Współczesne tendencje w turystyce i rekreacji
Ogólne czynniki wpływające na współczesne trendy w turystyce i rekreacji:
Globalizacja
Rozwój demograficzny
Problem polaryzacji gospodarki
Ewolucja turystyki międzynarodowej
Nowe typy, rodzaje usług turystycznych
Nowe kierunku podróży
Turystyka kwalifikowana, biznesowa, itp.
Nowe trendy na rynkach uzdrowiskowych
Turystyka społeczna (np. osób starszych, dzieci i młodzieży)
UWARUNKOWANIA ROZWOJU WSPÓŁCZESNEJ TURYSTYKI
O rozwoju turystyki w perspektywie 2020 r. mają (wg. UN WTO) decydować czynniki:
Ekonomiczne (globalizacja, mcdonaldyzacja, brak unikatowości, specyfiki lokalnej, globalna wioska), wynikające z:
Kontynuacji umiarkowanego wzrostu gospodarczego
Pogłębiania się różnic między państwami bogatymi a biednymi
Wzrostu pozycji takich krajów jak: Chiny, Brazylia, Indie, Indonezja, Rosja
Globalizacji działalności gospodarczej
Rozszerzenia się procesu ujednolicenia i harmonizacji walut
Polityczne (konflikty zbrojne, otwarte lub zamknięte granice), wyrażające się w usuwaniu barier między ograniczających swobodę podróży międzynarodowych, tj.:
Stosowanie ułatwień paszportowych
Liberalizacja przepisów celnych i dewizowych
Obniżaniu taryf transportowych
Demograficzne (model rodziny, starzenie się społeczeństwa), związane:
Ze starzeniem się społeczeństw w państwach rozwiniętych
Ze wzrostem liczby ludności w krajach rozwijających się
Z nasileniem się migracji z Południa na Północ
Z rozluźnieniem się tradycyjnych więzi rodzinnych w krajach zachodnich
Z szybszym osiąganiem niezależności materialnej ludności w krajach rozwiniętych
Technologiczne, polegające na:
Rozwoju telekomunikacji i systemów informatycznych
Postępie w technologiach dotyczących szybkich środków transportu
Rozbudowie infrastruktury komunikacyjnej (autostrady, porty lotnicze porty promowe)
Społeczno-środowiskowe, wyrażające się:
Wzrostem świadomości dotyczącej zagrożeń środowiska przyrodniczego i społeczno-kulturowego, polegające na ich upowszechnianiu
W szerszej informacji w środkach masowego przekazu o problemach środowiska naturalnego (np. ograniczenie zasobów wody na świecie)
We wzroście świadomości skutków pogarszania się warunków życia i pracy w wyniku rozwoju procesów urbanizacyjnych
W koncentracji motywów podróżowania wokół takich celów, jak: rozrywka, chęć poznania, doświadczanie emocji
Marketingowe, pozwalające na:
Wykorzystanie najnowszych technologii elektronicznych do rozpoznawania możliwości wykorzystania dostępnych wolnych miejsc w imprezach turystycznych
Usprawnienie procesu komunikowania się z potencjalnymi turystami
Zastąpienie marketingu nastawionego na turystykę masową na marketing skierowany do konkretnych segmentów i nisz rynkowych
Znaczenie Internetu w przyszłości doprowadzi do następujących konsekwencji na rynku usług turystycznych:
Dostępność informacji turystycznej o kierunkach podróży i produktach będzie sprzyjać porównywaniu ofert i w ten sposób intensywniej wpływać na konkurencję.
Dostępność odpowiednich nośników („linków”) do usługodawców będzie coraz ważniejsza.
Możliwość dokonania zakupów przez Internet będzie skutkować rezerwacjami dokonywanymi z mniejszym wyprzedzeniem.
W związku z rosnącym znaczeniem bezpieczeństwa, bardziej wymagający (i świadomi) turyści będą mieli większą potrzebę dokonywania bezpiecznych rezerwacji i transakcji typu on-line oraz stosownych ubezpieczeń.
