PERCEPCJA-(spostrzeganie) to proces aktywnej interpretacji danych zmysłowych z wykorzystaniem wskazówek kontekstualnych, nastawienia i wcześniej nabytej wiedzy. W wyniku percepcji dochodzi do rozpoznania obiektu np. przedmiotu.

RECEPCJA SENSORYCZNA- polega na odzwierciedleniu bodźców w receptorach, czyli narządach zmysłów. Stanowi konieczny warunek i pierwszy etap procesu spostrzegania.

Psychologia poznawcza bada i opisuje czynności identyfikacji obiektów w procesie spostrzegania, a także rozpoznaje czynniki mające wpływ na przebieg tego procesu.

Percepcja:

-procesy spostrzegania podlegają wpływom ze strony reprezentacji i trwałych struktur wiedzy

-zbiór procesów poznawczych, nie jest pojedynczym procesem

- stan narządów wewnętrznych;kontakt z środowiskiem poza organizmem

- nietrwałe umysłowe reprezentacje obiektów- spostrzeżenia

7.1 PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI PERCEPCJI

7.1.1 Recepcja sensoryczna i percepcja umysłowa

- stanowisko konstruktywistyczne- aktywność umysłu w poznaniu rzeczywistości, aktywne konstruowanie reprezentacji tych obiektów(top-down)- sprawdzić

- człowiek ->odczuwa, spostrzega znaczenie->stymulacja

- recepcja sensoryczna – proces pasywny

- percepcja umysłowa- aktywność umysłu

- spostrzeganie- proces konfrontacji danych zmysłowych z danymi umysłowymi

- podstawowy problem teorii spostrzeganie- próba opisu przemian relatywnie prostych danych zmysłowych w złożone reprezentacje umysłowej- sprawdzić

- bodziec- forma energii zdolna do zapoczątkowania procesu spostrzegania

- bodziec w procesie recepcji sensorycznej:

*dystalny- zewnętrzny

* proksymalny- kontakt, wewnętrzny

Wrażenie-najprostszy proces psychiczny, wyniku, którego dochodzi do odzwierciedlania w spostrzeganym umyśle pojedynczych właściwości rejestrowanych obiektów

Spostrzeżenie- całościowe odzwierciedlanie obiektów; składających się na ten obiekt bodźców dystalnych wywołujących przez nie wrażeń

- percepcja wymaga doznań zmysłowych w optymalnej dawce

- deprywacja sensoryczna- znaczne obniżenie poziomu stymulacji sensorycznej, które występuje przy eliminacji bodźców wzrokowych, słuchowych i dotykowych, prowadzi z reguły do wystąpienia halucynacji i urojeń

- selektywna uwaga- mechanizm powalający walczyć z przeciążeniem informacji

- bodźce zdegenerowane- niepełne, niekompletne, pojawiające się w nieoptymalnych warunkach czasowych lub przestrzeniowych, nie pozwala na pełną recepcję sensoryczną, działanie procesów „wyższych” wnioskowanie i interferencji

4.1.2 Naiwne koncepcje spostrzegania

- potoczne, ignorują problem przekładu danych

- rejestracja danych zmysłowych pełni formę przekaźnika informacji na drodze do kory mózgowej

- informacja- charakter zmysłowy

-założenie trwałych reprezentacji umysłowych w postaci odzmysłowej; prowadzi do przeładowania informacji

- uznanie słuszności metafory aparatu fotograficznego

7.1.3 Spostrzeganie a rozpoznawania wzorców

Rozpoznanie wzorców-, w jaki sposób identyfikuje się obiekty w swoim środowisku

TEORIE PROCESU IDENTYFIKACJI OBIEKTÓW

• Koncepcja modeli- spostrzegany egzemplarz jest porównywany do modelu wzorca, który reprezentuje nadrzędną kategorię

