętnicze (> 90 centyla) stwierdzone metodą oscylometryczną należy u pacjenta w każdym wieku potwierdzić metodą osłuchową tonów Korotkowa.
Metody oscylometryczne preferuje się u noworodków oraz małych niemowląt, a także jeśli konieczne są seryjne pomiary w warunkach intensywnej opieki medycznej.
W przypadkach wątpliwych (np. podejrzenie nadciśnienia "białego fartucha", ocena ryzyka uszkodzenia narządów, oporność na leczenie, objawy niedociśnienia w czasie farmakoterapii, nadciśnienie okresowe, przewlekłe choroby nerek, cukrzyca, dysfunkcja autonomicznego układu nerwowego) można zastosować ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego.
Klasyfikacja ciśnienia tętniczego
Częstotliwość pomiarów ciśnienia tętniczego i intensywność leczenia (zmiana stylu życia, farmakoterapia) należy uzależnić od klasyfikacji nadciśnienia
Algorytm postępowania:
Prawidłowe ciśnienie tętnicze
Następny pomiar RR w czasie następnej planowej wizyty u lekarza
Poinformuj pacjenta i jego rodzinę, jak dbać o układ sercowo - naczyniowy (zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu i aktywności fizycznej )
Leczenie farmakologiczne: nie jest potrzebne
Stan przednadciśnieniowy
Następny pomiar RR w ciągu 6 miesięcy
Zmiana stylu życia: w przypadku nadwagi zalecićzmniejszenie masy ciała; zalecić aktywność fizyczną i odpowiednią modyfikację diety
Leczenie farmakologiczne: nie jest potrzebne, jeżeli nie ma innych wskazań (przewlekła choroba nerek, cukrzyca, niewydolność serca lub przerost lewej komory)
Nadciśnienie 1 stopnia
Następny pomiar RR w ciągu 1 – 2 tygodni, a w przypadku objawowego nadciśnienia wcześniej; jeżeli podwyższone RR utrzymuje się podczas kolejnych 2 pomiarów, rozpocząć postępowanie diagnostyczne lub skierować do odpowiedniego ośrodka w ciągu miesiąca.
Zmiana stylu życia:w przypadku nadwagi zalecić zmniejszenie masy ciała; zalecić aktywność fizyczną i odpowiednią modyfikację diety.
Leczenie farmakologiczne: rozpocząć w przypadku objawowego nadciśnienia, nadciśnienia wtórnego, uszkodzenia narażonych w nadciśnieniu narządów (serce, nerki, siatkówka, tętnice), cukrzycy (typu 1 lub 2).
Nadciśnienie 2 stopnia
Rozpocząć postępowanie diagnostyczne lub skierować do odpowiedniego ośrodka w ciągu tygodnia, a w przypadku nadciśnienia objawowego – natychmiast (jest to również wskazanie do konsultacji u specjalisty doświadczonego w leczeniu nadciśnienia tętniczego).
Zmiana stylu życia: w przypadku nadwagi zalecić zmniejszenie masy ciała; zalecić aktywność fizyczną i odpowiednią modyfikację diety
Leczenie farmakologiczne: rozpocząć leczenia (może być konieczna terapia wielolekowa).
Pierwotne nadciśnienie tętnicze i diagnostyka w kierunku chorób towarzyszących:
Ze względu na związek nadciśnienia tętniczego z otyłością i obturacyjnymi zaburzeniami podczas snu, w czasie rutynowych wizyt u lekarza należy zbierać odpowiednio ukierunkowany wywiad oraz rutynowo oceniać wskaźnik względnej masy ciała (BMI).
U pacjenta z nadwagą lub otyłego, u którego stwierdzono CT w przedziale 90-94 centyla, oraz u każdego dziecka z CT >95 centyla należy oznaczyć na czczo stężenie glukozy we krwi oraz profil lipidów.
W przypadku występowania cukrzycy typu 2 u najbliższych krewnych, należy również rozważyć oznaczenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) oraz wykonanie testu tolerancji glukozy.
Diagnostyka wtórnego nadciśnienia:
U dzieci i młodzieży zawsze należy brać pod uwagę możliwość wtórnego nadciśnienia, które występuje w tej grupie wiekowej częściej niż u dorosłych.
Ryzyko wtórnej przyczyny nadciśnienia jest szczególnie duże:
U najmniejszych dzieci
Dzieci z nadciśnieniem 2 stopnia
Dzieci i młodzieży z objawami sugerującymi chorobę układową
U większości dzieci przyczyną wtórnego nadciśnienia są choroby nerek lub naczyń nerkowych.
Wywiad
W wywiadzie oraz badaniu fizykalnym należy poszukiwać objawów wskazujących na chorobę:
nerek (krwinkomocz/krwiomocz, obrzęki, zmęczenie, przebyte zakażenia układu moczowego),
serca (ból w klatce piersiowej, duszność wysiłkowa, kołatanie serca),
endokrynologiczną lub
zapalną chorobę tkanki łącznej
Na wtórne przyczyny wskazywać mogą również wcześniejsze hospitalizacje, urazy, zaburzenia snu, stosowanie leków lub innych preparatów mogących podwyższać ciśnienie tętnicze
Badanie fizykalne
Podczas badania fizykalnego obowiązuje:
pomiar wzrostu,
masy ciała oraz
wyliczenie BMI
Po stwierdzeniu nadciśnienia, CT należy zmierzyć na obu kończynach górnych oraz na kończynie dolnej.
Przydatne badania i testy:
poszukiwanie znanych przyczyn nadciśnienia:
wywiad: sen, wywiad rodzinny, czynniki ryzyka, dieta, palenie tytoniu i picie alkoholu;
stężenie mocznika, kreatyniny i elektrolitów w surowicy; ogólne badanie i posiew moczu: poszukiwanie przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia i innych chorób nerek;
morfologia krwi: poszukiwanie niedokrwistości wskazującej na przewlekłą chorobę nerek;
USG nerek: poszukiwanie blizn nerek, wrodzonej wady lub nieprawidłowej wielkości nerek;
wykluczenie współistniejących chorób:
profil lipidów na czczo, stężenie glukozy we krwi na czczo: poszukiwanie hiperlipidemii i innych nieprawidłowości metabolicznych;
przesiewowe badanie na obecność leków: identyfikacja substancji farmakologicznych mogących wywoływać nadciśnienie tętnicze;
polisomnografia: identyfikacja obturacyjnych zaburzeń podczas snu;
Rozpoznawanie uszkodzenia narządów na skutek nadciśnienia:
echokardiografia: poszukiwanie przerostu lewej komory serca oraz innych objawów szkodliwego wpływu na serce;
badanie dna oka: poszukiwanie zmian w naczyniach siatkówki (mogą wystąpić już w okresie noworodkowym);
inne badania (zależnie od wskazań)
całodobowe monitorowanie ciśnienia tętniczego
- diagnostyka nadciśnienia "białego fartucha"
- nieprawidłowego CT w ciągu dnia;
aktywność reninowa osocza (ARO):
- mała ARO sugeruje zaburzenia wydzielania mineralokortykoidów;
- duża ARO może natomiast wskazywać na zwężenie tętnicy nerkowej
badania obrazowe naczyń nerkowych
stężenie steroidów w osoczu i moczu:
- diagnostyka nadciśnienia wywołanego steroidami;
stężenie amin katecholowych w osoczu i moczu:
- diagnostyka nadciśnienia wywołanego aminami katecholowymi;
Leczenie - zmiana stylu życia
Głównym celem leczenia dzieci otyłych powinno być zmniejszenie masy ciała.
