CZYNNIK	ŹRÓDŁO ZAGROŻENIA	ZAGROŻENIE	SKUTKI	PROFILAKTYKA
NIEBEZPIECZNE	Niezabezpieczone maszyny	Przygniecenia, Okaleczenia	otarcia, przekłucia, ucięcia, złamania	szkolenie BHP, Uważne korzystanie z maszyn,
		środki transportu	potrącenie, najechanie, przygniecenie przekłucie,	otarcia, przekłucia, skaleczenia, zmiażdżenia, złamania, śmierć	stosowanie urządzeń transportowych, mających odpowiedni certyfikat bezpieczeństwa, Prowadzenie transportu poziomego po wyznaczonych i uporządkowanych drogach komunikacyjnych i transportu pionowego w wyznaczonych przestrzeniach; wyznaczenie stref niebezpiecznych, szkolenie BHP
		elementy ruchome i luźne	przygniecenia, przywalenie, przyciśnięcie	skaleczenia, otarcia, stłuczenia, złamania	odpowiednia organizacja, nie przebywanie w strefach zagrożenia, szkolenie BHP
		elementy ostre	urazy,	skaleczenia, otarcia, stłuczenia,	właściwe środki ochrony indywidualnej, właściwe użytkowanie narzędzi, szkolenie BHP
		powierzchnie	potknięcie się, poślizgnięcie, upadek na tym samym poziomie, pośpiech, nieuwaga,	stłuczenie, zwichnięcie, złamanie	właściwe obuwie, odpowiednia organizacja stanowiska pracy - ład i porządek, równe posadzki, odpowiednie oświetlenie, umocowanie chodników i wykładzin, szkolenie BHP,
		ograniczone przestrzenie	niewłaściwe wykonywanie czynności, pośpiech, nieuwaga	urazy ciała, potłuczenia, guzy, siniaki,	szkolenie stanowiskowe, utrzymanie ładu i porządku, właściwe użytkowanie.
		gorące i zimne powierzchnie	piekarnik, kuchenka, piece, urządzenia o zasilaniu gazowym, bądź elektrycznym	trwałe uszkodzenia tkanek miękkich	odpowiednie oznaczenia, szkolenie BHP, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		płyny pod ciśnieniem	nieszczelne pojemniki,	zatrucie	szkolenie BHP, odpowiednie użytkowanie pojemników pod cisnieniem
		prąd elektryczny	uszkodzona izolacja, przecięcie przewodu, niewłaściwa naprawa urządzenia, niewłaściwa eksploatacja urządzenia	oparzenia, wstrząs, śmierć na skutek porażenia	systematyczna kontrola stanu instalacji elektrycznej, szkolenie BHP, odpowiednie obudowy, osłony, zabezpieczenia,
		pożar	przypadkowe lub celowe zaprószenie ognia, zwarcie instalacji elektrycznej	oparzenia, wstrząsy, zatrucia dróg oddechowych, śmierć	szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa pożarowego, oznakowanie dróg ewakuacyjnych, podręczny sprzęt przeciwpożarowy, znajomość instrukcji postępowania na wypadek pożaru
		wybuch	nieszczelna instalacja gazowa	skaleczenia, otarcia, stłuczenia, złamania oparzenia, wstrząsy, zatrucia dróg oddechowych, śmierć	szkolenia BHP, systematyczna kontrola stanu instalacji gazowej,
	SZKODLIWE I UCIĄŻLIWE	FIZYCZNE
		hałas	włączone urządzenia, maszyny o napędzie elektrycznym	rozdrażnienie, brak koncentracji, nerwice, głuchota	stosowanie sprawnych technicznie urządzeń - przeglądy wykonywane przez wykwalifikowaną osobę, okresowa zmiana rodzaju wykonywanych zajęć, odzież ochrony indywidualnej
		wibracje	wiertarki, pilarki, młoty udarowe, siedziska operatorów maszyn, walców	zespół wibracyjny, choroby zawodowe/; zwyrodnienia stawów, kręgosłupa, torbiele kostne, skurcze naczyń krwionośnych, obniżenie temperatury, bóle rąk i nóg	Minimalizacja drgań u źródła ich powstania, minimalizowanie drgań na drodze ich propagacji, automatyzacja procesów technologicznych i zdalne sterowanie źródłami drgań, skracanie czasu narażania na drgania w ciągu zmiany roboczej, wydzielanie specjalnych pomieszczeń do odpoczynku, przesuwanie do pracy na innych stanowiskach osób szczególnie wrażliwych na działanie drgań, szkolenie pracowników w celu uświadomienia ich o występujących zagrożeniach powodowanych ekspozycją na drgania oraz w zakresie możliwej bezpiecznej obsługi maszyn i narzedzi
		mikroklimat	przeziębienie, wyziębienie organizmu, przegrzanie organizmu	omdlenia, wstrząsy	właściwa odzież robocza ze względu na porę roku, szkolenie BHP
		promieniowanie optyczne	niedostateczne oświetlenie stanowiska pracy	uszkodzenia wzroku i skóry na skutek promieniowania ultrafioletowego i podczerwonego	stosowanie okularów do pracy przy monitorze, przerwy w pracy przy monitorze, kontrole lekarskie wzroku
		promieniowanie jonizujące	naturalne, izotopy promieniotwórcze, maszyny jądrowe, aparaty rentgenowskie	zagrożenia oczu, skóry, twarzy, rąk	wykorzystywanie osłon, fartuchów ochronnych, parawanów, szyb ochronnych z tworzywa, które pochłania promieniowanie jonizujące, wykorzystywanie wentylacji, sprzęt ochrony osobistej