*pierwszy napotkany przedstawiciel wzorca

* prototyp

• Koncepcja cech- decyzja o rozpoznawaniu wzorca jest wynikiem porównania cech kategoryzowanych obiektu i cech wzorcowych

Bruner- proces spostrzegania, jako proces kategoryzacji

Empiryczne potwierdzenie

Posner i Mitchell ( eksperyment porównywania liter)

Wyniki

- proces rozpoznaia bodźców wymaga kategoryzacji

-długość czasu- więcej kategorii do sprawdzenia- system poznawczy

7.2. Spostrzeganie jak proces oddolny

Spostrzeganie jest to proces oddolny(bottom-up). Przebiega w kierunku od rejestracji wrażeń do identyfikacji obiektów. W poszczególnych etapach tego procesu biorą udział różnorodne struktury poznawcze.

Rejestracja wrażeń---------------------------identyfikacja obiektów

Wystąpienie bodźca dystalnego uruchamia cały mechanizm percepcji.

7.2.1 Odbiór i kodowanie wrażeń zmysłowych

- pomiar natężenia danego bodźca dystalnego(np. fotoreceptory- światło, komórki włoskowe narządów Cortiego)

Detektory cech- służą do detekcji(wykrywanie) elementarnych, poszczególnych właściwości bodźców. Różnią się złożonością strukturalną i funkcjonalną. Detektorami cech mogą być np. komórki zwojowe.

Badania nad detektorami cech- Hubel, Wiesel, Marr

Im bliżej kory mózgowej, tym detektory cech są bardziej złożone strukturalnie i bardziej złożone właściwości stymulacji są przez nie dekodowane.

Kora wzrokowa- płat potyliczny

Kora słuchowa- płat skroniowy

Badania nad detektorami bodźców akustycznych- Wollberg, Newman

Morfemy- elementarne jednostki znaczeniowe

„Należy, zatem stwierdzić, że odbiór i kodowanie wrażeń zmysłowych odbywa się za pomocą specyficznych układów komórek nerwowych, zwanych detektorami cech.

Recepcja sensoryczna polega na kodowaniu fizycznych charakterystyk bodźca dystalnego, związanych z intensywnością jego oddziaływania na bodziec zmysłu.

Percepcja umysłowa polega natomiast na identyfikowaniu bodźca poprzez integracją informacji, dotyczących jego właściwości.”

7.2.2Magazyny informacji sensorycznej

- przechowywanie przez krótki czas, po bezpośrednim wystąpieniu bodźca sensorycznego, efektów jego działania

- magazyn ikoniczny i magazyn echoiczny ( pamięć ultrakrótka)

- charakterystyka magazynu ikonicznego (na podstawie badań Sperlinga)- czas przechowywania informacji relatywnie krótki ( oscyluje między 500ms, a 1000ms), pojemność jest zmienna w czasie(początkowo rejestrowany niemal pełny materiał), ściśle sensoryczne kodowanie informacji.

- charakterystyka magazynu echoicznego ( badania Crowdera, Glucksberga, Cowana) – pojemność znacznie mniejsza niż pojemność magazynu ikonicznego, dłużej przechowuje informację

„System obrazowy jest holistyczny(całościowy, kompleksowy) i umożliwia równoległe przetwarzanie większej ilości danych w tym samym czasie. System werbalny jest parcjalny i wymaga szeregowego przetwarzania kolejnych bodźców słuchowych.”

Kodowanie w obu magazynach ma charakter ściśle sensoryczny i wykrywa jedynie fizyczne charakterystyki prezentowanych bodźców.

