Siły sprawcze w środowisku to rozpoznanie czynników i procesów fizyczno geograficznych czyli czynnikiem będzie woda a procesem działalność morza.
Presja-oznacza rozpoznanie jakościowe i ilościowe oddziaływania procesów fizyczno-geograficznych na środowisko.
Stan-określenie aktualnego stanu środowiska fizyczno-geograficznego (np. aktualne warunki klimatyczne)
Wpływ-stan środowiska na działalność człowiek
Reakcja człowieka na procesy w środowisku (reakcja człowieka na powódź czy na huragan
Fragmentacja przedmiotowości nie powoduje zaniku danej nauki np. ginie geografia ale powstaje geoekologia,HMIK, KŚP itd.,to świadczy o mocności danego przedmiotu, nie tracą dyscypliny cząstkowej, spełniają wymogi geografii. Zaznacza się w nauce priorytet państwa, to państwo decyduje z punktu widzenia gospodarki i społeczeństwa.
Geografia nie traci na znaczeniu, wszystko oparte rangą środowiska naukowego. Niezależnie ,iż tworzą się nowe dyscypliny geograficzne funkcjonuje jako podstawowa nauka.
Nie ma geografii fizycznej bez udziału człowieka
Def.geografii wg Leszczyckiego i miejsce geografii fizycznej
Geografia- jest nauką o zróżnicowaniu przestrzennym struktur fizyczno-geograficznych i społeczno-ekonomiczno-geograficznych i ich wzajemnych powiązań
<Leszczycki>
DEFINICJA geografii wg Leszczyckiego i miejsce geografii fizycznej świata.
Geografia jest nauką o zróżnicowaniu przestrzennym struktur fizyczno-geograficznych i społeczno-ekonomiczno-geograficznych i ich wzajemnych powiązaniach.
ANALIZA:
*geografia – określenie przedmiotu badań
*zróżnicowanie – obejmuje różnicowanie powierzchni ziemi w czasie i przestrzeni
*struktura – jednostka przestrzenna, a więc strukturą będzie kontynent, ocean, góra, wyżyna, nizina i każda inna jednostka przestrzenna
*powiązania – ilościowe i jakościowe związki badanej jednostki przestrzennej
OKREŚLENIE WIARYGODNOŚCI.
By definicja była zgodna musi spełniać:
− wymagania czasu
− wymagania przestrzeni
− wymagania człowieka
Ocena krytyczna definicji obejmuje:
*analizy wyrażeń słownych
Geografia-określenie formalne przedmiotu badań, zróżnicowanie oznacza z…….(zróżnicowanie) powierzchni ziemi w czasie i przestrzeni .
Różnicowanie określone ilościowo i jakościowo.
Przestrzeń rozumiemy jako obiektywnie otaczającą nas rzeczywistość (przyroda ożywiona, nieożywiona i człowiek).
Struktura podstawowa wyrażenie oznacza część przestrzeni geograficznej ,która wydzielona została w oparciu o przyjęte kryteria.
Struktura= jednostka przestrzenna ; strukturą jest region społeczno-ekonomiczno-geograficzny
Powiązania- zastosowanie odpowiednich metod, jakościowych i ilościowych do określenia związków i zależności jakie zachodzą wewnątrz struktury i między strukturami
*określenie wiarygodności definicji
Geografia historyczna – w odniesieniu do geografii fizycznej zwie się paleogeografią,która obejmuje rozwój środowiska fizyczno-geograficznego w przeszłości.
Kartografia i topografia:
-geografia matematyczna-> w Polsce rozwijała się szczególnie w latach 60, 80 a obecnie nie ma sensu jej wydzielanie gdyż matma jest w każdej dyscyplinie naukowej.
-nowe dziedziny w ramach geografii:
#geografia polityczna
#religijna
#turyzmu
#wojskowości
#lotnictwa
#geoinformacji
Itd.