Typy konsumentów:
Just In Time VIPs – konsumenci o wysokich dochodach, przy jednoczesnym, zmniejszonym czasie wolnym, gotowi zapłacić każdą cenę za usługi rekreacyjno-turystyczne.
Cheap & Easy – konsumenci o niskich dochodach i małej ilości czasu wolnego – poszukiwać będą tanich i łatwo dostępnych usług.
Back to the 19th century – konsumenci o zwiększonej ilości czasu wolnego, lecz o niskich dochodach (emeryci, renciści), którzy będą poszukiwać tanich ofert.
The Leisure Class – konsumenci posiadający dużo czasu wolnego i wysoki poziom dochodów; ważne są dla nich przeżycia.
UWARUNKOWANIA ODDZIAŁUJĄCE NA TRENDY W TURYSTYCE
Demografia (starzenie się społeczeństwa)
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Wzrostu popytu na jakość, wygodę i bezpieczeństwo.
Wzrostu popytu na łatwy transport.
Wzrost popytu na spokojniejsze obiekty rozrywkowe (np. pola golfowe, itp.).
Wzrost popytu na produkty dla osób podróżujących pojedynczo.
Większy popyt w miesiącach przed i po sezonie.
W marketingu należy mniej podkreślać wiek, a bardziej komfort.
Gospodarstwo domowe
Średnia liczba osób przypadających na jedno gospodarstwo domowe będzie nadal malała, co będzie skutkować wyższym dochodem do dyspozycji oraz większą siłę nabywczą.
W sferze turystyki wpłynie to na ogólny popyt, a w szczególności na podróże do dalekich krajów i krótkie pobyty.
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Zwiększenie popytu na luksus („małe przyjemności”).
Zwiększenie popytu na produkty specjalistyczne nabywane pod wpływem impulsu.
Zwiększenie popytu na wyjazdu z miast i inne krótkie wyjazdy zagraniczne w okresach, które wcześniej nie były preferowane.
Wyższy poziom zainteresowania imprezami zimowymi („zimowe wakacje w słońcu”).
Zdrowie
Będzie wzrastać świadomość zdrowotna.
Mimo, iż świadomość zdrowotna nie wpłynie na wielkość popytu, z całą pewnością będzie miała wpływ na podejmowanie decyzji przy wyborze celu podróży oraz postępowanie klienta w czasie wyjazdu.
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Kierunki podróży postrzegane jako mniej zdrowe będą rzadziej wybierane niż dotychczas.
Popyt na wakacje oferujące wyłącznie kąpiele słoneczne będzie nadal malał.
Coraz popularniejsze będą wakacje aktywne lub oferujące aktywny wypoczynek, a popyt na obiekty spełniające to zapotrzebowanie będzie nadal wzrastał.
Popyt na produkty związane z odnową biologiczną (sanatoria i ośrodki fitness) będzie wzrastał.
Edukacja i świadomość
Średni poziom wykształcenia się podnosi.
Będzie to skutkowało wyborem imprez, w których istotną rolę odgrywają sztuka, kultura i historia, tzn. imprez o większych walorach edukacyjnych i związanych z rozwojem duchowości.
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Wzrost popytu na produkty specjalistyczne.
Bardziej widoczne włączenie elementów sztuki, kultury i historii do imprez zorganizowanych i wakacji indywidualnych.
Potrzeba lepszego i bardziej kreatywnego przekazywania informacji.
Technologie informacyjne
Nadal będzie wzrastać znaczenie przeszukiwania Internetu oraz jego wykorzystania do zdobywania informacji oraz nabywania produktów i usług turystycznych.
Rola Internetu, w tym nowych środków prezentacji wizualnej, będzie coraz większa, a w przyszłości okaże sie najważniejsza.
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Dostępność informacji turystycznej o kierunkach podróży i produktach będzie sprzyjać porównywaniu ofert („szperanie” w Internecie) i w ten sposób będzie intensywniej wpływać na konkurencję.