		promieniowanie laserowe	urządzenia wykorzystywane w procesach produkcyjnych takich jak: spawanie, topienie, wiercenie	zagrożenia oczu, skóry, twarzy, rąk	sprzęt ochrony osobistej, stosowanie osłon ochronnych, informacje ostrzegawcze, okulary i gogle, filtry optyczne
		pole elektromagnetyczne	pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości wytwarzane przez sprzęt np. zgrzewarki	zagrożenia oczu, skóry, twarzy, rąk	kombinezony chroniące przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych
		pole elektrostatyczne	wyładowania elektrostatyczne	oparzenia, wstrząsy, zatrucia dróg oddechowych, śmierć	uziemienie, antystatyzacja, zwiększenie wilgotności powietrza, neutralizatory ładunków, zmiany procesów technologicznych,
		CHEMICZNE
		drażniące	środki dezynfekcyjne i czyszczące	uszkodzenia skóry, uczulenia	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		uczulające	środki dezynfekcyjne i czyszczące	uszkodzenia skóry, uczulenia	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		utleniające	wykorzystywanie w pracy środków chemicznych mogących powodować samozapłony i wybuchy	oparzenia, wstrząsy, zatrucia dróg oddechowych, śmierć	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		żrące	wykorzystywanie w pracy środków chemicznych o charakterze żrącym np. kwasy	oparzenia tkanek, zatrucia	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		wybuchowe	wystąpienie stężenia substancji łatwopalnych określone granicami wybuchowości, mieszaninę palnych gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem, w której, po zainicjowaniu źródłem zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się samorzutnie na całą mieszaninę;	oparzenia, śmierć	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej, regularna ocena ryzyka wybuchowego
		szkodliwe	pyły ,pary ,gazy i dymy ,które przedostają się do organizmu głównie przez drogi oddechowe, w znacznie mniejszym stopniu przez usta i przewód pokarmowy.	pogarszający się stan zdrowia, zatrucia,	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej, regularne badanie pomiaru wielkości substancji szkodliwych
		rakotwórcze	benzen, chlorek winylu, formaldehyd, benzydyna, oleje mineralne nierafinowane lub słabo rafinowane, sadze, smoła	choroby nowotworowe (m.in. skóra, płuca, białaczka, trzustka, wątroba, mózg, nerki, jelita, pęcherz moczowy)	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		mutagenne	iperyty, formalina, kwas azotowy	uszkodzenie kodu genetycznego człowieka	przestrzeganie przepisów BHP, prawidłowe magazynowanie substancji chemicznych, zmiany w procesach technologicznych, stosowanie środków ochrony indywidualnej,
		BIOLOGICZNE
		mikroorganizmy roślinne i zwierzęce	kurz, roztocza, grzyby, bakterie, pierwotniaki	choroby skóry, grzybicza infekcja skóry, błon śluzowych, paznokcie, alergie, katar, wysypki skórne	przestrzeganie zasad higieny, dezynfekcja, stosowanie środków - ochrony rąk, częste sprzątanie
		pyły	prace związane z obróbką metali i niemetali,	uczulenia, choroby nowotworowe, podrażnienia skóry, choroby układu oddechowego	wychwytywanie pyłu w miejscu jego powstawania - odpowiednia wentylacja, środki ochrony osobistej
		PSYCHOFIZYCZNE
		statyczne	praca w pozycji stojącej, pochylonej - wymuszonej, chodzenie, przestawianie, przesuwanie sprzętów i mebli	choroby układu ruchu, żylaki	przerwy w pracy, Możliwość odpoczynku w pomieszczeniu socjalnym, szkolenie stanowiskowe uwzględniające normy dźwigania przy wykonywaniu ręcznych pracach transportowych oraz prawidłowe techniki dźwigania i przenoszenia ciężarów, korzystanie z pomocy drugiej osoby.
		psychiczne	przeciążenie układu nerwowego	choroby ogólnoustrojowe, bezsenność, depresje, nerwice	organizacja pracy - zadania dostosowane do możliwości psychofizycznych pracownika, dobra atmosfera, wsparcie osób nadzorujących, szkolenia stanowiskowe, w tym zakresie metod odreagowywania stresu
		dynamiczne	związane z aktywnością ruchową, podczas której dochodzi do naprzemiennego skurczu i rozkurczu mięśni	skaleczenia, zadrapania, naciągnięcia, zwichnięcie, skręcenia, złamania,	wykonywanie czynności dokładnie i bez pośpiechu.

Krzysztof Polcyn

---