Cykl koniunkturalny – zadania
Cykl koniunkturalny – zjawisko występowania w gospodarce wahań koniunktury w okresach kilkuletnich przy utrzymującym się długookresowym trendzie wzrostu gospodarczego. Najczęstsze mierniki wykorzystywane do badania koniunktury w gospodarce to: dynamika PKB, poziom zatrudnienia, zmiany ceny, wielkość eksportu i importu, wskaźniki rynku kapitałowego (indeksy giełdowe), nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski przedsiębiorstw.
Teorie egzogeniczne:
Teorie egzogeniczne szukają przyczyn sprawczych cykli koniunkturalnych w zewnętrznych czynnikach w stosunku do danego systemu gospodarczego.
Teorie endogeniczne:
Teorie te poszukują mechanizmu cyklu koniunkturalnego wewnątrz samego systemu gospodarczego, który wywołuje samoregulujące się cykle koniunkturalne. Teorie te koncentrują się na wewnętrznej dynamice systemu gospodarczego i wyrażają opinię o niestabilności gospodarki niezależnie od działania sił zewnętrznych.
Wzory:
Iit=a* Yt−1- :
a – współczynnik akceleracji, Iit – inwestycje indukowane w okresie t, Yt − 1 – przyrost dochodu narodowego w okresie t-1
a = $\frac{I_{\text{it}}}{{Y}_{t - 1}}$
Istotne cechy mnożnika-akceleratora:
Okresy, w których następują zmiany w inwestycjach, to zarazem okresy zmian dochodu narodowego i konsumpcji. Gdy I = 0, również Y = 0 oraz C = 0.
Warunkiem pojawienia się inwestycji indukowanych jest wcześniejszy wzrost dochodu narodowego.
mi = $\frac{\mathbf{}\mathbf{Y}}{{\mathbf{}\mathbf{I}}_{\mathbf{a}}}$ = $\frac{\mathbf{1}}{{\mathbf{1}\mathbf{-}\mathbf{k}}_{\mathbf{\text{sk}}}}$ :
mi –mnożnik wydatków inwestycyjnych, ksk – krańcowa skłonność do konsumpcji, Y – dochód narodowy, Ia- inwestycje autonomiczne
Test Prawda/Nieprawda
Cykl koniunkturalny to okresowe wahania aktywności gospodarczej wokół trendu. P/N
Faza kryzysu charakteryzuje się nadprodukcją. P/N
Dolny punkt zwrotny to punkt, który gospodarka osiąga w fazie kryzysu. P/N
Amplituda wahań koniunkturalnych obrazuje rozpiętość między dolnym a górnym punktem zwrotnym. P/N
Faza wzrostowa obejmuje ożywienie i rozkwit. P/N
Zmniejszenie amplitudy wahań cyklu koniunkturalnego jest efektem przemian gospodarki rynkowej i rozwoju liberalizmu gospodarczego. P/N
Działania stabilizacyjne państwa nie maja wpływu na amplitudę wahań koniunkturalnych. P/N
Krzywa cyklu Kitchina jest trendem cyklu Juglara. P/N
Osłabienie koniunktury w jednym kraju może być łagodzone przez wymianę międzynarodową. P/N
Cykl koniunkturalny jest efektem zmian stopnia niedopasowania wielkości popytu globalnego do wielkości globalnej podaży. P/N
Główną przyczyną cyklicznego wzrostu gospodarczego są wahania popytu konsumpcyjnego. P/N
Czynniki zakłócające równowagę w gospodarce mają charakter endogeniczny lub egzogeniczny. P/N
Według jednej z teorii cykl koniunkturalny mogą wywoływać czynniki z otoczenia poza ekonomicznego. P/N
Według teorii innowacji warunkiem koniecznym rozwoju gospodarczego jest istnienie ciągłego strumienia innowacji i związanych z nim inwestycji. P/N
W wyniku dyfuzji techniki powstaje dysproporcja miedzy podażą a popytem. P/N
Według teorii innowacji czynnikiem wprowadzającym gospodarkę w fazę ożywienia jest wzrost stopy zysku. P/N
Innowację epokowe warunkują cykle Kondratiewa. P/N
Według teorii cykli politycznych przed wyborami partie rządzące, dążące do relacji, stosują ekspansywną politykę pieniężną i fiskalną w celu ograniczenia bezrobocia oraz pobudzenia gospodarki. P/N
Według teorii cyklu politycznego wahania cykliczne są spowodowane zmianami priorytetów władzy przed wyborami. P/N