Należy zalecać regularną aktywność fizyczną, która poprawia skuteczność zmniejszania masy ciała i zmniejsza ryzyko nadmiernego wzrostu ciśnienia tętniczego w przyszłości.
U dzieci i młodzieży ze stanem przednadciśnieniowym i nadciśnieniem należy zdecydowanie zalecać modyfikację diety.
Do zmiany stylu życia należy zachęcać całą rodzinę, gdyż szansa na powodzenie jest wówczas większa.
Z wyjątkiem niekontrolowanego nadciśnienia 2 stopnia nie ma przeciwwskazań do wyczynowego uprawiania sportu.
Leczenie farmakologiczne:
Wskazaniem do farmakoterapii u dzieci jest objawowe lub wtórne nadciśnienie tętnicze, nieskuteczność modyfikacji stylu życia i diety, objawy uszkodzenia narządów (serce, nerki, siatkówka) oraz współistnienie cukrzycy.
Leczenie należy rozpoczynać od jednego leku z następujących grup: inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE), blokery receptorów angiotensyny, beta-blokery, blokery kanałów wapniowych, leki moczopędne
Pożądane wartości ciśnienia tętniczego podczas leczenia:
<95 centyla u dzieci z niepowikłanym pierwotnym nadciśnieniem, u których nie stwierdzono uszkodzenia narządów (serce, nerki, siatkówka)
<90 centyla u dzieci z przewlekłą chorobą nerek, uszkodzeniem narządów związanym z nadciśnieniem lub chorych na cukrzycę
Leczenie farmakologiczne należy rozpoczynać od najmniejszej zalecanej dawki leku, a następnie zwiększać ją stopniowo do uzyskania docelowego ciśnienia tętniczego.
Jeżeli osiągnięto największą zalecaną dawkę leku lub pojawią się działania niepożądane, należy dołączyć lek z innej grupy terapeutycznej.
U chorych, u których dzięki zmianie stylu życia i lekom uzyskano dobrą kontrolę ciśnienia tętniczego, można zmniejszać intensywność leczenia.
W ciężkim, objawowym nadciśnieniu tętniczym leczenie należy rozpocząć niezwłocznie, a leki obniżające ciśnienie należy podawać dożylnie.
Ciężkie, objawowe nadciśnienie (>99 centyla) najczęściej stwierdza się u dzieci z chorobami nerek. Zwykle towarzyszą mu objawy encefalopatii nadciśnieniowej (m.in. drgawki), wymagające natychmiastowego dożylnego podania leków obniżających CT (przełom nadciśnieniowy).
Celem leczenia jest zmniejszenie CT o ≤ 25% w ciągu pierwszych 8 godzin od przyjęcia, a następnie normalizacja CT w ciągu 26-48 godzin.
Ciężkie nadciśnienie objawiające się silnym bólem głowy i(lub) wymiotami również wymaga pilnego leczenia dożylnego lub doustnego.
RODZINNA 2.10.09
NADCIŚNIENIE - normal
HA – 29% społeczeństwa polskiego
- Wysokie prawidłowe 30%
- Prawidłowe 21%
- Optymalne 20%
Wykrywalność Ha – 67%,
prawidłowa kontrola – 12,5%
Podstawy rozpoznania HA:
Stwierdzenie w czasie 2 kolejnych , niezależnych wizyt skurczowego ≥140mmHg lub rozkurczowego ≥90
– średnia z co najmniej 2 pomiarów w trakcie 1 wizyty – pomiary co min. 2 minuty.
Średnie wartości SBP (średnia z 2 pomiarów w czasie 1 wizyty ) ≥180 mmHg i/lub DBP 110 mmHg po wykluczeniu czynników wtórnych: leki, ból, alko…( ALKO PODNOSI, ale w połączeniu z hipotensyjnymi – wyniki różne do przewidzenia… ; KAWA – ilość, rodzaj przyrządzenia, z czasem zwiększa się tolerancja, nie pić espresso, po turecku, mocci)
Dane z wywiadu, z dokumentacji, pokazuje leki, dzienniczek, karty wypisowe itp.
POMIARY DOMOWE
Zmniejszaja ryzyko wystapienia reakcji bialego fartucha
Zgodne z wynikami ABPM (-holter)
Lepsza korelacja z ryzykiem sercowo-naczyniowym niż z pomiarów gabinetowych
Szczególnie zalecane codziennie w tygodniu poprzedzającym wizytę u lekarza
WARUNEK: opanowanie przez pacjenta techniki i stosowanie atestowanego aparatu.
I tu: nieprawidłowe ciśnienie tętnicze > 135/90
WSKAZANIA DO ABPM
Znaczne wahania w pomiarach gabinetowych
HA oporne na leczenie – brak normalizacji przy stosowaniu 3 leków w pełnych dawkach, w tym diuretyku, brak diuretyku w zestawie nie może pozwolić na stwierdzenie HA opornego
Ocena objawów sugerujących hipotonię lub dysfunkcję układu autonomicznego ( zawroty głowy, upadki, zasłabnięcia, utraty świadomości)
HA u kobiet w ciąży
DM, zwłaszcza typu 1 i wikłajaca ciążę
NORMY ABPM
Wartości średnie
poniżej 135/85 mmHg w ciągu dnia
poniżej 120/70 w nocy
poniżej 130/80 w ciagu doby
KLASYFIKACJA HA u dorosłych
Kategoria SBP DBP
Optymalne < 120 i < 80
Prawidłowe 120–129 i/lub 80–84
Wysokie prawidłowe 130–139 i/lub 85–89
Nadciśnienie tętnicze 1. stopnia 140–159 i/lub 90–99
Nadciśnienie tętnicze 2. stopnia 160–179 i/lub 100–109
Nadciśnienie tętnicze 3. stopnia ≥ 180 i/lub ≥ 110
Izolowane nadciśnienie tętnicze skurczowe* ≥ 140 i < 90
BADANIA DODATKOWE (PODST AWOWY ZAKRES U PACJENTA 1-RAZOWEGO)
Morfologia; jonogram ( K ); surowica: glukoza, kreatynina, mocznik, cholesterol całkowity, HDL, LDL, TG;
badanie ogolne moczu; EKG; ZDJĘCIA KLATKI JUŻ SIĘ NIE ZLECA.