Doświadczeni turyści coraz częściej będą komponować własne wakacje z dostępnych modułów dokonując bezpośrednich rezerwacji.
Rola biur podróży będzie malała, gdyż zakup imprez zorganizowanych coraz częściej odbywa się przez Internet.
Internet będzie coraz szybciej zmniejszać rolę krajowych organizacji turystycznych i izb turystyki; marketing miejsc turystycznych (np. lepsze kreowanie marki przy wsparciu publicznym) zyska na znaczeniu, ponieważ to on będzie zachęcać do odwiedzenia stron internetowych.
Dostępność odpowiednich odnośników (linków) do usługodawców będzie coraz ważniejsza jako podstawowy, wstępny warunek sukcesu stron internetowych.
Możliwość zakupów przez Internet będzie skutkować rezerwacjami dokonywanymi z mniejszym wyprzedzeniem.
W związku z rosnącym znaczeniem bezpieczeństwa bardziej krytyczni turyści będą mieli większą potrzebę dokonywania bezpiecznych rezerwacji on-line.
Transport
Rosnąca dostępność pociągów szybko bieżnych oraz tanich przewoźników będzie miała wpływ na dotychczasowy ruch turystyczny. Ruch drogowy będzie narażony na większe utrudnienia (zatory drogowe).
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Częściej będą wybierane łatwo dostępne i niedrogie destynacje na krótkie pobyty – zwłaszcza, gdy większe imprezy będą organizowane poza głównym sezonem.
Dzięki bezpośrednim połączeniom kolejowym i lotniczym popyt na krótkie pobyty na terenach wiejskich zmaleje na rzecz miast i regionów miejskich.
Przejazdy szybkobieżną koleją na średnich odległościach zastąpią dużą część podróży obecnie odbywanych lotami rejsowymi.
Zatory na drogach negatywnie wpłyną na transport samochodami prywatnymi – zwłaszcza w szczycie sezonu.
Znaczenie wycieczek autobusowych będzie malało.
Bariery wynikające z niedostosowanych rozkładów podróży będą mieś silniejszy, negatywny wpływ na wybór destynacji.
Rejsy wycieczkowe, nie tylko te kosztowne lecz również tańsze, zyskają na popularności. W szczególności u turystów po pięćdziesiątym roku życia.
Zrównoważony rozwój
Świadomość związana z ochroną środowiska będzie nadal wzrastać. Będzie to skutkować zwiększonym popytem na miejsca, w których rozwój jest zrównoważony i w których przyroda i lokalni mieszkańcy odgrywają coraz większą rolę.
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Regionalny charakter destynacji zyska na znaczeniu
Turyści będą bardziej preferować miejsca, w których miejscowa ludność chętnie przyjmuje rosnącą liczbę gości.
W celu zmniejszenia kosztów zrównoważonego rozwoju, jego koszty będą w coraz większym stopniu ponosić sami turyści.
Eko-turystyki nie należy mylić z turystyką zrównoważonego rozwoju.
Bezpieczeństwo
Działania terrorystyczne, regionalne wojny, zanieczyszczenie i inne kryzysy stały się niestety częścią naszej rzeczywistości i kreują naszą potrzebę bezpieczeństwa.
W turystyce przekłada się to na zwiększoną potrzebę bezpieczeństwa i powoduje, że turyści unikają destynacji postrzeganych jako niebezpieczne.
Konsekwencje dla sektora turystycznego
Jakość wody (w jeziorach i basenach, lecz również wody pitnej) będzie odgrywać coraz większą rolę przy wyborze destynacji, dlatego też wymaga ona większej ochrony.
Bardziej krytyczni turyści będą szybciej zgłaszać reklamacje, jeżeli oferowany produkt nie spełnia oczekiwanych standardów.
Koszty zagwarantowania bezpieczeństwa gwałtownie wzrosną.
Branża turystyczna powinna być lepiej przygotowana na bardziej elastyczne zaspokajanie popytu w okresach kryzysowych.