Według neoklasycznej koncepcji cyklu koniunkturalnego źródłem cyklu koniunkturalnego są czynniki zewnętrze np. czynniki przyrodnicze. P/N
Zgodnie z keynesistowską teorią powstawania cykli gospodarczych, w celu złagodzenia cyklu gospodarczego państwo powinno wprowadzić aktywną politykę fiskalną i monetarną. P/N
Pierwsza faza cyklu koniunkturalnego musi trwać przynajmniej 12 miesięcy, aby można było ją uznać za recesję. P/N
Dno cyklu gospodarczego to punkt, w którym kończy się depresja i zaczyna ożywienie. P/N
Cykle gospodarcze nie różnią się pod względem czasu trwania i intensywności. P/N
Ekonomiści klasyczni twierdzą, że większość wahań jest spowodowana elastycznym kształtowaniem się płac i cen. P/N
Keynesiści upatrują przyczyny wahań koniunkturalnych zmianach agregatowego popytu. P/N
Cykl gospodarczy polega na nieregularnych wahaniach w poziomie aktywności gospodarczej. P/N
W fazie kryzysu tempo spadku produkcji jest większe od tempa spadku popytu. P/N
W fazie depresji następuje wzrost popytu inwestycyjnego. P/N
Inwestycje indukowane występują, gdy przedsiębiorstwa chcą utrzymać na poprzednim poziomie zmniejszający się popyt konsumpcyjny. P/N
Test Wyboru
1. Faza ożywienia charakteryzuję się:
a) spadkiem zatrudnienia,
b) wzrostem bezrobocia,
c) spadkiem produkcji,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
2. Punkt, w którym PNB przestaję spadać, a bezrobocie przestaje wzrastać, nazywamy:
a) recesja,
b) dolnym punktem zwrotnym,
c) ożywienie,
d) górnym punktem zwrotnym.
3. Stabilizacje oddziaływanie państwa na przebieg cyklu powodują m.in.:
a) zwiększenie dynamiki wahań koniunktury,
b) zwiększenie dynamiki wzrostu PKB,
c) zmniejszenie głębokości faz spadkowych,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
4. Cykle Juglara:
a) trwają 6-8 lat,
b) są cyklami długimi,
c) są trendem cyklu Kichina,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
5. Fazę kryzysu charakteryzuje:
a) zbyt niska produkcja,
b) wzrost inwestycji,
c) spadek tempa wzrostu cen,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
6. Wzrost popytu inwestycyjnego w fazie zastoju:
a) spowodowany jest koniecznością wprowadzenia nowych metod produkcji obniżających koszty wytworzenia,
b) powoduje spadek dochodu narodowego,
c) powoduje spadek popytu konsumpcyjnego,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
7. Wielkość zwielokrotnionych zmian inwestycyjnych indukowanych zależy od:
a) konsumpcji autonomicznej,
b) stopy procentowej,
c) stopy podatkowej,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
8. Efekt podażowy inwestycji:
a) związany jest z powiększaniem mocy produkcyjnych w gospodarce,
b) jest uzyskiwany dopóty, dopóki inwestycje są ujemne,
c) jest związany z niedostateczną konsumpcją,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
9. Interwencja państwa ma na celu:
a) ograniczenie popytu inwestycyjnego w fazie kryzysu,
b) przeciwdziałanie wahaniom we wszystkich fazach cyklu,
c) zmniejszenie zatrudnienia w gospodarce,
d) ograniczanie popytu konsumpcyjnego w decyzji.
10. Restrykcyjna polityka fiskalna:
a) powoduje wzrost dochodu narodowego,
b) prowadzi do wzrostu stopy procentowej w gospodarce,
c) prowadzi do wzrostu dochodów ludności,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
11. Przyjmuję się na ogół, że stabilizujące oddziaływań państwa na wahania cykliczne jest najefektywniejsze w przypadku prowadzenia:
a) stymulacyjnej polityki fiskalnej oraz ekspansywnej polityki pieniężnej,
b) stymulującej polityki fiskalnej oraz restrykcyjnej polityki pieniężnej,
c) restrykcyjnej polityki fiskalnej oraz ekspansywnej polityki pieniężnej,
d) restrykcyjnej polityki fiskalnej i restrykcyjnej polityki pieniężnej.