BADANIA DODATKOWE – ZAKRES ROZSZERZONY
Echo; badanie dna oka, USG tt.szyjnych, wskaźnik kostka-ramię(pomiar ciśnienia na t. podkolanowej/piszczelowej stosunek kd do kg ponizej 0,9 to np. koarkt. Aorty na kd nizsze); ABPM; test doustnego obciązenia gl; białko w moczu – dobowe wydalanie białka z moczem; klirens Cr
WTÓRNĄ PRZYCZYNĘ NADCIŚNIENIA SUGERUJĄ:
Ciężkie HA ( obrzęki płuc , wysokie ciśnienie rozk. HA oporne na leczenie)
Nagły początek nadciśnienia
HA oporne
CZYNNIKI RYZYKA
m>55r.ż. k>65r.ż.
tyton;
zab gospodarki lipidowej;
GLIKEMIA NA CZCZO 102-125MG/DL (5,6,-6,9 MMOL/L) I/LUB igt;
PRZEDWCZESNE CHOROBY SERCOWO naczyniowe w rodzinie m<55 k<65;
otylosc brzuszna PAN do 102(94) u PaN DO cos tam;
tetno >55 po 65rz >220/130=przelom
Kiedy wlaczyc leki i jakie?? – UŚWIADOMIC ZE TO CHOROBA NIEULECZALNA I LECZONA DO KONCA ZYCIA
POWIKŁANIA u p. z nadciśnieniem tętniczym
CHOROBY WSPOLISNT
Cukrzyca, zespół metaboliczny.
Choroba naczyniowa mózgu
Choroby serca: CHD MI PCI CABG CF
Choroby nerek
CELE LECZENIA HA
-zmniejszenie całkowitego ryzyka powikłań poprzez obniżenie do <140/90 – jeśli stan chorego na to pozwala .. oraz kontrola modyfikowalnych czynników ryzyka
-u pacjenta z cukrzycą z niewydolnością nerek, lub wysokim globalnym ryzykiem sercwo-naczyniowym
BP <130/80
-w przypadku białkomoczu (>1g/dobe) BP < 125/75
NIEFARM LECZENIa tabelkaaaaaa
Redukcja mc,; deita dash; obniżenie sodu w diecie; aktywność fizyczna; zmniejszenie spozycia alkoholu + unikanie palenia
MONOTERAPIA
Diuretyki, Bblok, ATG wapnia IKA, ATG rec angiotens.II
Diuretyki – izolowanie HA skurczowe, osoby w wieku podeszłym, nwd serca, wysokie ryzyko
ch. wieńcowej, przebyty udar mozgu, z skoj ACEI, osoby rasy czarnej JUMBO~!
Diuretyk może być 1, powinien 2, a musi być 3.
Bblok- przebyty zawal m.s. BB bez ISA; wysokie ryz choroby wiencowej; HA wysokoreninowe; krążenie hiperkinetyczne; zaburzenia rytmu serca; przerost m.lk; nwd m.serca, jaskra.
RODZINNA 3 5.10.09
Zaburzenia lipemii
Hipercholesterolemia wtórna:
niedocz tarczyczy, przy substytucji po usunieciu - OK
zespol nerczycowy,
przewl nwd nerek,
cholestaza w przebiegu chorob watrody,
leki(progestageny, GS, inh proteazy w leczeniu zak. HIV )
ZM
Otylosc brzuszna u pani pow 80 u pana pow 94
2 z 4
Wzrost TG lub leczenie hiper TG
Spadek HDLC
RRs pow 130 lub RRr pow 85 w tr leczenia
Glikenmia
RODZINNA 4 6.09.09
DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA BÓLÓW BRZUCHA U DZIECI.
Przyczyny ostrych bólow brzucha:
I.Choroby narządowe jamy brzusznej
Zapalne:
ostre zap wyrostka;
ograniczone lub rozlane zapalenie otrzewnej (bakteryjne-głównie, chem iczne u starszych w okresie pokwitania – perforacja wrzodu );
OZT;
Ostre zapalenie pęcherzyka(ostry ból, bez konkretnej lokalizacji);
zapalenie uchyłków jelitowych;
Zapalne, ale Niezakazne choroby jelit: L-C,
zap przydatkow
Zaburzenia ukrwienia :
zawal krezki, zawal sledziony, zakrzepica żyły sledziownowej
Niedrożność mechaniczna ( od niemowlaków po starsze dzieci ):
wglobienie,
uwiezniecie przepukliny,
skręt esicy(najrzadziej )
Pęknięcie narzadow:
pęknięcie śledziony(głównie po urazie-rowery);
ciąża pozamaciczna;
tetniak aorty.
II.Ostre bóle spowodowane zmianami w narządach znajdujących się poza jamą brzuszną:
KLATKA PIERSIOWA:
- zapelenie płuc i opłucnej (płuc rzadziej , opłucnej częściej, bóle w obrębie klp i jamy brzusznej - ból przy suchym, a przy wysiękowym zapaleniu - duszność);
- zapalenie przełyku-promieniuja do klp;
- skurcz wpustu-na granicy klp i j.brzusznej;
- zapalenie mięśnia sercowego, ale częściej osierdzia.
RDZEŃ (neuralgia półpasiec-w późniejszym okresie, a u małego częściej ospa)
III.Bole spowdowane chorobami metabolicznymi lub endokrynologicznymi
Metaboliczne: zatrucie mocznicowe, porfiria, hemochr. Niedob witamin pelagra
Endokrynne: kwasica cukrzycowa(pierwszy dom objaw, bóle brzucha, luźne stolce); przełom nadnerczowy; przełom hiperkalcemiczny; tężyczka; przelom tarczycowy
IV. Zatrucia egzogenne
Zatrucia metalami ciezkimi(ołów, fosfoorg.)-nawozy sztuczne,działki, wioski-silne bóle, wymioty,l uźne stolce
DIAGNOSTYKA:
1.Wywiad: choroby, operacje w jamie(zrosty), wymioty i stolce(luźne), analiza bólu
2.Zachowanie dziecka(rozluznić dziecko w czasie rozmowy, żeby można było zbadac – odwrócić uwagę): niepokój, unikanie poruszania się
3.Stan układu krążenia: RR i tętno(istotne przy wstępie do wstrzasu), oglądanie języka(obecnosc nalotu, przebarwień, obecność zmian w ch chorobach zakaźnych)-wysuszony, mokry
4.Badanie jamy brzusznej(nie uciskać gwałtownie): ocena powłok, badanie palpacyjne, osłuchiwanie, per rectum.
