UPRAWA CHMIELU

Szyszki chmielu

CHMIEL

Chmiel jest pnączem o łodygach sześciograniastych, które pną się i wiją po drzewach, tyczkach czy drutach, kręcąc się zawsze w lewo i czepiając się haczykowatymi drobnymi włoskami. Chmiel wyrasta na długość kilkunastu metrów, rośnie w korzystnych warunkach bardzo szybko, do 2,2mm w ciągu 5min. Zazwyczaj po wyrośnięciu do szczytu podpory szybkość wzrostu ulega poważnemu zahamowaniu. Chmiel ma liście skrętoległe. Sercowate liście szerokości około 20 cm, o grubo piłkowanych brzegach, mają często 3-5 głębokich wcięć Na jednych roślinach występują tylko kwiatostany żeńskie a na innych męskie. Kwiatostany żeńskie podobne są do szyszki, męskie do wiechy z drobnymi kwiatkami. Po przekwitnięciu liście okrywowe w pachwinach których siedzą kwiaty żeńskie rozrastają się. Długość szyszki wynosi od 2 do 6 cm, a szerokość od 1,5 do 3,5 cm., złożona jest z 40-90 płatków kwiatowych. Pod każdym płatkiem kwiatowym znajduje się decydujący o wartości chmielu gruczołek z lupiliną. W jej skład wchodzi m. in. olejek eteryczny, żywice, flawonoidy, garbniki i puryny. Lupulinie chmiel zawdzięcza swoje znaczenie jako roślina użytkowa. Owocami chmielu są czarne orzeszki.
KWIATY MĘSKIE

KWIATY ŻEŃSKIE

Lupulina - aromatyczna żywica pozyskiwana z szyszek chmielu zwyczajnego. Ma postać lepkiego żółtawego proszku o silnym aromacie i gorzkim smaku. Zawiera ok. 1,5-2% olejku eterycznego stosowanego jako składnik specjalistycznych leków.

Lupulina i inne związki zawarte w chmielu mają właściwości bakteriobójcze, dzięki czemu piwo, którego lupulina jest składnikiem jest konserwowane, a także nadaje piwu aromat i gorzkawy smak. Lupulina w większym stężeniu jest niebezpieczną trucizną.

UPRAWA

Chmiel lubi gleby żyzne i w miarę wilgotne. Najlepiej go sadzić tak, by "głowę miał w słońcu, a nogi w cieniu", choć może rosnąć także w miejscach silnie zacienionych (wtedy jednak liście odmiany Aureus stają się bardziej zielone). Aby roślina miała piękne duże liście, należy ją dokarmiać co 2 tygodnie nawozami wieloskładnikowymi. Podczas letnich upałów chmiel trzeba często podlewać. Jesienią jego pędy przycinamy 10 cm nad ziemią.
CHMIELNIKI

Chmielniki zakłada się jako plantację wieloletnią, która na tym samym miejscu pozostaje przez 20 lat a często dłużej. Plantację utrzymuje się tak długo, jak długo daje zadowalające plony. (Są na świecie plantacje nawet 100 letnie!!!) Pierwszą czynnością na wybranym pod chmielnik miejscu jest zrobienie na jesień regulówki, polegającej na przepalaniu lub przeoraniu ziemi na głębokość 60 cm . Następnie daje się silną dawkę oborniku płytko ją przyorując.
Miejsce pod plantację powinno być nasłonecznione i osłonięte od wiatrów. Gleba żyzna, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego. Przed założeniem plantacji prowadzi się staranne zabiegi pielęgnacyjne ziemi, nawożenie i odchwaszczanie. Następnie co roku nawozi się i wykonuje zabiegi niszczące chwasty, szkodniki i choroby.

Główne kierunki uprawy chmielu:

Szyszki chmielu wykorzystywane są głównie w piwowarstwie i przemyśle perfumeryjnym.