7.2.3 Spostrzeganie głębi

- obraz zarejestrowany na siatkówce jest dwuwymiarowy, a spostrzeżenie jego jest trójwymiarowe; jest to możliwe dzięki percepcji głębi( spostrzeganie absolutnego dystansu jak dzieli obserwatora od obiektu oraz względnego dystansu dzielącego poszczególne obiekty w polu wzrokowym od siebie)

- dzięki spostrzeżeniu głębi możliwe jest wyodrębnienie przedmiotu z tła

- spostrzeganie warunkuję percepcję przedmiotów, która jest warunkiem kategoryzowania i myślenia pojęciowego

- dwa rodzaje wskazówek umożliwiających szacowanie przez system poznawczy odległości w polu wzrokowym:

*wskazówki okulomotoryczne- wynikają ze zmiany położenia obserwatora względem obiektu lub różnych obiektów względem siebie.( akomodacja soczewki)

*wskazówki wizualne- dostępne niezależnie od ruchu obiektu w polu wzrokowym lub ruchu samego obserwatora:

~monokularne- wymagają użycia tylko jednego oka

~binokularne- korzystają z informacji zgromadzonych przez parę oczu(częstsze, łatwiejsze)

- siedem podstawowych informacji, którymi kieruje się system poznawczy w ocenie głębi pola percepcyjnego(wskazówki jednooczne):

*perspektywa liniowa- droga /\

*wielkość cienia rzucanego przez obiekt (zawodzi, gdy cienie rzucane w polu wzrokowym pochodzą z różnych źródeł i nakładają się na siebie- złudzenia)

*ocena kontrastu

* szczegóły powierzchni(zmiany faktury)

*ocena dystansu- porównywanie względnej pozycji obiektów w polu wzrokowym- można tu ulec złudzeniu Kanizsy.

*znajomość wielkości obiektu( zagadnieniem tym zajmował się Itellson- manipulacja wielkością, ta sama odległość.

6 wymienionych wskazówek ma charakter statyczny.

*związane z ruchem obiektów w polu wzrokowym, paralaksa ruchowa-na podstawie oceny przebytego dystansu, system poznawczy może wnioskować, który obiekt znajduje się bliżej, a który dalej.

-dwie dwuoczne wskazówki:

*konwergencja dwuoczna- działa podobnie jak wskazówka okulomotoryczna, wykorzystuje informację o napięciu mięśni sterujących ruchem gałek ocznych(bardziej intensywna praca w przypadku obiektów bliskich)

*każde oko odbiera nieco inną informację( inna pozycja- inny kąt)- wielkość tej różnicy przekładana jest przez system poznawczy na ocenę względnego dystansu pomiędzy obiektami w polu widzenia.

Wiedzenie stereooptyczne – zdolność do oszacowania względnego dystansu obiektów znajdujących się obok siebie w polu wzrokowym.

„Fizjologiczny mechanizm wiedzenia stereooptycznego-, Jeśli obiekt jest odległy, gałki oczne muszą się na nim skupić pod mniejszym, bardziej ostrym kątem alfa, podczas gdy w przypadku obiektu odległego gałki skupiają się pod bardziej rozwartym katem beta. Ponadto każda gałka oczna „widzi” obiekt nieco inaczej, ale w przypadku obiektu odległego ta różnica jest mniejsza. Mózg ocenia odległość obiektu biorąc pod uwagę zarówno kat konwergencji gałek ocznych, jak też rozbieżność informacji docierających do każdej z gałek.”

7.2.4 Identyfikacja obiektu

- proces ten składa się z kilku faz

- Humphreys i Bruce sugerują: proces odbywa się w sposób szeregowy, kolejne fazy nie mogą się rozpocząć bez ukończenia wcześniejszych stadiów, model skonstruowany zgodnie z założeniami klasycznych modeli wzrokowych)

FAZA I- recepcja danych zmysłowych

FAZA II-utworzenie odzwierciedlania stymulacji- reprezentacja obiektu w systemie poznawczym w formie zależnej od punktu obserwacji

FAZA III- klasyfikacja percepcyjna obiektu- (wygląd i struktura)

FAZA IV-klasyfikacja semantyczna- (funkcje i znaczenie obiektu)

