Oświetlenie
Oświetlenie jest to stosowanie światła w celu uwidocznienia miejsc, obiektów lub ich otoczenia. Wpływa bezpośrednio na szybkość i pewność widzenia oraz określa, w jaki sposób widziane są formy, sylwetki, barwy i właściwości powierzchni.
Wyróżnia się trzy podstawowe funkcje oświetlenia:
1) zapewnienie bezpieczeństwa ludziom przybywającym we wnętrzu,
2) zapewnienie warunków do wykonywania zadań wzrokowych,
3) pomoc w kreowaniu otoczenia świetlnego.
Zasady oświetlenia
Aby praca wzrokowa była wykonywana w warunkach optymalnych, stanowisko pracy musi być oświetlone w sposób zapewniający wygodę widzenia.
W związku z czym oświetlenie zostało podzielone na trzy podstawowe zasady:
1)zasady fizjologiczne
2)zasady estetyczne
3)zasady ekonomiczne
Zasady fizjologiczne
Najważniejsze, z punktu widzenia narządu wzroku, są zasady fizjologiczne, w których skład wchodzą:
- zasada dostatecznej luminacji (w odniesieniu do przedmiotu pracy wzrokowej),
- zasada dostatecznego kontrastu (przedmiot pracy wzrokowej - tło przedmiotu),
- zasada unikania zbyt małych rozmiarów kątowych szczegółów i czasów przeznaczonych na ich spostrzeganie,
- zasada równomiernej luminacji otoczenia.
Zasady estetyczne
Na podstawie analizy oddziaływania światła na psychikę człowieka można określić wskazania dotyczące oświetlenia, które nazwano zasadami estetycznymi.
Zalicza się:
- zasada wzmacniania atrakcyjności obrazu,
- zasada tworzenia nastroju.
Zasady ekonomiczne
Zasady ekonomiczne dotyczą ograniczenia nadmiernych kosztów.
Wiąże się to z wyborem pomiędzy oprawami oświetleniowymi o zbliżonej charakterystyce, lecz znacznie różniących się cenach, jak i wyborem energooszczędnego źródła światła oraz układu stabilizującego - zapłonowego.
Niewłaściwe oświetlenie jako czynnik zagrożenia w środowisku pracy
Czynniki sprzyjające zmęczeniu wzroku dzielą się na :
- zewnętrzne (środowiskowe)
- wewnętrzne (związane ze stanem narządu wzroku)
Do czynników zewnętrznych zalicza się:
- zbyt małe lub zbyt duże natężenie oświetlenia,
- znaczne kontrasty świetlne i barwne w polu widzenia lub całkowity brak kontrastów,
- równoczesne stosowanie oświetlenia naturalnego i sztucznego,
- długotrwały wysiłek wzrokowy,
- niewłaściwe ustawienie pola pracy wzrokowej względem opraw oświetleniowych.
Następstwa obciążenia narządu wzroku
Następstwem obciążenia narządu wzroku u osób o prawidłowym stanie tego narządu jest zmęczenie wzroku objawiające się :
- podrażnieniem oczu (swędzenie, czerwienienie, pieczenie, łzawienie oczu itp.),
- osłabieniem widzenia (podwójne widzenie, zamazywanie się obrazu itp.),
- bólem głowy,
- zmianami w funkcjach wzroku.
Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
Zapewnienie właściwego oświetlenia miejsc pracy jest obowiązkiem każdego pracodawcy. Zgodnie z art.207 par.2 kodeksu pracy : pracodawca jest zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
W związku z powyższym oświetlenie stanowisk pracy, narzuca pracodawcom konieczność wykonania pomiarów i oceny parametrów oświetlenia elektrycznego.
3