PODSTAWY NAUK POLITYCZNYCH

Władza polityczna to zdolność ukierunkowywania zachowań

współzależnych społeczności o sprzecznych interesach za pomocą

nakazów i zakazów egzekwowanych uznawanymi za dopuszczalne środkami, na

tyle skuteczna i długotrwała, na ile uznawana przez podporządkowanych za

prawomocną. Naturalnym zadaniem generalnym władzy politycznej jest

kreowanie i ochrona ładu umożliwiającego współżycie i

współdziałanie podległej jej wpływom społeczności poprzez

uzgadnianie zachowań i przezwyciężanie sprzeczności wewnętrznych i z

innymi nacjami.

Wartość to pewna rzecz (niekoniecznie materialna), do której warto

dążyć – wartości społeczne to tym samym wartości, do których

osiągnięcia (posiadania) zmierzają całe grupy społeczne, są one

wspólne dla danego społeczeństwa. Poszczególne wartości układają

się w systemy wartości, czyli hierarchiczny układ wartości utworzony

według ich stopnia ważności dla jednostek lub społeczeństw

LEGITYMIZACJA WŁADZY- "uprawnienie rządzących do podejmowania

wiążących decyzji, przy równoczesnej aprobacie rządzonych"

Kultura polityczna (ang. political culture) – ogół postaw, wartości i

wzorów zachowań dotyczących wzajemnych stosunków władzy i obywateli

PANSTWO- służy rozwiązywaniu problemów obywateli i ma działąć na

rzecz dobra obywateli, dobrego państwa

G.Jellinek: 1naród – konieczny jest stopien zorganizowania 2władza

suwerenna 3terytorium 4zdolność do utrzymywani stosunków

międzynarodowych

APATRYDA- bezpaństwowiec

Definicja klasowa państwa: klasowe, walka klas, klasa panująca, klasa

wyższa

WŁADZA- możliwość sprawienia, z ektos zachowa się w określony

sposób

WŁADZA POLITYCZNA – zbiór środkó z wyeksponowaniem przymusu za

pomocą którego egzekwowana jest wola w stosunku do innych podmiotów.

Państwo jest jedyną instytucja która legalnie może stosować przymus

FORMY PANSTWA: demokratyczne i niedemokratyczne

Demokratyczne : forma palamentarno-gabinetowa, f.

parlamentarno-komiteteowa

f. prezydencka, f. półprezydencka

niedemokratyczna : autorytarna i totalitarna

wybory: *wolne i czeste *funkcjonowanie opozycji *prawo do stowarzyszania

się i startowania w wyborach *inkluzywne obywatelstwo * wolność słowa

prawo do krytykowania rzadzacych

PANSTWO PRAWA- państwo kierujące się prawem nie łamiące go

Hierearhia aktor prawnych, nadrzednosc konstytucji, zapewnianie obywatelom

pewności prawa stanowionego, rownosc obywateli wobec prawa, zasada

adekwatności ingerencji państwa w zycie społeczne (kara śmierci –

państwa demokratyczne odchodzą od tego)

Ponieważ państwo jest organizacja przymsowa mzoe mienic prawo które samo

ustanowilo.

Zasada ochrony praw słusznie nabytych.

Niema już na swiecie obszarow niczyich. Państwa mogą stosować w

ograniczony sposób np. zjednosczenie się państw, secesja, etipoia-erytre

wystąpienie

SUWERENNOSC- na terytorium oanstwa nie działa inna wladza niż ta która

na tym terytorium już jest.

Zdolność do utrzymywania i zrywania stosunków

Członkostwo w każdej organizacji to ograniczanie suwerenności

WOJNA PREWENCYJA – wyprzedzajaca jak np. Iran – Izrael

SUPERMOCARSTWO- państwo które może dzialac na całym swiecie

MARKETING POLITYCZNY

1 rozwoj mediów – TV

2 personalizacja polityki

3 spadek znaczeni partii politycznych

Rynek wyborczy – miejsce gdzie partia i kandydaci zaliczają o poparcie

wyborow w którym zabiegamy o glosy

*kandydaci *wyborcy *media *gr.nacisku *państwo które redukuje

warunki wymiany

RODZAJE RUCHU WYBORCZEGO

Rynek maly –wysoka lojalność wyborców i niski przepływami elektoratow

miedzy postawcami

Rynek wielki – odwrotnie niż maly

Rynek otwarty –duza liczba pojawiających się nowych ofert politycznych

Rynek zamknięty- odwrotnie do otwartego

„filtry” wyborcze:

