Podstawy Nauk Politycznych
03.03
Państwo - organizacja polityczna w społeczeństwie.
Definicje funkcjonalne rozpatrują państwo przez pryzmat funkcji, ma działać na rzecz dobra, służy rozwiązywaniu problemów obywateli
Definicje strukturalno-elementarne
a)naród,
b) terytorium,
c) władza suwerenna,
d) zdolność do utrzymania stosunków międzynarodowych,
definicje klasowe rozpatrują państwo w kategoriach klasy panującej, nad klasami niższymi.
Władza - oznacza możliwość sprawowania, że ktoś zachowa się w określony sposób.
Władza polityczna - zbiór środków z wyeksponowaniem przymusu za pomocą którego egzekwowana jest wola w stosunku do innych
FORMY PAŃSTWA
demokratyczne
- parlamentarno - gabinetowe
- parlamentarno - komitetowa
- prezydencka
- półprezydencka
b) niedemokratyczne
- autorytarne
- totalitarne
Cechy:
swoboda
- prawo do startowania w wyborach;
- inkluzyjne obywatelstwo
- wolność słowa
- funkcjonowanie opozycji
przeciwieństwo
Państwo Prawa (cechy)
- legalizm,
- hierarchiczność aktów prawnych (nadrzędność konstytucji), zapewnienie obywateli pewności prawa stanowionego
- równość obywateli wobec prawa.
- zasada adekwatności, ingerencji państwa w życie społeczeństwa
- zasada ochrony praw społ.
Państwo jest org przymusową, może zmienić prawo, które ustanowiło.
Sposoby powstawania państw
- każde powstanie państwa wiąże się z połączeniem państw lub ich upadku.
- zjednoczenie,
- podział (Czechosłowacja: Czechy - Słowacja)
- secesja (Etiopia)
- rozpad (Jugosławia)
Suwerenność - niezależność od innych państw, na danym terytorium jest jedna władza tego państwa i utrzymania stosunków z innymi państwami, a także ich członkowstwo w każdej org państwo ma ograniczoną suwerenność.
Wojna prewencyjna - jest zabroniona w prawie międzynarodowym.
31.03
Państwo złożone
Federacja - nie ma podmiotowości Prawno-międzynarodowej, Landy (nie mogą wystąpić z federacji), USA,
Konfederacja - elementy, które tworzą konfederacje mogą występować na zewnątrz,
Terytorium państwa - geograficzny obszar na którym działa władza państwowa (lądowa, morska, powietrzna)
Jurysdykcja państwa
- ląd
- powietrze
- pod ziemią do jądra
- wody zewnętrzne (12mil)
- przestrzeń dla celów pokojowych
Nie podlegają władzy
- wyłączna strefa ekonomiczna (20 mil od morza wewn.)
- morza otwarte
- dna mórz i przestrzeń powietrzna nad morzem otwartym
TYPY REŻIMÓW POLITYCZNYCH
demokratyczne
- parlamentarno - gabinetowy
*parlament pochodzi od wyborów powszechnych (1 lub 2 izbowy)
* rząd pochodzi z większości parlamentarnej
* rząd może być pociągnięty do odpowiedzialności politycznej (votum nieufności)
* głowa państwa i rząd ponoszą odp. Konstytucyjną
* premier ma prawo skrócenia kadencji i parlamentu,
*głowa państwa posiada ograniczone kompetencje (posiada głównie reprezentacyjne)
* ministrowie mogą być deputowanymi,
niedemokratyczne,
- totalitarny (ZSRR, III Rzesza, obecnie Korea Pół.)
Jest to państwo, które wnika w każdy element życia społecznego, terror, państwo w których bardzo aktywne są tajne policje, ideologia, pozbawienie wolności obywateli.
Prawa człowieka - (od boga) mamy je z tytułu bycia człowiekiem
Swobody obywatelskie - reguluje je państwo
Propaganda - jednokierunkowy komunikat od nadawcy do odbiorcy. Nadawcy nie interesuje reakcja. Oznajmia.