5.Badania lab. – krew ( uwaga na leukocytozę – dziecko może być po posiłku )
6.Dodatkowe: USG, RTG brzucha i/lub klp
BADANIA LABORATORYJNE:
Niezbędne: morfologia; stężenie hemoglobiny, hematokryt, amylaza(lepiej w moczu), badanie ogólne moczu
Wskazane: mocznik, kreatynina, glukoza, jonogram:Na,K, aktywność CPK, RKZ.
WYWIAD:
jaki początek bólu, jaka mogła być przyczyna, jaki charakter bólu i jak się zmienia, jaka lokalizacja i dokąd promieniuje ( czy dziecko może wskazać dłonią )
Ból trzewny – ma charakter kolkowy, nie ma wyraźnej lokalizacji, towarzyszą nudności i wymioty, niepokój motoryczny, bladość, pocenie, nasilają się w spoczynku.
Ból somatyczny – dobrze zlokalizowany, najbardizej nasilony w miejscu patologii, charakter tępy lub ostry, ale ciągły, nasila się podczas ruchu, zmiany pozycji ciala, kaszlu, kichniecia.
Def: NAWRACAJACY BOL BRZUCHA – zespół objawów bólowych charakteryzujący się co najmniej 1 epizodem bólów brzucha w miesiącu , pojawiajacych się w ciagu kolejnych 3 miesiecy.
-między 6-12 r.z. -wg Apley’a 10-16% -dz:ch 5:3 -współistnieją z przewleklymi zaparciami, nietolerancja laktozy, zab. Motoryki jelit
Nawr:
I.Bole czynnosciowe:
W przebiegu nawykowych zaparć
Hipolaktazja
Związane z cyklem miesiączkowym
Nagłe, kolkowe
Lok. Nieostra – okolice pępka
Krótkotrwałe – do 1h
70% dolegliwosci
II. Bol psychogenne – niekorzystny wpływ środowiska ; 10-15%
III. Bole organiczce - zmiany anatomiczne, metaboliczne, pochodzenia miejscowego lub ogolnoustrojowego (p.pok, mocz-plc, nerw, zap pluc, nadczynność przytarczyc)
Pasożyty – glista, toksokaroza, toksoplazmoza, owsica , lamblioza– WAŻNE BADANIE KAŁU NA POSIEW I PARAZYTY, choć ciężko znaleźć w kale glistę albo jaja owsika – DOKLADNE BAD> KRWI NA OBECNOSC P/Cial.
Częstość w zależności od wieku
NIEMOWLE: nietolerancje pokarmowe, infekcje p.pok, dróg mocozych, zapalenie ucha środkowego
DOJRZEWANIE: nieżyt i choroba wrzodowa, nsw zap jelit, ch. pasożytnicze.
OBJAWY OSTRZEGAWCZE w nawracających bólach brzucha z wywiadu:
Ból daleko od pępka
Zaburzenia dotyczące wypróżnień
Wymioty
Nagły początek stałego bólu
Ból budzący dziecko w nocy
Dysuria
Krwawienie z odbytu
Obj ogólne:gorączka, chudnięcie
Dodatni wywiad rodzinny co do chorób p.pok
OBJAWY OSTRZEGAJĄCE w nawracających bólach brzucha z bad przedmi.
Spadek masy ciala
Powiększenie narzadów
Przetoki okołodbytnicze
Szczelina odbytu
Owrzodzenia okołoodbytnicze
Dodatni wynik badania na krew utajoną
Obrzęki i bolesność stawów(nsw zap jelit)
Objawy okulistyczne (przedni odcinek gałki, głównie naczyniówki) toksokaroza i toksoplazmoza.
Celowane badania diagn. W bolach brzucha:
Ocena alergii pokarmowej (IgE, RIST, RAST, testy skorne)
Nietol laktozy(test wodorowy po obciazeniu glc)
Gastro, rekto, kolono -skopia
Cystografia, urografia
RTG gornego odcinka prz.pok
Wlew kontr jelita grubego - rzadkosc
Biopsja j.cienkiego – przy zaburzeniach wchalniania , podejrz. Celiakii(ROZPOZNANIE OSTATECZNIE)
Badanie gin, neur, endo
Postępowanie terapeutyczne:
Leczenie przyczynowe: dotyczy przyczyn organicznych a z czynnosciowych nietolerancji laktozy – dieta nisko lub bezlaktozowa)
Postepowanie dietetyczne: dieta bogatoresztkowa w zaparciach , w zespole jelita drażliwego
Leczenie objawowe: środki p/bólowe, rozkurczowe, wpływające na motorykę przewodu pokarmowego. – debridat
Psychoterapia
→ZESPOL JELITA DRAZLIWEGO – nie tylko u dor. Przedszkolaki
Def: zaburzenie czynnosciowe jelit cechujace się utrzymujacymi powyzej 3 miesiecy bolami brzucha z jednoczesnymi zmianami co do czestosci i konsystencji stolcow
Przyczyny:- niepraw uwalnianie enterohormonow i neuroprzekaznikow, - nieprawidlowosci dotyczace mm. Gl jelita , zaburzenia czynnosci ukladu autonomicznego
Kryteria diagnostyczne: 3 miesiace, ciagle lub nawr.:
Bóle brzucha
Ustep po dfefekacji
i/lub zw ze zmiana czestosci i kons.
2 lub wiecej z wym zaburzen:
Czestosc oddawania pow 3 dziennie
Kons(zaparte lub rozl.)
