Od projektu Miedwiediewa do dzisiaj

piątek, 14 maja 2010, 19:18

Myślę, że przyszedł czas na krótką analizę, zwłaszcza po ostatnich polsko – rosyjskim ociepleniu i pojednaniu.Od prezentacji projektu Miedwiediewa minęło kilkanaście miesięcy. Za deklaracją poszły polityczne czyny, choć do końca procesu droga daleka, a i zastanawiać powinna szczerość obietnic rosyjskich.

Na odcinku relacji Unia Europejska – Rosja widać zmianę stosunków i odejście od wojennej retoryki sprzed dwóch lat. Po wojnie z Gruzją Rosja postawiła rzeczywiście na dialog, wymachiwanie szabelką nie sprawdziło się. Rosja ubrana w zimnowojenne szaty i grożąca niektórym państwom UE była odbierana na Zachodzie jako partner nieobliczalny i mało stabilny, taki z którym nie można prowadzić poważnych rozmów gospodarczych oraz traktować go jako dostawcy surowców energetycznych, mimo że ma ich dużo, a także znajduje się stosunkowo blisko serca Europy. Z powodów politycznych blokowana była budowa Gazociągu północnego Nord Stream, nieco lepiej sprawy szły na południowym odcinku South Stream. Gdy 1 marca 2009 roku prezydent Miedwiediew postawił na jednolitą Europę od Uralu do Atlantyku, myślałem, że jest to zwykła deklaracja propagandowa, nawrót do koncepcji Kozyriewa z 1994, a nawet Paryskiej Karty Nowej Europy z 1990 roku. Rosja chce być w Europie i mieć wpływ na jej politykę, a nawet rozwój plus współdecydowanie o jej sprawach strategicznych. Ma do dyspozycji Stała Wspólną Radę NATO – Rosja ( 1997 ), OBWE, a także bezpośrednie relacje z UE, poprzez umowy gospodarcze. W ciągu tych kilkunastu miesięcy na Kremlu doszli do wniosku, że aby odbudować poprawne stosunki z UE, trzeba uporządkować relacje z Polską. Polska wraz z Litwą udowodniły wcześniej, że same potrafią zablokować podpisanie kontraktu gospodarczego całej UE z Rosją, że UE mimo rozbijanckich prób Rosji, na zewnątrz jest monolitem. UE udowodniła, że nie będzie na potrzeby rosyjskie izolować poszczególnych swych członków pod zewnętrzny dyktat. Myślę, że to głównie spowodowało, że na Kremlu pomyślano o ociepleniu relacji z Polską, jako największego wśród nowych członków UE. Pierwszym krokiem było cofnięcie embarga na polskie mięso z jesieni 2007. Był to ważny krok i dobry gest ze strony Rosji, bo sprawa nabrała międzynarodowego rozgłosu, przy stosunkowo niewielkiej wartości ekonomicznej, jak na wzajemne obroty. Sprawa nabrała jednak zawieszenia w trakcie wojny gruzińskiej, kiedy Polska i Rosja stanęły po dwóch innych stronach barykady. Na kolejne kroki przyszedł czas dopiero od 1 marca 2009 roku. Sprzyjały temu także i obchody historycznych rocznic, jak wybuch II wojny św, 70 rocznica mordu polskich oficerów w Katyniu, czy ostatnio moskiewska parada zwycięstwa, gdzie polscy i rosyjscy żołnierze maszerowali obok siebie. Takie historyczne wizyty sprzyjają wypowiedzeniu kilku słów przez decydentów odwołujących się do historii, w przypadku Polski i Rosji, trudnej historii. Jednak takie gesty, gdy trafią na odpowiednie podłoże, zawsze wywołują pozytywne reakcje po drugiej stronie. Na nimi mogą iść dalsze relacje polityczne i gospodarcze umowy.

    Dla Rosji także pozytywnie ułożyła się sprawa Tarczy antyrakietowej, decyzją prezydenta Obamy USA odeszły od koncepcji jej budowy. Ta decyzja była Rosji wyjątkowo na rękę, bowiem USArmy nie dokonała militarnego zainstalowania się w Polsce, a to było dla Rosji solą w oku.10 kwietnia 2010 roku doszło do jednej z najtragiczniejszych dat w polskiej historii. W drodze na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej zginął prezydent R.P. Lech Kaczyński, były prezydent Ryszard Kaczorowski, parlamentarzyści, najwyżsi rangą oficerowie Wojska Polskiego, przedstawiciele świata nauki, kultury, słowem część elity narodu. Zrodziło to przede wszystkim naturalny odruch niesienia pomocy, wyrażania żalu i współczucia. Zrodziło się to przede wszystkim w sercach ludzi w obu narodach. I na tym tle prezydent Miedwiediew powiedział o Katyniu coś, co nie powiedział wcześniej żaden rosyjski polityk. Potem nastąpiło przekazanie przez rosyjskiego prezydenta panu marszałkowi Bronisławowi Komorowskiemu część akt dotyczących zbrodni w Katyniu. Klimat pojednania nastąpił. To taki mały symbol zmiany sposobu prowadzenia polityki przez Rosję na odcinku zachodnim.

   Reasumując Rosja na potrzeby relacji z UE buduje swój wizerunek jako partner stabilny, pokojowo nastawiony, pragmatyczny, taki z którym można swobodnie rozmawiać. UE to dla Rosji najlepszy odbiorca surowców, stabilny dostarczyciel gotówki na wiele lat. Partner z którym trzeba robić interesy, bo lepszego w najbliższym otoczeniu nie znajdzie się. Do tego można korzystać technologicznie, także na innych polach. Tak postanowiono w Rosji i taki garnitur założono. Pamiętać zawsze należy, że rosyjska dyplomacja jest pragmatyczna i wyrafinowana do bólu. Tam o sentymentach nie może być mowy.

    W tym samym czasie nastąpiła też zauważalna zmiana na polu relacji Rosji wewnątrz państw WNP, choć ten twór istnieje li tylko na papierze. Chodzi o przestrzeń post-sowiecką, gdzie Rosja przywraca swoją dominację, która wyszła spod jej kurateli w końcu lat 90-tych. Jednak po wojnie w Gruzji, na Kremlu doszli do wniosku, że takie metody nie warte są, takich politycznych kosztów. Postawiono na sprawdzone działania wewnętrzne, choć te spaliły na panewce w Gruzji na początku 2008. Saakaszwili, mimo wsparcia opozycji przez Rosję, utrzymał się przy władzy, a na dodatek wygrał wybory. Rosjanie jednak musieli wyciągnąć z tego wnioski, o czym świadczą ostatnie wydarzenia w Kirgistanie. Rosja postawiła na czele państwa swojego człowieka, dokonując nacisku gospodarczego, które spowodowały masowe wystąpienie ludności kraju. Na Ukrainie zwyciężył prorosyjski Janukowicz, który bardzo szybko zgodził się na przedłużenie stacjonowania wojsk rosyjskich na Krymie. Wejście Ukrainy do NATO jest mglistą przyszlością, a do UE nie możliwe przez najbliższe 20 lat. Rosja kontroluje sytuację i to jej wystarczy.

   Jednocześnie porządkuje relacje z USA w dziedzinie broni jądrowej oraz na odcinku Iranu, ale to inna opowieść.