12. Interwencjonizm rozwojowy:
a) dotyczy m. in, kierunków badań naukowych,
b) jest interwencjonizmem EX POST,
c) działania kompensujące w stosunku do wahań cyklicznych,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
13. Faza hamowania w gospodarce centralnie planowanej charakteryzuję się:
a) spadkiem cen,
b) zmianą struktury nakładów inwestycyjnych,
c) rozluźnieniem dyscypliny płacowej,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
14. Cykl gospodarczy:
a) to okresowe zmiany aktywności gospodarczej,
b) wykazuję tendencję wzrostową,
c) składa się z nieregularnych odchyleń,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
15. Łączny efekt inwestycji obejmuję:
a) tylko efekt popytowy,
b) tylko efekt podażowy,
c) efekt popytowy oraz podażowy,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra
16. Arytmia w gospodarce centralnie planowanej oznacza:
a) wahania poziomu zatrudnienia,
b) gwałtowne zmiany cen,
c) wahania stopnia niedoborów,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
17. Stan nadprodukcji w gospodarce powoduję:
a) gwałtowny wzrost globalnego popytu,
b) gwałtowny spadek globalnego popytu,
c) wzrost nieplanowanych zapasów,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
18. W fazie ożywienia mamy do czynienia z rynkiem:
a) nabywcy,
b) sprzedawcy,
c) nabywcy i sprzedawcy jednocześnie,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
19. Ożywienie to:
a) zjawisko gwałtownego załamania się gospodarki,
b) faza wzrosty produktu po wyjściu z dolnego punktu zwrotnego koniunktury,
c) zjawisko gwałtownego spadku cen,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
20. Do czynników popytowych określających poziom dochodu narodowego zaliczamy:
a) wielkość zatrudnienia oraz poziom nakładów kapitałowych,
b) wydatki inwestycyjne rządowe oraz eksport netto,
c) tempo wzrostu wydajności pracy oraz tempo wzrostu nakładów kapitałowych,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
Zadania
Zadanie 1.
Przyrost dochodu narodowego w okresie poprzednim( t – 1 ) wynosił 100mld zł, a wysokość współczynnika akceleracji wynosi 0,5.
a) oblicz wielkość inwestycji indukowanych w okresie bieżącym,
b) jaka będzie wielkość inwestycji indukowanych w okresie t + 1, jeśli dochód w okresie t wzrośnie o 50mld zł?
Zadanie 2.
Wiadomo, że krańcowa skłonność do konsumpcji wynosi 0,75. Dochód narodowy w stanie równowagi wynosi 1000.
a) oblicz wartość mnożnika wydatków inwestycyjnych oraz podaj jego interpretację ekonomiczną,
b) o ile wzrośnie dochód narodowy, jeśli autonomiczne wydatki inwestycyjne wzrosną o 10?
c) jak na wartość mnożnika wydatków inwestycyjnych wpłynie wzrost na końcowej skłonności do konsumpcji do 0,8?
Bibliografia:
Redakcja naukowa Roman Milewski, Podstawy Ekonomii ćwiczenia, problemy, zadania, wyd. naukowe PWN, Warszawa, 1998
Autorzy:
Kamil Żołądź
Tomasz Wasieńczak
ODPOWIEDZI
Test prawda - nieprawda
Cykl koniunkturalny to okresowe wahania aktywności gospodarczej wokół trendu. P/N
Faza kryzysu charakteryzuje się nadprodukcją. P/N
Dolny punkt zwrotny to punkt, który gospodarka osiąga w fazie kryzysu. P/N
Amplituda wahań koniunkturalnych obrazuje rozpiętość między dolnym a górnym punktem zwrotnym. P/N
Faza wzrostowa obejmuje ożywienie i rozkwit. P/N
Zmniejszenie amplitudy wahań cyklu koniunkturalnego jest efektem przemian gospodarki rynkowej i rozwoju liberalizmu gospodarczego. P/N
Działania stabilizacyjne państwa nie maja wpływu na amplitudę wahań koniunkturalnych. P/N
Krzywa cyklu Kitchina jest trendem cyklu Juglara. P/N
Osłabienie koniunktury w jednym kraju może być łagodzone przez wymianę międzynarodową. P/N
Cykl koniunkturalny jest efektem zmian stopnia niedopasowania wielkości popytu globalnego do wielkości globalnej podaży. P/N
Główną przyczyną cyklicznego wzrostu gospodarczego są wahania popytu konsumpcyjnego. P/N
Czynniki zakłócające równowagę w gospodarce mają charakter endogeniczny lub egzogeniczny. P/N