Pasaz stolca(nagla potrzeba, bolesne parcie)
Obecnosc sluzu w stolcu
Badania:
Lab: OB., morf. Z rozmazem; proby watrobowe i nerkowe, elektrolity i glc, stezenie hh. Tarczycy, kal pasozyty, posiew, krew utajona, mocz-badanie ogolne i posiew
Rektosigmoidoskopia
USG brzucha
Test laktozowy
Roznicowanie
Postac z przewagą BIEGUNEK:
-zakazenia bakteryjne i pierw,
-zaspoly zlego wchlaniania – celiakia
-hipolaktazja
-biegunki sekrecyjne
-choroby tarczycy
-Naduzywanie srodkow przeczyszczajacych
Postac z przewagą ZAPARĆ:
-Zaparcia czynnosciowe
-Choroba Hirschprunga
-Choroby metaboliczne i endokrynne (niedoczynność tarczycy, przedawkowanie wit.D)
ALGORYTM POSTEPOWANIA W DYSPEPSJIl:
Objawowe – leczenie objawowe 4 tygodnie
Poprawa: obserwacja ; nawrot
Brak poprawy: endoskopia ; Diagnostyka H.p.
ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ ŻOŁĄDKA:
Def:Zapalenie blony sluzowej zolodka jest pojeciem histologicznym i oznacza reakcje zapalna, ostra lub przewlekla w obrebie blony sluzowej zoladka
RODZINNA WYKLAD 7.10
WPŁYW CHOROB UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO NA CHOROBY NEREK …
50% pacjentow w stanie schylkowym(kwal. Do dializy) umiera z powodow sercowych – duz korelacja miedzy ukl kraz i nerkami – zapewnienie homeostazy, wydalania, wydzeialnie s. wazoaktywnych itp.
Schyłkowa NWD nerek:
nefropatia cukrzycowa, nefr opatia nadciśnieniowa, cewk śródm.ZN, wielotorbielowatość nerek, inne przyczyny, KZN
Epidemiologia PChN: 6,9 – 16%
Ch. Nerek – okres predializyjne (HA, niedożywienie, niedokrw, zaburzenia gosp Ca-P ) – leczenie nerkozastepcze – zwiekszona chorobowasc i zachorowalnosc
Czynniki ryzyka sercowo naczyniowego u pacjenta z przewlekłą chorobą nerek:
Spadek GFR,
Mikroalbuminiuria
Niedokrw ( czy. Oceniane u osób z Pnwd nerek) u 25% pacjentów z ww czynnikami wystepowal EPIZOD SERCOWO NACZYNIOWY( zawal, udar )
Przewlekła choroba nerek, a miażdżyca i choroby serca:
Wplyw roznych czynnikow ryzyka i chor wspolisnt u p. z pchn
Nihilizm terapeutyczny – mniej intensywne leczenie kardioprotekc u p. z pchn
Nadmierna toks, ryzyko, nietol farmakoterapii – przewaga ryzyka nad korzyscia
Specyficzna patodiabetologia naczyniowa PChN
Klasyczne czynniki ryzyka ch uk kt:
HA – u 70% chorych z pchn, 80-90% u dializowanych – wzrost akt ukl wspolczulnego=zw oporu nacz i zw retencja sodu i wody, zw reabs, zmn perfuzji przez nerki co daje dalsza aktywane RAA
Ryzyko sercowo-naczyniowe: wzrasta gdy RR >115/75 mmHg i podwaja się z każdym jego podwyższeniem o 20/10 mmHg
U chorych dializowanych i po transplantacji nerki – niższe wartości RR zwiększają ryzyko zgonu z powodu choroby serca : sp RR o 10 mmHg to > ryzyka o 22% - PARADOKS – krzywa U; krzywa J – uposledzenie perfuzji naczyn w. i innych narzadow.
Hipercholesterolemia – u chorych dializow z zesp MIA(malnutrition, inflammation,atherosclerosis) odwrotna korelacja pomiedzy stezeniem chol a ryzykiem sercowo naczyniowym ( wynik niedozywienia) – bez tego zespolu jak w populacji ogolnej.
Wplyw zaburzen lipidowych tow. Przewleklym chorobom nerek
Patomechanizm nefrotoks. Dzialania lipidow
*Wystepuje uposledzenie aktywnosci peroks glut w osoczu jako efekt zmniejszenia, dotyczy to także per gl w krwinkach – nie tylko w osoczu.
*NADPH – istotny czynnik biracy udzial w produkcji RFT; produkcja NADPH w PnwdN wzrasta, a sprzyja temy Ang 2 w wyniku pobudzenia RAA.
Ang2 poprzez prod NAPDH stymuluje wytwarzanie wolnych rodnikow.
Ryzyka ch s –nacz i zgonu wzrasta 2-3kr już w 2 stadium nwd nerek
Dializowani maja 10-100 razy wieksze ryzyko chorob serc-nacz niż w populacji ogolnej
Pacjent wysokiego ryzyka
Choroby s-nacz
40% hosp chorych dial
50%zgonow chorych dial.
Obrzeki pluc,
Smiertelnosc w przeb zawalu s. jest u chorych dial wysoka:
41%przezywa 1 rok
10% przezyje 5 lat
(5st nwd = dializa = 4NYHA)
Przyczyny zgonow chorych dializow
Ch.wienocowa – 20,4
Zab rytmy – 10,4
Inc nacz. – 8,6
Miazdzyca ,a choroby nerek:
wczesne wykr choro n.;
nefroporotekcja;
hamowanie progresji pchn;
zmniejszenie ilosci powiklan sercowo naczyniowych poprzez przeciwdzialanie uszkodzeniu sciany naczyniowej w pnn.
Najwazniejszy prosty test – na ob.mikroalbuminurii. UREA, Cr i GFR (mdrd) - wykonanie by okreslic ryzyko – znaczenie rokownicze.
Leczenie nefroprotekcyjne:
- IKA i sartany (docelowo uderzają w RAA):
zmniejszaja smiertelnosc niezaleznie od mech hipotensyjnego
badania
terapia skojarzona
mechanizm dzialania – nasilenie srodbłonkowej bradykininy, która poprzez rec B2 uwalnia PGI2 i NO : dzialanie
- przecikzakrz,
- przeciwzap i naczynioprot. ;
- hamuja NADPH,
- wzr aktywnosci dysmutazy nadtl,
- zmn syntezy cytokin zapalnych i chemokin,
- zmn ekspresji czastek adhezyjnych
W nwd nerek czest wyst hiperK, nieodp wlaczenie IKA może zmnieszcy c nerek i zle dzialac na kreatyninemie,… Jeżeli poziom Cr wynosi do 3 to można wlaczac..najpierw male dawki ( pierwsze 2 tyg = gwaltowny spadek filtracji ,wiec przy zw t. nerkowej P/WSK )
(zmn rzutu akt plamki ,skurcz, wzrost cisn i filrt.i cisn na poziome klebka – po podsaniu IKA – niwelacja wplywu Ang. – rozkurcz t.odpr, co daje spadek filtracji = oliguria)
Ogólnie: Zmniejszaja progresje bialkomoczu
-ATG WAPNIA
-Alfa tokoferol(nat. Silny anyoks, kooper z witc C)
-kwas askorb
-Nacetylocysteina (NAC)
-kawedilol, nebiwolol
CHOROBY ZAKAŹNE I PASOŻYTNICZE
Ospa wietrzna – varicella
Cechy rozpoznawcze:
- swedzaca wysypka pojawiajaca się rzutami
- EWOLUCJA WYKWITOW PLAMKA GRUDKA PECHARZYK STRUP KROSTA
- umiejsc: tułów, klp, glowa, skora owlosiona
- okres wyl 11-21 dni
- zarazliwosci 2dni przed 6dni po
-droga zakazenia kropelkowa
Czestosc 100 000 rocznie
Sezonowosc: od stycznia do maja
Szczyt zachorowan 5-9r.ż.