Stosunek wobec kandydata

Stosunek wobec poruszonych kwestii

Identyfikacja partyjna

ZESTAW WARTOSCI

w. epistematyczna (potrzeba nowości)

w.funkcjonalna (racjonalne zachowanie wyborców)

w.emocjonalna (lubie/nielubie –emocje)

w.spoleczna (kierujemy się wskaźnikiem demograficznym)

źródła autorytetu

-autorytet, gażety, ubior wyksztalcenie

PROFIL SYMBOLICZNY – stworzony na potrzeby kampanii, sposób

prezentowania kandydata który zastepuje jego rzeczywista torzsamosc w

ocxach tych co go nieznaja

ASPEKT POZNAWCZY- politycy kontrolują to co o nich wiemy

APEKT EMOCJONALNY- lubimy kogos bądź nielubimy

EWOLUCJA KAMPANII WYBORCZYCH

1etap – kampanie zorientowane partyjnie (lata 50te)

2etap- kampanie zorientowane wokół kandydata (powyżej lat 65)

3etap- kampanie zorientowane wokół wyborcy (powyżej lat 75 do teraz)

SYSTEM PREZYDENCKI

*prezydent jest zarówno głową państwa jak i szefem rządu

* rząd w USA to grono najbliższych doradcow prezydenta (to prezydent

prowadzi polityke zagraniczna

*prezydent nie ponosi odpowiedzialności przed parlamentem

*prezydent oraz ministrowie ponoszą odpowiedzialność konstytucyjna

*prezydent wybierany jest w wyborach powszechnych

*deputowani również pochodzą z wyborow powszechnych

*prezydent nie może skrocic kadencji parlamentu

SYSTEM SEMIPREZYDENCKI

*prezydent wybierany jest w wborach powszechnych i bezpośrednich

*prezydent jest glowa państwa, premier szefem rządu (jednak we francji

obrada rządu przewodniczy prezydent, premier nie jest prezesem rady

ministrów)

*glowa państwa dysponuje znacznymi uprawnieniami (np. art.16 Konstytucji

– może przejąć pelnie lwładzy, może przeprowadzić w referendum

ustawe bez udziału parlamentu)

*prezydent może skrocic kadencje parlamentu

SYSTEM PARLAMENTARNO-KOMITETOWY

*parlament wykonuje władze w imieniu narodu i jest nawazniejszym organem

– powoluje i kontroluje glowe państw i rząd

* rząd jest komitetem wykonawczym parlamentu

*glowa państwa nie może rozwiazac parlamentu

• Liberalizm - od łac. liber – wolny) – ideologia i kierunek

polityczny, według którego wolność jest nadrzędną wartością.

Liberalizm jest ściśle związany z indywidualizmem, stanowczo odrzuca

kolektywizm oraz opowiada się za jak najmniejszym krępowaniem wolności

jednostki poprzez prawo. Konsolidując, liberałowie uważają, że

kompromis pomiędzy prawem a nieskrępowaną wolnością powinien być jak

najmniejszy.

• Konserwatyzm - − ideologia, która bazuje na hasłach obrony

porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania

tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina,

hierarchia, autorytet, własność prywatna. Konserwatyści chcą obronić

stary porządek ze względu na przekonanie o ewolucyjnym charakterze zmian

społecznych. Konserwatyzm zrodził się na przełomie XVIII i XIX w., był

próbą przeciwstawienia się racjonalistycznej myśli oświeceniowej.

• Socjalizm - wieloznaczne pojęcie, odnoszące się do prób

zmniejszenia nierówności społecznych i upowszechnienia świadczeń

socjalnych, lub poddania gospodarki kontroli społecznej (poprzez

instytucje państwowe, samorządowe, korporacyjne lub spółdzielcze).

