Przywództwo

Co łączy kierownika, menedżera i przywódcę?

Wszyscy mają władzę.

Władza (wg S. Ossowskiego) jest to możliwość podejmowania i realizowania decyzji niezależnie od woli ludzi, których decyzja ta dotyczy.

Główne źródła władzy

Kierownik	Menedżer	Przywódca
Autorytet formalny wynikający z zajmowanego stanowiska w strukturze, które legitymizuje kierownika do wydania, kontrolowania i egzekwowania poleceń.	Autorytet merytoryczny wynikający z wiedzy i motywacji menedżera.	Autorytet osobisty wynikający z cech osobowości przywódcy.

Menedżerowie	Przywódcy
Rzemieślnicy	Artyści
Pracują należycie	Pracują z pasją
Starannie podążają wcześniej wyznaczonymi szlakami	Poszukują nowych okazji, podejmują ryzyko
Zarządzanie personelem	Inspirują ludzi do działania

Mężczyzna czy kobieta?

• Rola społeczna kobiet ulega dynamicznej zmianie w okresie ostatnich dekad

• Badania jednoznacznie wskazują na fakt, że kobiety mają znacznie lepiej rozwinięte kompetencje miękkie niż mężczyźni,

• Dlaczego zatem tak mało kobiet jest na wysokich stanowiskach?

Teoria wielkiego człowieka (cechy skutecznego przywódcy):

• Teoria osobowościowa przywództwa,

• Twórcą był Ralph Rodgill (autor publikacji „Personal Factors Associated with Leadership”, 1948)

• Jej celem miało być stworzenie osobowościowego modelu przywódcy

• Opierała się na 3 założeniach:

  • Umiejętność przewodzenia wynika z pewnych cech osobowościowych

  • Liderem człowiek się rodzi, a nie staje;

  • Liderzy mają charyzmę.

Charyzma jako cecha przywódcza:

• Wyraz charyzma pochodzi z języka starogreckiego i oznacza „koncentrować na sobie uwagę”;

• W starożytnej Grecji ludzie charyzmatyczni postrzegani byli jako ulubieńcy bogów;

• W tradycji chrześcijańskiej charyzma występuje jako przejaw łaski Bożej, szczególny dar Boży.

Max Weber określił charyzmę jako „taką jakość (cechę, właściwość) osobowości, dzięki której jednostka zostaje wyróżniona spośród zwykłych ludzi i zaczyna być traktowana przez nich jako wyposażony w ponadnaturalne, nadludzki albo przynajmniej szczególne zdolności lub cechy”.

Co zatem składa się na charyzmę?

• Specyficzny wygląd

• Temperament, wyrazistość

• Magnetyczna siła

• Odwaga i pewność siebie

• Skuteczność

Pozostałe cechy przywódcze:

1. Inteligencja:

   1. Ogólna (IQ) – określa umiejętności czysto intelektualne, analityczne i abstrakcyjne (szybkość myślenia i bystrość umysłu)

   2. Społeczna – sztuka odpowiedniego kształtowania relacji interpersonalnych.

   3. Emocjonalna (EQ) – jest to „zdolność rozpoznawania uczuć własnych i innych, zdolność motywowania się i kierowania emocjami zarówno własnymi, jak i osób, z którymi wiążą nas jakieś więzi”

   4. Inteligencja emocjonalna składa się z 4 elementów na 2 płaszczyznach:

      1. Na płaszczyźnie osobistej:

         1. Rozumie swoje stany emocjonalne (samoświadomość)

         2. Kontroluje sposób ich wyrażania (samoregulacja)

      2. Na płaszczyźnie społecznej:

         1. Rozumie emocje innych (empatia)

         2. Potrafi sterować emocjami (kierowanie emocjami – wzmacnianie lub wyciszanie)

2. Nonkonformizm – nieszablonowe działanie, podejmowanie innowacyjnych decyzji (co wymaga pomysłowości) i stosowanie kreatywnych rozwiązań.

3. Poczucie humoru

4. Tolerancja

5. Szczęście

6. Przebojowość

7. Kultura osobista

Teoria sytuacyjna przywództwa:

• Powstała w latach 70. XX wieku

• Podważa podstawowe założenia koncepcji cech przywódczych, iż:

  • Liderem trzeba się urodzić – uznano, że można się nim stać dzięki poznaniu pewnych umiejętności i dopasowaniu swoich zachowań do sytuacji,

  • Nie można wyróżnić pakietu uniwersalnych cech przywódczych – są różni przywódcy i mają różne cechy

  • Są różne style przywództwa, które muszą być elastycznie dostosowywane do warunków otoczenia

Style przywództwa wg Freda Fiedlera

Autokratyczny (zorientowany na realizację zadań)	Demokratyczny (zorientowany na ludzi oraz na klimat organizacyjny)
Koncentruje się głównie na udzielaniu wyjaśnień i kierowaniu grupą	Koncentruje się głównie na uczuciach i postawach, stara się aby jego ludzie nawiązali prawdziwe partnerskie stosunki
Jest stanowczy i wymagający	Zachęca do samodzielnego myślenia i współpracy
Sam ustala cele i zadania, sam też dokonuje podziału pracy między członkami grupy	Zachęca członków grupy do podejmowania decyzji w zakresie ustalania celów, zadań i podziału pracy
Skuteczny jest w sytuacjach skrajnie prostych lub trudnych	Skuteczny jest w sytuacjach pośrednich

Ewolucyjna teoria przywództwa P. Harseya i K. Blancharda

• Stanowi rozwinięcie teorii sytuacyjnej

• Stwierdza, że styl prowadzenia ludźmi trzeba elastycznie dostosowywać do dojrzałości kierowanego zespołu (poziom kompetencji i zaangażowania)

• Im większy poziom kompetencji i zaangażowania zespołu, tym mniej dyrektywny musi być styl przewodzenia i tym większego znaczenia nabiera coaching, doradztwo i partnerska współpraca.

I etpa

Charakterystyka grupy – pracownicy są nowi, nie wiedzą co robić

Styl: dyrektywny – komunikacja jednokierunkowa, wskazywanie pracownikom co mają robić

II etap

Charakterystyka grupy – pracownicy znają swoje zadania, ale jeszcze nie są skłonni do przyjmowania pełnej odpowiedzialności za ich realizację.

Styl: zintegrowany (perswazyjny) – wciąż większość decyzji podejmuje lider, używa jednak komunikacji dwustronnej, aby wyjaśnić i przekonać do swoich pomysłów.

III etap

Charakterystyka grupy – pracownicy doskonale umieją wykonywać powierzone im zadania, cechuje ich również wysoka motywacja o zaangażowanie

Styl: demokratyczny (partycypacyjny) – wspólne podejmowanie decyzji w procesie komunikacji dwustronnej

IV etap

Charakterystyka grupy – pracownicy są wysoce zaangażowani w realizację swoich, doskonale im znanych zadań zawodowych. Stanowią oni zgrany, dobrze funkcjonujący zespół.

Styl: wycofujący się (delegujący) – pozwala podwładnym podążać ich własną drogą. Deleguje odpowiedzialność za podjęcie decyzji i ich wykonanie.