Obraz kliniczny: zwykle przebieg lagodny, obiawy zwiatunowe: zle samopoczucie, goraczka, rzuty pecherzykow, wykw mogą pojawiac się na blonach sluzowych Roznicowanie: opryszczka zwykla, polpasiec, swierzb, wysypka polekowa
Powiklania: nadkazenia bakteryjne wykwitow(roza, ropien, posocznica) (uwaga na blizny, przy swiadzie – pudroderm- z mentolem, wiec chlodzi i lagodzi ;] )
zapalenie pluc, zapalenie mozgu(mozdzku z ataksja)
IZOPRYNOZYNA, GROPRYNOZYNA – hamuja replikacje , 50mg na kg mc, w 2-3 dawkach,
PŁONICA – scarlatina
Wysypka , rozne roznicowanie,ale dodatkowo MALINOWY język!!!!
Zakazenie paciorkowcem Bhem grupy A wytw., toksyne erytrogenną
Cechy kliniczne:objawy anginy(migdaly pokryte nalotem), silny odczyn węzłowy, wysypka drobnoplamista-dość szorstka, zajmująca tułów, kończyny i twarz,(wolny trójkąt wokół nosa i ust – Filatowa), linijne wybroczyny-obj Pastii
Cechy lab: leukocytoza(do 20 000) z odmlodzeniem - pałki, segmenty, wysokie ASO(400,500,800; N:do 200j)
Okres wylegania 1-7
Droga przenoszenia: ze śliną
Zaraźliwość: od 3-21 zarażenia
Sezonowość: chłodne pory roku, co kilka lat epidemie
Wiek: powyżej 5rz
Obraz kliniczny: początek nagły z objawami toksemii(gor, bole brzucha, wymioty) gardło przekrwione, węzły chłonne powiększone, język biały, obłożony, potem malinowy, Drobna wys. Szorstka
Różnicowanie: różyczka(delikatniejsza, swędząca wysypka), odra, mononukleoza zakaźna(podobny przebieg,też gwałtowny, )
Powikłania: ropne zapalenie węzłów chłonnych, ropień migdałka, zapalenie stawów, zapalenie mięśnia sercowego
RÓŻYCZKA – rubeola
Wirus RNA z rodzina togawir.
Cechy rozpoznawcze: wysypka plamisto-grudkowa, łagodny przebieg, znaczne powiększenie węzłów chłonnych
Laboratoryjna: leukopenia z limfocytozą
Droga zakażenia: kpropelkowa
Wiek(wczesnoszkolny): 5-9 lat i młodzież – aktualnie znacznie mniej z racji szczepień
Obraz kliniczny: często bezobjawowy, typowo łagodny prezbieg z plamisto grudkową zstątującą wysypką (3dni), powiększenie węzłów chłonnych karkowych,zausznych , potylicznych
Sazonowość: wiosna
Okres wylęgania: 14-21
Zaraźliwość: do 7 dni od wystąpienia wysypki
Różnicowanie: odra, płonica, mononukleoza zakaźna
Powikłania: zapalenie mózgu, plamica małopłytkowa(lub po odrze) – 2-3 tyg po odchorowania, morfologia, plytki, badanie ogólne moczu, zapalenie stawów
GORĄCZKA TRZYDNIOWA – exanthema subitum
U niemowląt – do 2rz, gor wysoka do 39,40stopni – zmyłka dla lekarza, bo czerwone gardlo
Herpesvirus
Cechy rozpoznawcze: nagła wysoka gorączka, dobry stan ogólny, plamisto-grudkowa wysypka po ustąpieniu gorączki, lokalizacja zmian na tułowiu
Droga przenoszenia: kontakt bezpośredni, ze śliną
Okres wylęgania: 5-15
Wiek: 6mz- 3rz
Obraz kliniczny: nagła wysoka gorączka, dobry stan ogólny, po 3 dniach różyczkopodobna wysypka na tułowiu, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych
Różnicowanie: wysypki polekowe, odra różyczka
Powikłania: drgawki goraczkowe
Leczenie: objawowe
ODRA – morbili
Cechy rozpoznawcze: suchy kaszel, nieżyt nosa, zapalenie spojówek, białe plamki na śluzówce warg i policzków(plamki koplika), wysoka gorączka, gruba wysypka plamisto-grudkowa zaczyna się za uszami i schodzi piętrowo w dól i ustępuje w tej samej kolejności – z pozostawieniem brunatnych przebariwen i złuszczaniem(najbardziej na dloniach i stopach )
Występowanie: kraje słabo rozwinięte z powodu braku szczepień
Okres wylęgania 8-13dni
Droga zakażenia: kontakt bezpośredni, droga kropelkowa
Zaraźliwość 1-2 dni prze i 3 dni po wystąpieniu wysypki
Wiek: dzieci poniżej 6rz
Obraz kliniczny: przebieg ciężki, 2-4 dniowy okres nieżytowy, suchy kaszel, zapalenie spojowek ze swiatlowstretem, wysoka goraczka, plamki k. ..zlewna wysypka ustepuje po 3-4dniach
Roznicowanie: wysypki polekowe, rozyczka, mono
Powiklania: zap ucha srodk., krtani, pluc, plamica maloplytkowa, czarna odra – zmiany krwotoczne
LAMBLIOZA
Pierwotniak z grupy wiciowców
W ustroju występuje w postaci wegetatywnej (trozofitu) lub cysty
Bytuje w jelicie cienkim (namnaża się przez podział) i wydalany z kałem w formie cysty
Przebieg bezobjawowy, poronny, przewlekły
OBJAWY(1-3tyg. Od zarazenia) biegunka naprzemiennie z zaparciami, bóle brzucha, nudności, wymioty; stany podgorączkowe, bóle głowy, niespoecyficzne wysypki skórne, współistnienie grzybicy p.pok(candida albicans
ROZPOZNANIE: -obecność cyst w stolcu…..