Według jednej z teorii cykl koniunkturalny mogą wywoływać czynniki z otoczenia poza ekonomicznego. P/N
Według teorii innowacji warunkiem koniecznym rozwoju gospodarczego jest istnienie ciągłego strumienia innowacji i związanych z nim inwestycji. P/N
W wyniku dyfuzji techniki powstaje dysproporcja miedzy podażą a popytem. P/N
Według teorii innowacji czynnikiem wprowadzającym gospodarkę w fazę ożywienia jest wzrost stopy zysku. P/N
Innowację epokowe warunkują cykle Kondratiewa. P/N
Według teorii cykli politycznych przed wyborami partie rządzące, dążące do relacji, stosują ekspansywną politykę pieniężną i fiskalną w celu ograniczenia bezrobocia oraz pobudzenia gospodarki. P/N
Według teorii cyklu politycznego wahania cykliczne są spowodowane zmianami priorytetów władzy przed wyborami. P/N
Według neoklasycznej koncepcji cyklu koniunkturalnego źródłem cyklu koniunkturalnego są czynniki zewnętrze np. czynniki przyrodnicze. P/N
Zgodnie z keynesistowską teorią powstawania cykli gospodarczych, w celu złagodzenia cyklu gospodarczego państwo powinno wprowadzić aktywną politykę fiskalną i monetarną. P/N
Pierwsza faza cyklu koniunkturalnego musi trwać przynajmniej 12 miesięcy, aby można było ją uznać za recesję. P/N
Dno cyklu gospodarczego to punkt, w którym kończy się depresja i zaczyna ożywienie. P/N
Cykle gospodarcze nie różnią się pod względem czasu trwania i intensywności. P/N
Ekonomiści klasyczni twierdzą, że większość wahań jest spowodowana elastycznym kształtowaniem się płac i cen. P/N
Keynesiści upatrują przyczyny wahań koniunkturalnych zmianach agregatowego popytu. P/N
Cykl gospodarczy polega na nieregularnych wahaniach w poziomie aktywności gospodarczej. P/N
W fazie kryzysu tempo spadku produkcji jest większe od tempa spadku popytu. P/N
W fazie depresji następuje wzrost popytu inwestycyjnego. P/N
Inwestycje indukowane występują, gdy przedsiębiorstwa chcą utrzymać na poprzednim poziomie zmniejszający się popyt konsumpcyjny. P/N
Test wyboru
1. Faza ożywienia charakteryzuję się:
a) spadkiem zatrudnienia,
b) wzrostem bezrobocia,
c) spadkiem produkcji,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
2. Punkt, w którym PNB przestaję spadać, a bezrobocie przestaje wzrastać, nazywamy:
a) recesja,
b) dolnym punktem zwrotnym,
c) ożywienie,
d) górnym punktem zwrotnym.
3. Stabilizacje oddziaływanie państwa na przebieg cyklu powodują m.in.:
a) zwiększenie dynamiki wahań koniunktury,
b) zwiększenie dynamiki wzrostu PKB,
c) zmniejszenie głębokości faz spadkowych,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
4. Cykle Juglara:
a) trwają 6-8 lat,
b) są cyklami długimi,
c) są trendem cyklu Kichina,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
5. Fazę kryzysu charakteryzuje:
a) zbyt niska produkcja,
b) wzrost inwestycji,
c) spadek tempa wzrostu cen,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
6. Wzrost popytu inwestycyjnego w fazie zastoju:
a) spowodowany jest koniecznością wprowadzenia nowych metod produkcji obniżających koszty wytworzenia,
b) powoduje spadek dochodu narodowego,
c) powoduje spadek popytu konsumpcyjnego,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
7. Wielkość zwielokrotnionych zmian inwestycyjnych indukowanych zależy od:
a) konsumpcji autonomicznej,
b) stopy procentowej,
c) stopy podatkowej,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
8. Efekt podażowy inwestycji:
a) związany jest z powiększaniem mocy produkcyjnych w gospodarce,
b) jest uzyskiwany dopóty, dopóki inwestycje są ujemne,
c) jest związany z niedostateczną konsumpcją,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
9. Interwencja państwa ma na celu:
a) ograniczenie popytu inwestycyjnego w fazie kryzysu,
b) przeciwdziałanie wahaniom we wszystkich fazach cyklu,
c) zmniejszenie zatrudnienia w gospodarce,
d) ograniczanie popytu konsumpcyjnego w decyzji.