Geografia fizyczna usankcjonowana jest jako samodzielna dziedzina badań we współczesnym podziale nauk geograficznych.
Współczesne cechy rozwoju nauk geograficznych i ich realizacja w geografii fizycznej. Charakter i zakres współczesnej geografii fizycznej warunkowany jest rozwojem teorii naukowej, piśmiennictwa naukowego, wymogami praktycznymi.
Cechy:
-geografia winna w swoim postępowaniu badawczym uwzględnić przestrzeń.(nauka przestrzenna)
-geografia winna uwzględnić czas. Funkcja czasu,jest kolejną podstawową właściwością geografii, która winna uwzględniać zjawiska, procesy ujmowane w sposób dynamiczny. Ewoluuje część fizyczna geografii.
-geografia winna uwzględniać człowieka ,nie ma środowiska fizyczno-geograficznego bez uwzględnienia człowieka.
Triada- przestrzeń ,czas i człowiek. Najważniejsze właściwości geografii
-geografia winna stosować metodę porównawczą-porównywanie badanych różnic ,określanie i formułowanie prawidłowości oparta na metodzie porównawczej,nie przedstawia ilościowych i jakościowych
Opis jakościowy w geografii może być przyjęty tylko wtedy gdy poparty jest badaniami ilościowymi. Metodę porównawczą w dalszym ciągu się stosuje.
Nauki w geografii powinny przedstawiać ocenę zasobów przyrodniczych środowiska geograficznego w różnych skalach przestrzennych (globalne,kontynentalne,regionalne,lokalne-> skala)
Zasoby przyrodnicze- oznacza geologie ,rzeźbę ,klimat,wody powierzchniowe i podziemne ,gleby, szata roślinna i zwierzęca.
-Geografia w swoim postępowaniu winna jest uwzględniać problematykę kształtowania i ochronę środowiska przyrodniczego.Przedstawiają ocenę w zakresie stanu środowiska, zagrożenia środowiska i program ochrony
-geografia swoim zasięgiem winna zajmować się wybranymi specjalnymi przejawami funkcjonowania środowiska geograficznego powierzchni ziemi :
#globalne zmiany klimatu
#procesy o charakterze katastrofalnym
-geografia w swoim postępowaniu (geograficznym) powinna dostosować się i rozwijać ,podejście geoekologiczne.
Aby definicja była wiarygodna musi spełniać funkcję czasu ,przestrzeni i człowieka.
Czas:zróżnicowanie
Przestrzeń:
Człowiek: społeczno-ekonomiczny
Definicja jest wiarygodna pod względem geograficznym ponieważ spełnia wymogi czasu, przestrzeni i człowieka
Definicja geografii wg Leszczyckiego- przedmiot badań geografii fizycznej uwzględniony jest w wyrażonym słownym strukturze ?
Podział nauk geograficznych wg Leszczyckiego z uwzględnieniami:
*formalizm w nauce (bio,gegra,chem)
*nauka musi być prezentowana poprzez problem naukowy a nie przez dyscyplinę.
Geografia jako dyscyplina naukowa w systemie nauk jest dziedziną wielo obszarową, część fizyczna geografii mieści się w naukach przyrodniczych, naukach ścisłych ,w zespole nauk o ziemi.
*obszar geografii Społecznej,która mieści się w naukach społecznych
*obszar geografii ekonomicznej, która mieści się w naukach ekonomicznych
Geografia jest samodzielną dziedziną nauk ,która posiada samodzielne metody badań.