LECZENIE:
Metronidazol 10-15 mg/kg przed 5 dni w 3 dawkach
Nystatyna 50 000- 100 000 mg/kg w 5dni 4 dawkach
Tynidazol 10-15mg
Furazolidon 1-2 mg/kg 4d przez 7-10 dni
TOKSOKAROZA – zespół larwy wędrującej
Czynniki etiologiczne: Toxocara canis, Toxocara cati
Rozwija się po połknięiu jaj posożyta do stadium larwalnego
Larwy po przejściu przez jelito do krwiobiegu dostają się do wątroby, OUN, gałki ocznej i powodują odczyn zapalny i alergiczny
OBJAWY: bóle brzucha, gorączka, hepatosplenomegalia(najrzadziej)
Laboratoryjnie: leukocytoza z EOS, hipergammaglobulinemia
ROZPOZNANIE: test immunoenzymatyczny wykrywający przeciwciała przeciw Toxocara (IgG) N: do 9, 9-11 (?), >11 (+)
LECZENIE:
Zentel (pow. 2 r.ż. 2x 1 tabl przez 7 dni – 4tyg. Przerwy)
Vermox (3x 1tabl przez 6 dni – 4tyg. Przerwy i ponowne oznaczenie IgG)
GLISTNICA (ascarosis)
Największy z nicieni pasożytujący w świetle jelit a cienkiego, 30-40cm
200tys jaj/24h, są wydalane do środowiska zewnętrznego, trafiają do ziemi, po 4-5tyg dojrzewają, stają się inwazyjne
Spożycie z zainfekowanym pokarmem, przechodzą do naczyń krążenia wrotnego, płyną do wątrboy, część z nich obumiera (charak. Ziarniniaki z komórek kwasochłonnych)
Pozostałe larwy są przenoszone do tkanki płucnej, dostają się do oskrzelików, potem do drzewa oskrzelowego – NOCNY KASZEL
Odkrztuszona wydzielina z młodymi larwami zostaje połknięta, a larwy ponownie dostają się do światła jelita i tam osiągają dojrzałość
Po 2-3 latach samice zaczynają produkować jaja; żyją ok. 2 lat
OBJAWY: inwazja do tkanek – wysypka pokrzywkowa; do płuc – gorączka, kaszel, objawy astmopodobne; napadowe bóle brzucha, nudności, wymioty, okresowe biegunki
LECZENIE:
Mebendazol (Vermox) 3x100mg przez 3 dni niezależnie od wieku
3 TYG. PRZERWY
Pyrantel 10mg/kg
Opakowanie: 3 tabl po 250g, rano na czczo, rozgryżć, popić niewielką ilością wody, po 30 min. Zjeść – POWTÓRZYĆ PO 10 DNIACH
Wszyscy domownicy w tym samym czasie; wyprać bieliznę i pościel
Albendazol (Zentel) 200-400mg x1 – mniej skuteczny w glistnicy
TOKSOPLAZMOZA WRODZONA
Występowanie szacuje się na 1-4 przypadki na 1000 noworodków
200-400rocznie
Zakażenie płodu w czasie utajonej infekcji u matki – ryzyko 30%
Ryzyko zakażenia w I trymestrze: 17-25%, w II: 25-54%, w III 60-90%
Najczęściej występuje w postaci bezobjawowej: 60-90%
Postać klasyczna – TRIADA SABINA –PINKERTONA:
Zapalenie siatkówki i naczyniówki
Wodogłowie lub małogłowie
Zwapnienia śródczaszkowe
Rozpoznanie: próby serologiczne wykonuje się jednocześnie u dziecka i matki; IgM wykrywane są 2 tygodnie od zarażenia, szczyt-4tygodnie; IgG szczyt: 1-2 miesiące po zarażeniu, 4x wzrost miana świadczy o świeżym zarażeniu.
Jeżeli IgG sa takie same lub niższe u dziecka, to nie jest ono zakażone(IgG przechodzą przez łożysko)
IgG wyższe u dziecka – zakażenie wrodzone, o tym świadczy też wyrycie IgG we krwi pępowinowej
Badanie kontrolne po 3 tygodniach(co 3 tyg.).
Brak IgM nie wyklucza zakażenia wrodzonego – igG może blokować produkcję IgM.
IgA u dzieci pojawiają się później niż IgM, mogą być stwiedzane po 1r.ż.
Wykrycie IgA we krwi płodu – potwierdza zakażenie toksoplazmozą(nie przechodzą).
IgE również pojawiają się później niż IgM – potwierdzają zakażenie wrodzone
LECZENIE: Schemat Remingtona:
- do 12mc:
Daraprim 2mg/kg 2dni; 1mg/kg 1xdz przez 2-6 miesięcy, po 6 miesiącach 1mg/kg co 2-gi dzień
Sulfadiazyna 100mg/kg równocześnie z Daraprimem tym co 2gi dzień (2-4 dawki przez 12 miesięcy)
Prednizon 1mg/kg /24h w 2 dawkach (dodatkowo w … )
Rovamycyna 100mg/kg w 2dawkach przez 1miesiąc – naprzemiennie z miesięcznym stosowaniem Daraprimu przez 6 miesięcy
W Polsce Daraprim z Biseptolem wg schematu Remingtona
OWSICA (Oxyuriaris vermicularis)
Zakażenie nicieniem głównie u dzieci 7-14
Samica składa jaja w okolicy okołoodbytniczej i ginie
Okres inkubacji od pęknięcia jaja przez człowieka, do składania jaj przez samicę 4-8tyg
OBJAWY: bóle brzucha, świąd odbytu, niepokój dziecka, brak łaknienia, zgrzytanie zębami
ROZPOZNANIE: wykrycie owsików na skórze w okolicy odbytu, rzadziej dojrzałych pasożytów w kale
LECZENIE:
Vermox 3 dni
Pyrantel
Po 2 tygodniach ponowna kuracja
CZYNNIKI RYZYKA ZESPOŁU METABOLICZNEGO U DZIECI 9.10.09
Otyłość:
przewlekła choroba metaaboliczna, wynikająca z zaburzebnina homeostazy energii. Pierwotną orzyczyną są zaburzenia żywieniowe prowadzące do zwiększenia się ilości tkanki tłuszczowej w org.