Częścią wspólną wszystkich odmian socjalizmu jest (częściowe lub

całkowite) odrzucenie idei kapitalistycznego wolnego rynku, ograniczenie

własności prywatnej oraz promowanie idei sprawiedliwości społecznej. W

państwach rządzonych przez partie komunistyczne socjalizm był systemem,

w którym środki produkcji były uspołecznione, a gospodarka według

ideologii marksistowskiej miała być nastawiona na sprawiedliwy podział

dóbr, a nie na zysk właścicieli kapitału. Socjalizm w tym systemie

miał być drogą do komunizmu, który w praktyce nigdy nie został

zrealizowany jako społeczeństwo bezklasowe

• Komunizm - radykalny, lewicowy system ideologiczny, wywodzący się z

socjalizmu, postulujący uspołecznienie własności prywatnej, głównie

środków produkcji oraz nastawienie gospodarki na zaspokojenie potrzeb

obywateli[1]. Komuniści jako końcowy efekt swojej rewolucji postulują

zbudowanie na zasadzie "od każdego według jego zdolności, każdemu

według potrzeb" egalitarnego społeczeństwa i państwa bez aparatu

przymusu, które miałoby z czasem zanikać wraz z podziałami klasowym

• Agraryzm - to doktryna społeczna i ruch społeczny, głoszące, że

podstawą gospodarki jest rolnictwo oparte na samodzielnych gospodarstwach

rolnych, i że powinien być mu podporządkowany przemysł. Agraryzm to

koncepcja próbująca stworzyć ustrój balansujący miedzy kapitalizmem a

socjalizmem. Zdecydowanie odrzuca drogę rewolucji społecznej

• Anarchizm - lub wolnościowy socjalizm – doktryna postulująca model

społeczeństwa opartego na dobrowolnej współpracy, równości

społecznej, solidarności międzyludzkiej i poszanowaniu wolności

jednostki, odrzucająca potrzebę istnienia instytucji państwa,

kapitalizmu oraz innych form władzy, wyzysku, przymusu i hierarchii, a

także ruch społeczny dążący do realizacji tych celów.

• Rasizm - zespół poglądów głoszących tezę o nierówności ludzi,

a wynikająca z nich ideologia przyjmuje wyższość jednych ras nad

innymi[2]. Przetrwanie tych "wyższych" ras staje się wartością

nadrzędną i z racji swej wyższości dążą do dominowania nad rasami

"niższymi"[3]. Rasizm opiera się na przekonaniu, że różnice w

wyglądzie ludzi niosą za sobą niezbywalne różnice osobowościowe i

intelektualne. UNESCO i ONZ sa absolutnie przeciwne rasizmowi na swiecie

• Nacjonalizm - - postawa społeczno-polityczna uznająca naród za

najwyższe dobro w sferze polityki. Nacjonalizm uznaje sprawy własnego

narodu za najważniejsze. Głosi solidarność wszystkich grup i klas

społecznych danego narodu.

• Faszyzm - doktryna polityczna powstała w okresie międzywojennym we

Włoszech, sprzeciwiająca się demokracji parlamentarnej, głosząca kult

państwa (statolatrię, totalitarne silne przywództwo, terror państwowy i

solidaryzm społeczny). Faszyzm podkreślał wrogość wobec zarówno

liberalizmu, jak i komunizmu

• Katolicyzm - doktryna Kościoła chrześcijańskiego – jednej z

dwóch grup Kościołów, obok Kościoła prawosławnego, powstałych w

wyniku rozłamu w Kościele chrześcijańskim w 1054 (tzw. schizmy

wschodniej). Jedna z największych grup wyznań chrześcijańskich, obok

prawosławia iprotestantyzmu oraz ogół zasad wiary i życia religijnego

do których odwołuje się Kościół rzymskokatolicki wraz z Kościołami

wschodnimipozostającymi z nim w pełnej jedności, wspólnoty

tradycjonalistyczne, starokatolickie oraz część anglikańskich,

liberalnych i niezależnych

• Islamizm - to ideologia polityczna wywiedziona z fundamentalizmu

islamskiego. W islamizmie islam jest traktowany nie tylko jako religia, ale

i jako całościowy system polityczny, który regulować powinien prawne,

gospodarcze i społeczne aspekty funkcjonowania państwa w oparciu o

literalną interpretację Koranu i hadisów. Celem islamizmu jest

wprowadzenie państwa wyznaniowego, rządzonego zgodnie z zasadami prawa

religijnego –szariatu.

• Pacyfizm - ruch społeczno-polityczny dążący do pokoju,

potępiający wszelkie wojny (a także przygotowania do nich) bez względu

na ich przyczyny. Pacyfiści domagają się ustanowienia trwałego pokoju

między narodami. Chcą, by wszelkie konflikty rozwiązywane były zgodnie

z literą prawa międzynarodowego bez uciekania się do użycia sił

zbrojnych.