FAZA V- klasyfikacja leksykalna- skojarzenie etykiety werbalnej

-potwierdzenie odrębności faz klasyfikacji percepcyjnej i semantycznej- badania Humphreys, Riddoch

- Silveri i Gainotti- wykazali zależność fazy leksykalnej od przebiegu poprzednich faz identyfikacji obiektów

- badanie fazy identyfikacji percepcyjnej- Marr- proces tworzenia reprezentacji obrazowej obiektów w umyśle przez detekcję określonych cech strukturalnych tych obiektów

- teoria identyfikacji obiektów poprzez wykrywanie ich geometrycznych komponentów strukturalnych zwanych geonami- Irving Biederman- kształty geometryczne wystarczą do opisania zróżnicowania w zakresie wszystkich obiektów rzeczywistych. system poznawczy dysponuje subsystemami, umożliwiającymi rozpoznanie kształtów dzięki zbieraniu informacji dotyczących rejestrowanych w polu wzrokowym linii, krawędzi i kątów, przy czym analizie podlegają cechy równoległości i symetrii.

Biederman- potwierdzenie tej teorii dzięki koncepcji rozpoznawania obiektów dzięki detekcji komponentów strukturalnych.

7.3 Spostrzeganie, jako proces odgórny

- spostrzeganie jest procesem odgórnym (top down)- identyfikacja obiektów w polu percepcyjnym możliwa dzięki konfrontacji reprezentacji percepcyjnej z danymi umysłowymi; gwarantują one stałość spostrzegania z jednej strony, z drugiej są przyczyną złudzeń i błędów percepcyjnych.

- dowody na odgórny charakter percepcji, badania nad: stałością spostrzegania, wpływem nastawienia na spostrzeganie, złudzeniami i błędami spostrzegania, wpływem kontekstu na spostrzeganie

- badania Jerome’a Brunera- akcentowania wpływu oczekiwań i nastawienia na proces spostrzegania, percepcja w szerszym kontekście badań nad osobowością, motywacją i czynnikami społecznymi

7.3.1 Stałość spostrzegania

- stałość percepcyjna- spostrzeżenie jakiegoś obiektu nie zmienia się, mimo zmiany warunków( doświadczeni- trwałe reprezentacje umysłowe).

- podstawowe stałości percepcyjne:

*stałość wielkości- obiekt ma tę samą wielkość, niezależnie od dystansu między obserwatorem, a obiektem.(eksperyment Itellsona)

*stałość kształtu-pozwala na korektę wrażeń związanych z względnym dystansem.

*stałość jasności i barw-odzwierciedlenie w ramach trwałych reprezentacji umysłowych właściwości wizualnych konkretnych obiektów.

7.3.2 Nastawienie

-nastawienie percepcyjne- wstępne przygotowanie umysłu do odbioru w procesie spostrzegania określonej informacji( człowiek przekonany o tym, ze zobaczy krawat, zobaczy go mimo, że rzeczywiście pokazana figura nie ma nic wspólnego z kwadratem)

- nastawienie może prowadzić do spostrzeżeń nieadekwatnych do rzeczywistości oraz do błędnej kategoryzacji.

- nastawienie może wynikać z głęboko zakorzenionej wiedzy, stereotypów i uprzedzeń

7.3.3 Złudzenia i błędy percepcji

- wiedza wcześniejsza i przygotowanie umysłu może zniekształcać sposób widzenia obiektów, czyli sposób interpretowania danych zmysłowych

- złudzenia: figury niemożliwe(możliwe do narysowania, ale nie do wyprodukowania)

7.3.4 Wpływ kontekstu na spostrzeganie

- ten sam układ bodźców może być różnie interpretowany w zależności od bodźców towarzyszących, to samo wrażenie zmysłowe może prowadzić to różnych spostrzeżeń

- eksperyment Stevena Palmera

7.4 Teorie percepcji

- Teorie strukturalne-( koncepcja asocjacjonistyczna, postaciowa)-zależności pomiędzy wrażeniami i spostrzeżeniami, rozważenia o prymacie całości lub części w procesie percepcji.