Występuje epidemicznie i jest jesdna z glownych przyczyn chorobowości i umieralności w krajach wysoko rozwiniętych
Na pojęcie otyłości mają wpływ poglądy otoczenia
Ocena otyłości
M.c, BMI, obwód talii i wsk WHR – siatki centylowe
Fałd skorny ( nacisk cyrkla 10g/mm2) Otyłość: grubosc fałdu nad grzebieniem łopatki i na brzuchu powyżej 15 mm u m. i 25mm u k.
TK, MRI
DXA (rentgenowska obsorpcjometria podwójnej energii)
Pomiar prezwodnictwa elektrycznego organizmu TOBEC
Metoda bioimpedancji
15-20% tk. Tluszczowej u m, 25-30% u k
WHR m.1,0; k08
Obwod talii >102 M; >88K
BMI nadwaga 85-95c; otyłość >95c
Lub BMI nadwaga >90c; otyłość 97c
Siatki centylowe
Epidemiologia otyłośći:
12-16% u dzieci
40-80% otyłych dzieci pozostaje otyłymi dorosłymi
Otyłość 6r.ż – 24% otyłych dorosłych Otyłość 12r.ż. – 75% otyłych dorosłych
80% rodziców otyłych dzieci jest otyła (niekoniecznie geny – nawyki żywieniowe)
W okresie poniemowlęcym otyłość częściej u dz.
W okresie pokwitania odwrotnie
Epidemiologia Z.M. = z. Ravena
3 cechy Z.M. – 22% dzieci otyłych
4-5 cech Z.M. – 10% dzieci otyłych
Genetyka – geny otyłości:
Na chr 2,5,10,11,20
Gen ob. – odpow za produkcje leptyny, która wpływa na regulację apetytu i sytości – reguluje wydatek energet
Gen db – reguluje miejsce wiązania leptyny
Gen fat – wytwarza karboksypeptydazę, niepraw. Działanie insuliny
Gen tub
Gen agouti – wpływa na melanokortynę
Funkcja tkanki tłuszczowej
Akumulacja nadmiaru lipidów gdy spożycie jest większe niż zapotrezbowanie na energię
Tkanka tłuszczowa jako narząd wydzielania wewnętrznego – prawidłowa homeostaza lipidów i węglowodanów
HORMONY WYDZIELANE PRZEZ TKANKĘ TŁUSZCZOWĄ:
Adipocytokiny – regulują metabolizm kwasów tłuszczowych:
Leptyna – produkowana przez gen ob.. Syntetyzowana przez komórki tłuszczowe za pośrednictwem ośrodków podwzgórzowych, wypływających na apetyt, termogenezę i metabolizm węglowodanów. Może wpływac na masę tkanki tłuszczowej z pominieciem ośrodków podzwgórzowych. Dzialanie: powoduje oslabienie apetytu, powoduje uczucie sytosci, hamuje sekrecje insuliny, zwiekszona u ludzi otylych – ale wystepuje leptynooporność (przyczyna niewyjaśniona)
Adiponektyna - ( białko prod przez tkankę tłuszczową ) – odwrotnie skorelowane ze stopniem otyłości; mniej u otyłych, stężenie odwrotnie proporcjonalne do mc i stężenia insuliny. Stężenie adiponektyny koreluje odwrotnie z ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, a także z takimi klasycznymi czynnikami ryzyka jak ciśnienie tętnicze krwi, częstość pracy serca czy stężenie chol. całk. LDL, TG, poraz HDL. Może mieć prezciwmiażdżycowe i przeciwzapalne właściwości. Wysokie stężenia adiponektyny wiążą się z mniejszym ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej.
CRP skorelowane ze wzrostem insulinooporności
Powikłania otyłości:
Psychologiczne: depresja, poczucie mniejszej wartości
Nieprawidłowości w układzie kosntym: aseptyczna martwica stawu biodrowego(, koślawość lub szpotawość
Choroby metaboliczne: hiperlipidemia, cukrzyca
Choroby wątroby: stłuszczenie, stłuszczenie ze stanem zapalnym
Chorroby układu sercowo-naczyniowego: HA, miażdżyca, większa masa LK serca
Choroby nowotworowe: jelita grubego, sutka
Leczenie otyłości:
Mało skuteczne
Zaburzenia wzrostu w czasie diety
Dużo czasu, cierpliwość, samozaparcie
Konieczność opieki psychologa
Frustracja nastolatków
Konieczność pracy z całą rodziną
Cecha rodzinna
Farm: - gdy zmiana stylu życia nie daje efektów.
Leki hamujące łaknienie:
Sibutramina (Meridia) – amina 3rz. Z ktorej powstają 2 metabolity: sa inhibitorami wychwytu serotoniny – zwieksza to aktywacje receptorow alfa1, alfaa2, pobudzanych przez NA – hamuje ośrodek głodu. Nasila uczucie sytości, wzrost termogenezy, poprawa parametrów gospodarki węglowodanów, zwiększa HDL. Skutki uboczne: suchość śluzówek, bezsenność, zaparcia, wzrost RR (1-3mmHg). P/WSK: jaskra, nadczynność tarczycy, nwd watroby, nwd nerek, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu, HA. 10-15 mg/g w 1 dawce rannej. Jeżeli meridia przez 2 miesiace (10mg na dobe ) nie dała ubytku mc ok. 10% - trzeba zrezygnować z suplementacji.
Leki zmniejszające wchłanianie w jelitach:
Orlistat (Xenical) – hamuje trawienie TG i wchłanianie tłuszczów przy pomocy lipazy trzustkowej i żołądkowej. Do 30% spożytego tłuszczu nie wchłania się i jest wydalane ze stolcem. Obniża stężenie Tc. 120mg 3xdz.
Leki działające termogenicznie:
Acomplia (tabl a 20mg) – 20mg 1xdz przed śnaidaniem – najnowszy lek działający na receptowy kanabioidowe.
Kryteria ZM u dzieci:
Otyłość typu brzusznego ( obwod paca w lub r 90 percentyla dla plci i wieku)
Stężenie TG wlubr 90 percentyla dla płci i wieku
Stężenie HDL ponizej 10perc.
Ciśnienie pow 90 percentyla dla wieku, wzrostu i płci
Upośledzenie tolerancji glc
Ryzyko ChNs – wartości graniczne (dla dorosłych):
Chol >200mg/dl
LDL-C>130
HDL <35
Chol c./HDL >5
TG >180
Hiperhomocysteinemia – aminokwas powst z metioniny(z diety). Może wysptapic u p. z niedoborem wit B w organiźmie – nie jest do końca precyzyjnie określonyny wpływ na chorobę niedorkwienną
N:5-15mikromoli/l (20-25 – wzrost ryzyka)