PODZIAŁ POKŁADÓW WEGLA (pył C)
Pokłady węgla z pyłem niewybuchowym zaw. części lotnych <12 %,
Z pyłem wybuchowym o zawartości części lotnych >12 %.
Pokłady klasy pyłowości A - zrasza się przodki i tworzy strefy odpylania i zraszania.
Pokłady klasy B - opylanie i zraszanie przodków, strefy opylania lub zraszania + zapory przeciwwybuchowe: pyłowe i wodne.
POKŁAD KLASY A - pokład, w którym nie występują strefy z niebezpiecznym pyłem węglowym,
2. Pokład, w którego skalach są strefy z niebezpiecznym pyłem węglowym. lecz są krótsze od 30 m (wybuch nie może się rozpowszechniać)
3. Pokład w wyrobiskach występują strefy nieb. z pyłem C dłuższy niż 30 m, lecz nie stwierdza się go w I strefie.
Strefa I - przyprzodkowe wyparcie wyrobiska znajdujące się od miejsca niebezpiecznego wybuchu <300m w polach niemetanowych i 500m w polach metanowych.
POKŁAD KLASY B pokład z pyłem węglowym >30m i znajdujący się w strefie I .
PODZIAŁ WG NOWYCH PRZEPISÓW:
A -pokłady, w których nie występuje niebezpieczeństwo pyłowe i w strefie zagrożenia nie ma odcinków wyrobisk >30m z niebezpiecznym pyłem węglowym
B - pokłady, w których występuje niebezpieczny pył węglowy, w strefie zagrożenia są odcinki z niebezpiecznym pyłem węglowym >30m.
Zabezpieczenia w klasie B
Zraszanie przodków przed strzelaniem , lub rozpylenie wody za pomocą dysz. Opylanie pyłem kamiennym dopuszcza się tylko, gdy nie można stosować innych metod.
Opylanie stref niebezpiecznych przed przenoszeniem wybuchu do zawartości 70 % w pokładzie niemetanowym lub 80% części niepalnych w pokładach metanowych.
Stosowanie zapór wodnych i pyłowych przeciwwybuchowych.
W klasie A takie same zabezpieczenia, lecz bez zapór.
ZAGROŻENIA WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO
Pył węglowy - stanowią ziarna, które przechodzą przez sito o d=1mm, pył węglowy jest wybuchowy, gdy pochodzi z węgla o zawartości > niż 10 % części lotnych (12% dla Górnictwa Podziemnego). Części lotne to produkty gazowe powstałe podczas suchej destylacji węgla.
MIEJSCA INICJOWANIA WYBUCHU
m-sce robot strzelniczych,
m-ca, gdzie koncentracja CH4 jest 1% lub więcej,
czynne pola pożarowe,
wyrobisko o nachyleniu >10% gdzie są przewody kołowe z kablami elektrycznymi.
FAZY WYBUCHU PYŁU WEGLOWEGO
I FAZA - działanie podmuchu powodujące turbulentne i nierównomierne stężenie obłoku .Od energii inicjacji zależy wielkość obłoku i jego stężenie
II FAZA - działanie płomienia. Czynnik termiczny odgazowuje pył węglowy, w sąsiedztwie płomienia wydzielają się części lotne tworząc mieszankę wybuchową, produkty wybuchu rozprężają się tworząc obłok wtórny.
III FAZA - powstanie czadu wybuch. W fazie tej koncentracja CO dochodzi do kilkunasto %. 300-500 g/m3-b. silny wybuch. (najsilniejszy). Wybuch pyłu powstaje w zakresie 50 - 1000 g/m3
Pył węglowy to 2 -3 % dobowego wydobycia.
STOPIEN WYBUCHOWOSCI
do oceny wybuchowości są 2 wskaźniki:
S - stopień wybuchowości - jest to % części niepalnych w pyle, który zapobiega przenoszeniu wybuchu = 70-90%
W - wskaźnik wybuchowości =S/100-S im wyższe
Wartości W i S tym pył węglowy jest bardziej niebezpieczny pod względem wybuchu.
Czynnikami wybuchu pyłu węglowego są :
Jakość pyłu pod względem chemicznym i fizycznym.
Ilość pyłu zalegającego w wyrobisku górniczym.
Charakterystyka obłoku pierwotnego.
Inicjacja wybuchu.
Obecność CH4w powietrzu.
Zasięg zapylenia wyrobiska pyłem węglowym.
Warunki wyrobiska.
LINIA OBRONY PRZECIW WYBUCHOWI PYŁU
linia - zwalczanie pyłu w miejscu powstania - stosuje się odp. techniki strzelania i system eksploatacji, transport, usuwanie pyłu, zmniejszenie lotności pyłu węglowego.
linia - zwalczanie zapoczątkowanego wybuchu przez środki do zwalczania inicjacji wybuchów. Za inicjacje uważa się zapłon metanu lub prace strzelnicze.
linia - przeciwdziałanie rozwojowi wybuchu - tworzy się środki przeciwdziałające na drodze wybuchu.
linia -ograniczenie zasięgu wybuchu -zapory z pyłem kamiennym.