-teorie identyfikacji obiektów(teoria modeli, teoria cech)-pytanie o sposób rozpoznawania obiektów w polu percepcyjnym.

- dwukierunkowy(oddolny, odgórny) charakter procesu spostrzegania- (koncepcja obliczeniowa, koncepcja ekologiczna)

7.4.1 Teoria asocjacjonistyczna

- Głowna teza- spostrzeżenie to prosta suma wrażeń i powstaje jako ich połączenie.

- Wrażenia łączą się ze sobą w spostrzeżenia na zasadzie praw kojarzenia. Prawa kojarzenia:

*styczności wrażeń w czasie i przestrzeni -występowania w tym samym czasie, następstwo czasowe i przestrzenne

*podobieństwo

*wzajemny kontrast

- współwystępowanie wrażeń jest niezbędne, ale nie wystarczające do powstawania spostrzeżeń, spostrzeżenie wynika z łącznego występowania poszczególnych wrażeń

- problematyczne twierdzenie- teza jednoznacznej identyfikacji sumy wrażeń z konkretnym spostrzeżeniem- wrażenia takie same, spostrzeżenia różne np. kostka Neckera

- koncepcja głosi prymat części nad całością oraz wrażeń nad spostrzeżeniami; spostrzeżenia całkowicie zależne od wrażeń

- prosty mechanizm, proces oddolny, nie uwzględnia roli reprezentacji umysłowych w procesie percepcji

7.4.2 Teoria postaciowa

- prymat całości nad częścią- pierwotne spostrzeżenie, wtórne wrażenie(wynikają one z analizy tego co zostało spostrzeżone); zwolennicy- Max Wertheimer, Kurt Koffka, Wolfgan Kohler

-sumowaniem wrażeń nie da się wyjaśnić procesu percepcji, argumenty na rzecz tej tezy:

*zjawisko płynnego ruchu pozornego

*spostrzeganie konstelacji gwiazd, dopiero później jej elementów składowych(empirycznie Navon)

-5 zasad Maxa Wertheimera -system poznawczy w procesie spostrzegania wyodrębniania całości figury z tła różnorodnych wrażeń:

*bliskość przestrzenna

*podobieństwo

*kontynuacja(wspólny ruch obiektów w tym samym kierunku, nawet wyobrażony)

*Pregnancja- domknięcie

*zasada dobrej figury

- badania wykazały istnienie znacznych różnic indywidualnych w zakresie ulegania zasadzie prymatu percepcyjnego( jedni ludzie najpierw widza części, a inni całość)

KONKLUZJA- koncepcje strukturalne-asocjacjonistyczna i postaciowa mogą opisywać proces percepcji prawidłowo, w zależności od warunków percepcji oraz indywidualnych cech systemu poznawczego

7.43. Teoria wzorców

-proces identyfikacji obiektów przebiega na zasadzie porównywania obrazu percepcyjnego z jego umysłowym wzorcem

-wzorcze porównawcze- holistyczne, nie podlegają rozbiciu na elementy składowe

-pomiar zgodności obrazu bodźca z jego odpowiednikiem przechowywanym w magazynie pamięci

-miarą umożliwiającą rozpoznanie jest stopień pokrywania się(przystosowania) obrazu percepcyjnego i wzorca

-problem: obiekt musi się znajdować w naturalnej pozycji percepcyjnej

-konkretność i holizm wzorca porównawczego wyklucza możliwość elastycznego dopasowania się nawet wtedy, gdy różnice w przystosowaniu obrazu percepcyjnego i wzorca są niewielkie.

- niewielkie odstępstwo od wzorca uniemożliwia identyfikację

- koncepcja nie wskazuje na sposób, w jaki różnią się od siebie poszczególne wzorce

-badania Philipsa

„Można stwierdzić, że koncepcja identyfikacji obiektów przez porównywanie całościowych obrazów percepcyjnych i umysłowych jest możliwa do zaakceptowania w zasadzie tylko na poziomie recepcji sensorycznej.”