10. Restrykcyjna polityka fiskalna:
a) powoduje wzrost dochodu narodowego,
b) prowadzi do wzrostu stopy procentowej w gospodarce,
c) prowadzi do wzrostu dochodów ludności,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
11. Przyjmuję się na ogół, że stabilizujące oddziaływań państwa na wahania cykliczne jest najefektywniejsze w przypadku prowadzenia:
a) stymulacyjnej polityki fiskalnej oraz ekspansywnej polityki pieniężnej,
b) stymulującej polityki fiskalnej oraz restrykcyjnej polityki pieniężnej,
c) restrykcyjnej polityki fiskalnej oraz ekspansywnej polityki pieniężnej,
d) restrykcyjnej polityki fiskalnej i restrykcyjnej polityki pieniężnej.
12. Interwencjonizm rozwojowy:
a) dotyczy m. in, kierunków badań naukowych,
b) jest interwencjonizmem EX POST,
c) działania kompensujące w stosunku do wahań cyklicznych,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
13. Faza hamowania w gospodarce centralnie planowanej charakteryzuję się:
a) spadkiem cen,
b) zmianą struktury nakładów inwestycyjnych,
c) rozluźnieniem dyscypliny płacowej,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
14. Cykl gospodarczy:
a) to okresowe zmiany aktywności gospodarczej,
b) wykazuję tendencję wzrostową,
c) składa się z nieregularnych odchyleń,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
15. Łączny efekt inwestycji obejmuję:
a) tylko efekt popytowy,
b) tylko efekt podażowy,
c) efekt popytowy oraz podażowy,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra
16. Arytmia w gospodarce centralnie planowanej oznacza:
a) wahania poziomu zatrudnienia,
b) gwałtowne zmiany cen,
c) wahania stopnia niedoborów,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
17. Stan nadprodukcji w gospodarce powoduję:
a) gwałtowny wzrost globalnego popytu,
b) gwałtowny spadek globalnego popytu,
c) wzrost nieplanowanych zapasów,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
18. W fazie ożywienia mamy do czynienia z rynkiem:
a) nabywcy,
b) sprzedawcy,
c) nabywcy i sprzedawcy jednocześnie,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
19. Ożywienie to:
a) zjawisko gwałtownego załamania się gospodarki,
b) faza wzrosty produktu po wyjściu z dolnego punktu zwrotnego koniunktury,
c) zjawisko gwałtownego spadku cen,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
20. Do czynników popytowych określających poziom dochodu narodowego zaliczamy:
a) wielkość zatrudnienia oraz poziom nakładów kapitałowych,
b) wydatki inwestycyjne rządowe oraz eksport netto,
c) tempo wzrostu wydajności pracy oraz tempo wzrostu nakładów kapitałowych,
d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest dobra.
Zadania
Zadanie 1
a. Poziom inwestycji indukowanych w okresie tobliczamy z równania:
Iit = a * Yt − 1
Gdzie: a – współczynnik akceleracji, Iit – inwestycje indukowane w okresie t, Yt − 1 – przyrost dochodu narodowego w okresie t-1,
Podstawiając dane z zadania otrzymujemy:
Iit= 0,5 * 100 mld zł = 50 mld zł.
b. Jeśli Yt 50, to:
Yt + 1= 0,5 * 50 mld zł = 25 mld zł
Zadanie 2
a. Korzystamy ze wzoru na mnożnik wydatków inwestycyjnych
mi = $\frac{Y}{{I}_{a}}$ = $\frac{1}{{1 - k}_{\text{sk}}}$
Gdzie: ksk – krańcowa skłonność do konsumpcji.
Podstawiamy wartość krańcowej skłonności do konsumpcji do wzoru na mnożnik:
mi= $\frac{Y}{{I}_{a}}$ = $\frac{1}{1 - 0,75}$ = $\frac{1}{0,25}$ = 4
A zatem wartość mnożnika wydatków inwestycyjnych wynosi 4. Znacz to, że wzrost(spadek) autonomicznych wydatków inwestycyjnych o Ia spowoduje wzrost(spadek) dochodu narodowego o 4 * Ia.
b. Ze wzoru na mnożnik wynika, że wzrost(spadek) wydatków inwestycyjnych powoduje wzrost(spadek) dochodu narodowego o mi * Ia. A zatem jeśli wydatki inwestycyjne wzrosną o 10, dochód narodowy wzrośnie o 40
c. Wartość mnożnika wzrośnie do 5.