Substancje znajdujące się w szyszkach chmielowych mają właściwości lecznicze. Otrzymuje się z nich wyciąg, który działa uspokajająco i rozkurczowo. Stosuje się go w nadmiernej pobudliwości nerwowej, seksualnej i bezsenności oraz wyczerpaniu nerwowym. stosuje się go w bólach reumatycznych, zapaleniu skóry i czyrakach. Jest składnikiem wielu preparatów ziołowych, m.in. Nervosolu i Passispasminy. Ze świeżych lub suszonych szyszek można sporządzać kąpiele uspokajające. Wyciągi z szyszek chmielu opóźniają procesy starzenia się skóry. Wykorzystuje się je przy produkcji kremów i maseczek do cery wrażliwej. Chmiel jest także stosowany do wyrobu szamponów.

głównymi obszarami produkcji chmielu goryczkowego są Stany Zjednoczone, Niemcy, Australia, Chiny, a chmielu aromatycznego Niemcy, Czechy, Stany Zjednoczone, Ukraina i Polska.

W Polsce historia uprawy chmielu zwyczajnego sięga IX w. Główne rejowy uprawy to południowo-wschodnie obszary kraju

ZBIÓR CHMIELU

Decydujący wpływ na gatunek chmielu ma jego zbiór. Początek zbioru następuje wtedy, gdy szyszka jest dobrze rozwinięta, sztywna, a pod palcem wydaje charakterystyczny szelest i posiada specyficzny miły aromat. Przy zrywaniu od razu szeregowane są szyszki na 3 gatunki wkładając je do 3 różnych koszyczków.
· Gatunek pierwszy – najlepsze, średniej wielkości szyszki dobrze rozwinięte
· Gatunek drugi – mniejsze, niedomknięte, zbyt duże, trochę przerośnięte
· Gatunek trzeci – blady kolor, źle zamknięte lub zaczynające rdzewieć

Zrywane są tylko kwiatostany żeńskie, zwane szyszkami, zbiera się je w sierpniu i suszy w specjalnych suszarniach w temperaturze do 40ºC. Mają one aromatyczny zapach oraz nieco gorzkawy smak, stąd odgrywają podstawową rolę w przemyśle piwnym. Obrywane są ręcznie lub przy pomocy maszyn do zrywania. Szyszki chmielu należy przechowywać krótko (maksymalnie rok) w ciemnym i suchym miejscu.

Uprawa chmielu w Polsce

W Polsce można wyróżnić trzy większe rejony uprawy chmielu:

· lubelskie 1764 ha (82% powierzchni w Polsce),

· wielkopolskie -178.5 ha (8,3% areału krajowego)

· opolskie 85,3 ha (4% krajowej powierzchni)

W 2008 zbiory chmielu w Polsce wyniosły 3 446 ton (wg IJHARS) i były o 5,8%
wyższe od zbiorów 2007 roku (3 256 ton). Przeciętny plon chmielu wyniósł 1,54 t/ha i był o
3,4% większy niż w 2007 roku, kiedy to wyniósł 1,49 t/ha. Mimo nieznacznego spadku
powierzchni uprawy aromatycznych odmian chmielu ich zbiory zwiększyły się najbardziej. W
2008 roku zebrano o 18% więcej odmian aromatycznych niż rok wcześniej. Jednocześnie
odnotowano około 5% zwiększenie areału uprawy goryczkowych odmian chmielu.