7.4.4 Teoria cech

-Gibson stwierdziła, że nabywanie wzorcowych cech odbywa się w procesie spostrzegania dystynktywnych(odróżniających się ) cech, pozwalających odróżnić jeden wzorzec od drugiego.

- 4 zasady wyróżniające cechy kryterialne w procesie spostrzegania:

*cech kryterialna musi przyjmować różne wartości dla różnych wzorców

*cecha kryterialna powinna pozostać niezmienna niezależnie od punktu i właściwości obserwacji

*cechy kryterialne razem powinny układać unikatowy wzorzec- żadne dwa różne wzorce nie mogą cechować się kombinacja tych samych cech kryterialnych

*liczba cech kryterialnych powinna być relatywnie mała(inaczej proces identyfikacji przebiegałby bardzo długo)

- szybkość podejmowania decyzji o różności obiektów zależna od porcji liczby cech wspólnych i kryterialnych

-eksperyment Gibson, Shapiro, Jonas- porównywanie liter

-badania Townsend

-komplementarność koncepcji modeli i cech w wyjaśnianiu procesu identyfikacji obiektów

-krótka prezentacja obiektów- błędy identyfikacji

-Rozpoznawanie obiektów- złożony proces umysłowy

„Szybka, ale mało poprawna identyfikacja na podstawie zestawienia modeli sensorycznych i umysłowych, oraz wolna, ale dokładna identyfikacja na podstawie analiz zestawów cech kryterialnych, są dwoma alternatywnymi sposobami rozpoznawania złożonych bodźców percepcyjnych”.

7.4.5 Teoria obliczeniowa Davida Marra

-proces spostrzegania polega na generowaniu pewnej serii reprezentacji spostrzeganego środowiska

- formy odzwierciedlenia percepcyjnego: 2D, 2 ½ D, 3D, D- wymiar; cyfra-liczba wymiarów uwzględnionych w reprezentacji umysłowej

- pierwotne reprezentacje(2D)—opis pola wzrokowego jako dwuwymiarowego obrazu, odzwierciedlenie to pozbawione jest percepcji głębi; reprezentacja możliwa dzięki strukturalnie najprostszym dekoderom cech, zlokalizowanym w komórkach zwojowych siatkówki( wychwytują one dzięki analizie natężenia światła odbijanego od obiektu właściwości krawędzi, konturów linii itp.); niezależna od punktu obserwacji.

-reprezentacja 2 ½ wymiarowa- uwzględnienie opisu obiektów w kategoriach głębi(perspektywy przedmiotu) oraz obrazu powierzchni(strona widoczna), niezależna od punktu obserwacji; konstruowana również z uwzględnieniem wskazówek wizualnych, będących efektem trwałej wiedzy dotyczącej świata zewnętrznego oraz fizjologicznych mechanizmów funkcjonowania narządu wzroku.”Dzięki wskazówką jednoocznym i dwuocznym możliwa jest percepcja absolutnego i względnego dystansu między obiektami. Zróżnicowanie w zakresie dystansu pozwala na wychwycenie charakterystyki powierzchni spostrzeganych obiektów.”

- badania Eyesencka, Keane’a

- odzwierciedlenia 3D- ostateczne produkty procesu percepcji, uwzględniają pełny trójwymiarowy obraz obiektów w polu wzrokowym, niezależnie od lokalizacji punktu obserwacji, niezależnie od kąta obserwacji; odpowiedzialny układ komórek nerwowych znajdujących się w korze wzrokowej połączonymi w obszarami mózgu odpowiedzialnymi za trwałe przechowywanie wiedzy o świecie.