Populizm - ruchy anty elitarne, ruchy populistyczne „mówią” : „dobre są nie elity, tylko zwykli ludzie”. Odrzucają pewne procedury demokratyczne, promuj referenda, mówią to co społeczeństwo chcę usłyszeć.
- paradoksalnie w ich interesie nie jest wcale wchodzenie do parlamentu. Nie można krytykować czegoś, czego jest się częścią.
- motywują do demokracji, a wewnątrz ich „ruchu” nie ma demokracji. Zawsze funkcjonuje silny lider.
- ruchy populistyczne diagnozują problemy partii politycznych. Gdy powstaje duży plan reformy, duże zmiany, duży problem, ruchy te zwracają uwagę na złe rzeczy. Patrzą partią na ręce.
Nie ma więc jednoznacznej opinii czy populizm jest dobry czy zły.
28.04
SPADEK ZNACZENIA PARTII POLITYCZNYCH
- personalizacja
- rozwój mediów
Rynek wyborczy jest miejscem w którym kandydaci partii zabiegają o miejsce wyborcze.
Marketing polityczny a marketing gospodarczy
Kategoria uczestników rynku wyborczego:
- wyborcy
- kandydaci
- media
- grupy nacisku (kościół, związki)
- państwo które reguluje warunki wyborów
Rynki wyborcze:
- rynek mały, który charakteryzuje się wysoką wolnością wyborców i niskimi przepływami elektoratu,
- rynek wielki, niska lojalność wyborców, wysoki przepływ elektoratu
- rynek otwarty duża liczba nowych ofert politycznych
- rynek zamknięty, niewielka liczba
Motywacje wyborcze:
- wygląd
- poglądy
- mniejsze zło
- sympatia
- obietnice
- konformizm
Sposoby tłumaczenia motywacji wyborców:
- stosunek wobec kandydata
- stosunek wobec poruszanych kwestii
Zestaw wartości epistomatycznych
- zestawy nowości
- wartość funkcjonalna
- wartość emocjonalna
- wartość społeczna (kierujemy się wskaźnikami demograficznymi) (stereotypy)
Źródła autorytetu
- wiedza
- stopnie i tytuły naukowe
- wizerunek
- ubiór
Wizerunek polityczny
- aspekt poznawczy
- profil symboliczny, polega na tym, że jest to stworzony na potrzeby kampanii wyborczej ………………, który zastępuje jego rzeczywistą tożsamość w oczach tych którzy go nie znają
- aspekt emocjonalny (to czy kogoś lubimy czy nie)
26.05.
Doktryna polityczna
Naukowe ujęcie różnych form myśli politycznej (idei, ideologii, teorii, filozofii), które mogą być wykorzystywane przez partie polityczne jako programy polityczne.
Ideologia polityczna
Uporządkowany zespół idei politycznych, które odzwierciedlają świadomość polityczną, poglądy (wierzenia określonej grupy społecznej). Racjonalizuje, opisuje, informuje, wyjaśnia, integruje/dezintegruje grupy społeczne, do których się zwraca. Jednocześnie jedyny, prawdziwy obraz rzeczywistości.
Liberalizm (doktryna ludzi zamożnych)
wolność, indywidualizm, równość (równe uprawnienia do równej wolności), kapitalizm, pastwo ograniczone, zmiana ewolucyjna
pojawiła się w XVII w. (ADN, DPCiO)
liberalizm polityczny- sposób sprawowania władzy państwowej (m.in. stosunek swobód obywatelskich, wolności słowa, stowarzyszeń, zgromadzeń itp.). demokratyczny ustrój, państwo prawa, ochrona obywateli przed ingerencja państwa.
Liberalizm ekonomiczny- wolny rynek, wolna konkurencja, własność prywatna
Czołowi przedstawiciele: John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill, Monteskiusz, Jeremy Bentham, John Maynard, Francis Wolter, Alexis de Tocqveville, Keynes (III), Friedrich August von Hayek, Milton Friedman.
Populizm
Termin znany od końca XIXw.
