FARMAKOLOGIA ĆW 19.01.2011

Leki B adrenolityczne

I generacja. Selektywne betablokery B1=B2

- propranolol

- pindolol

- sotalol

II generacja selektywne beta blok ery B1>B2

- metoprolol

- atenolol

- acebutolol

- betaksolol

- bisoprolol

- celiprolol

III generacja neselektywne B blokery z dodatkowym działaniem wazodylatacyjnym

- nebiwolol

- karwedilol

Leki B adrenolityczne postacie parenteralne:

1. Propranolol

- propranolol ( 1 mg/ml)

1. Sotalol

- sotaHEXAL (40 mg/ml)

1. Metoprolol

- Betaloc (1mg/ml)

Cechy B adrenolityków:

• Kardioselektywnosć- stosunek powinowactwa danego leku do receptora beta-1 w porównaniu z receptorem beta-2

• Nieselektywność

wady: antagonizowanie receptorów B2 jest przyczyną działań niepożądanych ze strony oskrzeli, naczyń obwodowych, gospodarki węglowodanowej i lipidowej

zalety: możliwość w stosowaniu w nadciśnieniu żyły wrotnej

nebiwolol jest najbardziej kardioselektywnym B-adrenolitykiem

nebiwolol 42

bisoprolol 18

metoprolol 7

karwedilol 3

bucindolol 2

• wewnętrzna aktywność sympatykomimetyczna – polega na obecności komponentu działania agonistycznego receptorów B adrenergicznych

Pindolol (39-59%)

Acebutolol (17%)

Celiprolol

Zalety:

Słabiej wpływają na gospodarkę lipidową i węglowodanową, rzadsze bradykardie i hipotonie, działanie rozszerzające naczynia krwionośne, zniesienie efektu odbicia

Wady:

Brak dowodów naukowych na zmniejszenie ryzyka zatoru sercowo naczyniowego przez co są niezalecane w chorobie wieńcowej, trudności w osiągnięciu normalizacji RR w nocy

• litofilność

- betablokery litofilne łatwiej przenikają do mózgu, pośrednio wpływają na aktywność układu wegetatywnego i zapobiegają migotaniu komór i nagłym zgonom z przyczyn sercowych

- lipofilnosć cząsteczek B brokerów koreluje z poprawą patogenezy przebiegu niewydolności serca

• działanie błonowe

- stabilizacja błon komórkowych związana ze zwiększeniem ryzyka toksyczności B brokerów i w przypadkach przedawkowania prowadzi do wzrostu śmiertelności z powodu sercowo-naczyniowego

Bezwzględne i względne przeciwwskazania do stosowania leków hipotensyjnych:

	Jednoznaczne	Możliwe
Diuretyki tiazydowe	Dna moczanowa	Zespół metaboliczny, nietolerancja glukozy, ciąża
B-adrenolityki	Astma oskrzelowa, blok przedsionkowo-komorowy (II lub III stopnia)	Choroba tętnic obwodowych , zespół metaboliczny, nietolerancja glukozy, sportowcy i pacjenci aktywni fizycznie, POCHP

NEBIWOLOL

B-1-selektywność	Wewnętrzna aktywność sympatykomimetyczna	Dodatkowe właściwości wazo dylatacyjne	Lipofilnosć
TAK	NIE	TAK	TAK

WSTĘPNE I DOCELOWE DAWKI B-ADRENOLITYKÓW ORAZ SCHEMAT ICH ZWIĘKSZANIA STOSOWANY W ZAKOŃCZONYCH DUŻYCH KONTROLOWANYCH BADANIACH KLINICZNYCH

B adrenolitylk	Pierwsza dawka mg	Kolejne wzrastające dawki (mg/dobę)	Dawka docelowa (mg/dobę)
Biscoprolol(164)	1,25	2,5;3,75;5;7,510	10
Metoprolol CR (bursztynian)(165)	12,5/25	25;50;100;200	200
……(54)	3,125	6,25;12,5;25;50	50
Nebiwolol (58)	1,25	2,5;5;10	10

LEKI UKŁADU PRZYWSPÓŁCZULNEGO

Istnieją dwa typy receptorów cholinergicznych

- nikotynowe (N)- są wbudowane w błonę komórkową zwoju autonomicznego

- muskarynowe(M)- wstępują w synapasch obwodowych zakończeń przywspółczulnych, są wbudowane w błonę komórki efektorowej