3 kryteria według Marra i Nishihara wyróżniające reprezentacje 3D:

*odzwierciedlania łatwo dostępne i konstruowane,niezależne od możliwego kształtu obiektu widzianego z różnych perspektyw,, elastyczne, mogą dopuszczać do niewielkich rozbieżności w widoku obiektu z różnych perspektyw

- badania Warrington i Taylor

-badania Hoffman, Richards

-Biederman – reprezentacje 3D są konstruowane z różnych przestrzennych form podstawowych

- potwierdzenie teorii Marra_- dane psychofizyczne, psychofizjologiczne, psychologiczne

„Teoria obliczeniowa jest koncepcją zakładającą, iż spostrzeganie to proces dwukierunkowy. Wychodząc od danych zmysłowych nie może być w pełni realizowane bez danych pamięciowych. Pewnym ograniczeniem koncepcji Marra jest natomiast jej odniesienie tylko do percepcji wzrokowej.”

7.4.6 Teoria ekologiczna

- James Gibson- otaczającą rzeczywistość poznajemy bezpośrednio, bez konieczności posługiwania się danymi pamięciowymi dotyczącymi spostrzeganych obiektów.

- oddolne podejście do procesów spostrzegania

-informacje docierają do receptorów w szyku optycznym

-poszczególne właściwości obiektów w polu wzrokowym są wykrywane bezpośrednio; przetwarzanie informacji zgromadzonej w receptorach ma minimalny zakres.

-Gradient struktury powierzchni- cecha pozwalająca na stwierdzenie absolutnego dystansu obserwatora względem spostrzeganego przedmiotu; właściwość bezpośrednio dana w percepcji, różnica w postaci intensywności rejestrowanego światła.

-percepcja ma charakter motoryczny- poruszanie się obserwatora w polu wzrokowym- precyzyjne uchwycenie dystansu

-zjawisko paralaksy ruchowej umożliwia prostą detekcję głębi i dystansu

- motoryczny charakter percepcji pozwala na wykrycie:

*niezmienników- właściwości pola, które nie zmieniają się wraz z zmianą punktu obserwacji; szczególnie ważne z punktu widzenia procesu percepcji; Gibson-pewna liczba własności pola percepcyjnego, która zmienia się regularnie i zgodnie z pewnymi prawami wraz ze zmianą punktu obserwacji.

*zmienników- cechy, które podlegają zmianą

- złudzenia percepcyjne wynikiem unieruchomienia obserwatora w jednym punkcie, brak możliwości obserwacji z różnych perspektyw (np. złudzenie Amesa)

-percepcja wynika z wyuczonej umiejętności, nauka-wprawa- selektywna uwaga

-cechy związane ze znaczeniem, funkcje spostrzeganych obiektów są bezpośrednio spostrzegane

- percepcyjne dane są afordancje czyli- „akty lub zachowania, których wykonywanie umożliwiają nam pewne obiekty miejsca lub zdarzenia.

- problem:

„spostrzeganie niezmienników i wykorzystywanie informacji zwrotnej, pochodzącej z mózgu w celu korygowania danych wzrokowych, pochodzących z obrazu na siatkówce, wydaje się procesem poznawczym, wymagającym przetworzenia dość dużych porcji informacji w jednym momencie czasu”

-Gibson traktuje spostrzeganie jako proces oddolny, a z drugiej strony jako proces korygowany odgórnie przez trwale wyuczone niezmienniki

7.5 Proces spostrzegania w praktyce

7.5.1 Spostrzeganie twarzy

-prozopagnozja- choroba uniemożliwiająca rozpoznawania twarzy innych ludzi, a nawet swoich.

-Farah- dwa niezależne subsystemy rozpoznawania obiektów:

*analityczny-rozpoznawania obiektów przez ich dekompozycje do postaci listy cech kryterialnych, rozróżnianie zwykłych obiektów

*holistyczny- identyfikacja obiektów odbywałaby się w nim przez zestawienie obrazów sensorycznych z umysłowymi, rozróżnianie obiektów specjalnych