Leszczycki wydziela następujące dziedziny:
*historię geografii ,która obejmuje historię rozwoju dyscypliny
*geografię jako całość
*geografię fizyczną
*geografię społeczno-ekonomiczną
Geografia fizyczna z subdyscyplinami :
*geomorfologia
*klimatologia
*meteorologia
*hydrologia
*geografia gleb
*biogeografia
*geoekologia
*fito i zoo geografia
*geografia surowców mineralnych
*geografia fizyczna ogólna
*geografia fizyczna kontynentów
*geografia fizyczna oceanów
*geografia fizyczna świata
*regionalna geografia fizyczna
W ramach geografii fizycznej występują dyscypliny analityczne należą do nich np. geomorfologia , HMIK-jeden element
Dyscypliny syntetyzujące np. geoekologia, geografia fizyczna świata
Geografia fizyczna jest podstawową dyscypliną nauk geograficznych ,bez niej nie było by rozwoju nauki geograficznej.
Geografia społeczno-ekonomiczna ze specjalnościami:
*kierunek syntetyzujący
*analizujący
Geografia regionalna-przedmiot geografii regionalnej ,w zachodniej Europie jest tam bardzo istotne ,w Polsce opóźniony. Dzielimy na:
*geografię regionalną ogólną
*geografię regionalną kontynentów
*geografię regionalną oceanów
*geografię regionalną szczegółową
*geografię regionalną stosowaną
Geografia regionalna fizyczna jak i geografia społeczna?
Ochrona przyrody nieożywionej->geoekologia czyli ochrona różnorodności powierzchni ziemi.
-geografia w swoim ….. powinna rozwijać teorię naukowa.
Geograf określa zasób zgromadzonej teorii naukowej; określa zasób prawidłowości środowiska fizyczno-geograficznego.
-Geografia powinna rozwijać piśmiennictwo geograficzne.
O randze dyscypliny decyduje ilość publikacji geograficznych, dlatego geografia powinna rozwijac badania ilościowe
-geografia fizyczna winna wypracowywać wskaźniki ilościowe oceny stanu stanowiska geograficznego.
-geografia powinna rozwijać badania interdyscyplinarne
-geografia winna upowszechniać wyniki swoich badań w ramach edukacji społecznej i dydaktyki
-geografia winna rozwijać badania we współpracy międzynarodowej.
Ważne;
Cele:
1.geografia jako dyscyplina nauka i jej miejsce w przyrodzie i społeczeństwie
2.uwypuklenie indywidualności przedmiotowej geografii fizycznej
3.Zwrócenie uwagi na postępowanie badawcze w ramach geografii fizycznej (stereotyp geografa)
4.prezentacja wybranych problemów fizyczno-geograficznych w skali globalnej
Problematyka wykładu:
1.geografia fizyczna:
a)przedmiot badań
b)metody badań geografii fizycznej
c)podział geografii fizycznej
d)definicje
2.geografia fizyczna jako nauka empiryczna
a) dawne i aktualne kierunki rozwoju geografii fizycznej świata (dynamika rozwoju nauki)
3.Współczesne cechy rozwoju nauk geograficznych i ich realizacja w geografii fizycznej
4. 3 atrybuty postępowania geografii: czas,przestrzeń,człowiek
5.teoria funkcjonowania systemu jako pozycja metodologiczna w geografii fizycznej:
*metody badawcze a nauki empiryczne
6.wybrane problemy geografii fizycznej
7.wielkie orogenezy kuli ziemskiej (chronologicznie ):
a)orogeneza Alpejska
b)orogeneza herceńska
c)orogeneza Kaledońska
(na poszczególnych kontynentach)
8.obraz gór,jezior, rzek …. Na świecie
łańcuchy górskie na świecie mają układ astrefowy np. Andy ,Koldyriery
9.ogólna cyrkulacja atmosferyczna i jej wpływ na rozmieszczenie wielkich stref krajobrazowych
10.schemat ogólnej cyrkulacji atmosferycznej środowiska. Wyjaśnij jak cyrkulacja determinuje obszar wielkich stref klimatycznych
Strefy krajobrazowe (klimatyczne) wykazują układ strefowy.
11.Współczesne zlodowacenia kuli ziemskiej: globalne ocieplenie wpływa na zlodowacenie kuli ziemskiej