Lekcja trzynasta - Rodzaje wiatrów

Fasolu zanim przeczytasz dzisiejszą lekcję chciałbym się zapytać czy
masz już to Repetytorium z angielskiego?

Zobacz:
http://www.repetytorium.twojangielski.pl

Moim zdaniem nie ma lepszego na rynku.

Jeżeli chcesz mieć opracowaną całą gramatykę angielską w jednym
miejscu to myślę, że warto je mieć.

Tym bardziej że repetytorium jest jeszcze tanie (sprawdź aktualną
cenę) i dostarczane w 24 godziny.

Zobacz: http://www.repetytorium.twojangielski.pl

Wracając do dzisiejszej lekcji.

Fasolu wiatry okresowo zmienne powstają na obszarach kontaktu
powierzchni lądowych i wodnych w wyniku różnicy w szybkości
nagrzewania się i od­dawania ciepła przez wodę i ląd.

Powierzchnia lądowa szybko się nagrzewa, dlatego latem i w ciągu dnia
ma wyższą temperaturę - wytwarza się nad nią ośrodek niskiego
ciśnienia. Ląd równie szybko traci ciepło, co jest przyczyną
powstawania nad nim ośrodków wyżowych w okresie zimy i nocy. Natomiast
woda ma znacznie większą pojemność cieplną- wolno się nagrzewa i długo
utrzymuje ciepło. Latem i w ciągu dnia jest więc chłodniejsza od lądu,
dlatego powstaje nad nią strefa podwyższonego ciśnienia; natomiast
zimą lub w ciągu nocy jest cieplejsza i tworzą się nad nią ośrodki
niżowe.

Wiatry okresowo-zmienne zmieniają cyklicznie kierunek w zależności od
położenia ośrodków wysokiego i niskiego ciśnienia. Latem lub w ciągu
dnia wieją w kierunku lądu, zimą lub w ciągu nocy w kierunku zbiornika
wodnego. Za wiatry okresowo-zmienne uznaje się:

-   bryzę - zmieniającą kierunek na przeciwny w cyklu dobowym,
po­wstającą wzdłuż wybrzeży morskich i innych większych zbiorników
wodnych, mającą zasięg kilku lub kilkunastu kilometrów,

-   monsun - wiatr zmieniający kierunek w rytmie rocznym obejmujący
ogromne obszary kontynentalne i oceaniczne. W klasycznej postaci
występują w Azji południowej i wschodniej. Według najnowszych badań
przyczyną powstawania monsunów nie jest jedynie różnica temperatur
(tak jak w przypadku bryzy), lecz są one częścią ogólnej cyrkulacji
atmosfery (patrz: rozdz. Ogólna cyrkulacja atmosfery). Za
potwierdzenie tej tezy uznaje się brak w cyrkulacji monsunowej
gór­nych prądów powietrza.

-  wiatry górskie i dolinne - zmieniają swój kierunek w rytmie dobowym
i są wywołane różnicą ciśnień powstałą na skutek różnicy temperatur
powietrza przylegającego do stoku i zalegającego w dnie doliny. W
ciągu dnia powietrze na stokach nagrzewa się szybciej i jako lżejsze
unosi się do góry, a w jego miejsce napływa chłodniejsze powietrze z
dna doliny - wiatr dolinny. Nocą wiatr zmienia kierunek, ponieważ
powietrze na stoku ulega silnemu wychłodzeniu i jako ciężkie spływa
wzdłuż stoku w dół - wiatr górski.

Wiatry dolinne i górskie w niektórych klasyfikacjach zalicza się także
do wiatrów lokalnych, do których należą również:

-   fen - wiatr powstający wtedy, gdy na drodze powietrza
przemieszczają­cego się od ośrodka wysokiego ciśnienia w stronę niżu,
znajduje się bariera górska. Powietrze musi wtedy wznosić się do góry
wzdłuż stoku. W trakcie wznoszenia para wodna w nim zawarta ulega
kon­densacji, a temperatura spada średnio o 0,6°C na 100 m (adiabata
wilgotna), tworzą się chmury i powstaje opad atmosferyczny. Po
przekroczeniu bariery górskiej powietrze jest już suche i zimne. Opada
zatem w dół, ogrzewając się suchoadiabatycznie średnio o 1°C na każde
100 m. Opadający w dół wiatr fenowy jest suchy, ciepły i porywisty.
Wiatry tego typu r3sząróżne nazwy, np. w Alpach - fen, w Tatrach -
halny, w Górach Skalistych - chinook, w Andach - zonda.

-   wiatry spływowe - powstają, gdy nad obszarami niezbyt wysokich gór
zalega zimne i ciężkie powietrze, które spływa ku niżej położonym,
cieplejszym obszarom. Wiatry spływowe są chłodne i bardzo silne. Noszą
różne nazwy, np. bora na wybrzeżu Adriatyku, mistral w dolinie Rodanu,
cierzo w Hiszpanii, koszawa na Nizinie Węgierskiej, nyk na Alasce.

-   cyklony tropikalne - nazywane regionalnie: tajfunami, huraganami i
willy-willy. Powstają nad obszarami oceanicznymi o temperaturze
powyżej 25°C, w niskich szerokościach geograficznych (do 25°), w
wyniku gwałtownego spadku ciśnienia. W centralnej części tworzy się
tzw. oko cyklonu o średnicy 20 - 30 km, bardzo niskim ciśnieniu (ok.
960 hPa) i bardzo silnych prądach wstępujących. Różnica ciśnień między
okiem cyklonu a jego skrajnymi obszarami wynosi kilkadziesiąt hPa, co
powoduje niezwykle silny wiatr. Cyklony tropikalne prze­suwają się z
prędkością 10-20 km/godz. i po dotarciu do lądu naj­częściej zanikają.

-   trąby (wiry) powietrzne - tworzą się w niskich i umiarkowanych
szerokościach geograficznych. Są krótkotrwałym zjawiskiem o
nie­wielkich rozmiarach przestrzennych (kilkaset metrów średnicy).
Różnica ciśnienia między centrum i skrajem wiru dochodzi do 100 hPa,
co powoduje powstanie silnego ruchu wirowego powietrza i wiatru o
bardzo dużej prędkości. Wiry powietrzne mogą tworzyć się nad obszarami
lądowymi - (trąby powietrzne) i morskimi - (trąby wodne).
Katastrofalnym dla człowieka wiatrem tego typu jest tornado
po­wstające w Ameryce Północnej.