W Ameryce płn. Określano nim ruch obrony farmerów, drobnych wytwórców, niekiedy nawet robotników przed milionerami lub korporacjami.
Współcześnie oznacza on ruchy wymierzone w instytucje państw. Pojawiają się one w odpowiedzi na kryzys wewnętrzny państwa lub w związku z zagrożeniami wynikającym z globalizacji.
Gloryfikacja ludu, który jest ostoją wszystkich cnót, jest prawdziwą wspólnotą, z której wyłączone zostały elity, obcy.
Odwrócony egalitaryzm- lud jest lepszy od rządzących, motyw zdrady rządzących.
Ruch z silnym przywódcą. Zależność od lidera, łatwo dochodzi do rozpadu po jego odejściu.
Nietypowe formy protestu: demonstracje, strajki, blokady. Jeśli zorganizuje się w partię, to w nazwie występuje Liga, Front.
Populiści głoszą potrzebę walki z elitami, jednak sami aspirują do roli nowych elit politycznych. Populiści chcą władzy.
Wzywanie do referendów przy jednoczesnym niskim poparciu dla tych ugrupowań wcale im nie służy. Populiści nie mają szans na mobilizację większości
Ograniczone poparcie wyborcze nie pozwala na organizację „Międzynarodówki populistycznej”
Ustalenie wspólnych celów byłoby niezwykle trudne, np. rola państwa
Populiści zmieniają cele polityczne i nie prezentują spójnej ideologii. Najczęściej wytykają jeden aspekt rzeczywistości np. rządzące elity są skorumpowane
Populizm jest reakcją na bezalternatywność systemu politycznego.
Pojawienie się partii radykalnych, populistycznych jest sygnałem dla partii tradycyjnych, by zróżnicowały ofertę polityczną - sprecyzowały własne pozycje.
Konserwatyzm
Conservore- zachowywać
W sensie potocznym termin znany od średniowiecza, politycznie ukształtował się w XIX w.
Idee: poszanowanie tradycji chronionej przez zachowawcze elity społeczne, posłuszeństwo autorytetom boskim i ziemskim, antyegalitaryzm, hierarchiczne społeczeństwo, niechęć do zmian, gospodarka (nowa prawica-liberalizm, konserwatywni tradycjonaliści wątpią w wolny rynek), krytyka demokracji- suwerenność ludu prowadzi do rządów motłochu, najlepszym ustrojem monarchia
Głowni przedst.: Edmund Burke, Margaret Thatcher.
Socjalizm
Sociore- łączenie ludzi
Jako ruch polityczny pojawił się w XIX w. zwłaszcza jako sprzeciw wobec liberalizmu (indywidualizmu, egoizmu, kapitalizmu. Socjaliści chcieli go zmieniać a komuniści obalić), chciwości prowadzących do rozpadu społeczeństwa.
Społeczeństwo rozumiane jako grupa (kolektywy) a nie zbiór jednostek (altruizm zamiast egoizmu), przekształcenie własności prywatnej we własność społeczną(komuniści - wywłaszczanie). Państwo złem koniecznym, interes jednostki poniżej interesu ogółu.
Socjalizm demokratyczny- reforma kapitalizmu, wybory, demokracja przedstawicielska, ekonomia mieszana, prwa socjalne
Przedstawiciele: Henri Saint- Simon, Ferdinand Lasalle
Komunizm
To utopia
Communis- wspólny
Pojawił się pod koniec XIX w. , początkowo związany z socjalizmem
Idee: sprzeciw proletariatu wobec burżuazji, kapitalizmowi, wyzyskowi, wspólnot- człowiek istotą społeczną, równość, sprawiedliwość, likwidacja wolnego rynku, państwo ostatecznie ma zniknąć, zmiany rewolucyjne.
Materializm dialektyczny- związek świadomości z materią w haśle „byt określa świadomość” (pierwotność materii względem świadomości)
Przedstawiciele: Karol Marks, Friedrich Engels, Włodzimierz Lenin.