• Feminizm - ideologia, kierunek polityczny i ruch społeczny związany

z równouprawnieniem kobiet. Istnieje wiele nurtów feminizmu,

odróżniających się stanowiskami w takich kwestiach jak np. prawa kobiet

i płeć kulturowa.

• Ekologizm - zespół idei, działań politycznych i społecznych,

których istotą jest przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z

industrializacją oraz niszczeniu środowiska naturalnego człowieka.

Kierunek polityczny, w którym problemy ekologii postawione są w centrum

problematyki społecznej

• Populizm - współcześnie tym terminem najczęściej określa się

zachowanie polityczne polegające na głoszeniu tych poglądów, które są

aktualnie najbardziej popularne w danej grupie społecznej, w celu łatwego

zdobycia popularności, bez analizowania sensu tych poglądów oraz

zastanawiania się nad realnymi możliwościami i rzeczywistymi skutkami

wprowadzenia głoszonych poglądów w czyn. Często populizm przybiera

formę schlebiania masom poprzez krytykowanie ekipy rządzącej

Legitymizacja u Maxa Webera

Pojęcie legitymacji władzy zostało rozpowszechnione przez Maxa Webera,

który wyróżnił 3 jej źródła (w politologii określa się je mianem

typologii władzy i panowania):

legitymizacja władzy legalna – oparta na przeświadczeniu, że

posłuszeństwo wynika z samego faktu istnienia prawa stanowionego. Pozycja

przywódcy jest ściśle regulowana prawnie, funkcjonuje tu układ

podwładni-przełożeni na równych prawach;

legitymizacja władzy tradycyjna – wynika z mocy panujących zwyczajów

(precedensów i nawyków) oraz potęgi panujących. Kształtuje ją

tradycja uważana za świętość. Naruszenie tejże tradycji przez

panującego uprawnia poddanych do buntu wobec władcy. Ta forma

najczęściej pojawiała się w monarchii feudalnej, np. u Karolingów we

Francji, Piastów w Polsce i Rurykowiczów w Rosji;

legitymizacja władzy charyzmatyczna – wypływa z emocjonalnego stosunku

do przywódcy, uznania jego wyjątkowego charakteru i niezwykłych

talentów - charyzmy. Do tego typu przywódców należeli m.in. Napoleon

Bonaparte, Charles de Gaulle, Józef Piłsudski, Iosif Stalin, Adolf

Hitler. Niektóre cechy przywódców charyzmatycznych mieli także:

Ruhollah Chomeini, Saddam Husajn, Nelson Mandela i Lech Wałęsa.

Kongres Stanów Zjednoczonych (ang. United States Congress) – dwuizbowy

parlament, najwyższy organ przedstawicielski i zasadniczy organ władzy

ustawodawczej w Stanach Zjednoczonych.

Kongres składa się z Senatu (obecnie 100 senatorów) oraz Izby

Reprezentantów (obecnie 435 reprezentantów).

Siedzibą Kongresu jest Kapitol Stanów Zjednoczonych.

Kortezy Generalne (hiszp. Las Cortes Generales) – dwuizbowy parlament

Królestwa Hiszpanii. Składa się z Kongresu Deputowanych (Congreso de los

Diputados) i Senatu (Senado). Jego siedzibą jest Madryt.

System semiprezydencki (inaczej system półprezydencki lub

parlamentarno-prezydencki) – system polityczny, forma rządów pośrednia

między systemem parlamentarnym a prezydenckim, dzisiaj m.in. we Francji.

Definicja Państwa

Wspólnota polityczna, współcześnie będąca najczęściej formą

organizacji życia narodu (państwo narodowe)

Jedyny podmiot polityczny, uprawniony do stosowania przymusu wobec swoich

obywateli. Posiada aparat przymusu: (według Georgie Jellinka)

- policja

- wojsko

Funkcje Państwa

1. strzeżenie obywateli przed ingerencja zewnętrzną minimalne

2. dbanie o porządek wewnętrzny w państwie państwo = stróż nocny

3. wychowawcza

4. gospodarcza = interwencyjna uzupełniające

5. socjalna państwo = opiekuńcze, dobrobytu

6. kulturalna