Styl życia
W społeczeństwie zachodnim stopniowo się zmienia, w turystyce ma to wpływ na postrzeganie osobistych potrzeb i zachowań turystów.
Konsekwencje dla sektora turystycznego:
Mniejsze zainteresowanie usługą typu nocleg ze śniadaniem, która jest postrzegana za usługę niskiej jakości.
Ponieważ status jest mniej ważny, niż dawniej, zachowanie urlopowców staje się bardziej zindywidualizowane i prowadzi do większego popytu na mniejsze jednostki zakwaterowania.
Zmiana w percepcji i stylu życia skutkuje spadkiem popytu na w pełni zorganizowane wycieczki.
Usługodawcy skorzystają więcej, jeżeli będą w stanie stworzyć zupełnie nowe produkty, koncepcje i usługi, które odróżniają się od innych dzięki wartości dodanej.
Rosnąca specjalizacja wśród usługodawców nastawiona jest na poszczególne zainteresowania i hobby stanie się ważniejsza i będzie częściej powiązana ze spędzaniem urlopu przez turystów.
Coraz powszechniejsza potrzeba posiadania przystani stymuluje pragnienie posiadania drugiego domu
Trend powrotu do podstaw, skutkuje wyborem prostszych wakacji z hotelu do bungalowu, z przyczepy turystycznej do namiotu.
TURYSTYKA ODPOWIEDZIALNA
Pro poor torurism – turystyka ukierunkowana na wspieranie ludności najuboższych krajów świata. W ramach prowadzonego przez UNWTO programu STEP w 34 krajach realizowanych jest ponad 100 inicjatyw na celu zwiększenie wkładu turystyki w walkę z ubóstwem.
Ekoturystyka – aktywne i dogłębne zwiedzanie obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych i kulturowych, nie naruszające harmonii ekosystemów przyrodniczych i odrębności kulturowej lokalnych społeczności.
Community based tourism – turystyka w której gospodarzami są społeczności lokalne (często wiejskie, ubogie lub ekonomiczne) oferujące turystom możliwość noclegu, własne produkty i usługi turystyczne. Część zysków przeznaczana jest na projekty służące nie tylko osobom zaangażowanym w turystykę, ale całej społeczności.
Turystyka wolontaryjna – poznawanie odwiedzanej społeczności połączone z aktywną pomocą na jej rzecz (budowanie szkół itp.)
TURYSTYKA UZDROWISKOWA (turystyka zrównoważona) – wobec wyzwań rozwojowych – nowe trendy
Uzdrowiska nadmorskie: Ustka, Kołobrzeg, Sopot
Kujawsko pomorskie: Wieniec i Inowrocław
Uzdrowiska górskie
Istotą turystyki zrównoważonej jest zintegrowanie działalności turystycznej…???
Współczesną turystykę należy ujmować w sposób holistyczny oraz interdyscyplinarny, dążąc do jej zrównoważonego rozwoju, czyli ekoturystyki.
Działania proekologiczne w uzdrowiskach:
Istotnym elementem zrównoważonego rozwoju na terenie miejscowości i gmin uzdrowiskowych jest stosowanie ekologicznych, przyjaznych środowisku urządzeń m. in. energetycznych i transportowych, jak również stosowanie odpowiednich działań (właściwa gospodarka odpadami itp.).
Przyjazne formy turystyki:
Turystyka wiejska i agroturystyczna
Ekoturystyka
STRATEGIA ROZWOJU TURYSTYKI
Opracowana przez Polską Organizację Turystyczną „strategia rozwoju turystyki na lata 2008-2015” – zakłada, że działaniem priorytetowym w 2012roku będzie właśnie gospodarka uzdrowiskowa i turystyka.
Produkt uzdrowiskowy:
Obecnie oprócz zakwaterowania, wyżywienia oraz zabiegów o charakterze medycznym, rehabilitacyjnym, profilaktycznym, istotnym elementem produktu turystyki uzdrowiskowej są ATRAKCJE: naturalne oraz antropogeniczne (materialne i niematerialne)
Motywy wyjazdów:
Coraz częściej turyści akcentują jakość i atrakcyjność produktu turystycznego, jako istotny element wyboru miejsca wypoczynku.