Typy receptorów muskarynowych:

M1- znajdują się głównie w komórkach OUN a także neuronach obwodowego układu nerwowego i komórkach okładzinowych żołądka

M2- występują w mięśniu sercowym a także w zakończeniach presynaptycznych układu nerwowego obwodowego i ośrodkowego

M3- występują na komórkach gruczołowych mięśniówce gładkiej narządów wewnętrznych oraz naczyń krwionośnych

M4- znajdują się w OUN , odpowiadają czynnościowo receptorem M2

M5- znajdują się w OUN, odpowiadają czynnościowo rec. M3

Leki układu przywspółczulnego podział:

Parasympatykomimetyki

• estry choliny

• alkaloidy cholino mimetyczne

• inhibitory cholinoesterazy

1. odwracalne

2. nieodwracalne

parasympatykolityki

• naturalne

• syntetyczne

estry choliny:

1. acetylocholina- obecnie nie stosowana ( działa krótko, jest rozkładana przez acetylocholinoesterazę (AChE) i nieswoistą cholinoesterazę osoczową (ChE))

2. metacholina- działa dłużej, jest rozkładana przez AChE, stosowana w częstoskurczu napadowym pochodzenia przedsionkowego ( receptory są tylko w przedsionkach ) w leczeniu atonii pooperacyjnej , w diagnostyce zatrucia atropiną (20-30 mh s.c. nie powoduje parasympatykotonii) jako lek pro kinetyczny

3. karbachol ( estry choliny i kwasu karbaminowego)- nie jest rozkładany ani przez AchE ani ChE, dlatego działą dłużej. Stosowany głównie w jaskrze z wąskim kątem przesazania

4. betanechol ( ester- metylocholiny i kwasu karbaminowego). Sosowany w atonii przewodu pokarmowego, i pecherza

alkaloidy cholino lityczne

- pilokarpina- pobudza głównie wydzielanie gruczołów

- muskaryna- ma znaczenie tylko toksykologiczne

Arekolina-otrzymywana z nasion palm

Inhibitory cholinoesterazy:

Odwracalne:

• naturalne ( fizostygmina)

• syntetyczne ( neostygmina, demekarium, pirydostygmina, edrofonium, ambenium)

nieodwracalne:

pestycydy pochodne kwasu ortofosforowego

• insektycydy pochodne kwasu karbaaminiowego

• środki bojowe

• leki- stosowane w leczeniu jaskry

Fluorofosforan di izopropylu (DFP)

ACETYLOCHOLINA

-powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych,

-Obniża ciśnienie krwi

- zwalnia częstość akcji serca

- zmniejsza siłę skurczu mieśnia sercowego

- powoduje skurcz mięśni gładkich oskrzeli , jelit i pęcherza moczowego

- zwęża źrenice

- zwiększa wydzielanie gruczołów

- skurcz mięśni prążkowanych ( rec. Nikotynowe)

Parasympatykomimetyki – zastosowanie:

• stany skurczowe obwodowyach naczyń krwionośnych- meta cholina

• pooperacyjna atonia ( brak kurczliwości) jelita, pęcherza –karbachol, betanechol, edrofonium, fizostygmina, neostygmina

• jaskara ( do zmiejszania ciśnienia śródgałkowego)- karvbachol, betanechol, pilokarpina, fizostygmina, neostygmina

• pobudzenie wydzielania śliny ( w stomatologii) – pilokarpina

• zatrucia atropiną- pilokarpina

• zatrucia kurarynami- odwracalne I-AChE

• nużliwość mięśni- neostygmina, edrofonina

• choroba Alzchimera-donepezil, takryna

parasympatykolityki:

• naturalne- atropina, skopolamina

• syntetyczne- stosowane w okulistyce

ATROPINA

Działanie:

- atropina jest konkurencyjnym wybiórczym antagonistą przedzwojowych rec. Cholinergicznych M1 i M2, przez co znosi działanie acetylocholiny

- jej działąnie można częściowo odwrócić podając inhibitory Ach4

Serca:

- przez swoje działanie znoszące wpływ n.błędnego na serce powoduje zwiększenie częstotliwości rytmu serca

Przewód pokarmowy:

- powoduje zmniejszenie napięcia mięśni gładkich ścian przewodu pokarmowego , osłabia perystaltykę jelit, powoduje spadek wydzielania soku żołądkowego i zaleganie ter sci żołądkowej, działa przeciwwymiotnie

Układ moczowy:

- zmniejsza napięcie mięsni gładkich ścian moczowodów i pęcherza moczowego

Gruczoły wydzielania wewnętrznego

- zmniejsza wydzielanie łez , potu, śliny, śluzu i enzymów trawiennych

Gałka oczna

- rozszerzenie źrenicy ( mydriasis) i porazenie m. rzęskowego ( cycloplegia)

Wskazania:

• w reanimacji oddechowo-krązeniowej ( w asysttolii i blokach serca)

• premedykacja przed znieczuleniem ogólnym

• leczenie odruchowej bradykardii

• nadmierne wydzielanie i skurcz oskrzeli, stany spastyczne przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowodów

• w okulistyce w celu długotrwałego rozszerzenia źrenicy

• w zatruciu glikozydami naparstnicy i inhibitorami AChE

• zapobiegawczo w chorobie lokomocyjnej

przeciwwskazania:

• nadwrażliwość na atropinę

• jaskra z zamykającym się kątem przesączania

• niedrożność przewodu pokarmowego

• zwężenie odźwiernika

• choroba refleksowa żołądka

• zwężenie szyi pęcherza moczowego

• choroba niedokrwienna serca

• atak dławicy piersiowej, zawał, tachykardia, niewydolność serca, tyreotoksykoza, myasthenia gravis, zatrucie ciążowe

atropinom sulfuricum

• nazwa handlowa: atropinom sulfurikum

• postać : roztwór do wstrzykiwań

• dawka: 0,001g/ml; 0,5mg/ml

• opakowanie: 10 amp. 1 ml

• dostępność: na receptę

• lek z wykazy A ( zawiera substancje b.silnie działające)

substancje zaliczane do cholinolityków:

• atropina

• hioscyna ( buscolizyna)

• skopolamina

• bromek ipratropium ( atrovent)

• oksyfenonium ( spasmophen)

• pirenazepina

• triheksyfenidyl

• pridinol

• biperyden

BUSCOLISIN ( 1 amp. Zawiera 20mg/ml butylobromku…)

• parasympatykolityk , jednak działając obwodowo pozbawiony ośrodkowych objawów jej działana

• w stosunku do atropiny działa szybciej i krócej

• blokuje zakończenia pozazwojowe nerwów cholinergicznych

• jest antagonistą nikotyny

• przez blokowanie rec. Muskarynowych znosi napięcie mieśni gładkich

• znosi skurcez mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych, hamuje perystaltykę jelit

• po podaniu dożylnym wydalany jest w ok. 42% z moczem i 37% z kałem

wskazania:

• bolesne skurcze przewodu pokarmowego i dróg moczowych

• kolka żółciowa

• choroba wrzodowa

• skurcze przełyku, wpustu i odźwiernika

• wymioty, kolka jelitowa, zapalenie trzustki

• może być stosowana u dzieci, wykorzystywana jest w diagnostyce radiologicznej przełyku i żołądka, dwunastnicy, dróg moczowych oraz przy histerosalpinografii, jako środek pomocniczy w różnicowaniu niedrożności jajowodów

przeciwwskazania:

• niedrożność porażenna jelit

• zmiany obturacyjne przełyku oraz wpustu lub odźwiernika żołądka

• zmiany w obrębie szyi pęcherza moczowego

interakcje:

• spotęgowanie działania leku mogą wywołać podane równocześnie: trój cykliczne środki przeciwdepresyjne, pochodne fenotiazyny, związki przeciwhistaminowe, amantadyna, chinidyna

ostrzeżenia / specjalne środki ostrożności:

ostrożnie stosuje się lek u chorych z niewydolnością nerek oraz u pacjentów z cechami przerostu prostaty

u chorych z jaskrą i astmą oskrzelową należy zachować szczególną ostrożność

działania niepożądane:

• ze względu na obwodowe działanie subst. Czynnej, objawy te wystepują rzadko. Najczęściej obserwowano suchość błon śluzowych jamy ustnej. Abrdzo duże dawki leku mogą powodować zaburzenia akomodacji