Najwięksi producenci chmielu na świecie (ha):

Niemcy – 17 562

USA – 11 541

Czechy – 5 942

Chiny – 5 920

Polska – 2 239

Ukraina – 1 985

Słowenia – 1 652

Wielka Brytania – 1 457

GATUNKI CHMIELU

· Chmiel wczesny 105 – 115 dni
· Chmiel średni 115 – 125 dni
· Chmiel późny 125 – 140 dni
CHOROBY CHMIELU

· Mączniak- liście i pędy pokrywają się białym nalotem. rośliny opryskujemy np. preparatem Afugan lub Nimrod
· Rzekomy mączniak chmieli- najgroźniejszy szkodnik, zwalcza się go poprzez opryskiwanie 1% cieczą Aliette albo Bravo i usuwanie z plantacji zarażonych części roślin.
· Rdza- występuje na liściach chmielu w czerwcu i powoduje że liście pokrywają się ciemna, prawie czarną powłoką.
· Choroby wirusowe-zniekształcają liście i młode pędy. Przenoszona jest poprzez mszyce. Zwalcza się je przez usuwanie chorych roślin i tępienie mszyc.
Wśród szkodników zwierzęcych niebezpieczne dla chmielu są:
· Drutowce – zwalczanie przez chwytanie
· Mszyce – zwalczanie przez spryskiwanie
· Pchła ziemna – zwalczanie przez spryskiwanie
· Pajączek - zwalczanie przez spryskiwanie

Rozmnażanie:

Plantacje chmielu owocują do kilkunastu, nawet kilkudziesięciu lat. Uprawiane są tylko osobniki żeńskie - wytwarzające szyszki. Rośliny rozmnażane są wegetatywnie. Sadzonki pozyskuje się wiosną z ubiegłorocznych pędów.

ODMIANY CHMIELU

Lublin - Dobry chmiel aromatyczny, wymieniany często jednym tchem z Saaz, od którego resztą pochodzi. Spełnia kryteria chmielu szlachetnego.
Tettnager
Szlachetny chmiel niemiecki, daje unikalny charakter piwu - mieszanka aromatów korzennego, ziołowego i kwiatowego. Zalecany do chmielenia lagerów.
Saaz (Żatec)
Prawdziwie szlachetny chmiel. Piękny aromat i smak. Daje lepsze posmaki ziołowe i korzenne niż większość chmieli europejskich, ale są od niego lepsze chmiele jeżeli chodzi o posmaki cytrusowe. Do pilznerów.
Brewers Gold
Stara odmiana (1934) Prawie identyczny jak Bullion. Mało stabilny w przechowywaniu. Mocno goryczkowy i może być stosowany tylko dla goryczki, którą podobno daje bardzo szlachetną.
Fuggle
Jeden z najpopularniejszych chmieli angielskich, często używany do aromatyzowania ciemnych ale - tradycyjnych angielskich stoutów i ale. Polecany także do chmielenia na zimno odmian IPA i Bitter
East Kent Goldings
Dobry angielski chmiel aromatyczny, lepszy niż Fuggle do chmielenia aromatycznego i na zimno. Ma ponad 200 lat i dał początek wielu innym odmianom.
Hallertau Hersbruecker
Niemiecki chmiel aromatyczny z korzennym i nieco kwiatowym charakterem, słynie z fantastycznie dobitnego aromatu. Lepszy niż Hallertau czy Saaz jeżeli chodzi o posmaki cytrusowe i owocowe. Nieco gorszy na polu posmaków ziołowych czy korzennych.
Spalt Select
Dostępny od 1991, wyhodowany aby naśladować aromatyczny charakter Saaz, Tettnager i Spalt. Znany ze szlachetnej, delikatnej nuty owocowej.
Styrian Goldings
Słoweński chmiel aromatyczny, klon Fuggles o podobnych zastosowaniach. Ma ostrzejszy smak i aromat niż chmiele niemieckie
Ciekawostki dotyczące chmielu

chmiel to nie tylko roślina "dla piwoszy". Rzymianie, a także Słowianie w czasach wczesnopiastowskich jadali go jako warzywo. Wiosną młode pędy spożywano na surowo lub gotowano jak szparagi. Ponadto z włókien chmielu wyrabiano sznury, liny i grube płótno żaglowe, a liści używano do farbowania wełen i jedwabiów.

Dziękujemy :*