Aktualnie obserwowana jest tendencja do dbania o zdrowie, powrotu do tradycji, ekologii i kultury ludowej.
Turystyka w uzdrowiskach:
Wypoczynkowa
Wellness (zdrowy styl życia i fitness, spa)
Turystyka kwalifikowana (piesza, wodna, kolarska)
Rekreacyjna i sportowa
Kulturowa i kulinarna
Odnowy biologicznej (prowadzonej wszędzie)
Trendy w turystyce uzdrowiskowej:
Wiążą się głównie z motywami wyboru miejsca pobytu przez kuracjusza i turystę.
Motywom poprawy zdrowia i wypoczynku towarzyszą motywy poznawcze i edukacyjne.
Jest to zwłaszcza istotne w przypadku turysty komercyjnego, dysponującego dużą ilością wolnego czasu i pieniędzy.
Pakiety produktowe:
Uzdrowiskowo-turystyczne (zabiegi lecznicze, walory zdrowotne uzdrowisk np. parki zdrojowe)
Turystyczno-uzdrowiskowe (wykorzystywanie infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej)
Produkty dodatkowe:
Z zakresu medycyny (diagnostyka, stomatologia, kosmetologia, chirurgia plastyczna)
Kultury (imprezy, domu kultury i biblioteki)
Trendy w tur uzdrowiskowej wiążą się ze starzeniem społeczeństw europejskich, ogólnym wzrostem świadomości i chęci dbania o własne zdrowie zarówno wśród ludzi młodszych jak i starszych; oraz ze wzrostem zamożności społeczeństw.
Trendy w turystyce uzdrowiskowej:
Wyjście poza świadczenie usług związanych tylko z lecznictwem uzdrowiskowym oraz profilaktyką (tur biznesowa, wypoczynkowa i specjalistyczna)
Oferowanie szerokiego zakresu usług uzupełniających ze sfery profilaktyki zdrowotnej, turystyki i rekreacji (szlaki turystyczne, ścieżki zdrowia, boiska i sale do ćwiczeń oraz kąpieliska i baseny)
Zapewnienie atrakcyjnego zaplecza kulturalnego i rozrywkowego, zadbanych obszarów zieleni
Determinanty rozwoju uzdrowisk:
Oferowanie atrakcyjnych, konkurencyjnych, innowacyjnych i komplementarnych produktów
Podniesienie standardu bazy usługowej dla osób starszych, młodych i niepełnosprawnych
Wzrost jakości świadczonych usług (profesjonalna kadra, szkolenia, języki obce)
Wdrożenia systemów zarządzania jakością (normy ISO, HACCP, uzyskiwanie certyfikatów)
Poprawa dostępności komunikacyjnej oraz kontrola natężenia ruchu turystycznego
Dbałość o jakość środowiska, stosowanie rozwiązań proekologicznych w obiektach
Współpraca samorządu lokalnego z podmiotami gospodarczymi i działającymi w sferze lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki uzdrowiskowej
Współpraca z organizacjami naukowymi
Działania marketingowe
Planowanie przestrzenne
Bariery w rozwoju uzdrowisk:
Obecnie w polskich uzdrowiskach następuje ograniczenie ilości miejsc sanatoryjnych; ograniczenie nakładów na lecznictwo uzdrowiskowe; zmniejszenia dochodów gmin uzdrowiskowych; dekapitalizacja majątku trwałego podmiotów uzdrowiskowych niekorzystnymi rozwiązaniami podatkowymi; brak dobrego prawa o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym; itp., brak atrakcyjnych i konkurencyjnych produktów; mała aktywność władzy lokalnej i regionalnej; brak wyraźnie określonej wizji uzdrowiska i gmin uzdrowiskowych w tworzeniu produktu uzdrowiskowego i turystycznego.